BIO

Born on 30 June 1911 in Russian-ruled Šeteniai (now in Lithuania; Polish: Szetejnie nad Niewiażą); son of the road and bridge engineer Aleksander Miłosz and Weronika, née Kunat. In 1913, the family moved to Krasnoyarsk in Siberia owing to his father's work. He returned to Šeteniai in 1914. After his father was called up to the Russian army, he and his family moved to the depths of Russia. Following the outbreak of World War I, he and his family often changed their place of residence, spending periods of time in, among other places, Dorpat (now Tartu, Estonia), where he observed the events around the October Revolution. In 1918, he settled on the Kunat family estate in Krasnogruda, near Sejny, where he began his home schooling. In 1920, he and his mother, together with his brother Andrzej, moved to Wilno (Vilnius), where he started school, although his education was disrupted by the events of the Polish-Soviet War. In 1921, he passed the entry exams to the eight-class King Zygmunt August State Boys' Grammar School No. I, where he later became the curator of the Circle of Nature Lovers. From 1927, he regularly spent his holidays in Krasnogruda. His first contribution to the press was probably a letter to the editors of the Sunday supplement of the Warsaw daily "Głos Prawdy" (no. 235, signed A.L-wicz) [P]. The letter was published under the title O nauczaniu w szkołach nie współczesnej, ale – wczorajszej i przedwczorajszej literatury (On teaching not contemporary but yesterday's and even older literature in schools). The same year, he became associated with the Wilno-based Pet group. After completing his advanced secondary education in 1929, he initially enrolled for a degree in Polish philology at the Faculty of Humanities at the Stefan Batory University (USB) in Wilno but soon transferred to the Faculty of Law and Social Sciences there. During his studies, he was a member of the Academic Circle of Law Students at USB, of the Original Creative Section (STO) of the Circle of Polish Philology Students at USB, and of the Academic Wanderers Club (Akademicki Klub Włóczęgów), while in 1930 he co-founded the literary student Intellectuals Club. He made his debut as a poet in 1930 with the poems Kompozycja (Composition) and Podróż (Journey), which appeared in the academic journal "Alma Mater Vilnensis" (vol. 9). The same year, he became acquainted with Jarosław Iwaszkiewicz, with whom he subsequently maintained regular correspondence. He was involved in the Wilno Literary Wednesdays as well as in meetings with authors organized by the Polish Writers' Trade Union (ZZLP). He published poems in periodicals including "Kwadryga" (1931). He also started writing journalistic pieces along with Stefan Jędrychowski, contributing Kronika osobista (Personal chronicle) to the Wilno-based "Słowo" (no. 65, under the pen name: miłoszjędrychowski). In 1931, he co-founded the left-leading avant-garde literary group Żagary, which was centred on the Circle of Polish Philology Studies at USB. He was also employed by its periodical "Żagary. Miesięcznik idącego Wilna poświęcony sztuce", a supplement of "Słowo" (1931-34, likewise in 1932, when it appeared as a monthly supplement of the "Kurier Wileński" under the title "Piony. Miesięcznik żagarystów"). Here he published poems, articles and notes in 1931, likewise as czmił, Jan and using the pen name Aron Pirmas, which was shared with other authors, while in 1932 he also published under the by-lines cz.m., milcz., and n.m.. In 1933/34, he served on the periodical's editorial committee. The same year 1931, he took a summer holiday with Stefan Jędrychowski and Stefan Zagórski, travelling from Wilno to Paris by train and kayak. It was during this trip that he first encountered his distant cousin Oscar Vladislas de Lubicz Milosz, who exerted a powerful influence on Czesław's later life and writings. In 1931, he entered into a relationship with the law student Jadwiga Waszkiewicz, to whom he dedicated the poem Posąg małżonków (Statue of a Couple). He re-established contact with her in later life. He became acquainted with the writer Antanas Venclova, father of Tomas Venclova, as well as with the Lithuanian translators of Polish literature Antanas Valaitis and Fabijonas Neveravičius and with the poet Kazys Boruta. Miłosz began translating the latter's poetry, making his debut as a translator in 1933 in "Włóczęga" (nos 4 and 6). In December 1932, he moved to Warsaw, continuing his studies at the University of Warsaw (UW) from January 1933. During this time, he joined the second incarnation of the left-leaning Intellectuals Club, which emerged followed the dissolution of the periodical "Odrodzenie". In 1933, he failed an exam in legal theory at UW and subsequently returned to Vilnius in order to repeat the year at USB. His first volume of poetry, Poemat o czasie zastygłym (Poem of Frozen Time), was published in 1933 by the Wilno Circle of Polish Philologists. He was awarded the 1934 Philomaths Prize by the Wilno branch of the ZZLP. His poetry also appeared in the periodicals "Linia" (1932/33), "Zet" (1932), "Droga" (1934) and "Kamena" (1934). In 1934, he attended Prof. Wiktor Sukiennicki's Soviet studies seminar at the Eastern Europe Research Institute in Wilno. The same year, he participated in the Polish national meeting of young artists, titled Najazd Poezji Awangardowej (Avant-garde Poetry Invasion) in Warsaw. There he became acquainted with Józef Czechowicz. He graduated in 1934 and subsequently sought to secure an internship at a consulate with the Ministry of Foreign Affairs. He was in Paris in 1934/35 on a National Cultural Foundation scholarship. He also continued his studies while attending as an extramural student Jacques Maritain's lectures on Thomism at L'Institut Catholique. He was awarded a Diplôme Supérieur d'Etudes Françaises Modernes from the Alliance Française, which entitled him to teach French language. During this period, he maintained regular contact with Oscar Milosz. He was a correspondent for the Polish press, publishing in "Bunt Młodych", "Kurier Wileński", "Pion", "Środy Literackie" and "Tygodnik Ilustrowany". In July 1935, he travelled to Brussels where alongside Jarosław Iwaszkiewicz he attended the International Exposition. After returning to Wilno in December 1935, he worked as a literary officer for the local Polish Radio station, authoring radio plays alongside Tadeusz Byrski while also translating from French for the radio theatre. He was also a regular contributor to "Kalumna Literacka", the satirical supplement of "Kurier Wileński". His poems, translations of poetry, articles and reviews, appeared in periodicals including "Kurier Wileński" (1934/35), "Pion" (1934-39), "Środy Literackie" (1935), and "Skamander" (1935-36), while in 1936 he also published in the Wilno-based "Po prostu" and "Karta" and in the Lwow-based "Sygnały", making a guest contribution in connection with a reading he was giving. In 1936, he entered into a relationship with Irena Górska, with whom he maintained a life-long correspondence and to whom he dedicated the poem Przykład (Example). Following a press campaign accusing him of "promoting left-wing views", he was dismissed from the Wilno radio station at the behest of the voivodeship authorities. He then moved to Warsaw in summer 1937, where he was employed until September 1939 at the Office for Programme Planning at the Head Office of Polish Radio. He collaborated there with J. Czechowicz and also met his future wife Janina Cękalska (née Dłuska), a UW law graduate and radio employee. He began translating Charles Baudelaire's essay Le peintre de la vie moderne (The Painter of Modern Life) into Polish, but his text burned in the 1944 Warsaw Uprising. In 1937, he also travelled to Italy for the first time, visiting cities including Venice, Padua, Bologna, Florence, Orvieto, Siena, and Rome. That year, he also joined the Trade Union of Polish Writers (ZZLP). He began publishing in periodicals including "Marchołt" (1937), "Verbum" (1937), "Wiadomości Literackie" (1937), "Ateneum" (1938), "Kurier Poranny" (1938), "Kurier Wileński" (1938), "Orka na Ugorze" (1938), and "Słowo" (1938-39). One of his works was published in the international press for the very first time in 1938. The poem Pieśń (A Hymn) appeared in a French translation by Oscar Milosz in the Marseilles-based literary magazine "Cahiers du Sud". In spring of that year, Czesław Miłosz gave a talk at Reduta on his cousin's writings. He also collaborated with Reduta as author of a talk about contemporary poetry, while also taking part in literary mornings. During this period, he developed contacts with the "Verbum" group and visited the Catholic blind institute in Laski near Warsaw. In 1938, together with J. Czechowicz and Ludwik Fryde, he edited the only issue of the planned literary quarterly "Pióro". After Poland and Lithuania established diplomatic relations, he visited Kaunas, where he became acquainted with the weekly "Naujoji Romuva", which in 1939 published Lithuanian translations of his poems by Jozuas Adomavičius (under the pen-name Jozuas Kekstas; nos 11, 33-34 and 45). In 1939, his journalism and prose pieces also appeared in the periodicals "Antena", "Comoedia", "Glossy", and "Zaczyn". Following the outbreak of World War II, he was evacuated to Romania, spending several months in Bucharest, where he turned down a position in radio. In late January and early February 1940, he made his way to Vilnius. During the existing of the independent Republic of Lithuania, he published articles in the Vilnius-based Polish-languaged periodicals "Gazeta Codzienna" (March 1940) and "Kurier Wileński" (May/June 1940; also as: C.M. and m.), as well as the Lithuanian-language "Naujoji Romuva" (using the name: Czeslav Milosz-Milašius). In July 1940, under Soviet occupation, he crossed the border undocumented and reached Warsaw, where during the German occupation he worked from 1941 as a porter at the University Library. For several months, he co-edited alongside Janina Cękalska the self-produced "Magazyn Literacki", with several reproductions of each issue emerging. It featured his works alongside those of Jerzy Andrzejewski, all published under pseudonyms. Miłosz was involved in conspiratorial activities, including as a member of the democratic left-wing syndicalist organization "Wolność". He was active in underground cultural life, collaborating with the underground Theatre Council, the underground press, and giving readings at clandestine literary meetings. He edited the underground anthology Pieśń niepodległa. Poezja polska czasu wojny (1942; Published in English in 1981 as The Invincible Song: A Clandestine Anthology). He remained active as a poet, essay writer and translator. His translations included a Polish version of Jacques Maritain's "A travers le désastre" (Polish: Drogami klęski; English: France, My Country, through the Disaster). The anthology of English-language poetry that he was working on did not appear. He participated during this period in Władysław Tatarkiewicz's philosophical seminar. As a representative of Władysław Ryńca, he signed contracts with authors for the publication of their works after the war. During this time, he learned English more intensively, increasing the number of works he translated from this language. In 1943, he worked on translations of works by authors including William Shakespeare and T.S. Eliot. In January 1944, he married Janina Cękalska in a civil ceremony. Following the collapse of the 1944 Warsaw Uprising, he was held in the camp in Pruszków, which he then left. From November 1944 until January 1945, he was in Goszyce near Luborzyca, Krakow region, living on the estate of Zofia Kernowa (née Zawisza). He moved to Krakow after the war. He joined the editorial board of "Twórczość" and the Krakow-branch of "Czytelnik", signing a contract with this publishing house for an anthology of British and US-American poetry, which was not published for political reasons. He also collaborated with the weekly "Odrodzenie" (1945-48; likewise under the pen-names Jan M. Nowak, Żagarysta, and Dr Pamfil), "Dziennik Polski" (in 1945 likewise under the cryptonyms czmi and CZmi.; his contributions here included the column series Przejażdżki [Trips] and Przejażdżki literackie [Literary Trips], as well as an excerpt of a translation of T.S. Eliot's The Wasteland [Polish: Ziemia jałowa]), the "Lajkonik" supplement of the daily "Dziennik Polski”, and with the weekly "Przekrój" (1945-46; including from 1945 no. 1 the cycle Kolorowym atramentem [In coloured ink]). During thie period, he also edited film scripts. He was awarded the prize of the Minister of Culture and Arts in recognition of his poetry in April 1945. In August of the year, he participated in the First National Congress of ZZLP Delegates in Krakow, where he was appointed a member of the standard qualification commission. In November 1945, he and his wife went to work at a diplomatic mission in the USA, stopping off in the UK along the way and paying a visit to T.S. Eliot. From February 1946 until the end of October 1947, he worked as a a cultural attaché at the General Consulate of the Republic of Poland in New York. From November 1947, he held the same position at the Polish Embassy in Washington until his appointment as Deputy Secretary at the Embassy in April 1948. He held this position until July 1950. During this time, he published poems, articles and literary translations in periodicals based in Poland: "Odrodzenie" (in 1946/47, the cycle "Życie w USA" [Living in America] under the pen name Jan M. Nowak), "Nowiny Literackie" (1947-48), "Twórczość" (1945-49), "Kuźnica" (1949-50), and "Zeszyty Wrocławskie" (1950), as well as in the London-based "Nowa Polska" (1946). He also published texts in English, including in the Embassy's bulletin "Poland of Today" (1946-48). He gave talks on Polish literature and culture for both Polish- and English-language audiences in the Northeastern USA. He maintained contacts with Polish émigré circles. He collaborated with the Kościuszko Foundation, working with Manfred Kridl in promoting academic exchanges between Poland and the USA. He established contacts with figures in the worlds of science and culture, including Albert Einstein, Christian Gauss, Peggy Guggenheim, Robert Lowell, Pablo Neruda, Saint-John Perse, and Thornton Wilder, while also corresponding with Western writers including Henry Miller and Albert Camus. In 1947, he organized an exhibition of Polish books at New York Public Library. The same year, he participated in a writers' conference at Middlebury College in Bread Loaf, Vermont. He was involved in the organization of the 1948 World Congress of Intellectuals in Defence of Peace in Wroclaw. He was involved in activities working towards the creation of an Adam Mickiewicz Chair of Polish Literature at Columbia University, New York, in 1948. He participated in a Peace Conference held in New York in 1949, thanks to which he became acquainted with left-wing New York intellectuals associated with "politics" and "Partisan Review", which the initiative to found the Congress for Cultural Freedom was linked with. He co-organized the US-based celebration of the 150th anniversary of the birth of Adam Mickiewicz, followed a year later by the centenary of Frederic Chopin's death. He travelled around the United States with the painter Wanda Telakowska, having co-organized an exhibition of her works. He was in Poland from May to July 1949. During his return journey to the US, he gave a talk in Paris about Oscar Milosz. He remained highly active as a translator. In spring 1950, he was approached by Józef Czapski on behalf of Jerzy Giedroyc to collaborate with the Literary Institute (Instytut Literacki). In autumn 1950, he was delegated to the Polish Embassy in Paris, where he was to be appointed First Secretary. He arrived in the city without his family. When he travelled to Warsaw for Christmas that year, his passport was confiscated. It was returned to him following an intervention by foreign minister Zygmunt Modzelewski. He returned to Paris in January 1951 and applied to the French authorities for political asylum on 1 February. He discussed the context for his decision in the article Nie (No), published in "Kultura" (Paris; no. 1, 1950). „Kultura”, Paryż 1951 nr 5). As a result, his works were banned from publication in Poland while his texts were also withdrawn from libraries. He found refuge in Maisons-Laffitte, near Paris, at the headquarters of the Literary Institute. He became a long-term collaborator, publishing numerous literary and journalistic pieces in its monthly "Kultura" from May 1951 (until 1956, he published articles and notes likewise under the cryptonyms K.M., L., M.K., K., and N.), as well as translations. As an collaborator of the Congress for Cultural Freedom, he participated in its radio programmes while also giving talks on the situation of intellectuals in communist countries at conferences in West Germany, the United Kingdom, Italy, and France. He joined the Congress' Committee for East-Central European Affairs. From 1952, he published reviews and essays in "Preuves", where he collaborated with Albert Camus. Miłosz also authored anonymous column pieces for BBC radio. At the same time, he made unsuccessful efforts to acquire a US visa in order to be reunited with his wife and sons who remained in the country. In early 1953, he gave talks in London. He entered into a relationship with the Swiss philosopher Jeanne Hersh, who had translated his novel Zdobycie władzy (published 1953; English translation: The Seizure of Power) into French. He received the 1953 Prix Littéraire Européen for the novel. His family moved to France in June of that year. They lived initially in Bons-en-Chables in southeastern France before moving to Brie-Comte-Robert near Paris. In 1953, he was also involved in international intellectual congresses in Switzerland, where he became acquainted with Karl Jaspers. In 1955, he participated in a symposium titled The Future of Freedom in Milan. The event marked the fifth anniversary of the Congress of Cultural Freedom. He also visited the Valka camp for Displaced Persons from the Soviet bloc, located in Nuremberg. From 1955 until his departure for the United States, he earned a living by producing a weekly programme, Listy z Francji (Letters from France), for the BBC Polish Section. He remained active as a writer while also producing translations that were published by Instytut Literacki. He published in English, French and German, including in "The Russian Review" (Lawrence, 1955), "Confluence" (Cambridge, Massachusetts, 1956), "Demain" (Paris, 1956 a nd 1957), "Encounter" (London, 1956 and 1958), "Die Gegenwart" (Frankfurt/ Main, 1956 and 1957), "Problems of Communism" (Washington, 1956 and 1957), "The Atlantic Monthly" (Boston, 1957), "Les Carnets de l’Institut" (1959, Brussels), and "The Polish Review" (New York, 1959). In 1956, he and Janina Cękalska had a Catholic church wedding. They moved to Montgeron, near Paris, in 1957. The same year, he gave a lecture at the Free Europe College (Collège de l’Europe Libre) in Strasbourg and also travelled to London, where he met writers from Poland. During this period, his novel Zdobycie władzy was smuggled into Poland under the fictitious title Wyzwolenie (Liberation) bearing the name of Zygmunt Koraga as author. Zniewolony umysł (English: The Captive Mind), was dropped via balloon into Poland in an initiative coordinated by Radio Free Europe without Miłosz's knowledge. He signed a contract with the Poland-based publishing house Wydawnictwo Literackie for the publication of his works, but the contract could not be realized. Nevertheless, thanks to the political thaw, his works appeared in the Polish press and in anthologies until 1958. That year, he was awarded the Literary Prize of the Paris-based "Kultura" for the book-length poem Traktat poetycki (English translation, 2001: A Treatise on Poetry). The same year, he was also awarded the H. Naglerowa Prize by the Union of Polish Writers Abroad, with Miłosz donating his prize to efforts to send aid packages to Poland. He remained active as a translator of English-language poetry, with his translations appeared in émigré anthologies and periodicals. From 1957, he took numerous journeys around Europe, giving readings in cities including Strasbourg, London, Brussels, West Berlin, Cologne, Frankfurt/ Main, Heidelberg, and Copenhagen. Thanks to a three-year grant from the New Land Foundation, he could work on his autobiographical essay Rodzinna Europa (English translation 1968: Native Realm) and on translations of Miron Białoszewski's poetry. From 1958, he corresponded with the Trappist monk Thomas Merton, with whom he maintained a friendship while in the United States. In 1960, Miłosz travelled to Cologne for a reading, before going to Italy, where he encountered, among others, Aleksander Wat. He also travelled to Berlin for the tenth anniversary Congress of Cultural Freedom. In October 1960, he became a visiting lecturer at the Department of Slavic Languages and Literatures at the University of California, Berkeley. Having received tenure and been appointed professor of Slavic literatures in 1961, he moved to Berkeley, living in Grizzly Peak above San Francisco Bay. During this time, he started collaborating with the Far Western Slavic Conference and began translating the poetry of Zbigniew Herbert. He was awarded a US Green Card in 1962, legalizing his status in his country, which thus enabled him to cross the US border. From mid-1963, he took a six-month research sabbatical enabling him to travel around Europe. His time in London marked the beginning of his collaboration with the group of poets associated with the "Kontynenty" periodical, where he published from 1963. He also published articles and poems in international academic and literary journals, including "California Slavic Studies" (Berkeley, California, 1963), "Esprit" (Paris, 1963), "Daedalus" (Cambridge, Massachusetts, 1966), and "TriQuarterly" (Evanston, Illinois, 1967-73). During this period, he edited an anthology of contemporary Polish poetry that he himself selected and translated, for which he received the M. Kister prize from the New York-based Roy Publishers in 1965. He received the same prize in 1967. Around this time, he decided to create the English-language handbook The History of Polish Literature (1969, updated second edition 1983), which he dictated to his student Catherine S. Leach from 1965. She later became a translator of his works. He established contacts with the group of Lithuanian writers publishing the Chicago-based journal "Metmenys", where Lithuanian translations of his poetry subsequently appeared. Following the publication of the Letter of 34, where Polish intellectuals protested against state censorship, Miłosz disseminated an English translation and lent his support for it in the US-American press. From 1965, he recorded conversations with Aleksander Wat, which were subsequently published as Mój wiek (My Epoch). From 1966, he was a member of the Humanities Institute of Berkeley and of the Advisory Board of the National Translation Center in the United States. He continued to collaborated with the Paris-based "Kultura", publishing poems, prose pieces and literary essays there, including the cycle Zapisane wczesnym rankiem (Written early in the morning) between 1968 and 1972, as well as chapters of Ogród nauk (The Garden of Science) between 1974 and 1978. He also published contributions in the Letters to the Editor section of the periodical. In 1967, he took a research sabbatical, spending half of the time in Europe, where among other activities he participated in an international seminar in Paris on translations of Polish poetry, while he also dedicated time to working on Widzenia nad Zatoką San Francisco (English version: Visions from San Francisco Bay. In 1968, he received the prize of the New York-based Alfred Jurzykowski Foundation in recognition of his literary works. In 1969, he participated in the New York Poetry Festival under the auspices of the Library of Congress while also giving talks and readings in the USA and Canada. In the 1970s, he started issuing recommendations for the Nobel Prize. He was granted US citizenship in 1970 without having to give up his Polish citizenship. He was involved in the activities of the US Conference of Baltic Studies. During another research sabbatical in 1970, he gave talks and readings at George Washington University in Washington DC, at Princeton, Columbia, Yale and Harvard, as well as at the University of Toronto. In 1971, he started learning Ancient Greek as part of his plans to translate books of the Bible, something that he undertook between 1974 and 1978. He regularly travelled to Europe in order to maintain contacts with literary circles. In 1974, he was a guest of the American Academy of Poets, which organized readings and guest lectures on his behalf. He participated in the activities of the International Slavic Conference and the American Association for the Advancement of Slavic Studies. From 1975, excerpts from his Widzenia nad Zatoką San Francisco appeared in periodicals in English and German translations. That year, he made guest appearances at the International Poetry Forum and the Poetry International Festival in Rotterdam. He collaborated with international literary and academic journals, including "Slavic Review" (Columbus, Ohio, 1975), "Cahiers de l’Association des Amis de Milosz" (Paris, 1977), "World Literature Today" (Norman, Oklahoma, 1978), "Poetry Australia" (Sydney, 1979), "The New York Review of Books" (1980), "The New York Times" (1981, 1988, 1990, 1991, 1993, and 1998), and "Cross Currents" (West Nyack, New York, 1982). In 1974, he received the prize of the Polish PEN Club in recognition of his outstanding achievements in the realm of translation, while in 1976 he was the recipient of a Guggenheim Fellowship. In 1977, he received an honorary doctorate from the University of Michigan. The same year, excerpts of his translations of the Gospel of St Mark were passed for publication in Poland in the Catholic periodical "Znak" (nos 281-282), as were translations of Ecclesiastes in the Catholic weekly "Tygodnik Powszechny" (nos 11 and 13) and a collection of translated Psalms featuring an introduction by Miłosz in the literary periodical "Twórczość" (no. 12, 1978). Following the emergence of samizdat literature in Poland, he published works in periodicals that were not approved by state censorship, including in "Zapis" (1978-1980). In 1977, he was involved in the celebrations of the centenary of the birth of Oscar Milosz in Fontainebleau. He participated in the activities of the US Conference of Lithuania. He was made an honorary member of the Chicago-based association of Lithuanian intellectuals, Santara-Šviesa. From 1978, he gave interviews to the Polish literary historian Aleksander Fiut, which were published in the cycle Rozmowy z Miłoszem (Conversations with Miłosz) and the follow-up Czesława Miłosza autoportret przekorny (Czesław Miłosz's contradictory self-portrait). An English version appeared in 1987 as Conversations with Czesław Miłosz. In 1978, he was awarded the Neustadt International Prize for Literature by the University of Oklahoma. He retired that year and received the Berkeley Citation, the equivalent of an honorary doctorate. He continued to lecture at the university as a professor emeritus. He started learning Hebrew. From 1978, he started collaborating on a series of interviews with Renata Gorczyńska, with whom he later established a friendship. The interviews were published in the collection Podróżny świata (World Traveller). In 1979, he received the Z. Hertz Literary Prize from "Kultura" in recognition of his translations from the Bible. He became a Committee member on the publication series Historia i teraźniejszość (History and the Present), which appeared with the Libella publishing house. He received the Nobel Prize for Literature in 1980. Following the award ceremony, he had a private audience with Pope John Paul II. In late 1980 and early 1981, he collaborated with a team known as the Grizzly Peak Collective who worked on translations of his writings. He also lectured at the University of Michigan, Ann Arbor. In June 1981, he visited Poland for the first time since emigrating. During his stay, he was under surveillance by the Polish Security Service. He received an honorary doctorate from the Catholic University of Lublin (KUL) during his time in Poland, when he also met Lech Wałęsa, among others, in Gdansk. His membership of the Polish Writers' Union (ZLP), which was unofficially rescinded in 1951, was also restored. He participated in an academic symposium on his works at the Jagiellonian University in Krakow. During his return journey to the United States, he participated in literary events in cities including Barcelona, Frankfurt/ Main and Madrid. In 1981, he also received an honorary doctoral from New York University. In 1981/82, he held the C.E. Norton Professorship at Harvard University and gave six lectures on contemporary Polish poetry. From 1982, he was chair of the Foundation for Supporting Independent Polish Literature and Scholarship. The same year, he was made a member of the American Academy of Arts and Sciences in Cambridge, Massachusetts, and of the American Academy of Arts and Letters in New York. From 1983, he published poetry and translations in "Zeszyty Literackie", a periodical then based in Paris before moving to Warsaw in 1990, and in the Poland-based Catholic weekly "Tygodnik Powszechny". In 1983, he received a medal from US President Ronald Reagan in recognition of his achievements and contributions to US-American culture. He continued to published in English-language literary and academic periodicals, including "The Threepenny Review" (San Francisco, California, 1985), "Times Literary Supplement" (London, 1985), and "Partisan Review" (New York, 1986 and 1992). In 1983, he was a visiting lecturer at the Sorbonne and the University of Bloomington, while in late 1983 and early 1984, he lectured at Dartmouth University, New Hampshire. After issuing a strong criticism of martial law, imposed in Poland in December 1981, the Polish press issued a wave of negative propaganda against Miłosz. He was awarded an honorary doctorate from Brandeis University in Waltham, Massachusetts, in 1985. He was made an international member of the Serbian Academy of Arts and Sciences the same year. In 1985, he also received the Solidarność (Solidarity) literary prize, which was awarded by employees of independent publishing houses in Poland. He had a second audience with Pope John Paul II that year. Miłosz was involved in activities seeking to secure the future of Polish and Central European studies as part of the Slavic studies programmes around the world. In 1987, he was made honorary president of the international association es Amis de [Oscar] Milosz, which was based in Paris. In 1989, he and his brother Andrzej were recognized as Righteous Among the Nations by the Yad Vashem Institute in Jerusalem owing to the assistance they provided to Jews during World War II. For the first time since the war, he visited the Suwalki region, where he met a delegation of Lithuanian writers. The same year, he received honorary doctorates from the Jagiellonian University and Harvard University. During this period, he started publishing excerpts of his autobiographical text Rok myśliwego (English version: A Year of the Hunter) in the Paris-based "Kultura" while also renewing his collaboration with the Catholic weekly "Tygodnik Powszechny" in Poland (including the cycles Tematy do odstąpienia [Subjects to cede] from 1996 and Spiżarnia poetycka [Poetic larder] from 2003). In 1990, he joined the editorial council of the Krakow-based periodical "NaGłos". In spring of that year, he was involved in the international conference The Foundation of Historical and Cultural Traditions in East-Central Europe, held in Rome with the aim of strengthening ties within Central Europe. In 1991, he founded the private Czesław Miłosz Prize for writers. He continued to collaborate with the international press, including "The New Republic" (New York, 1989 and 1990), "Kurier Wileński" (1991), "The Times" and "Sunday Times" (London, 1991), "National Review" (New York, 1992), "Irish Times" (Dublin, 1993), "The New York Review of Books" (1993 and 1995), "To be (2b)" (Chicago, 1994 and 1996), and "Harvard Review" (1996). He also contributed to Polish publications, including the daily "Gazeta Wyborcza" (1990-2002), the weekly "Tygodnik Solidarność" (1991), the daily "Rzeczpospolita" (1993-2002), and the literary and cultural periodicals "Dekada Literacka" (1994-2003), "Znak" (1994-2003), "Polityka" (1995), "Fronda" (1998), "Graffiti" (1998), "Krasnogruda" (2001), "Archiwum Emigracji" (2003), and "Kwartalnik Artystyczny" (2004). Following the death of his wife in 1986, he and the educational historian Carol Marie Thigpen married in a Catholic ceremony in 1992. She died in 2002. In 1992, for the first time in 52 years, he visited Lithuania, where he was awarded an honorary doctorate from the Vytautas Magnus University in Kaunas. He was also granted honorary citizenship of Lithuania. The same year, he received honorary doctorates from universities in Rome and Bologna, as well as the Italian Grinzane Cavour literary prize. In 1993, he was made an honorary citizen of the Royal City of Krakow in recognition of his contributions to Polish culture. He settled in the city permanently. In 1998, he was involved in the International Czeslaw Milosz Festival organized at McKenna College in Claremont, California. The same year, he received the prestigious Polish Nike Literary Prize for his volume Piesek przydrożny (English version, 1999: Road-side Dog). From 1998, he supported the publication of his collected works (Dzieła zebrana) with Wydawnictwo Literackie and the Znak publishing house in Krakow, with the initial volumes appearing in 1999. The series was completed in 2020. In 1999, he was made a corresponding member of the Croatian Academy of Arts and Sciences. In 2000, he gave a talk as part of the Jan Patocka Memorial Lecture at the Institute for Human Sciences (IWM) in Vienna. The same year, he appeared alongside Wisława Szymborska, Günter Grass and Tomas Venclova at a Nobel Prize Laureate Panel in Vilnius. In 1998, he was appointed to the Chapter of the Jerzy Giedroyc Honorary Prize, awarded by the daily "Rzeczpospolita". He received numerous honours, including Lesser Poland Citizen of the Year, awarded by the Association of Communes and Districts of Lesser Poland in 2000, while in 2001 he was made an honorary citizen of Vilnius. In 2002, he received the Special Award for Distinguished Contribution to Literature and Culture from the Bay Area Reviewers Association (BABRA) in San Francisco in recognition of his translations of works published in the USA. He also received the Prize of the Two Nations (Nagroda Obojga Narodów), awarded by the chair of the Assembly of Representatives of the Polish Sejm (Parliament) and by the Parliament (Seimas) of the Republic of Lithuania. The same year, he was made an honorary member of the Lithuanian Writers' Union. In 1997, he donated his family estate in Šeteniai to the Czesław Miłosz Birthplace Foundation. In 2002, he and his brother Andrzej donated the Kunat family estate in Krasnogruda to the Borderland Foundation (Fundacja Pogranicze) with the aim of founding the International Centre for Dialogue there. The Centre took Miłosz's name. In 2003, at the new building of the Jagiellonian Library he gave what would be his final public talk. He was awarded the National Medal of Arts by the National Endowment for the Arts (USA, 1989), the Order of the White Eagle (1994), the Silver Medal of the 600th Anniversary of the Restoration of the Krakow Academy (2001), and the the Order of the Lithuanian Grand Duke Gediminas II in recognition of his achievements for Lithuania (1995). He died on 14 August 2004 in Krakow, where he is buried in the Crypt of Honour at the Pauline Monastery on the Rock (Skałka) in Krakow. He had two sons: the programmer, electronic music composer and translator of his father's poetry Anthony (b. 1947) and the anthropologist John Peter (b. 1951), who suffered from serious illness from 1967. In 2003, the Miłosz Institute Library and Archives was established in Oakland, California, and Krakow. It is responsible for collecting knowledge about Czesław Miłosz and his epoch, as well as cataloguing it in an up-to-date manner. In 2007, the Embassy of the United States in Warsaw established the Czesław Miłosz Prize. Its aim is to strengthen understanding between Poland and the USA. It is awarded to people involved in promoting understanding between the two nations. Since 2009, Krakow has hosted the biennial Czesław Miłosz Festival. 2011 was declared the Year of Czesław Miłosz in both Poland and Lithuania. In 2017, the Faculty of Polish Studies at the Jagiellonian University in Krakow established the Czesław Miłosz Center.

Twórczość

1. Podróż; Kompozycja. [Wiersze]. „Alma Mater Vilnensis1930 z. 9 s. 56-57. Wyd. osobne: Tekst do druku przygotował J. Straus. Linoryt wykonał Z. Dolatowski. Warszawa: Warszawski Oddział Towarzystwa Przyjaciół Książki 1980, 14 s.

Na stronie tytułowej data pierwodruku wierszy: Wilno 1930 w: „Alma Mater Vilnensis” z. 9.
Wydanie osobne (druk bibliofilski) opublikowane w liczbie 200 numerowanych egzemplarzy z okazji wystawy książek Cz. Miłosza urządzonej w Bibliotece Narodowej w ramach tzw. Salonu Bibliofilskiego.

2. Poemat o czasie zastygłym. Wilno: Koło Polonistów Słuchaczy Uniwersytetu Stefana Batorego 1933, 23 s. Grupa Literacka „Żagary-Piony”. Przedruk zob. poz. [t. 1].

3. Trzy zimy. Poezje. Warszawa, Wilno: Związek Zawodowy Literatów Polskich 1936, 51 s. Wyd. nast.: Warszawa: Oficyna Wydawnicza Signum* 1980, 37 s., tamże* 1981; Poznań: Wydawnictwo Centrum Informacyjnego Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu Adama Mickiewicza* 1981; pt. Trzy zimy & Głosy o wierszach. Pod red. R. Gorczyńskiej i P. Kłoczowskiego. Londyn: Aneks 1987, 135 s. Przedruk zob. poz. , [t. 1].

Wydanie z 1987 zawiera facsimile tomu z 1936 (s. 1-51) oraz komentarze do poszczególnych wierszy.

Przekłady

rosyjski

Tri zimy. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

słoweński

Tri zime. W: Cz. Miłosz: Pesnitev o zamrznjenem času; Tri zime; Rešitev. [Przekł., przedmowa i oprac.:] J. Unuk. Ljubljana 2020, Zbrane pesmi, 1 .

Wyd. łącznie z: Głosy o wierszach pt. Trzy zimy & Głosy o wierszach. Pod red. R. Gorczyńskiej i P. Kłoczowskiego. Londyn: Aneks 1987, 135 s.

Tu s. 1-51 facsimile tomu wyd. Wilno 1936.

4. Wiersze. Lwów: Biblioteka rękopisów wydawnictwa „Brzask 1939 [właśc. Warszawa IX 1940], 28 s., powielone. Wyd. nast. jako reprint w: Jan Syruć (Czesław Miłosz): Wiersze; Świat. Poema naiwne; Głosy biednych ludzi. Warszawa: Towarzystwo Więź; Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską 2011, t. [1], 27 s. Biblioteka „Więzi, t. 265. Przedruk zob. poz. , , [t. 1], , .

Autor podpisany: Jan Syruć. Wydanie konspiracyjne w 46 egzemplarzach, z których jeden zachowany w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.
Zawiera m.in. Wrześniowy poemat, s. 1-11 przedrukowywany w zmienionym kształcie pt. W malignie 1939.

5. Eseje okupacyjne. Powst. 1942-1943. Wyd. łącznie z Listy-eseje Jerzego Andrzejewskiego i Czesława Miłosza pt. Legendy nowoczesności. Słowo wstępne: J. Błoński. Nota wydawcy. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996, XXVIII, 299 s. Przedruk zob. poz. [t. 30].

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta J. Zadura. Warszawa: Larix 2011 plik elektroniczny w formacie czytak.
Eseje czytane na tajnych zebraniach literackich w okupowanej Warszawie, s. 1-157.

Zawartość

J. Błoński: Słowo wstępne (Wielcy pisarze nie potrzebują przedmów…); Cz. Miłosz: Przedmowa (datowana Warszawa styczeń 1944). – Legenda wyspy [dot.: D. Defoe: Robinson Kruzoe; pierwodruk w poz. ]; Legenda miasta – potwora [dot.: H. Balzac: Komedia ludzka; pierwodruk w poz. ]; Legenda woli [dot.: Stendhal: Czerwone i czarne]; Zupełne wyzwolenie [dot.: A. Gide'a]; Poza prawdą i nieprawdą [dot. W. Jamesa]; Przeżycie wojenne [dot.: L. Tołstoj: Wojna i pokój; pierwodruk „Nowa Polska”, Londyn 1946 z. 1]; Religijność Zdziechowskiego [pierwodruk w poz. ]; Granice sztuki. (Stanisław Ignacy Witkiewicz z perspektywy wojennych przemian) [pierwodruk „Nowa Polska”, Londyn 1946 z. 4, 5]. – W Nocie wydawcy tekst Cz. Miłosza pt. „Eseje warszawskie”, poprzedzający druk trzech esejów w poz. .

Przekłady

angielski

Legends of modernity. Essays and letters from occupied Poland 1942-1943. [Przeł.] M.G. Levine. New York 2005.

rosyjski

Legendy sovremennosti. [Przeł.] A. Rojtman. [Słowo wstępne:] J. Błoński. Sankt-Petersburg 2016.

serbski

Pisma-eseji. [Przeł.] L. Rosić. Vršac 2001. Przedruk w wyborze w: Zapisi na salveti. Odabrani eseji. [Zebrała i przeł. z polskiego] L. Rosić. Belgrad 2019.

węgierski

A modern kor legendái. Esszék a megszállás idejéből. [Przeł.] Z. Mihályi i L. Pálfalvi. Göd 2019.

6. Świat. (Poema naiwne). Powst. 1943. Pierwodruk „Twórczość” 1945 nr 2 s. 85-93. Wyd. osobne Warszawa 1980, XXXII s. [wkładka do „Poezji” nr 12]. Wyd. nast.: Warszawa: [b.w.]* 1981, [4], 36, [2] s.; wyd. łącznie z przekł. angielskim: Świat = The world. [Przeł.] Cz. Miłosz. [Wstęp:] H. Vendler. San Francisco: Arion Press 1989, 57 s. Współwyd. z H. Vendler: Świat już doskonały. Przeł. M. Rusinek. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 20, XV s.; wyd. łącznie z przekł. rosyjskim pt. Mir. Naivnye poemy. [Przeł.] A. Nehaj. Sankt-Peterburg: Peterburgskij In-t Jadernej Fiziki RAN 2001, 45 s.; Ilustracje: M. Chylak. Warszawa: Muchomor [2012], 72 s., tamże [2014]. Przedruk zob. poz. , , , , , [t. 1].

Wydania z 1980, 1999 i 2023 stanowią facsimile rękopiśmiennego tomu wierszy z 1943, złożonego przez Cz. Miłosza pod pseudonimem B.B. Kózka na ręce Z. Mitznera dla konspiracyjnej akcji wydawnictwa „Wisła” w liczbie 100 ręcznie numerowanych przez autora egzemplarzy, nieprzeznaczonych do sprzedaży. W wydaniu z 1980 także artykuł o poezji Cz. Miłosza: A. Zieniewicz: Dajmonion, s. XXII-XXXII. W wydaniu z 1999 w liczbie 1000 numerowanych egzemplarzy także szkic Helen Vendler „Świat już doskonały” w przekładzie Michała Rusinka; w wydaniu z 2023 w liczbie numerowanych egzemplarzy.

Przekłady

angielski

Przekł. w wyborze pt. The world. [Przeł.:] R. Hass, R. Pinsky [przy współpracy:] Cz. Miłosz, R. Gorczyński zob. poz. , .
The world. [Przeł.:] R. Hass, R. Pinsky. „Ironwood”, Tucson 1981 vol. 9 nr 2 [wyd. specjalne] (A naive poem). Wyd. przekładu w wyborze przy współpracy Cz. Miłosza, R. Gorczyńskiej zob. poz. , dwa przekłady pt. The world. (A naive poem) tłum. przez Cz. Miłosza oraz inne wersje tłumaczy: R. Gorczynski, R. Hass, R. Pinsky zob. poz. .
Świat = The world. [Przeł.] Cz. Miłosz. [Wstęp:] H. Vendler. San Francisco 1989 [tekst w języku polskim i angielskim].

bułgarski

Sviat (naivny poemi). W: Na brega na rekata. W: Č. Miloš: Na brega na rekata. Izbrani stihove i poemi. [Przeł.] V. Deânova. Sofiâ 2011.

japoński

Sekai. Poema naivune = Świat. Poema naiwne. [Przeł.] T. Michiko, I. Rui yaku. Kamakura 2015.

rosyjski

Mir. Naivnye poemy. [Przeł.] A. Nehaj. Sankt-Peterburg 2001 [tekst w języku polskim i rosyjskim].

wyd. łącznie z przekł. angielskim: Świat = The world. [Przeł.] Cz. Miłosz. [Wstęp:] H. Vendler. San Francisco: Arion Press 1989, 57 s.

Tekst w języku polskim i angielskim.

wyd. łącznie z przekł. rosyjskim: Mir. Naivnye poemy. [Przeł.] A. Nehaj. Sankt-Peterburg: Peterburgskij In-t Jadernej Fiziki RAN 2001, 45 s.

Tekst w języku polskim i rosyjskim.

7. Prolog. Powst. 1944. Druk „Pamiętnik Teatralny” 1981 z. 1/2 s. 3-23; nadbitka Warszawa: Polska Akademia Nauk Instytut Sztuki 1981, 30 s. Przedruk zob. poz. [t. 40].

Krótka kompozycja dramatyczna napisana (pod pseudonimem Jan Syruć) na zlecenie tajnej Rady Teatralnej. Utwór miał otwierać po wojnie działalność Teatru Narodowego i poprzedzać „Akropolis” Stanisława Wyspiańskiego w inscenizacji Leona Schillera, ze scenografią Andrzeja Pronaszki. – Nadbitka zawiera nadto: T. Byrski: Posłowie; [J. Timoszewicz] J.T.: Nota od redakcji; Aneks I. Autor o „Prologu” [cytaty z utworów]; Aneks II. Cz. Miłosz: Sala Teatru Wielkiego [dot. powstańczych losów gmachu; „Przekrój1945 nr 23].

8. Niezwykłe zdarzenie. Scenariusz filmowy. Powst. 1945.

Rękopis w zbiorach Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.

9. Ocalenie. [Wiersze]. Przedmowa: Cz. Miłosz. Warszawa: Czytelnik 1945, 159 s. Wyd. nast. w wyborze [b.m.w.]* 1980, 24 s.; Kielce: Niezależne Zrzeszenie Studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej* 1981, 24 s. Biblioteczka NZS WSP, 24 s.; [b.m.w.]* po 1981, [135 k.]. Przedruk zob. poz. [t. 1].

Tom obejmujący 10 utworów z lat 1932-1945, przepisany i opracowany graficznie w 1 egzemplarzu przez Cz. Miłosza w Goszycach 10 I 1945, został ofiarowany J. Turowiczowi; reprint wykonany na 90-lecie urodzin Cz. Miłosza zawiera nadto płytę kompaktową z nagraniem 19 utworów poety czytanych przez J. Turowicza.

Zawartość

Zawiera m.in.: Trzy zimy [poz. ]; Świat. (Poema naiwne) [poz. ]; cykl: Głosy biednych ludzi (1943-1944).

Przekłady

rosyjski

Tri zimy; Dnevnoj svet: W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

słoweński

Rešitev. W: Cz. Miłosz: Pesnitev o zamrznjenem času; Tri zime; Rešitev. [Przekł., przedmowa i oprac.:] J. Unuk. Ljubljana 2020, Zbrane pesmi, 1.

10. Robinson warszawski. Nowela filmowa. [Współautor:] J. Andrzejewski. Powst. 1945. Druk „Dialog” 1984 nr 9 s. 5-17.

Impulsem do napisania utworu były rozmowy z pianistą W. Szpilmanem, który po powstaniu warszawskim ukrywał się w ruinach miasta do stycznia 1945 (informacja: J. i Cz. Miłoszowie, A. Bohdziewicz, S. Różewicz, J. Zarzycki: Listy do Andrzejewskiego w sprawie „Robinsona”. Wybór i przypisy: A. Andrzejewska; Cz. Miłosz: Wyjaśnienie po latach. [List do K. Puzyny z 5 I 1954]. „Dialog1984 nr 9).
Utwór napisany w 1945, miał zostać zekranizowany przez Film Polski, do czego nie doszło. W 1948 Jerzy Andrzejewski na podstawie tekstu noweli napisał scenariusz filmowy (film nie został dopuszczony do rozpowszechniania). W efekcie braku zgody na przeróbki z 1948 Cz. Miłosz wycofał współautorstwo utworu. Zmieniona przez producentów wersja pt. „Miasto nieujarzmione” została zekranizowana w 1950 (w reżyserii J. Zarzyckiego).

11. Ściegienny. Scenariusz filmowy. Powst. 1945.

Rękopis w zbiorach Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.

12. Wiersze pół-perskie. Powst. 1945. Reprint Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2001, 11 s. + płyta CD: Turowicz czyta wiersze Miłosza. Przedruk zob. poz. .

13. Wiersze pół-perskie. Powstanie rękopisu: styczeń 1945, Goszyce. Reprint oryginału w 90 urodziny poety: Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2001, 11 s.

Inne formy wydań

Wydanie jako dokument dźwiękowy: Turowicz czyta wiersze Miłosza, 1 płyta CD.
Druk bibliofilski.

14. Traktat moralny. [Poemat]. „Twórczość1948 nr 4 s. 5-16. Wyd. osobne [Kaligrafia: A. Kot. Autor grafik: H. Szulc i in.]. Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1981, 42 s. Lubelski Oddział Związku Literatów Polskich, Związek Polskich Artystów Plastyków, Towarzystwo Miłośników Lublina [druk bibliofilski]. Wyd. nast.: Poznań: Witryna Amatorska* 1981, 28 s.; Suwałki: Oficyna Wydawnicza Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” Region Pojezierze* 1981; [Szczecin]: SAW* [1981]. Przedruk zob. poz. Traktat moralny i inne wiersze. [b.m.]: [b.w.]* ok. 1980, , , ([t.] 1), , .

Wydane w 1981 w Lublinie jako druk bibliofilski.

Przekłady

szwedzki

Traktat om moralen. W: Cz. Miłosz: Traktater på vers. [Przeł. i przedmową opatrzył] J. Hirschberg. Umeå 2016.

Adaptacje

teatralne

Reżyseria: A. Fabisiak. Wystawienie: Ostróda, Teatr Prób przy Miejskim Domu Kultury 1980.
Inscenizacja i reżyseria: H. Boukołowski i W. Feliksiak. Wystawienie: Warszawa, Teatr Adekwatny 1981.

Wyd. łącznie z Traktat poetycki [poz. ] pt. Traktat poetycki; Traktat moralny. [Warszawa:] Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* [1978], 51 s., wyd. 2 tamże* [ok. 1979-1980]; Warszawa: [b.w.*] 1981; pt. Wiersze. Warszawa: [Niezależne Wydawnictwo Chłopskie* 1981]; Traktat moralny; Traktat poetycki. Warszawa: Czytelnik 1982; Traktat moralny; Traktat poetycki. Lekcja literatury z Czesławem Miłoszem, Aleksandrem Fiutem i Andrzejem Franaszkiem. Przypisy: A. Fiut. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996, 103 s. Lekcja Literatury, [wyd. 2] tamże 1998; wyd. łącznie z Traktat poetycki [poz. ], Sześć wykładów wierszem [poz. ] oraz ich przekładem czeskim pt. Traktat moralny; Traktat poetycki; Sześć wykładów wierszem = Traktáty a přednášky ve veršich: Mōralnī traktat; Básnický traktat; Šest přednášek ve veršich. [Przekł., przypisy oraz studium:] Básnikova polemika s dobou a formou: V. Burian. Olomouc: Votolia 1996, 226 s. [poz. ]; wyd. łącznie z Traktat poetycki [poz. ], Sześć wykładów wierszem [poz. ], Traktat teologiczny [poz. ] oraz ich przekładem szwedzkim pt. Traktat moralny; Traktat poetycki; Sześć wykładów wierszem = Traktater på vers. [Przeł. i przedmową opatrzył] J. Hirschberg. Umeå: Bokförlaget h:ström – Text & Kultur 2016, 409 s. [tekst częściowo po polsku i szwedzku] [poz. ].

Wydanie z 1996 jako Lekcja literatury zawiera nadto: Pokochać sprzeczność. Z Czesławem Miłoszem rozmawiają A. Fiut i A. Franaszek, s. 5-32.

15. La grande tentation. Le drame des intellectuels dans les démocraties populaires. Paris: Preuves [1951], 23 s. Essais et Témoignages. Wyd. nast.: Paris: Société des Editions des Amis de la Liberté [1952].

Przekłady

duński

Den store fristelse. København 1954.

włoski

Le grande tentazione, el drama intellettuali nella democrazie popolari. [Roma 1952].

Przekł. polski: Wielkie pokuszenie. Dramat intelektualistów w krajach demokracji ludowej. Przeł. A. Machowska. „Archiwum Emigracji2001 z. 4 s. 95-108.

Wyd. łącznie z Bieliński i jednorożec [poz. ] pt. Wielkie pokuszenie; Bieliński i jednorożec. [Przekł. M. Makowska, przejrzany i poprawiony przez autora. Posłowie: M.A. Supruniuk]. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2002, 57 s. Archiwum Emigracji. Seria „Literacka, t. 11.

Wydanie z 2002 w nakładzie 300 numerowanych egzemplarzy.

16. Zniewolony umysł. [Esej polityczny]. Powst. 1951. Druk rozdziału III: Ketman. „Kultura”, Paryż 1951 nr 7/8 s. 24-43. Wyd. osobne całości z przedmową i uwagami autora Paryż: Instytut Literacki 1953, 236 s. Wyd. nast.: [Warszawa]: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1978, tamże [1979]; [b.m]: [b.w.*] [1980], [55] łamów; [b.m]: [b.w.*] [ok. 1981], 133 s.; pt. Umysł zniewolony. [b.m]: [b.w.*] 1981?, s. 3-59; [b.m]: [b.w.*] ok. 1981; Kraków: KOS* [Krakowska Oficyna Studentów] 1981; Kraków: Niezależne Zrzeszenie Studentów Akademii Ekonomicznej* 1981; [Kraków]: [b.w.*] [198?]; Kraków: [b.w.*] 1981; [Kraków]: [b.w.*] [1981?]; [b.m]: [b.w.*] 1981, [28] s.; [b.m]: [b.w.*] [1981?], 59 s. [druk dwułamowy]; [b.m]: [b.w.*] [po 1981]; [z przedmową A. Hutnikiewicza] Toruński ZU [Zarząd Uczelniany] Niezależnego Zrzeszenia Studentów* 1981; Toruń: Wydawnictwo Niezależne Zrzeszenie Studentów UMK* 1981; Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki Literackiej* 1981; Warszawa: BL* [Biblioteka Literacka] 1981; Warszawa: Logos* 1980; Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* [po 1980], tamże: [ok. 1981], [1981]; Warszawa [b.w.*] 1981; Warszawa: Zbliżenia [ok. 1981]; Wrocław: [b.w.]* 1981; [Wrocław?] Nowa 3* [1981?]; Wrocław: Kooperatywa Wydawnicza „Wyzwolenie* [1981]; [b.m]: [b.w.*] po 1981; [Warszawa: Kropka*] 1983; [b.m]: [b.w.*] 1984?; Warszawa: [b.w.*] [1984]; Warszawa: Wolność* 1986; Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1989, tamże 1990; Lekcja literatury z Cz. Miłoszem i W. Boleckim. Posłowie: W. Bolecki. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 279 s.; Kraków: Media-sat Poland [2004]. Przedruk zob. poz. [t. 3], [t. 2].

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta M. Popczyński. Warszawa: Larix 2011, plik elektroniczny w formacie czytak.
Data powstania wg informacji w: Rok myśliwego. Paryż 1990 [poz. ].
W wydaniu z 1999 także wywiad z autorem: Strach przed odpłynięciem okrętu. Rozm. W. Bolecki.

Przekłady

albański

Mendija e robёruar. Ese mbi logokracitё popullore. [Przeł.] B. Shehu. Tiranё 1998. Wyd. nast. 2019.

angielski

rozdziału I. Murti-Bing. „Twentieth Century”, Londyn 1951 nr 7.
całości: The captive mind. [Przeł.] J. Zielonko. London 1953, wyd. nast.: New York 1953, Toronto 1953, New York [1953], tamże: 1955, [1961], London 1962, New York 1965, Harmondsworth 1980, New York 1981, tamże 1984 [wyd. bibliofilskie], Harmondsworth 1985, New York 1990; [wyd. 15] London 2001.

arabski

Al-ʿaql al-muʿtaqal. Baḡdād 2018.

białoruski

Skuty rozum. [Przeł.] J. Lauryka. [Wyd. 2] Mensk, Vil'nja 2000.

bułgarski

Porobenijat razum. [Przeł.] V. Dejanova. Varna 1992. Wyd. nast. z przedmową D. Pawelca Sofiâ 2011.

chiński

Gong xin ji. Dong’ou gongchan guojia sixiang gaizao guocheng. [Przeł.] L. Yiliang. Taibeshi [1981].
Bei jingu de xinling = Zniewolony umysł. [Przeł.] L. Wu, L. Yi. Taibei 2011. Wyd. nast. pt. Bei jingu de tounao. Guilin 2013, tamże 2016.

chorwacki

Zasužnjeni um. [Przeł.] D. Blažina. Zagreb 1998; wyd. w formie dokumentu dźwiękowego: Czyta N. Ljuboja. Zagreb 2016, 1 płyta audio, pliki w formacie Daisy 2.02 i mp3.

czeski

Zotročený duch. [Przeł.:] A. Stanković, J. Belling. Praha 1992.

estoński

Vangistatud moistus. [Przeł.] H. Lindepuu. Tallinn 1999.

fiński

Vangittu mieli. [Przeł.] R. Koivisto. Porvoo 1983.

grecki

'E ai’hmalōtē skepse. [Przeł.] H. Hatzēemmanouẽl. 'Athḗna 1983.
Aichmálōtī sképsī. [Przeł.] A. Pappás. Fevrouários 2017.

hebrajski

Ruach ha-szwuja. [Przeł.] M. Paz. Tel-Aviv [2011].

hiszpański

El pensamiento cautivo. [Przeł.] E. Revol. [San Juan 1954], wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1957, Barcelona 1981, [wyd. 4] 1988.
La mente cautiva. [Przeł.] X. Farré. Barcelona 2016.

japoński

Toraware-no chisei. [Przeł] T. Asō. Tōkyō 1954.
Toraware no Tamashii. [Przeł.] Y. Kudō. Tōkyō 1996.

kataloński

La ment captiva. [Przeł.] G. Calaforra. València 2005.

koreański

Sarojaphin Yeonghon. [Przeł.] J.H. In. Seoul 1980.

litewski

Pavergtas protas. [Przeł.] A. Grybauskas. [Wstęp.] K. Jaspersas. Vilnius 1995; wyd. w alfabecie Braille’a Vilnius 2012; wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta A. Čaikauskas. Vilnius 2019, 1 płyta audio, pliki w formacie mp3.

łotewski

Sagustitais prats. [Przeł.] U. Berziňs. Rīgā 1998.

macedoński

Zarobeniot um. [Przeł.] A. Popovski. Skopje 1988.
Zarobeniot um. [Przeł.] F. Dimevski. Skopje 2013.
Zaroben um. [Wybór szkiców]. [Przeł. z francuskiego] G. Kosteska-Andonova. Skopje 2014.

niderlandzki

De geknechte geest. [Przeł.] L. Stembor. Amsterdam 1984. Synopsis.

niemiecki

Verführtes Denken. [Przeł.] A. Loepfe. [Przedmowa:] K. Jaspers. Köln 1953, wyd. nast. tamże: 1954, 1955, 1956, 1959, 1980; Frankfurt am Main 1974, wyd. nast.: tamże: 1980, 1986.
Verführtes Denken. [Przeł.] M. Reifenberg. [Zürich] 1980.

norweski

Det trellbundne sinn. [Przeł.] I. Lunde. Oslo 1981.

perski

Ẕehn asīr. [Przeł.] P. Rajâyī. Iran [2021].

portugalski

Mente cativa. [Przeklad z angielskiego] D. Nery. São Paulo 2010.
A mente aprisionada. [Przeł.] M. Romeira. Amadora 2018.
Mente cativa. [Przeł.] E. Favre. Belo Horizonte 2022.

rosyjski

Poraboščennyj razum. [Przeł.] V. Britanišskyj. Druk w wyborze w: Č. Miloš: Ličnye objazatel'stva. Izbrannye èsse o literature, religii i morali. [Wybór i oprac.] B. Dubin. Moskva 1999, wyd. w całości Sankt-Peterburg 2003.

rumuński

Gândirea captivă. [Przeł.] C. Geambaşu. Bucuresti 1999.

serbski

Zarobljeni um. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2006.

serbsko-chorwacki

Zarobljeni um. [Przeł.] P. Vujičić. Beograd 1985, wyd. 2 Beograd 1987.

słowacki

Záhrada vied. [Przeł.:] K. Chmel, J. Marušiak i M. Mináriková. Bratislava 2002.

szwedzki

Själar i fångenskap. [Przeł.] I. Ekman Nordgaard. Stockholm 1956, wyd. nast. Stockholm 1980, tamże 2000.

turecki

Tutsak edilmiş akıl. [Przeł.:] M. Greser, O.F. Baş. Ankara 2006.
Tutsak edilmiş akıl. [Przeł.] O.F. Baş. İstanbul 2017.

ukraiński

Ponevolenij rozum. [Przeł.] B. Struminsky. Monachium 1985.

węgierski

A rabul ejtett értalem. [Przeł.:] I. Fejér, R. Gimes, B. Murányi, L. Pálfalvi. Budapest 1992; wyd. nast. tamże 2011.

włoski

La mente prigioniera. [Przeł.] O. Ceretti Borsini. Milano 1955.
La mente prigioniera. [Przeł.] G. Origlia. Milano 1981, wyd. nast. Milano 2012, tamże 2022.

Wydanie fragmentów Wrocław: [b.w.*] 1981.

Wersja francuska: La pensée captive. Essai sur les logocraties populaires. [Przeł.:] A. Prudhommeaux [i autor]. [Przedmowa:] K. Jaspers. [Przeł.] J. Hersch. [Paris:] Gallimard 1953, 336 s. Wyd. nast. tamże: 1953, 1962, 1980, [1982], 1988.

Wyd. osobne rozdziału III: Ketman: Kraków: Alfa* 1981, 40 s.

17. Zdobycie władzy. [Powieść]. Powst. 1952. Wyd. Paryż: Instytut Literacki 1955, 159 s. Wyd. nast.: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* [1980]; Kraków: KOS* [Krakowska Oficyna Studentów] 1980; Kraków: [b.w.]* 1981; [b.m.w.]* [1981]; [b.m.]: Niezależne Zrzeszenie Studentów* [1981]; Suwałki: Oficyna Wydawnicza Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Region Pojezierze* 1981; Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki Literackiej* 1981; [b.m.]: Biblioteka NZS* [ok. 1981]; Reprint wydania z 1955: Paryż: Instytut Literacki 1987; Warszawa: Wydawnictwo Recto* 1989; z przedmową S. Barańczaka Olsztyn: Pojezierze 1990; Posłowie: R. Gorczyńska. Warszawa: Świat Książki-Bertelsmann Media 2007. Biblioteka Polska XX Wieku. Przedruk zob. poz. [t. 4], [t. 3].

Część nakładu wydana przez Instytut Literacki w 1955 została opatrzona, dla skuteczniejszego przemycenia do kraju, fikcyjną kartą tytułową (wklejoną do pierwszej zszywki) z adresem wydawniczym Z. Kornaga: Wyzwolenie. Paryż: Stowarzyszenie Budowniczych Polski Ludowej im. W. Wasilewskiej. Sekcja Paryska 1955, oraz obwolutą, na której nawiązując do 10. rocznicy wejścia wojsk radzieckich do Warszawy, umieszczono reprodukcję rysunku Daniela Mroza, przedstawiającego żołnierza radzieckiego i notę mówiącą o wdzięczności Polaków za wyzwolenie od faszyzmu. Wysyłka książki do kraju w tej postaci została dokonana jednorazowo pod koniec stycznia. Pozostała część wydania zaczęła być rozprowadzana dopiero po miesiącu (informacja redakcji paryskiej „Kultury”).
Pierwsze wydanie w przekładzie francuskim w 1953.

Nagrody

Nagroda Prix Littéraire Européen w 1953.

Przekłady

angielski

The seizure of power. [Przeł.] C. Wieniewska. New York 1955, wyd. nast.: New York 1982, London [1983], London 1985.
The usurpers. [Przeł.] C. Wieniewska. London 1955, wyd. nast. New York 1955.

chorwacki

Osvajanje vlasti. [Przeł.] A. Cvitanović. Zagreb 2022.

francuski

La prise du pouvoir. [Przeł.] J. Hersch. Paris 1953, wyd. nast.: Paris 1953, Lausanne 1953, [Paris] 1980.

gudżarati

Sattano kabio. Bombay 1955.

hiszpański

El poder cambia de manos. [Przeł.] R. Vázquez Zamora. Barcelona 1955, wyd. nast. tamże: 1980, 1981; Panama 1981; Barcelona 1984, tamże: 1985, 2004.

indonezyjski

Kekuasaan jang dibekukan. [Przeł.] H. Partolio. Djakarta 1959.

japoński

Gill-kyōju no kodoku. [Przeł.] K. Hosaka. Tōkyō 1958, wyd. nast. tamże 1958.

koreański

Elbe-gang-eul hyanghayeo. [Przeł.] Deog Hyeong Lee. Seoul 1980.
Gweonryeog-eui jang-ag. [Przeł.] Ga Hyeong Lee. Seoul 1982.

litewski

Valdžios užėmimas. [Przeł.] V. Dekšnys. Vilnius 2021.

malajski

Adhikaram pidichedukkal. [Przeł.] P. Karunakaran Nayar. Alleppey 1959.

marathi

Carahi vāttā. [Przeł.] Vijay Tendulkar. Bombay 1958.

niemiecki

Das Gesicht der Zeit. [Przeł.] A. Loepfe. Zürich 1953, wyd. nast. Stuttgart 1953.

norweski

Erobringen av makten. [Przeł.] I. Lunde. Oslo 1983.

perski

Qabżeh-ye qodrat. [Przeł.] R. Vazīrī. Tehrân 1384 [2006].

portugalski

A tomada do Poder. [Przeł.] W. Dutra. Rio de Janeiro 1988 [Podstawa przekładu: Seizure of power].

serbski

Osvajanje vlasti. [Przeł.] A. Grosberger. Beograd 1983.

słoweński

Prevzem oblasti. [Przeł.] K. Šalamun-Biedrzycka. Ljubljana 2003.

szwedzki

Makt övertagandet. [Przeł.] M. von Zweigbergk. Stockholm 1982, wyd. nast. Johanneshov 2015; wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta A.S. Nilsson. Johanneshov 2009, 1 płyta CD-R, plik w formacie DAISY 2.02.

telugu

Adhikara Pipasa.[Przekł. z języka angielskiego]. [B.m.] 1958.

węgierski

A hatalom megragadása. [Przeł.] B.E. Bojtár. Budapest 1993.

18. Światło dzienne. [Wiersze]. Paryż: Instytut Literacki 1953, 156 s. Wyd. nast.: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1980, wyd. 2 tamże 1980; [b.m.w.]* [1980?]; [Warszawa]: [b.w.]* [1980]; Kraków: OL [Oficyna Literacka]* [1980?]; Część I. [Toruń]: Korona* [1980]; [b.m.w.]* [ok. 1981], wyd. 2 [b.m.w.]* [1981]; Suwałki: Solidarność* 1981; Suwałki: Q* 1981. Przedruk zob. poz. [t. 1], [t. 2], . Wyd. w wyborze zob. poz. .

Zawiera utwory napisane głównie po 1945 (z wyjątkiem poematu „Świat” i jednego wiersza), m.in.: Traktat moralny [poz. ]; Świat. (Poema naiwne) [poz. ]; Toast. – Nadto przekłady wierszy autorów: K.E. Ingram, L.P. Matos, B.M. McWright, M. Walker.

Przekłady

rosyjski

Dnevnoj svet. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.
Dnevna svetloba. W: Cz. Miłosz: Dnevna svetloba; Pesniški traktat; Kralj Popiel in druge pesmi. [Przeł., oprac. i przedmową opatrzył] J. Unuk. Ljubljana 2021.

19. Czechowicz – to jest o poezji między wojnami. Pierwodruk pt. Józef Czechowicz. (Portrety polskich poetów). „Kultura”, Paryż 1954 nr 7/8 s. 49-82. Wyd. osobne łącznie z: J. Czechowicz:Uczeń marzenia” – rzecz o poezji Czesława Miłosza. Lublin: Muzeum Okręgowe Oddział J. Czechowicza 1981, 58 s. Przedruk zob. poz. .

Pierwodruk artykułu J. Czechowicza „Pion1937 nr 3.

20. Dolina Issy. [Powieść autobiograficzna]. „Kultura”, Paryż 1955 nr 1/2-6. Wyd. osobne Paryż: Instytut Literacki 1955, 196 s. Wyd. nast.: wyd. 2 z projektem okładki i rysunkami J. Lebensteina Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1966; wyd. 3 Paryż: Instytut Literacki 1979; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981, tamże: 1989, 1993. ABC. Klasyka dla każdego; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1995. Kolekcja Prozy Polskiej XX Wieku; [wyd. 9] Warszawa: Świat Książki 1998; Lekcja literatury z Markiem Zaleskim. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, tamże: 2000, 2002; Posłowie: W. Bolecki. Warszawa: Świat Książki 1998; [Warszawa]: TMM Polska/Planeta Marketing 2007. Przedruk zob. poz. [t. 5], [t. 4].

Wydanie z 1998 jako Lekcja literatury zawiera nadto posłowie Marka Zaleskiego pt. Chłopiec imieniem Tomasz.

Nagrody

Powieść uznana za najwybitniejszą książkę emigracyjną 1955 (informacja: „Wiadomości”, Londyn 1956 nr 12 s. 6).

Przekłady

angielski

The Issa valley. [Przeł.] L. Iribarne. London 1981, wyd. nast.: New York 1981, London 1981, New York 1982, Calcutta 1982, London 1984, New York 2000, London 2001.

białoruski

Dalìna Ìsy. [Przeł.:] M. Puškìnaj, Â. Buraga. Mìnsk 2011.

bułgarski

Dolinata na Issa. [Przeł.] G. Belinska. Sofiâ 1994, wyd. nast. tamże 2011.

czeski

Vidok Issy. [Przeł.] H. Stachová. Praha 1993.

duński

Issa dalen. [Przeł.:] K. Heltberg, L. Widding. København 1981.

fiński

Issan Laakso. [Przeł.] K. Siraste. Porvoo, Helsinki, Juva 1981.

flamandzki

Het dal van de Issa. [Przeł.] G. Rash. Borsbeek 1981, wyd. 2 Amsterdam 1982.

francuski

Sur les bords de l'Issa. [Przeł.] J. Hersch. Paris 1956, wyd nast.: [Paris] 1980, tamże 1985.

grecki

I koiláda tou Íssa. [Przeł.] A. Iōannídou. Athī'na 2007.

gruziński

Isas dablobi. [Przeł.] N. Gavašelma. Tbilisi 2011, wyd. nast. tamże 2012.

hiszpański

El valle del Issa. [Przeł.] A. Rodón Klemensiewicz. Barcelona 1981, wyd. nast. tamże: [wyd. 2] 1982, 1987, 1989, 1990, 1993, 1999.
I.B. Singer: Satán en Goray; Cz. Milosz: El valle del Issa. [Przeł.] E. Canetti: Auto de fe / Elias Canetti. Barcelona 1987.

kataloński

La vall de l'Issa. [Przeł.] D. Szmidt. Barcelona 1998.

litewski

Isos slenis. [Przeł.] A. Kalėda. Vilnius 1991, wyd. nast. Kaunas 2001.

macedoński

Dolinata na rekata Isa. [Przeł.] S. Mihaǰlovska. Skopǰe 2015.

niderlandzki

Het dal van de Issa. [Przeł.] G. Rasch. Borsbeek 1981.

niemiecki

Das Tal der Issa. [Przeł.] M. Reifenberg. Köln 1957, wyd. nast.: Frankfurt am Main 1961; pt. Tal der Issa. [Zürich] 1980, tamże [1981]; München 1983; Leipzig 1988; [wyd. 7] Frankfurt am Main 1999, tamże: 2000, 2002.

norweski

Issadalen. [Przeł.] O.M. Selberg. Oslo 1981.

portugalski

O vale dos demonios. [Przeł.] J.G. Linke. Rio de Janeiro 1982.
O Vale do Issa. [Przeł.] S. Yumi Hirae. Sao Pãulo 2012.

serbski

Dolina Ise. [Przeł.] L. Rosic. Beograd 2013.

serbsko-chorwacki

U dolini rijeke Isse. [Przeł.] A. Grosberger. Zagreb 1981, wyd. nast. tamże 1986.

słowacki

Údolie Issy. [Przeł.] M. Ferko. Bratislava 2018.

słoweński

Dolina Isse. [Przeł.] J. Moder. Współwyd. z przekł. Dolina Issy [poz. ] oraz wyborem wierszy Cz. Miłosza pt. Dolina Isse. [Przeł.] J. Moder; Dežela Ulro. [Przeł.] J. Moder; Iz pesmi. [Wybór i przekł.] K. Šalamun-Biedrzycka].Ljubljana 1981.

szwedzki

Issadalen. [Przeł.] K. Rehnström. Uppsala 1980, wyd. nast. Stockholm 1987. Wyd. jako dokument dźwiękowy Johanneshov: TBP 2009, dokument w formacie DAISY 2.02.

turecki

İssa vadisi. [Przeł.] Melaike Hüseyin. İstanbul 2020.

ukraiński

Dolina Ìssi. [Przeł.] N. Sidâčenko. Kiïv 2018.

węgierski

Az Issa völgye. [Przeł.] I. Fejér. Budapest 1994.

Adaptacje

filmowe

Scenariusz i reżyseria: T. Konwicki. Ekranizacja 1982.

Wyd. w skrócie: Dolina Issy. Oprac.: A. Wiech. Warszawa: Fabryka Pomocy Naukowych [1991], 35 s.

21. Traktat poetycki. [Poemat]. „Kultura”, Paryż 1956 nr 6 s. 3-25, 1957 nr 1/2 s. 46-55. Wyd. osobne: Paryż: Instytut Literacki 1957, 42 s. Wyd. nast.: [Warszawa:] Signum* 1980, tamże 1981; [Cz. 2]. Poznań: Wydawnictwo Centrum Informacyjnego Niezależnego Zrzeszenia Studentów Uniwersytetu Adama Mickiewicza* 1981; Suwałki: Oficyna Wydawnicza NSZZ „Solidarność” Region Pojezierze* 1981; wyd. fragmentów Kraków: Niezależne Zrzeszenie Studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej* [1980]; [wyd. 6] pt. Traktat poetycki z moim komentarzem. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2001, 108 s.; wyd. łącznie z przekł. litewskim pt. Poetinis traktatas su mano komentarais = Traktat poetycki z moim komentarzem. [Przeł.] T. Venclova. Vilnius: Apostrofa 2021, 205 s. Przedruk zob. poz. , , ([t.] 2), [t. 1], .

Komentarz autorski w wydaniu z 2001 przeł. Cz. Miłosz z wydania angielskiego pt. A treatise on poetry. New York 2001.

Nagrody

Nagroda paryskiej „Kultury” w 1957.

Zawartość

Wstęp; – I. Piękne czasy; II. Stolica; III. Duch dziejów; IV. Natura.

Przekłady

czeski

Wyd. łącznie z Traktat moralny [poz. ], Sześć wykładów wierszem [poz. ] w języku polskim i w przekł. czeskim zob. poz. .

francuski

Traité de poésie;. Wyd. łącznie z przekł. Czeladnik [poz. ] pt. Traité de poésie; L'apprenti. [Z komentarzami autora]. [Przeł.:] J. Donguy, M. Masłowski. [Posłowie:] M. Masłowski. Paris 2013, wyd. 2 tamże 2023.

kazachski

Wybór w: Č. Miloš: Žeņìlmegen žyr = Nepokorennaâ pesn'. [Przeł.:] R. Sejsenbaev, V. Kulagina-Ârceva. Židebaj; Almaty 2011 [tekst częściowo w przekładzie kazachskim i rosyjskim, częściowo w rosyjskim].

litewski

Poetinis traktatas su mano komentarais = Traktat poetycki z moim komentarzem. [Przeł.] T. Venclova. Vilnius 2020 [tekst w języku polskim i litewskim].

rosyjski

Poètičeskij traktat. [Przeł.] N. Gorbanevskaja. Ann Arbor, MI 1982.
Wybór w: Č. Miloš: Žeņìlmegen žyr = Nepokorennaâ pesn'. [Przeł.:] R. Sejsenbaev, V. Kulagina-Ârceva. Židebaj; Almaty 2011 [tekst częściowo w przekładzie kazachskim i rosyjskim, częściowo w rosyjskim].

słoweński

Pesniški traktat. W: Cz. Miłosz: Dnevna svetloba; Pesniški traktat; Kralj Popiel in druge pesmi. [Przeł., oprac. i przedmową opatrzył] J. Unuk. Ljubljana 2021.

szwedzki

Traktat om poesin. W: Cz. Miłosz: Traktater på vers. [Przeł. i przedmową opatrzył] J. Hirschberg. Umeå 2016 [tekst częściowo w języku polskim i szwedzkim].

włoski

Trattato poetico. [Przeł.] V. Rosella. Milano 2011.

Wersja angielska: A treatise on poetry. [Przeł.:] C. Miłosz, R. Hass. New York: Ecco Press 2001, XI, 125 s. Przedruk w: New and collected poems 1931-2001. New York 2017 zob. poz. .

Wyd. łącznie z Traktat moralny [poz. ] Traktat poetycki; Traktat moralny. [Warszawa:] Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* [1978], 51 s., wyd. nast.: Warszawa: [b.w.*] 1981; pt. Wiersze. Warszawa: [Niezależne Wydawnictwo Chłopskie* 1981]; Traktat moralny; Traktat poetycki. Warszawa: Czytelnik 1982; Traktat moralny; Traktat poetycki. Lekcja literatury z Czesławem Miłoszem, Aleksandrem Fiutem i Andrzejem Franaszkiem. Przypisy: A. Fiut. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996, 103 s., [wyd. 2] tamże 1998; wyd. łącznie z Traktat moralny [poz. ], Sześć wykładów wierszem [poz. ] oraz ich przekładem czeskim pt. Traktat moralny; Traktat poetycki; Sześć wykładów wierszem = Traktáty a přednášky ve veršich: Mōralnī traktat; Básnický traktat; Šest přednášek ve veršich. [Przekł., przypisy oraz studium:] Básnikova polemika s dobou a formou: V. Burian. Olomouc: Votolia 1996, 226 s. [poz. ]; wyd. łącznie z Traktat moralny [poz. ], Sześć wykładów wierszem [poz. ], Traktat teologiczny [poz. ] oraz ich przekładem szwedzkim pt. Traktat moralny; Traktat poetycki; Sześć wykładów wierszem = Traktater på vers. [Przeł. i przedmową opatrzył] J. Hirschberg. Umeå: Bokförlaget h:ström – Text & Kultur 2016, 409 s. [tekst częściowo po polsku i szwedzku] [poz. ].

Wydanie z 1996 jako Lekcja literatury zawiera nadto: Pokochać sprzeczność. Z Czesławem Miłoszem rozmawiają A. Fiut i A. Franaszek, s. 5-32.

22. Kontynenty. [Eseje, szkice literackie, przekłady]. Paryż: Instytut Literacki 1958, 387 s. Przedruk zob. poz. [t. 5].

Zawiera teksty w większości drukowane w czasopismach krajowych i emigracyjnych od 1945.

Zawartość

Zawiera części: I. Polska; II. Ameryka; III. Francja, – w tym artykuły i utwory prozą: Szkło; Notatnik amerykański; List półprywatny o poezji; Wprowadzenie w Amerykanów. (Rzecz o poezji amerykańskiej); O konferencji pisarzy w Bread Loaf; O przekładach; „In the American Grain”; O poezji Saint John Perse'a; xxx [inc.] Rok 1956...; Dwa procesy; Gombrowiczowi; Dwight MacDonald; Czechowicz – to jest o poezji między wojnami [poz. ]; Spotkania; Kilka problemów osobistych; Przekłady i Gałczyński; Mówiąc o ssaku; Refleksje o środowisku zamkniętym [dot. środowiska literackiego w kraju]; Poezja amerykańska; Próba porozumienia; Biedny kamerjunkier [dot.: W. Lednicki: Pushkin's „Bronze horseman”]; W obronie Europy, – nadto wiersze Cz. Miłosza i przekłady utworów autorów: J.C. Andrade, N. Bomze, R. Browning, , E.E. Cummings, F. Garcia Lorca, V. Lindsay, E. Markham, J. Milton, O.V. Milosz, C. Sandburg, W. Whitman W.C. Williams oraz z negro spirituals i z poezji chińskiej (z przekładu angielskiego).

Przekłady

serbski

Kontinenti. [Przeł.] P. Vujičić. Gornji Milanovac 1986.

23. Cz. Miłosz: La Combe. „Kultura”, Paryż 1958 nr 10 s. 26-38. Wyd. osobne pt. La Combe. Zderzenia literackie. [B.m]: NZS* [1981], s. 27-38, 104-110. Przedruk w: S. Vincenz: Po stronie dialogu. T. 1. Warszawa 1983, w: Vincenz i krytycy. Antologia. Lublin 2003 .

Wspomnienie o S. Vincenzie z okazji 70-lecia urodzin.

24. Rodzinna Europa. Paryż: Instytut Literacki 1959, 246 s. Wyd. nast.: [Cz. 1-2]. [b.m.w.]* [ 1980]; [b.m.w.]* [ok. 1981]; [Kraków: Krakowska Oficyna Studentów* 1981]; Kraków?: DeP [1981]; Łódź: [b.w.]* 1981; Warszawa: Logos* 1981; [b.m.:] Biblioteka Wartościowych Przedruków* 1981; [Wrocław:] Oficyna Niezależnego Zrzeszenia Studentów Uniwersytetu Wrocławskiego* [1981]; [b.m.]: [b.w.]* ok. 1983]; [Gdańsk:] Litery* 1985, tamże 1986; Warszawa: Czytelnik 1989, 1990; [b.m.w.]* po 1990; wyd. przejrzane przez autora Kraków: Wydawnictwo Literackie 1994. ABC. Klasyka dla każdego; [wyd. 11] Warszawa: Czytelnik 1998. Biblioteka Czytelnika; Warszawa: Polityka. Spółdzielnia Pracy [2007], tamże: [2008], [2011]; Kraków: 2011. Przedruk zob. poz. [t. 6], [t. 6].

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta K. Jasieński. Warszawa: Zakład Nagrań i Wydawnictw Związku Niewidomych 1997, 13 kaset dźwiękowych.
Studium dotyczące mieszkańców środkowo-wschodniej Europy oparte na przeżyciach i doświadczeniach autora.

Nagrody

Tom uznany za najlepszą książkę emigracyjną 1959 (informacja: „Wiadomości,” Londyn 1960 nr 25 s. 6).

Zawartość

Wstęp. – Miejsce urodzenia; Przodkowie; Podróż do Azji; Wojna; Dziesięć dni, które wstrząsnęły światem; Dalszy ciąg wojen; Miasto młodości; Wychowanie katolickie; Narodowości; Marksizm; Rosja; Podróż na Zachód; Młody człowiek i sekrety; Celnik; Granica pokoju; GG; Intermezzo; Tygrys.

Przekłady

angielski

Native realm. A search for self-definition. [Przeł.] C.S. Leach. Garden City, New York 1968, wyd. nast.: Berkeley, Los Angeles 1981, London 1981, Calcutta 1982, Harmondsworth 1988, [wyd. 7] New York 2002.

chorwacki

Rodbinska Europa. [Przeł.] P. Mioč. Zagreb 1998, wyd. nast. tamże 1999. Wydania w formie dokumentu dźwiękowego: Zagreb 2010, 1 płyta audio, pliki w formacie mp3.

czeski

Rodná Evropa. [Przeł.] H. Stachová. Olomouc 1997.

duński

En østeuropaeers historie. [Przeł.] L. Varmark. København 1992.

estoński

Sünnimaa Euroopa. [Przeł.] H. Lindepuu. Tartu 2012.

fiński

Euroopan lapsi. [Przeł.] K. Siraste. Porvoo 1985.

flamandzki

Geboortegrond. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 1982.

francuski

Une autre Europe. [Przeł.] G. Sédir. Paris 1964, wyd. nast. tamże 1980, 1981.

hiszpański

Otra Europa. [Przeł.] A. Cousté. Barcelona 1981.
Mi Europa. [Przeł.] X. Farré. Barcelona 2017, książka dostępna także jako e-book.

litewski

Gimtoji Europa. [Przeł.] J. Tumelis. Vilnius 2003.

macedoński

Rodnata Evropa. [Przeł.] M. Mirkulovska. Bitola 2009.

niderlandzki

Geboortegrond. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 1982.

niemiecki

West and östliches Gelände. [Przeł.] M. Reifenberg. Köln 1961, wyd. nast.: tamże 1980, München 1986.

rumuński

Europa natalā. [Przeł.] C. Geambaşu. Bucureşti 1999.

serbsko-chorwacki

Druga Evropa. [Przeł.] P. Vujičić. Gornji Milanovac 1982, wyd. nast. tamże: 1986, 1991.

słowacki

Rodná Európa. [Przeł.] K. Chmel. Bratislava 2012.

szwedzki

Mitt Europa. [Przeł.] S. Ottoson. [Uppsala] 1981.

węgierski

Szülohazám Europa. [Przeł.:] E. Bojtár [i in.]. Pozsony [= Bratislava], Budapest 1993.
Családias Európa. [Przeł.:] E. Bojtár, J. Cservenits, Z. Mihályi, L. Pálfalvi, V. Szathmáry-Kellermann Viktória. Bratislava 2011.

włoski

Europa familiare. [Przeł.] R. Landau. Milano 1961.
La mia Europa. [Przeł.] F. Bovoli. Milano 1985, wyd. nast. tamże: 2008, 2016; wyd. łącznie z wyborem wierszy pt. La mia Europa – Poesie. [Wstęp i oprac.:] P. Marchesani. [Przeł.] F. Bovoli, P. Marchesani. Torino [1986].

25. Człowiek wśród skorpionów. Studium o Stanisławie Brzozowskim. Paryż: Instytut Literacki 1962, 125 s. Wyd. nast.: [Gdańsk]: Młoda Polska* [1981]; Warszawa: Głos* 1981; [b.m.]: [b.w.]* [1981]; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1982; Wstęp: C. Michalski, S. Sierakowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2011. Przedruk zob. poz. [t. 7].

Zawartość

Linia losu; Młoda Polska; Między wojnami; Filozofia Brzozowskiego; „Sprawa Brzozowskiego”. – Podsumowanie; Postscriptum.

Przekłady

angielski

fragmentu: A controversial Polish writer: Stanisław Brzozowski. „California Slavic Studies”, Berkeley 1963 nr 2.
dwóch rozdziałów Linia losu i Filozofia Brzozowskiego pod wspólnym tytułem A one-man army. Stanisław Brzozowski. W: Cz. Miłosz: Emperor of the Earth. Modes of eccentric vision. Berkeley 1981. Zob. poz. .

francuski

dwóch rozdziałów Linia losu i Filozofia Brzozowskiego pod wspólnym tytułem Une armée d’un seul homme: Stanisław Brzozowski. W: Cz. Miłosz: Empereur de la terre. [Przeł.] L. Dyèvre. Paris 1987.

26. Król Popiel i inne wiersze. Paryż: Instytut Literacki 1962, 55 s. Wyd. nast.: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* [1979]; [b.m.w.]* [1980]; [Szczecin]: [b.w.]* [1980]; Warszawa: Signum* 1980; Suwałki: Solidarność* 1981. Przedruk zob. poz. , [t. 2], .

Zawiera m.in. cykl: Kronika miasta Pornic.

Przekłady

rosyjski

Korol Popel’ i drugie stihi. W : Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

słoweński

Kralj Popiel in druge pesmi. W: Cz. Miłosz: Dnevna svetloba; Pesniški traktat; Kralj Popiel in druge pesmi. [Przeł., oprac. i przedmową opatrzył] J. Unuk. Ljubljana 2021.

27. Gucio zaczarowany. [Wiersze]. Paryż: Instytut Literacki 1965, 55 s. Wyd. nast.: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA*[1980]; [b.m.]: Wydawnictwo Odnowa* [ok. 1981]; [b.m.w.]* 1981; Kielce: Niezależne Zrzeszenie Studentów [Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego]* 1981; [Kraków:] Odnowa* [1981]; Poznań: Studencka Inicjatywa Wydawnicza* 1981; Wrocław: NZS Uniwersytet* 1981; [Kraków:] V* 1985; [b.m.w.]* [1985]; [b.m.w.]* między 1981 i 1985; [b.m.w.]* przed 1989. Zob. też poz. . Przedruk zob. poz. ([t.] 1), [t. 1], WW.

Zawiera także przekłady wierszy W. Whitmana i R. Jeffersa.

Nagrody

Uznana za najlepszą książkę wydaną na emigracji w 1965 (informacja: „Na Antenie”, Monachium 1966 nr 35).

Przekłady

rosyjski

Očarovannyj Gutâ. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

słoweński

Začarani Gusti. W: Začarani Gusti; Mesto brez imena; Od sončnega vzhoda do njegovega zahoda; Himna o Biseru. [Wstęp, przekł. i przedm.] J. Unuk. Ljubljana 2023.

28. Wiersze. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1967, 340 s.

Wybór utworów z lat 1934-1965.

Zawartość

M.in. cykle: Głosy biednych ludzi [poz. ]; Przedmowa do tomu Ocalenie [poz. ]; Traktat moralny [poz. ]; Traktat poetycki [poz. ].

29. Miasto bez imienia. Poezje. Paryż: Instytut Literacki 1969, 70 s. Wyd. nast.: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1978, tamże* 1979; Warszawa: Signum* 1980, tamże* 1981; [b.m.w.]* 1981; [b.m.w.]* ok. 1981; [Kraków]: [b.w.]* [1981]; Gdańsk: Młoda Polska* 1981 [wyd. specjalne z okazji przyjazdu Cz. Miłosza do Polski, VI 1981]; [Rzeszów] Rozstaje* [1981]; Szczecin: Akademicka Agencja Wydawnicza przy współpracy z Niezależną Oficyną Wydawniczą NOWA* 1981; Szczecin: NZS AR* [1981]; Wrocław: [b.w.]* 1981; [b.m.w.]* 1981; [b.m.]: UWR* [1981]; [b.m.w.]* [1982]. Przedruk zob. poz. [t. 1], .

Tom złożony do druku w maju 1969.

Zawartość

Zawiera m.in. cykle: Miasto bez imienia; Na trąbach i na cytrze; Zapisane wczesnym rankiem mową niezwiązaną.

Przekłady

hebrajski

ʻIr beli shem. [Przeł.] D. Weinfeld. Yerushalayim 2023.

rosyjski

Gorod bez imeni. W : Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

słoweński

Mesto brez imena. W: Začarani Gusti; Mesto brez imena; Od sončnega vzhoda do njegovega zahoda; Himna o Biseru. [Wstęp, przekł. i przedm.] J. Unuk. Ljubljana 2023.

30. The history of Polish literature. [Wstęp: Cz. Miłosz]. London, New York: The Macmillan Company, Collier-Macmillan Ltd. 1969, XVIII, 570 s. Wyd. nast. z przedmową Cz. Miłosza do drugiego wydania: Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press 1983.

Historia literatury polskiej doprowadzona do lat sześćdziesiątych XX w.
Komentarz Cz. Miłosza do książki: O historii polskiej literatury, wolnomyślicielach i masonach. „Kultura”, Paryż 1970 nr 4 s. 3-25. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

francuski

Histoire de la littérature polonaise. [Przeł.] A. Kozimor. Paris 1986.

japoński

Pōrando bungaku shi. Tōkyō 2006.

litewski

Lenkü literaturos istorija. [Przeł.] K. Platelis. Vilnius 1996.

niemiecki

Geschichte der polnischen Literatur. [Przeł.] A. Mandel. Köln 1981, wyd. 2 Tübingen 2013.

rumuński

Istoria literaturii polone. [Przeł.:] C. Geambaşu, P. Stoicescu. Oradea 2017.

węgierski

A lengyel irodalom története. Cz. 1-2. [Przeł.:] L. Pálfalvi, J. Lackfi János o G. Csordás Gábor. Máriabesnyő 2011.

włoski

Storia della letteratura polacca. [Przeł.] L. Faberi. Bologna 1983.

Przekł. polski: Historia literatury polskiej do roku 1939. Przeł. z angielskiego M. Tarnowska. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak1993, 526 s. Wyd. nast. tamże: 1995, 1997, 2010, 2016.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta: J. Kiss, M. Rayzacher. Warszawa: Larix 2010-2011 Lektura dla Szkół Średnich, plik elektroniczny w formacie czytak.
Zawiera też: Cz. Miłosz: Przedmowa do polskiego wydania; Cz. Miłosz: Ze wstępu do wydania w języku angielskim.
Zgodnie z decyzją autora w wydaniu polskojęzycznym nie został uwzględniony rozdział XI. World War II and the first twenty years of People's Poland.

31. Widzenia nad Zatoką San Francisco. [Szkice]. Paryż: Instytut Literacki 1969, 172 s. Wyd. nast.: Warszawa: Głos* 1980; Warszawa: Krąg* 1981; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1989. Przedruk zob. poz. [t. 9], [t. 8].

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta M. Rayzacher. Warszawa: Larix 2011, plik elektroniczny w formacie czytak.

Zawartość

O moim zamiarze; O miejscu, gdzie jestem; Co czuje się wobec zbyt dużego obszaru; Symboliczne góry i lasy; Wspomnienie pewnej miłości; O skutkach nauk przyrodniczych; Krótka dygresja o kobiecie jako przedstawicielce Natury; Religia i przestrzeń; O pewnej chorobie trudnej do nazwania; Migracje; Zdarzenia w Kalifornii; O tamtym stuleciu; O westernie; „Ja i oni”; Wizerunek bestii; Co jest moje?; O zgiełku wielu religii; O katolicyzmie; Carmel; Do Robinsona Jeffersa [wiersz]; Sex dostarczony; O cenzurze; O agonii Zachodu; Bezkształtne i nowe; Ewangeliczny wysłannik; Czarni; O Henrym Millerze; Ja, motor, ziemia; O cnocie; O tańcu śmierci i nierówności ludzi; Rozdział, w którym autor przyznaje się, że jest po stronie ludzi w braku czegoś lepszego; Odradzanie się utopii: Herbert Marcuse; O emigracji do Ameryki tudzież jakby podsumowanie.

Przekłady

angielski

Visions from San Francisco Bay. [Przeł.] R. Lourie. Manchester 1982, wyd. nast.: New York 1982, tamże 1983.

francuski

Visions de la baie de San Francisco. [Przeł.] M. Bouvard. [Paris] 1986.

niemiecki

Visionen an der Bucht von San Francisco. Amerikanische Essays. [Przeł.] S. Sellmer. Frankfurt am Main 2008.

rumuński

Privind dinspre Golful San Francisco. [Przeł.] C. Geambaşu. Piteşti 2007.

serbsko-chorwacki

Snovidjenja nad zalivom San Francisko. [Przeł.] B. Rajčić. Gornji Milanovac 1982.

32. The case of an ethnic agglomerate: (a city in Lithuania). New York: Wenner-Gren Foundation for Anthropological Research 1970, 26 s.

Zawartość

Tekst wystąpienia na Burg Wartenstein Symposium No. 51 (5-13 września 1970). Temat konferencji: Ethnic identity: cultural continuity and change.

33. Prywatne obowiązki. [Eseje]. Paryż: Instytut Literacki 1972, 254 s. Wyd. nast.: b.m.w.]* 1981?; [b.m.w.]* [ok. 1981]; [Kraków]: [b.w.]* [1981]; [Warszawa]: [b.w.]* [1983]; [b.m. w.]* [ok. 1987]; Olsztyn: Pojezierze 1990. Przedruk zob. poz. [t. 7], [t. 10].

Nagrody

Nagroda w plebiscycie Radia Wolna Europa na najlepszą książkę 1972.

Zawartość

Zawiera wstęp i eseje: Wycieczka w „La Belle Époque”; Przygody poezji nowoczesnej; Brognart [por. poz. ]. O wierszach Aleksandra Wata; Prywatne obowiązki wobec polskiej literatury; Sienkiewicz, Homer i Gnębon Puczymorda [dot. książki zbiorowej: Sienkiewicz żywy]; O historii polskiej literatury, wolnomyślicielach i masonach [zob. komentarz Cz. Miłosza do poz. ]; Kim jest Gombrowicz?; Myśli o T.S. Eliocie; O Tomaszu Mayne Reid [por. poz. ]; Apollo Nałęcz Korzeniowski [por. poz. ], – nadto notatki: Zapisane wczesnym rankiem; Notatnik oraz przekłady utworów autorów: K. Kawafis, W.B. Yeats, O.W. Miłosz. – Appendix: Eseje warszawskie [powst.: 1942-1943; z poz. :] Legenda wyspy; Legenda miasta-potwora; Religijność Zdziechowskiego.

34. Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada. [Wiersze]. Paryż: Instytut Literacki 1974, 88 s. Wyd. nast.: [Warszawa:] Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* [1979]; [Cz.] 1. [Kraków:] NIW* [Niezależna Inicjatywa Wydawnicza] 1979, 26 s. [cz. 2 nie została opublikowana]; Gdańsk: Młoda Polska* 1980, 19 k., tamże* 1981, 79 s. [wydanie specjalne z okazji przyjazdu Cz. Miłosza do Polski – czerwiec 1981]; [b.m.w.*] 1980, 38 s.; [b.m.w.]* 1980, 9-88 s.; [b.m.w.]* 1980?, 88 s.; [b.m.w.]* ok. 1980, 79 s.; [b.m. w.]* 1980, 10 k. [światłokopia, brak okładki]; [b.m.w.]* po 1980, 143 s.; Warszawa: [b.w.*] 1980; [b.m.w.]* 1981, 60 s.; Białystok: [b.w.*] 1981; Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza „Troska o Życie” 1981, 141 s.; [b.m.w.]* 1982, s. 5-143; [b.m.w.]* 1989, 88 s.; [wyd. 6]. Oprac. edytorskie: P. Kłoczowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2004, 73 s. Przedruk zob. poz. , [t. 1], .

Wydanie z 2004 bibliofilskie w 30. rocznicę opublikowania poematu przez Instytut Literacki w Paryżu oraz z okazji 93. urodzin Cz. Miłosza.
Zawiera m.in. cykl: Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada.

Nagrody

Nagroda im. M. Grydzewskiego przyznana przez londyńskie „Wiadomości” za najwybitniejszą książkę wydaną na emigracji w 1974.

Przekłady

hebrajski

Ve-zarah ha-shemesh u-ba’ ha-shemesh ve-shirim ’aherim. [Przeł.] D. Weinfeld. Tel-Aviv 1981.

rosyjski

Gde solnce voshodit i kuda saditsâ. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

serbsko-chorwacki

Gde sunce izlazi i gde zalazi. [Przeł.] P. Vujičić. Beograd 1981.

słoweński

Od sončnega vzhoda do njegovega zahoda. [Przeł.] J. Unuk. Ljubljana 2017, plik tekstowy w formacie EPUB.
Od sončnega vzhoda do njegovega zahoda. W: Začarani Gusti; Mesto brez imena; Od sončnega vzhoda do njegovega zahoda; Himna o Biseru. [Wstęp, przekł. i przedm.] J. Unuk. Ljubljana 2023.

35. Ogród nauk. [Szkice]. Druk częściowy: „Kultura”, Paryż 1974 nr 3, 6, 9, 1975 nr 3, 11, 1976 nr 12, 1977 nr 6, 1978 nr 9. Wyd. osobne Paryż: Instytut Literacki 1979, 256 s. Wyd. nast.: Warszawa: Książnica Literacka* 1984; Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1986; Lublin: Norbertinum 1991; [wyd. 5] Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1998, 296 s., tamże 2013. Przedruk zob. poz. [t. 10].

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta A. Ferenc. Warszawa: Larix 2011, plik elektroniczny w formacie czytak.

Zawartość

Zawiera w cz. I wstęp oraz wypisy z różnych autorów z komentarzami pt.: Gorliwość; Koszta gorliwości; Piasek w klepsydrze; Rzeczywistość; Ziemia jako raj [T. Traherne: Centuries]; Co doradzał Mr. Blake [o twórczości W. Blake'a]; „Dehumanizacja sztuki”; Saligia; O piekle [piekło w twórczości A. Dantego, J. Miltona, E. Swedenborga]; O twórcach; Biesy [o recepcji w Polsce książki Cz. Miłosza „Zniewolony umysł”]; Język, narody; Mickiewicz [„Dziady” w reżyserii K. Swinarskiego]; Strefa chroniona [w formie listu do B. Czaykowskiego na temat własnego stosunku do poetów „Sztuki i Narodu”]; Polonistyka; Niemoralność sztuki [na marginesie opowiadania T. Manna „Tonio Kröger”]. – II. Gorliwość tłumacza [dot. własnych przekładów], – przekłady z komentarzami wierszy autorów: W.H. Auden, Ch. Baudelaire, W. Blake, N. Bomse, W. Cowper, R. Jeffers, T. Merton, O.W. Miłosz, T. Venclowa, W. Whitman, W.B. Yeats. – III. Eklezjastes [dot. własnego przekładu]; Księga Eklezjasty [przekład].

Przekłady

francuski

L'immoralité de l'art. [Przeł.] M. Bouvard. [Paris] 1988 [zawiera 19 esejów z tomu oraz 5 drukowanych jedynie w czasopismach].

36. Utwory poetyckie = Poems. [Wstęp:] A.M. Schenker. Ann Arbor, MI: Michigan Slavic Publications 1976, XVII, 401 s.

Utwory poetyckie w języku polskim i angielskim; wstęp tylko w języku angielskim.
Wybór z tomów poz. , , , , , , , .

37. Emperor of the earth. Modes of eccentric vision. [Wybór i przedmowa:] Cz. Miłosz. Berkeley: University of California Press 1977, X, 253 s. Wyd. nast. tamże 1981.

Zawartość

Preface; Brognart. A story told over a drink. [Przeł.] L. Vallee [por. poz. ]; Science fiction and the coming of the Antichrist. [Przeł.] R. Lourie [por. poz. ]; Stanisław Ignacy Witkiewicz. A writer for today?; Krasiński's retreat. [Przeł.:] S.H. Wallace, W. Lednicki; On Pasternak soberly; On modern Russian literature and the West; The importance of Simone Weil; Dostoevsky and Swedenborg [por. poz. ]; Shestov or the purity of despair [por. poz. ]; The Thomas Mayne Reid [por. poz. ]; Joseph Conrad's father. [Przeł.] R.K. Wilson [por. poz. ]; A one-man army: Stanisław Brzozowski.

Przekłady

francuski

Empereur de la terre. [Przeł.] L. Dyèyre. Paris [1987].

38. Ziemia Ulro. [Eseje]. Przedmowa: J. Sadzik. Paryż: Instytut Literacki 1977, 221 s. Wyd. nast.: [Kraków?]: [b.w.*] 1981; Łódź: Polska 1981, 211 s.; Łódź: Biblioteka Centrum Kulturalno-Informacyjnego NSSZ „Solidarność” 1981, 211 s.; Warszawa: Logos* 1981; [b.m.w.]* 1981; z przedmową ks. J. Sadzika. [Polska: znak graficzny w kształcie trójkąta*] 1981; [b.m.w.]* 1984, 211 s.; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1982; [b.m.w.]* [1984]; Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1994. Przedruk zob. poz. [t. 8], [t. 11].

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta K. Jasieński. Warszawa: Zakład Wydawnictw i Nagrań Polskiego Związku Niewidomych [1984], 12 kaset dźwiękowych.
Eseje (bez tytułów) m.in. dotyczą W. Blake'a, F. Dostojewskiego, W. Gombrowicza, A. Mickiewicza, O.W. Miłosza, E. Swedenborga.

Przekłady

angielski

The land of Ulro. [Przeł.] L. Iribarne. New York 1984, wyd. nast. tamże 1985; Manchester 1985, wyd. 3 New York 2000.

białoruski

Zâmlâ Ul'ra. Wyd. łącznie z przekł. wykładu Ruiny i poezja [poz. ] pt. Zâmlâ Ul'ra; Ruìny ì paèzìâ. Z knìgì „Svedčanne paèzìì. Šèsc' lekcyj pra vostryâ kuty našaga veku. [Przeł.:] M. Kazloŭska, M. Martysevìč. Minsk 2011.

chiński

Wuerluo di = Ziemia Ulro. [Przeł.]: X. Han, W. Yan. Guangzhou 2018.

chorwacki

Zemlija Ulro. [Przeł.] A. Cvitanović. Zagreb 2019.

estoński

Ulro maa. [Przeł.] H. Lindepuu. Halliste 2021.

francuski

La terre d'Ulro. [Przeł.] Z. Bobowicz. Paris 1985.

litewski

Ulro žemė. [Przeł.] A. Grybauskas. Vilnius 1996.

niemiecki

Das Land Ulro. [Przeł.] J. Łuczak-Wild. Köln 1982.

rosyjski

Zemlâ Ul'ro. [Przeł.] N. Kuznecov. Sankt-Peterburg 2018.

rumuński

Ţinutul Ulro. [Przeł.] C. Geambaşu. Bucureşti 2002.

serbsko-chorwacki

Zemlja Ulro. [Przeł.] P. Vujičić. Gornji Milanovač 1982, wyd. nast. tamże 1986.

słoweński

Dežela Ulro. [Przeł.] J. Moder. Współwyd. z przekł. Dolina Issy [poz. ] oraz wyborem wierszy Cz. Miłosza pt. Dolina Isse. [Przeł.] J. Moder; Dežela Ulro. [Przeł.] J. Moder; Iz pesmi. [Wybór i przekł.] K. Šalamun-Biedrzycka]. Ljubljana 1981.

ukraiński

Zemlâ Ulʹro. [Przeł.] N. Sidâčenko. Kiïv 2015.

węgierski

Az Ulro orszaga. [Przeł.] L. Pálfalvi. Budapest 2001.

włoski

La terra di Ulro. [Przeł.] P. Marchesani. Milano 1999, wyd. nast. 2000.

39. Dialog o Wilnie. [Autorzy:] Cz. Miłosz, T. Venclova. „Kultura”, Paryż 1979 nr 1/2 s. 3-15, 15-35. Wyd. osobne: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1981, 39 s.; [Warszawa:] Społeczny Instytut Wydawniczy „Młynek * [1984].

Eseje w formie listów.

Przekłady

angielski

A dialogue about a city. W: T. Venclova: Winter dialogue. Poems. [Przeł.] D. Senechal. [Wstęp:] J. Brodsky; Dialogue between Czesław Miłosz and Tomas Venclova. Evaston, IL 1997.

litewski

Vilnius kaip dvasinio gyvenimo forma. „Metmenys”, Chicago 1979 nr 38.

niemiecki

Dialog über Wilna. W: Cz. Miłosz: Die Strassen von Wilna. [Przeł.] R. Matwin-Buschmann. München; Wien 1997.

szwedzki

Samtal om Vilnius. W: T. Venclova: Former av hopp. [Stockholm] 2001.

40. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. [Rozm.] A. Fiut. Powst. 1979. Wyd. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981, 143 s. Przedruk zob. poz. , [t. 14].

Transkrypcja rozmów odbytych w Paryżu w 1979.

Przekłady

angielski

Wyd. łącznie z przekł. Podróżny świata [poz. ] w: Conversations with Czesław Miłosz. [Przeł.] R. Lourie. San Diego; New York 1987, wyd. nast. Jackson, MS 2006.

francuski

Wyd. łącznie z przekł. Podróżny świata [poz. ] w: Milosz par Milosz. Entretiens de Czeslaw Milosz avec [R. Gorczyńska] E. Czarnecka et A. Fiut. [Przeł.] D. Beauvois. Paris 1986.

serbsko-chorwacki

Wyd. łącznie z przekł. Podróżny świata [poz. ] w: Razgovori sa Ćeslavom Milošem. [Przeł.] L. Rošić. Gornji Milanovac 1985.

41. Czesław Miłosz. Laureat Nagrody Nobla 1980. [Wybór wierszy]. Warszawa 1980, 24 s. Biblioteczka Repertuarowa. „Kultura i Ty [wkładka do nr 12].

42. Dzieła zbiorowe. T. 1-12. Paryż: Instytut Literacki 1980-1985.

Na okładce tomów 1-11: 1980. Nagroda Nobla.

T. 1. Poezje. [Cz. 1]. 1981, 292 s. Wyd. nast. tamże 1984. Zob. poz. .

T. 2. Poezje. [Cz. 2]. 1981, 238 s.

T. 3. Zniewolony umysł. Wyd. 2. 1980, 236 s. Wyd. nast. tamże: 1984, 1985. Zob. poz. .

T. 4. Zdobycie władzy. Wyd. 2. 1980, 159 s. Wyd. nast. tamże 1987. Zob. poz. .

T. 5. Dolina Issy. Wyd. 4. 1980, 196 s. Zob. poz. .

T. 6. Rodzinna Europa. Wyd. 2. 1980, 246 s. Zob. poz. .

T. 7. Prywatne obowiązki. Wyd. 2. 1980, 254 s. Zob. poz. .

T. 8. Ziemia Ulro. Wyd. 2. 1980, 221 s. Wyd. 3 tamże 1985. Zob. poz. .

T. 9. Widzenia nad zatoką San Francisco. Wyd. 2. 1980, 172 s. Zob. poz. .

T. 10. Ogród nauk. Wyd. 2. 1981, 255 s. Zob. poz. .

T. 11. Poezje. [Część 3]. 1982, 105 s. Zob. poz. .

T. 12. Zaczynając od moich ulic. 1985, 364 s. Zob. poz. .

43. Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada i inne wiersze. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1980, 143 s. Wyd. nast.: [B.m.w.*] ok. 1981; Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza Troska o Życie* 1981; [b.m.w.* 1982]. Zob. poz. .

Zawartość

Słowo od autora. – Czarodziejska góra [wiersz]. – Król Popiel i inne wiersze [poz. ]; Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada [poz. ].

44. Na małą murzynkę grającą Chopina. Z tomu „Światło dzienne”. [b.m.w.]* [ok. 1980], [5] k.

45. Osobny zeszyt: Gwiazda Piołun. [Proza poetycka]. „Kultura”, Paryż 1980 nr 11 s. 5-11. Wyd. osobne [B.m.w.*] 1981, 11 s. Przedruk zob. poz. , , fragmenty zob. poz. .

Przekłady

Kôkāb ha-La'ana (h). [Gwiazda Piołun]. [Przeł. D. Weinfeld]. Tel-Aviv 1989.

46. Podróżny świata. Rozmowy: Cz. Miłosz, [R. Gorczyńska] E. Czarnecka. Powst. 1979-1980. Wyd. z komentarzami [R. Gorczyńskiej] E. Czarneckiej. New York: Bicentennial Publishing Corporation 1983, 389 s. Wyd. nast.: [Kraków:] Wszechnica Społeczno-Polityczna* [właśc. [Oficyna Literacka, Kraków] 1984; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1992. Przedruk zob. poz. [t. 16].

Zapis 25 rozmów odbytych w Berkeley w listopadzie 1979 i wrześniu 1980 poświęconych wybranym utworom (w kolejności chronologicznej). W wydaniu Wydawnictwa Literackiego z 1992 rozwiązano pseudonim współautorki, nadto dodano rozmowę 26. pt. „O okolicznościach azylu” z 1983.

Przekłady

angielski

Wyd. łącznie z przekł. Rozmowy z Czesławem Miłoszem [poz. ] w: Conversations with Czesław Miłosz by [R. Gorczyńska] E. Czarnecka and A. Fiut, [Przeł.] R. Lourie. San Diego; New York 1987, wyd. nast. Jackson, MS 2006.

francuski

Wyd. łącznie z przekł. Rozmowy z Czesławem Miłoszem [poz. ] w: Milosz par Milosz. Entretiens de Czeslaw Milosz avec [R. Gorczyńska] E. Czarnecka et A. Fiut. [Przeł.] D. Beauvois. Paris 1986.

serbsko-chorwacki

Wyd. łącznie z przekł. Rozmowy z Czesławem Miłoszem [poz. ] w: Razgovori sa Ćeslavom Milošem. [Przeł.] L. Rošić. Gornji Milanovac 1985.

47. Studium samotności i inne wiersze. [B.m.w. * ok. 198?]; [Poznań]: [Koło Naukowe Polonistów przy Instytucie Filologii Polskiej UAM; Niezależne Zrzeszenie Studentów przy UAM*] [1980], 27 s. Biblioteka Polskich Pisarzy Emigracyjnych, t.1, maszynopis powielony.

48. Teksty poetyckie. [B.m.]: [b.w.*] [1980], [14] s.

49. Teksty poetyckie. [B.m.]: Koło Polonistów S.K.U.L.* [1980], [16] s.

50. Toast. [Wybór wierszy]. [b.m.]: Odnowa* [1980], 16 k. Zeszyty Poetyckie, 5.

51. Utwory wybrane. [B.m.w. * po 1980], 22 s.

52. Wiersze. [B.m.]: Oficyna Poetów* [po 1980], 108 s.

53. Wiersze. [Wybór]. [b.m.w.]* [ok. 1980] , 48 s.

54. Wiersze. [Wybór]. [Warszawa:] Oficyna Poetów* [1980], 108 s.

55. Wiersze. Warszawa: [b.w.*] 1980, 29 s.

56. Wiersze wybrane. [B.m.w.* ok. 1980], 118 s.

57. Wiersze wybrane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, 118 s. Wyd. nast. tamże 1981.

58. Wiersze zebrane. T. 1-2. Warszawa: Krąg* 1980, 271 + 283 s.

59. [Wybór poezji]. [Wyboru dokonali Z. Łełyk i A.L. Materiały o Czesławie Miłoszu przygotował jm]. [b.m.w.]* ok. 1980-1981, 16 s.

60. Wybór poezji. [Szczecin]: Kret* [1980], 50 s.

61. Wybór wierszy. [B.m.]: Odnowa* [1980], 11 k. Zeszyty Poetyckie, 4.

62. Wybór wierszy. Warszawa: BL* [Biblioteka Literacka] 1980, 26 s. Wyd. nast. tamże: 1980, 1980.

63. Dziecię Europy. [Wiersze]. Warszawa: Signum* 1981, [12] s.

Wybór z tomu Światło dzienne [poz. ] na pamiątkę doktoratu honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, VI 1981.

64. Lekcja Miłosza. [Wybór wierszy]. [B.m.w.* 1981], 16 s.

65. Lud da siłę swojemu poecie. Wiersze i eseje. Red.: A. Dorniak. Gdańsk: Społeczny Komitet Budowy Pomnika Poległych Stoczniowców* 1981, 66 s.

Zawiera m.in. fragment Ziemi Ulro [poz. ] i Rodzinnej Europy [poz. ].

66. Moja wierna mowo. [Wiersze]. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył J. Kryszak. Toruń: Książnica Miejska im. M. Kopernika 1981, 55 s.

67. Moje znalezienie się na tej trybunie... [inc.]. [b.m.w.]* [1981], 8 k.

68. Mowy miane w Stockholmie; Był raz... [o Z. Hertzu]; Śmierć Józefa Sadzika; Osobny zeszyt (fragmenty) [poz. ]. Lublin: ACK [Akademickie Centrum Kultury Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej] Chatka Żaka 1981, 31 s. Zob. poz. .

Do użytku wewnętrznego.

69. Mowy miane w Sztokholmie przy wręczaniu Nagrody Nobla. Z okazji spotkania Czesława Miłosza z Wszechnicą Związkową „Solidarności” Regionu Środkowo-Wschodniego w Lublinie [b.m.]:[b.w.*] Drukarnia Z.A. Puławy 1981, 11 s. Zob. poz. ↑MIŁOSZ Czesław: Zaczynając od moich ulic. (Dzieła zbiorowe. T. 12). Paryż: Instytut Literacki 1985, 364 s. zob. poz. ↑ [t. 12]. Wyd. nast.: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1987; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1990. Przedruk zob. poz. ↑ [t. 17]..

Spotkanie odbyło się 12 VI 1981 r.

70. Nobel lecture = Odczyt w Akademii Szwedzkiej. New York: Farrar, Straus, Giroux 1981, 55 s. Zob. poz. , , , , , .

Tekst w języku angielskim i polskim.

Wyd. łącznie z przekł. litewskim i angielskim: Nobelio paskaita Svedijos mokslu akademijoje Stokholmas, 180 m. gruodzio 10 d. = Nobel lecture at the Swedish Academy = Odczyt w Akademii Szwedzkiej. Przekł. litewski: A. i B. Kaledos. Kaunas 2001, 55 s.

Tekst w języku litewskim, angielskim, polskim.

71. Noty o wygnaniu. Tekst przemówienia podczas sesji literackiej „Być poetą”, Łomża, 16 czerwca 1981 [z angielskiego przełożyła R. Gorczyńska]. Łomża; Lublin: Norbertinum 2006, 29 s. Zob. poz. .

Tekst równolegle po polsku i angielsku.

72. Ocalenie. [Wybór wierszy]. Kielce: Niezależne Zrzeszenie Studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1981, 24 s.

Do użytku wewnętrznego.
Wybór z tomu Ocalenie [poz. ], m.in. Świat. (Poema naiwne) [poz. ].

73. Pięć wierszy. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski 1981, [2] k. złożone.

Zawartość

Piosenka wielkopostna [tekst i facsimile autografu]; O książce; Zaklęcie; Lektury; Piosenka zamorska.

74. Po drugiej stronie. [Wybór wierszy]. Łódź: Kaktus* 1981, 66 s.

75. Poezje. [Cz. 1-2]. (Dzieła zbiorowe. T. 1-2). Paryż: Instytut Literacki 1981, 292 + 238 s. Zob. poz. .

76. Poezje. Rzeszów: Studencka Oficyna Wydawnicza Posłanie* 1981, 74, [6] s.

Tytuł na okładce: Wiersze wybrane.

77. Poezje. Szczecin: Niezależne Zrzeszenie Studentów AR* [Akademii Rolniczej 1981], 50 s.

78. Poezje. Warszawa: Czytelnik 1981, 452 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1982, wyd. 3 1988.

Zawartość

Zawiera utwory z poz.: , , , , , , , , oraz: Z wierszy rozproszonych.

79. Poezje wybrane. Wyboru dokonał autor. Wstęp: K. Dybciak. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1981, 156 s. Wyd. 2 pt. Wiersze tamże 1983.

80. Przemówienie w Sztokholmie. Lublin: Lotnia* 1981, 14 s. Wyd. nast. Warszawa: Głosy* 1981, 12 s. Zob. poz. .

81. Świadectwo poezji. Sześć wykładów o dotkliwościach naszego wieku. Powst. 1981/1982. Druk wykładów 1-4. „Tygodnik Powszechny” 1983 nr 16, 18, 23, 30. Wyd. osobne Paryż: Instytut Literacki 1983, 93 s. Wyd. nast.: Wrocław: [b.w.*] 1984; [Kraków:] Oficyna Literacka* 1985; [Warszawa:] Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1985; Wrocław: Constans* 1986; Warszawa: Czytelnik 1987, tamże 1990. Przedruk zob. poz. [t. 15].

Cykl wykładów napisanych w języku polskim, przetłumaczonych przez Cz. Miłosza i wygłoszonych w języku angielskim w Harvard University w roku akademickim 1981/1982 (w związku z powołaniem na katedrę Charles Eliot Norton Chair of Poetry).

Zawartość

Wstęp; Zaczynając od mojej Europy; Poeci i rodzina ludzka [o O.W. Miłoszu]; Lekcja biologii; Spór z klasycyzmem [o J. Kochanowskim]; Ruiny i poezja [o poezji w Polsce w latach 1939-1945]; O nadziei.

Przekłady

białoruski

Ruìny ì paèzìâ. Z knìgì „Svedčanne paèzìì. Šèsc' lekcyj pra vostryâ kuty našaga veku”. Wyd. łącznie z przekł. poz. pt. Zâmlâ Ul'ra; Ruìny ì paèzìâ. Z knìgì ”Svedčanne paèzìì. Šèsc' lekcyj pra vostryâ kuty našaga veku”. [Przeł.:] M. Kazloŭska, M. Martysevìč. Minsk 2011.

bułgarski

Svidetelstvo za poeziâ. Šest lekcii otnosno ned''zite na našiâ vek. [Przeł.] B. Glišev. Sofiâ [2017].

chiński

Shi de jianzheng. [Przeł. z języka angielskiego] C. Huang. Guilin 2011, wyd. nast. tamże 2016].

czeski

Svedectvì poezie. [Przeł. z polskiego] V. Burian. Praha 1992.

francuski

Témoignage de la poésie. [Przeł. z polskiego:] Ch. Jeżewski, D. Autrand. [Paris] 1987.

litewski

Poezijos liudijimas. Šešios paskaitos apie mūsų amžiaus skaudulius. [Przeł.:] B. Speičytė, M. Kvietkauskas. Vilnius 2010.

niemiecki

Das Zeugnis der Poesie. [Przeł. z polskiego] P. Lachmann. München, Wien 1983, wyd. nast. München 1984.

norweski

Poesien som Vitne. Charles Eliot Norton-forelesningene 1981-82. [Przeł.] B. Knudsen. Oslo 1993.

portugalski

O testemunho da poesia. Seis conferências sobre as aflições de nosso século. [Przeł.] M.P. de Souza. Curitiba 2012.

rosyjski

Svidetel'stvo poèzii. Šest' lekcij o nedugah našego veka. [Przeł.] A. Rojtman. Moskva 2013.

serbski

Svedočanstvo poezije. [Przeł. z ang.] A. Grosberger. Beograd 1985.

słoweński

Pričevanje poezije. Šest predavanj o stiskah našega stoletja. [Przeł.] J. Unuk. Ljubljana 2006.

włoski

La testimonianza della poesia : sei lezioni sulle vulnerabilità del novecento. [Przeł.] A. Ceccherelli. Milano 2013.

Wersja angielska: The witness of poetry. [Przeł. Cz. Miłosz]. Cambridge, Massachusetts, London: Harvard University Press 1983, [6], 121 s. The Charles Eliot Norton Lectures 1981-1982.

82. Teksty poetyckie. [Lublin: Koło Polonistów Studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1981], 2 k.

Część nakładu także w postaci broszury.
Wkładka do „Arachne1981 nr 2.

83. Utwory wybrane. T. 1-3. Poznań: Wydawnictwo „Spółdzielnia”* [1981], 47 + 46 + 47 s.

84. W mojej Ojczyźnie...” [Wiersze]. [Wybór: P. Zabielski, Z. Borowy]. Warszawa: Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne 1981, 64 s. Materiały Problemowe, nr specjalny. Wyd. nast. [B.m.w.* 1984].

85. Wiersze. [Wybór]. [Warszawa]: [b.w.*] [1981], 80 s.

86. Wiersze. [Wybór]. Wyd. 2. Tarnów: Tarnowska Oficyna Wydawnicza* 1981, 16 s.

87. Wiersze: Pan da siłę swojemu ludowi, Pan da swojemu ludowi błogosławieństwo pokoju. [Gdańsk]: Młoda Polska* [1981?], 69 s. Wyd. nast. tamże* ok. 1981.

88. Wybór utworów. Wybór tekstów pod kierunkiem M. Maryana. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Studencka Oficyna Wydawnicza SOWA* 1981, 48 s. + Wiersz „Godzina” [4] s. Wyd. 2 poprawione i uzupełnione tamże 1981.

Do użytku wewnętrznego.
Wydane z inicjatywy Niezależnego Zrzeszenia Studentów Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego, Niezależnego Zrzeszenia Studentów Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej.

Zawartość

D. Niwiński: [Wstęp]. – Nota biograficzna opracowana na podstawie „Tygodnik Powszechny1980 nr 42. – Notatnik [impresja prozą z wierszem „Góra”]. – Wiersze. – Przemówienie wygłoszone przez laureata Nagrody Nobla na posiedzeniu Królewskiej Akademii Szwedzkiej [poz. , , , ]. – Zawiera też przekład utworu K. Kawafisa.

89. Wybór wierszy. Szczecin: Studencka Oficyna Wydawnicza Niezależnego Zrzeszenia Studentów AR* [Akademii Rolniczej] 1981, 50 s.

90. Wybór wierszy. Wrocław: [b.w.*] 1981, 27 s.

91. Wykład sztokholmski. [b.m.w.]* ok. 1981, 10 k.

92. Czesława Miłosza autoportret przekorny. Rozmowy przeprowadził A. Fiut. Powst. 1979-1982. Wyd. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1988, 350 s. Wyd. nast. tamże 1994. Przedruk pt. Autoportret przekorny zob. poz. [t. 14].

Edycja z 1988 zawiera zapis rozmów prowadzonych w cz. I. Paryż 1979 [zob. poz. Rozmowy z Miłoszem. Kraków 1981] oraz w cz. II. Berkeley 1982. Nie włączono rozmowy przeprowadzonej w Sztokholmie w grudniu 1980. Edycja z 1994 została uzupełniona o pięć rozmów publikowanych w czasopismach.

Przekłady

litewski

Maištingas Czesławo Miłoszo autoportretas. Pokalbiai su Aleksandru Fiutu. [Przeł.] B. Jonuskaitė. Vilnius 1997.

rosyjski

Besedy s Česlavom Milošem. [Przeł.] [A. Rojtman]. Moskva 2007.

rumuński

Autoportretul unui îndărătnic. Convorbiri cu Aleksander Fiut. [Przeł.] C. Geambaşu. Oradea 2016.

serbski

Prkosni autoportret Česlava Miloša. Razgovore vodio Aleksander Fjut. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2012.

serbsko-chorwacki

Wyd. łącznie z przekł. Podróżny świata [poz. ] w: Razgovori sa Ćeslavom Milošem. [Przeł.] L. Rošić. Gornji Milanovac 1985.
Prkosni autoportret Česlava Miloša. Razgovore vodio A. Fjut. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2012.

włoski

Miłosz racconta Miłosz. Conversazioni con A. Fiut. [Przeł.] R. Liotta. Bologna 1983.

93. Czesława Miłosza fragmenty twórczości. Wybór 6 prac studentów Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Warszawa: Doświadczalna Oficyna Wydawnicza PSP [Prac Sztuk Plastycznych] 1982, teka [6] k.

Zawartość

Zawiera wiersze i linoryty.

94. Hymn o perle. [Wiersze]. Wyd. pt. Poezje. (Dzieła zbiorowe. T. 11). Paryż: Instytut Literacki 1982, 105 s. Zob. poz. [t. 1]. Wyd. nast. pt. Hymn o perle: Ann Arbor, MI: Michigan Slavic Publications [ca 1983], 98 s.; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, tamże 1989. Przedruk zob. poz. [t. 1].

Wydanie wcześniejsze w Dziełach zbiorowych, z pominięciem właściwego tytułu, nastąpiło na skutek pomyłki drukarni (informacja: Cz. Miłosz, „Kultura”, Paryż 1982 nr 4).

Zawartość

Zawiera wiersze i prozę poetycką w częściach: I. Hymn o perle; II. Czarodziejska góra; III. Ciemne i zakryte; IV. Osobny zeszyt (1977-1979); V. Kabir [przekł. z Kabira]; VI. Rue Descartes.

Przekłady

czeski

Hymnus o perle. [Przeł.] O.Č. Mokrý. Köln 1986.
Hymnus o perle. [Przeł.] M. Ćervenka. Praha 1992.

rosyjski

Gimn o žemčužine. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

serbsko-chorwacki

Himna o perli. [Przeł.] P. Vujičić. Beograd 1985 .

słoweński

Himna o Biseru. W: Začarani Gusti; Mesto brez imena; Od sončnega vzhoda do njegovega zahoda; Himna o Biseru. [Wstęp, przekł. i przedm.] J. Unuk. Ljubljana 2023.

95. Tak mało” i inne wiersze. [Oprac. graficzne wykonali studenci Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu w Katedrze Grafiki pod kierunkiem J.J. Aleksiuna i J. Popowskiego]. Kraśnik: Komitet Rodzicielski przy Liceum Ogólnokształcącym nr 1 1982, [19] s.

Druk bibliofilski.

96. Utwory wybrane. [T.] 1-3. Poznań: Spółdzielnia* [19]81 [właśc. 1982], 47 + 46 + 47 s.

W [t.] 1 m.in.: Gucio zaczarowany [poz. ], Traktat moralny [poz. ]; w [t.] 2: Traktat poetycki [poz. ].

97. Dostojewski i Sartre. „Kultura”, Paryż 1983 nr 1/2 s. 19-32. Wyd. osobne [Kraków]: [b.w.*] 1984], 14 s. Przedruk zob. poz. .

98. O podboju. „Aneks”, Uppsala 1983 nr 29/30 s. 3-8. Wyd. osobne łącznie z: J.J. Lipski: Etos Komitetu Obrony Robotników; I.[H.] Grudzińska-Gross: Manipulacje pod płaszczykiem. Warszawa: Unia* 1984, 31 s. Przedruk zob. poz. .

99. Pieśń obywatela. [Wybór wierszy]. Kraków: Wydawnictwo Świt* 1983, [12] k., powielone.

100. Nieobjęta ziemia. [Wiersze i proza]. Paryż: Instytut Literacki 1984, 147 s. Wyd. nast.: [Kraków:] WTO* [Wydawnictwo Trzeci Obieg, właśc. Krakowskie Towarzystwo Wydawnicze 1984]; [Kraków:] Krakowskie Towarzystwo Wydawnicze* 1986; Łódź: Wydawnictwo Solidarność Walcząca* 1987; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1988; wyd. 3 Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1996; Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2011. Przedruk zob. poz. [t. 1], wyd. w wyborze zob. poz. .

Zawiera teksty z lat 1981-1984: wiersze, sentencje, zapisy prozą, epigrafy, przekłady.

Zawartość

Zawiera części: Epigrafy; „Ogród Ziemskich Rozkoszy”; Niewyrażone; Nieobjęta ziemia; Świadomość; Ja, On, Ona; Stół, – nadto: przekłady utworów: Ch. Baudelaire’a, J.W. Goethego, C. Gozziego, D.H. Lawrence'a, B. Pascala, W. Whitmana, prozy W. Sołowjowa; list J. Czapskiego do Cz. Miłosza z 1983.

Przekłady

francuski

Terre inépuisable. [Przeł.:] Ch. Jeżewski, F.X. Jaujard. [Paris] 1988.

rosyjski

Neob’âtnaâ zemlâ. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

serbski

Poezija. [Przeł.] P. Vujičić. Beograd 1988.

Wersja angielska: Unattainable earth. [Przeł. C. Miłosz. i] R. Hass. New York: The Ecco Press 1986, 141 s.

101. The separate notebooks. [Wybór utworów]. [Przeł.:] R. Hass, R. Pinsky [przy współpracy Autora i] R. Gorczynski. New York: The Ecce Press Ltd 1984, 212 s.

Wiersze i proza poetycka w języku polskim i przekładzie angielskim; m.in. wybór z Osobny zeszyt [poz. ], Świat. (Poema naiwne) [poz. ].

102. Wiersze. T. 1-2. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1984, 296 + 383 s. Wyd. nast. tamże dodruk 1985, [wyd. 2] 1987.

Zawartość

[T. 1]: Trzy zimy [poz. ]; Ocalenie [poz. ]; Światło dzienne [poz. ]. – [T. 2]: Traktat poetycki [poz. ]; Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada [poz. ]; Hymn o perle [poz. ], – ponadto wiersze rozproszone.

103. Z ogrodu ziemskich rozkoszy. Nowe wiersze i epigrafy. [B.m.]: [b.w.*] 1984, 32 s.

Wybór utworów z poz. .

104. Gucio zaczarowany; Miasto bez imienia. Wybór. [Wiersze]. [Kraków:] Wydawnictwo V* 1985, 74 s. Zob. poz. , .

105. Poszukiwania. Wybór publicystyki rozproszonej 1931-1983. Oprac.: [K. Kopczyński] K. Piwnicki. Warszawa: Wydawnictwo CDN* 1985, IX, 215 s.

Według informacji redakcji wybór tekstów dokonany bez wiedzy autora.

Zawartość

I. Wilno i Warszawa 1931-1939: Bulion z gwoździ; Sens regionalizmu; O milczeniu; Zejście na ziemię; Radość i poezja; Dystans spojrzenia. – II. Wojna 1940-1945: Zawikłane ślady; Czas; Od tłumacza [dot.: J. Maritain: Drogami klęski, zob. Przekłady poz. Przeżycie wojenne [poz. ]. – III. „Dobry poganin” w służbie Nowej Wiary 1945-1950: Śmierć Kassandrze; Polska z Nowego Jorku; O stanie polskiej poezji. – IV. W kręgu political science 1951-1959: Nie; Poezja i dialektyka; Valka, czyli poza czasem; Literatura pracy; Antysemityzm w Polsce. [Przeł. F. Nabielak]; Opóźnione procesy; List do polskich komunistów. – V. Wygnanie przyjęte jako przeznaczenie 1960-1980: Kwestia ciągłości; Powikłania jednej porażki; Dwustronne rachunki; Punkt widzenia, czyli o tak zwanej Drugiej Awangardzie; Przemówienie wygłoszone na Rencontre Mondiale de Poésie (World Poetry Conference) w Montrealu, wrzesień 1967 [w języku francuskim]. (Przekład Autora); Podzwonne [W. Gombrowicz]; Science fiction i przyjście Antychrysta [por. poz. ]; Szestow, albo czystość rozpaczy [por. poz. ]; Noty o wygnaniu; Poeta między Wschodem i Zachodem. [Przeł. F. Nabielak]. – VI. Powrót do kraju pierwszej emigracji 1980-1983: O niewiedzy wyuczonej i literackiej; Mowy miane w Stockholmie przy wręczaniu Nagrody Nobla [zob. poz. ]; Nowe zadania poezji polskiej; O podboju [poz. ]; Dostojewski i Sartre. Przemówienie na paryskiej Sorbonie 26.10.1983 (w ramach kolokwium „Nauka i pokój: odpowiedź laureatów Nobla”). [Przeł. K.A. Jeleński].

106. Zaczynając od moich ulic. (Dzieła zbiorowe. T. 12). Paryż: Instytut Literacki 1985, 364 s. zob. poz. [t. 12]. Wyd. nast.: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1987; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1990. Przedruk zob. poz. [t. 17].

Zawiera eseje i utwory prozą drukowane w latach 1946-1983.

Zawartość

Od autora. – I. Wilno: Dykcyonarz wileńskich ulic [wspomnienie]; Do Tomasa Venclovy; Noty o wygnaniu [refleksje na temat sytuacji pisarza na emigracji]. Przeł. z angielskiego [R. Gorczyńska] E. Czarnecka. – II. Stare awangardy: Granice sztuki. (Stanisław Ignacy Witkiewicz z perspektywy wojennych przemian) [poz. ]; List półprywatny o poezji [replika na recenzję K. Wyki książki Cz. Miłosza „Ocalenie”, druk „Twórczość1946 nr 5] [poz. , [t. 17]; Dialog o poezji [poz. ]: W. Gombrowicz: Przeciw poetom, Cz. Miłosz: List do Gombrowicza, W. Gombrowicz: „Przeklęte zdrobnienie znowu dało mi się we znaki” (Obrońcom poetów w odpowiedzi); Punkt widzenia, czyli o tak zwanej Drugiej Awangardzie [poz. ]. – III. Portrety: Dwight Macdonald; Teodor Bujnicki; Józef Czechowicz; La Combe [wspomnienie o S. Vincenzie] [zob. poz. ]; Przedmowa do: S. Vincenz: Po drugiej stronie pamięci. Paryż 1965; Jeffers: próba ujawnienia; Szestow albo czystość rozpaczy [poz. ; por. poz. ]; Swedenborg i Dostojewski [por. poz. ]; Dostojewski i Sartre [poz. ]. – IV. Pożegnania: Podzwonne [o W. Gombrowiczu]; Był raz... [o Z. Hertzu; poz. ]; Śmierć Józefa Sadzika [poz. ]; [W.] Sukiennicki; [J.] Andrzejewski. – V. Przemówienia: Rencontre Mondiale de poésie (World Poetry Conference), Montreal, wrzesień 1967 [poz. ]; Królewska Akademia Szwedzka, Sztokholm, grudzień 1980 [poz. ]; Katolicki Uniwersytet Lubelski, czerwiec 1981 (po otrzymaniu doktoratu honorowego tej uczelni).

Przekłady

angielski

Beginning with my streets. [Przeł.] M.G. Levine. New York 1991; wyd. 2 London 1992.

francuski

De la Baltique au Pacifique. [Przeł.] M. Bouvard. Paris 1990.

litewski

Pradedant nuo mano gatvių. Esė. [Przeł.] K. Uscila. Vilnius 2022.

107. Sześć wykładów wierszem. „Kultura”, Paryż 1986 nr 6 s. 3-8. Wyd. łącznie z Traktat moralny [poz. ], Traktat poetycki [poz. ] w języku polskim i w przekł. czeskim pt. Traktat moralny; Traktat poetycki; Sześć wykładów wierszem = Traktáty a přednášky ve veršich: Mōralnī traktat; Básnický traktat; Šest přednášek ve veršich. [Przekł., przypisy oraz studium:] V. Burian. Olomouc: Votobia 1996, 226 s. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

czeski

Wyd. łącznie z Traktat moralny [poz. ], Traktat poetycki [poz. ] w języku polskim i w przekł. czeskim pt. Traktat moralny; Traktat poetycki; Sześć wykładów wierszem = Traktáty a přednášky ve veršich: Mōralnī traktat; Básnický traktat; Šest přednášek ve veršich. [Przekł., przypisy oraz studium:] V. Burian. Olomouc 1996.

szwedzki

Sex föreläsningar på vers. W: Cz. Miłosz: Traktater på vers. [Przeł. i przedmową opatrzył] J. Hirschberg. Umeå 2016 [tekst częściowo w języku polskim i szwedzkim].

Wyd. łącznie z: Traktat moralny [poz. ]; Traktat poetycki [poz. ] oraz ich przekładem czeskim pt. Traktat moralny; Traktat poetycki; Sześć wykładów wierszem = Traktáty a přednášky ve veršich: Mōralnī traktat; Básnický traktat; Šest přednášek ve veršich. [Przekł., przypisy oraz studium:] Básnikova polemika s dobou a formou: V. Burian. Olomouc: Votolia 1996, 226 s. [poz. ].

108. Wiersze wybrane. [B.m.]: [b.w.]* [ok. 1986], 32 s.

109. Caffé Greco. [Wiersz]. Kraków: Arcybractwo Bibliofilów Loży Białego Kruka 1987, [16] s.

Wydanie bibliofilskie. Tekst w języku polskim, angielskim, francuskim, niemieckim i włoskim.

110. Dziewięć wierszy. Z dziewięcioma grafikami S. Eidrigeviciusa. Przekł. niemiecki K. Dedeciusa. Kompozycja plastyczna i układ typograficzny: J.P. Tryzno. Red. literacka: Z. Jaskuła. Realizacja: J. i J. Tryznowie. Łódź: Correspondance des Arts II 1987, [36] s., [8] k. tablic.

Tekst w języku polskim i niemieckim.
Wydanie złożone z 3 wydzielonych introligatorsko części połączonych wspólną okładką w futerale.

111. Kroniki. [Wiersze]. Paryż: Instytut Literacki 1987, 75 s. Wyd. nast.: Łódź: Wydawnictwo Społeczne Fakt* 1988; Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak1988; wyd. łącznie z przekł. rosyjskim w: Hroniki=Kroniki. [Przeł.] N. Kuznecov. Sankt Peterburg: Izd-vo Ivana Limbaha 2020, 238 s. Przedruk zob. poz. [t. 1].

Zawartość

I. Sezon [wiersze z lat 1985-1986]. – II. Dla Heraklita (1984-1985) [wiersze poświęcone różnym znaczącym wydarzeniom pierwszej połowy XX w. z komentarzami], oraz cykl: Sześć wykładów wierszem [poz. ].

Przekłady

francuski

Chroniques. [Przeł.] F. Piel. Paris 1990.

rosyjski

Hroniki. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.
Hroniki=Kroniki. [Przeł.] N. Kuznecov. Sankt Peterburg 2020 [tekst w języku polskim i rosyjskim].

serbsko-chorwacki

Hronike. [Przeł.] P. Vujičić. Vršac 1989.

112. Tamta ziemia. [Wybór wierszy]. Łódź: Solidarność Walcząca* 1987, 11 s.

113. Metafizyczna pauza. [Szkice]. Wybór, oprac. i wstęp: J. Gromek. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1989, 202 s. Wyd. nast. [rozszerzone] tamże 1995, 285 s.

Zawartość

I: Niedziela w Brunnen; Wychowanie katolickie [poz. ]; Ksiądz Ch. po latach [poz. ?]; Intermezzo [poz. ]; Religia i przestrzeń [poz. ↑]; O zgiełku wielu religii [poz. ↑]; O katolicyzmie [poz. ↑]; Metafizyczna pauza, czyli pytania i odpowiedzi; Rozdział, w którym autor przyznaje się, że jest po stronie ludzi w braku czegoś lepszego [poz. ↑]. – II: Science fiction i przyjście Antychrysta [poz. ]; Religijność Zdziechowskiego [poz. , ]; Saligia [poz. ]; O piekle [poz. ]; Jak powinno być w niebie. – III: Wiersze, zapisy i epigrafy z tomu „Nieobjęta ziemia” [poz. ]; List Józefa Czapskiego [poz. ]. – W wyd. z 1995 nadto: w III: Gdyby to można było powiedzieć. – IV: „...Wolę polegać na łasce – albo na braku łaski”. O buddyzmie z Czesławem Miłoszem rozmawia Ireneusz Kania; Napis na ścianie kapłańskiej celi w klasztorze buddystów około r. 828 po Chr. przez poetę Po-chu-I. Adaptacja Cz. Miłosz. – V. Państwo wyznaniowe; No to co zrobię? Dlaczego piszę do „Tygodnika [Powszechnego]”.

Przekłady

węgierski

Metafizikai pauza. [Oprac. J. Gromek. Red.: L. Pálfalvi. Tłum.: E. Bojtár, J. Cservenits, Z. Mihályi, L. Pálfalvi, I. Vörös]. Budapest 2011.

114. Poematy. Z grafikami J. Lebensteina. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1989, 214 s.

Zawartość

Świat. (Poema naiwne) [poz. ]; Głosy biednych ludzi [poz. ]; Kronika miasta Pornic [poz. ]; Zapisane wczesnym rankiem mową niezwiązaną [poz. ]; Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada [poz. ]; Osobny zeszyt (1977-1979) [poz. ]; Dla Heraklita (1984-1985) [poz. ; tu także m.in.: Sześć wykładów wierszem [poz. ]].

115. Kołysanka. [Wybór wierszy]. Warszawa: Varsovia 1990, 14 s.

116. Rok myśliwego. Przedmowa: Cz. Miłosz. Paryż: Instytut Literacki 1990, 281 s. Przedruk zob. poz. [t.19].

Zapiski prowadzone od 1 VIII 1987 do 30 VII 1988 zawierające m.in. komentarze do własnych utworów, refleksje dotyczące lektur, wspomnienia swojej przeszłości i o pisarzach.

Przekłady

angielski

A year of the hunter. [Przeł.] M.G. Levine. New York 1994, wyd. nast. tamże 1995.

bułgarski

Godinata na loveca. [Przeł.:] V. Deânova, B. Obretenov. Sofiâ 2011.

chiński

Lieren de yi nian. [Przeł.] Y. Li. Guilin 2019.

estoński

Jahimehe aasta. [Przeł.] H. Lindepuu. Halliste 2018.

serbski

Godina lovca. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2002.

117. Wiersze wybrane. Wybór i posłowie: S. Balbus. Kraków: Wydawnictwo Miniatura 1990, 77 s.

118. Czas wyniesiony. [Wybór wierszy]. Układ i red.: Z. Fałtynowicz. Suwałki: Suwalskie Towarzystwo Kultury 1991, 59 s.

119. Dalsze okolice. [Wiersze]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1991, 70 s. Przedruk zob. poz. [t. 1].

Utwory z lat 1987-1991.

Przekłady

Dal’nie okrestnosti. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

Wersja angielska: Provinces. [Przeł.: Cz. Miłosz i] R. Hass. New York: The Ecco Press 1991, 72 s. Wyd. nast.: Hopewell, New York: The Ecco Press 1993; Manchester: Carcanet 1993.

120. Szukanie ojczyzny. [Szkice]. Przedmowa: Cz. Miłosz. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1992, 217 s. Wyd. 2 tamże 1996. Przedruk zob. poz. [t. 20].

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta M. Popczyński. Warszawa: Larix 2011, plik elektroniczny w formacie czytak.
Eseje poświęcone historii i geografii ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego, częściowo publikowane w „Kulturze”.

Zawartość

Rodziewiczówna; Nad Niewiażą, wiek dziewiętnasty; W Wielkim Księstwie Sillicianii; Opowieść pana Guze; Jak z tą Litwą było; O wygnaniu [tekst napisany w języku angielskim drukowany jako przedmowa do albumu fotograficznego J. Koudelki: Exiles. New York, NY 1988, w przekładzie Cz. Miłosza]; Miejsca utracone.

Przekłady

Poisk otčizny. [Przeł.] A. Nehaj. Sankt-Peterburg 2011.

litewski

Tėvynės ieškojimas. [Przeł.:] A. Kalėda, A. Sverdiolas, A. Grybauskas. Vilnius 1995.

serbski

U potrazi za otažbinom. [Przeł.] L. Rosić. Novi Sad 1998.

121. Wiersze. T. 1-3. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1993, 338 + 304 + 408 s.

Nagrody

Wyróżnienie „Tygodnika Powszechnego1994.

122. Na brzegu rzeki. [Wiersze]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1994, 78 s. Przedruk zob. poz. [t. 1].

Wiersze i nieliczne komentarze prozą z lat 1991-1994, publikowane uprzednio w czasopismach, oraz minieseje Leszka Kołakowskiego i Jana Andrzeja Kłoczowskiego OP.

Przekłady

bułgarski

Na brega na rekata. W: Č. Miloš: Na brega na rekata. Izbrani stihove i poemi. [Przeł.] V. Deânova. Sofiâ 2011.

hebrajski

‘Al gadah ha-nahar. [Przeł.] D. Waynpeld. Tel-’Abiyb 1999.

rosyjski

Na beregu reki. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.
Na beregu reki. [Przekł. z polskiego, wstęp i komentarze:] N. Kuznecov. Moskva 2017.

serbski

Na obali rijeke. [Przeł.] S. Milić. Podgorica 2007.

szwedzki

Vid flodens strand. [Przeł.] A. Bodegård. Stockholm 2000.

Wersja angielska: Facing the river. New poems. [Przeł.: Cz. Miłosz i] R. Hass. Hopewell, NY: The Ecco Press 1995, 66 s.

123. Polskie kontrasty. Wykład z okazji otwarcia 25. Szkoły Letniej Kultury i Języka Polskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w lipcu 1994 r. = The inaugural lecture of the Twenty-Fifth Annual Summer School of Polish Language and Culture at the Jagiellonian Unversity July 1994. On contrasts in Poland. Red.: B. Zając. Nota o autorze: A. Fiut, B. Zając. Tłumaczenie z polskiego na angielski: W. Brand. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 1995, 28 s.

Tekst w języku polskim i angielskim.

124. Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrszczyńskiej. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1996, 108 s. Wyd. nast. tamże 2003. Przedruk zob. poz. [t. 35].

125. Poezje wybrane = Selected poems. Przeł.: D. Brooks, Cz. Miłosz [i inni]. Posłowie: Cz. Miłosz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996, 458 s. Wyd. nast. tamże: [wyd. 2] 1998, wyd. 3. 2005, wyd. 4 poszerzone 2011, 488 s. Seria Dwujęzyczna.

Wybór dokonany przez autora. Teksty w języku polskim i w przekładzie angielskim; większość utworów przełożył Cz. Miłosz sam lub wspólnie z jednym z tłumaczy: P. Dale Scott, R. Hass, R. Lourie, L. Nathan, R. Pinsky, L. Vallee. M.in. dwa przekłady poematu Świat [poz. ] pt. The world. (A naive poem) przez Cz. Miłosza oraz inne wersje tłumaczy: R. Gorczynski, R. Hass, R. Pinsky.

Zawartość

Zawiera utwory z tomów poz.: , , , , , , , , , , , , , .

126. Starajmy się zrozumieć. [Szkic w:] J. Słowacki: Godzina myśli. Lekcja literatury z Czesławem Miłoszem. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996 s. 5-30.

127. Traktat moralny; Traktat poetycki; Sześć wykładów wierszem = Traktáty a přednášky ve veršich: Mōralnī traktat; Básnický traktat; Šest přednášek ve veršich. [Przekł., przypisy oraz studium:] Básnikova polemika s dobou a formou: V. Burian. Olomouc: Votolia 1996, 226 s. Zob. poz. , , .

Teksty w języku polskim i czeskim.

128. Wiersze wybrane. [Wstęp:] Od autora. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1996, 475 s.

129. Abecadło Miłosza. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1997, 276 s. [Wyd. 2] tamże 1998. Por. poz. . Przedruk zob. [t. 24].

Krótkie szkice wspomnieniowe w układzie alfabetycznym.

Przekłady

angielski

Milosz's ABC. [Przeł.] M.G. Levine. New York 2001.

chiński

Miwoshi cidian = Miłosz's abc's: yi bu 20 shiji de huiyi lu. [Przeł. z angielskiego:] Ch. Xi, T. Bei. Beijing 2004. Wyd. nast.: Guilin 2014, tamże 2016.

czeski

Wyd. w wyborze łącznie z przekł. Inne abecadło [poz. ] pt. Miłoszova abeceda. [Wybrał i przeł.] V. Burian. Praha 2005.

estoński

Miłoszi ABC. [Przeł.] H. Lindepuu. Tartu 2011.

francuski

Abécédaire. [Przeł.] L. Dyevre. [Paris] 2004.

hiszpański

Abecedario. [Przeł.:] K. Olszewska-Sonnenberg i S. Trigán. Madrid 2003.

litewski

Abėcėlė. [Przeł.] V. Dekšnys. Vilnius 2012.

niderlandzki

Alfabet. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 2002.

niemiecki

Wyd. łączne z Inne abecadło [poz. ] pt. Mein ABC. [Przeł.] D. Daume. München, Wien 2002.

serbski

Abecedar. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2014.

ukraiński

Abetka. [Przeł.] N. Snâdanko. Harkiv 2010.

włoski

Wyd. łącznie z przekł. Inne abecadło [poz. ] pt. Abbecedario. [Przeł.] A. Cecccherelli. Milano 2010.

130. Piesek przydrożny. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1997, 317 s. Wyd. nast. tamże: dodruk 1998, 1999, wyd. 3 2016. Przedruk zob. zob. poz. [t. 5], .

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta J. Zelnik. Warszawa : Zakład Nagrań i Wydawnictw Związku Niewidomych 1999, 6 kaset dźwiękowych.
Zawiera nowe wiersze, wspomnienia, rozważania na temat życia i twórczości, miniatury literackie (drukowane wcześniej w „Tygodniku Powszechnym” pt. Tematy do odstąpienia).

Nagrody

Nagroda literacka Nike w 1998.

Przekłady

bułgarski

Krain’tno kučenyje. [Przeł.] V. Deânova. Sofiâ 2002, wyd. 2 tamże 2011.

chiński

Lu bian gou = Piesek przydrożny. [Przeł.] W. Zhao. Guangzhou 2016.

chorwacki

Usputni psic. [Przeł.] P. Mioč. Zagreb 2000.

czeski

Pejsek u cesty. [Przeł.] V. Burian. Praha 2000.

duński

En hund ved vejen. [Przeł.:] J. Preis, J.H. Monrad. København 2012.

estoński

Teeäärne koerake. [Przeł.] H. Lindepuu. Eesti 1999, wyd. 2 jako dokument elektroniczny Tartu 2011, 2015.

francuski

Le chien mandarin. [Przeł.] L. Dyèvre. [Paris] 2004.

kazachski

Wybór w: Č. Miloš: Žeņìlmegen žyr = Nepokorennaâ pesn'. [Przeł.:] R. Sejsenbaev, V. Kulagina-Ârceva. Židebaj; Almaty 2011 [tekst częściowo w przekładzie kazachskim i rosyjskim, częściowo w rosyjskim].

litewski

Pakelès šunytis. [Przeł.] V. Jarutis. Vilnius 2000.

niemiecki

Hündchen am Wegesrand. [Przeł.] D. Daume. München; Wien 2000.

rosyjski

Pridrožnaâ sobačonka. [Przeł.] V. Kulagina-Jarcevaâ. Moskva 2002, przedruk we fragmentach w: Č. Miloš: Žeņìlmegen žyr = Nepokorennaâ pesn'. [Przeł.:] R. Sejsenbaev, V. Kulagina-Ârceva. Židebaj; Almaty 2011 [tekst częściowo w przekładzie kazachskim i rosyjskim, częściowo w rosyjskim].

serbski

Pas krajputaš. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2004.

słoweński

Psicek ob cesti. [Przeł.] J. Unuk. Maribor 2001.

ukraiński

Pridorožnij pesik. [Przeł.] J. Senčišin. L'viv 2001.

włoski

Il cagnolino lungo la strada. [Przeł.] A. Ceccherelli. Milano 2002.

Wersja angielska: Road-side dog. [Przeł. Cz. Miłosz i] R. Hass. New York: Farrar, Straus and Giroux 1998, XI, 208 s. Wyd. nast. tamże 2000.

131. Poezje wybrane = Rinktiniai eilerasciai.[Przeł.:] A. Kaleda [i in.]. Vilnius: Baltos Lankos 1997, 382 s.

Tekst w języku polskim i litewskim.

132. Życie na wyspach. Wybór i oprac.: J. Gromek. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1997, 309 s. Dodruk tamże 1998. Przedruk zob. poz. [t. 38].

Zawartość

I: Kilka problemów osobistych [poz. ]; Niemoralność sztuki [poz. ]. – II: W skórze małpy; Pesymizm – optymizm; Napis na bibułce; Pochwała filologii; Świadomość nie zawsze pomaga; Dostojewski; Dostojewski teraz; Uparty wróg węża [dot.: L. Szestow: Ateny i Jerozolima]; Być emigrantem [tekst napisany jako przedmowa do książki A. Żuławskiego; pierwodruk]; Życie na wyspach; Przeciw poezji niezrozumiałej [wykład wygłoszony na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1990]; Postscriptum; Z poezją polską przeciw światu [wykład wygłoszony na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1989]; Czy będzie powieść?; O Marysi, co straciła siebie [dot.: T. Tryzna: Panna Nikt]; Sen rozumu. – III: O dawnym czasie „Kultury”; Tajemniczy pomnik [dot.: J. Giedroyc: Autobiografia na cztery ręce]; Zosia Hertz [słowo wstępne w: I. Chruślińska: Była raz „Kultura”. Rozmowy z Zofią Hertz]; Pożegnanie Alberta Camusa; Camus w różnych odsłonach; Azjatycka podróż Mertona [dot.: T. Merton: Dziennik azjatycki]; Poeta w Lemurii [dot. B. Andrzejewskiego]; Czy [B.] Miciński był prawicowcem?; Poeta Aleksander Wat [dot.: A. Wat: Poezje zebrane]; O Larkinie [dot.: P. Larkin: 44 wiersze. Tłum. S. Barańczak]; Pogodne pejzaże [dot.: B. Pasternak: Wtoroje rożdienije]; O Josifie Brodskim [przedmowa do: J. Brodski: 82 wiersze i poematy]; Noty o Brodskim; [T.] Różewicz w roku 1996; A nie mówiłem? [dot. W. Szymborskiej].

Przekłady

słoweński

Zivljenje na otokih. [Przeł.] J. Unuk. Ljubljana 1997.

133. Antologia osobista. Wiersze, poematy, przekłady. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1998, 175 s. + 4 kasety dźwiękowe.

Antologia wybranych przez Cz. Miłosza z jego twórczości wierszy, poematów i przekładów wraz z nagranymi na kasety recytacjami przez poetę wybranych utworów.

134. Dar = Gabe. [Wiersze; wybór i przekł.:] K. Dedecius. [Wstęp:] Cz. Miłosz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, 296 s.

Tekst w języku polskim i niemieckim.

135. Inne abecadło. [Szkice literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, 207 s. Przedruk łącznie z Abecadło Milosza [poz. ] w jednym alfabecie zob. poz. [t. 24]].

Przekłady

czeski

Wyd. w wyborze łącznie z przekł. Abecadło Miłosza [poz. ] pt. Miłoszova abeceda. [Wybrał i przeł.] V. Burian. Praha 2005.

włoski

Wyd. łącznie z przekł. Abecadło Miłosza [poz. ] pt. Abbecedario. [Przeł.] A. Cecccherelli. Milano 2010.

136. To, co pisałem. Wiersze. Wybór, układ i posłowie: W. Bolecki. Warszawa: Świat Książki 1998, 636 s.

137. Dzieła zebrane. Komitet naukowy: J. Błoński, A. Fiut, M. Stala, od 2009 M. Zaleski, A. Franaszek, K. Kasperek. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak; Wydawnictwo Literackie 1999-2020.

Kolejność tomów (nienumerowanych) według wykazu na odwrocie karty tytułowej.
Nakładem wydawnictwa Znak tomy: [1, 3, 5, 7, 11, 17-21, 27, 29, 31, 33, 35, 36, 38]. – Wydawnictwa Literackiego tomy: [2, 4, 6, 8, 10, 12, 14-16, 22-26, 28, 39-44].

[T. 1]. Wiersze. Przypisy bibliograficzne: A. Fiut. Nota wydawcy: J. Illg, K. Kasperek, A. Kosińska. T. 1-5. 2001-2009, 302+423+383+405+433 s.

Opracowane we współpracy z Autorem, z wykorzystaniem rękopisów i maszynopisów.
W t. 1 też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany V 2001.

Zawartość

T. 1. Poemat o czasie zastygłym [poz. , wyd. 2]; Trzy zimy [poz. , wyd. 6]; Ocalenie [poz. , wyd. 2; tu m.in. Świat. (Poema naiwne, poz. )] oraz Wiersze rozproszone 1930-1945. – T. 2: Światło dzienne [poz. , wyd. 4]; Traktat poetycki [poz. , wyd. 6]; Król Popiel i inne wiersze [poz. , wyd. 7] oraz Wiersze rozproszone 1948-1961. – T. 3: Gucio zaczarowany [poz. , wyd. 7]; Miasto bez imienia [poz. , wyd.9]; Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada [poz. , wyd. 8]; Hymn o perle [poz. , wyd. 6] oraz Wiersze rozproszone 1962-1984. – T. 4: Nieobjęta ziemia [poz. , wyd.7]; Kroniki [poz. , wyd. 4]; Dalsze okolice [poz. , wyd. 2] oraz Wiersze rozproszone 1985-1990 – T. 5: Na brzegu rzeki [poz., , wyd. 2]; To [poz. ]; Druga przestrzeń [poz. ]; Orfeusz i Eurydyka [poz. ]; Wiersze ostatnie [poz. ]; Wiersze rozproszone (1991-2003).

[T. 2]. Zniewolony umysł. [Wyd. 27]. Przypisy, bibliografia: A. Fiut. Nota wydawcy: A. Fiut, M. Rola, M. Rydlowa. 1999, 306 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany VII 1999, – K. Jaspers: O książce Miłosza. [Pierwodruk „Kultura”, Paryż 1953 nr 5].

[T. 3]. Zdobycie władzy. [Wyd. 10]. Przypisy i bibliografia: A. Franaszek. Nota wydawcy: A. Franaszek, J. Illg. 1999, 225 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany V 1999.

[T. 4]. Dolina Issy. [Wyd. 9]. Przypisy: A. Fiut, H. Markiewicz. Bibliografia: A. Fiut. Nota wydawcy: M. Rola, M. Rydlowa. 2000, 307 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany VIII 2000.

[T. 40]. W cieniu totalitaryzmów. Publicystyka rozproszona z lat 1945-1951 oraz teksty z okresu II wojny światowej. Zebrali i opracowali pod kierunkiem A. Fiuta M. Antoniuk, S. Bill, K. Jarzyńska, E. Kołodziejczyk, M. Woźniak-Łabieniec. 2018, 876 s.

Zawartość

I: „Przejażdżki” i „Przejażdżki literackie”: Podskakują; Co z książkami?; Czytelnik; Humor i wojna; Zyzio; Szlachetni i nieszczęśliwi; „Odrodzenie”; Ludzie łagodni; W kinie; Faszyzm; Ambicje i zawody; Byczojestyzm; Energia; Złodzieje; Troska; Nieprzytomne mrówki; Osły i oślice; Seraficzni; W pewnej wsi; Resztki i początki; Koczowisko; W cieniu krzyża; Ciągnijmy dalej; Miłośnicy niewinności; Lekkie umysły; O obyczajach; Plotka; Duże i małe dzieje; Przestrzeń; Słowo; Czerwone i czarne; Projekt; Projekt „Księgi strat nauki i sztuki polskiej”; O pełne wykorzystanie możliwości twórczych i społecznych pisarza [Współautor:] T. Breza); Reforma języka; Bogactwo; Kolorowym atramentem [I]; Kolorowym atramentem [II]; Śmierć Kassandrze; Na Fantazym; Jeszcze o małżeństwie; Na skraju Warszawy; Cyd Corneille’a w Krakowie; Sztuka dla wszystkich; Sala Teatru Wielkiego; Warszawa wczesnej jesieni; Odzyskane bogactwo; Przegląd teatralny. Śmieszna tragedia; Nad obcą prasą; Na Żuławach; Przez Kwidzyń; U źródeł Wisły. Na Żuławach (II); Duchy na Żuławach; Elegia; Refleksje warszawskie. – II: O kilku filmach; O Hemingwayu; Massachusetts; Anglicy o Polsce i Polak o Anglii; Polska z Nowego Jorku; Notatnik nowojorski [I]; Notatnik nowojorski [II]; W obronie pisarzy. List do redakcji; Literatura w Polsce dziś; Odrodzenie polskiego teatru; Pisarze amerykańscy i ich polscy czytelnicy. III:„Życie w USA” [I-XIX]; Rozmyślania w hotelowym hallu; Książki i pisma w Stanach Zjednoczonych; Abstrakcja i poszukiwania; Czy wskrzesić Polską Akademię Literatury? Na Independence Day; Wiersze polsko-francuskie; Zabawy i spory; Jak oceniam literaturę dwudziestolecia; Odrodzenie intelektualne w powojennej Polsce; Nad książką, czyli cudze chwalicie; Henry Miller, czyli dno; Notatnik [I]; Notatnik [II]; Notatnik amerykański; Literatura w Polsce; Mickiewicz i poezja współczesna; Moby Dick; Dwie książki o wojnie; Awantura o nagrodę; O stanie poezji polskiej; Poeta pieśniarz; Obyczaje; Powieść Hemingwaya. – IV: Nagły zgon Światopełka Karpińskiego; O Światopełku Karpińskim; Czas; Zawikłane ślady; Obowiązek; Rozmyślania o czasie pożogi; Idee Oskara Miłosza; Prolog.

[T. 5]. Kontynenty. [Wyd. 2]. Przypisy i bibliografia: A. Franaszek. Nota wydawcy: A. Franaszek, J. Illg. 1999, 525 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany VII 1999.

[T. 6]. Rodzinna Europa. [Wyd. 12]. Przypisy i bibliografia: K. Kasperek. Konsultacja przypisów: H. Markiewicz. Nota wydawcy: M. Rola. 2001, 413 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany I 2001.

[T. 7]. Człowiek wśród skorpionów. Studium o Stanisławie Brzozowskim. [Wyd. 5]. Przypisy i bibliografia: A. Franaszek. Nota wydawcy: A Franaszek, J. Illg. 2000, 222 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany XI 1999.

[T. 8]. Widzenia nad Zatoką San Francisco. [Wyd. 6]. Przypisy: T. Kunz. Bibliografia: A. Fiut. Nota wydawcy: M. Rola, M. Rydlowa. 2000, 270 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany XII 1999.

[T. 10]. Prywatne obowiązki. [Wyd. 7]. Konsultacja: H. Markiewicz. Przypisy i bibliografia: M. Zaleski. Nota wydawcy: M. Rola. 2001, 395 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany VII 2001.

[T. 11]. Ziemia Ulro. [Wyd. 9]. Przypisy i bibliografia: A. Franaszek. Nota wydawcy: A. Czesak, A. Franaszek, K. Kasperek. 2000, 356 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany XI 1999.

[T. 12]. Księgi biblijne. Przekłady z języka greckiego i hebrajskiego. Bibliografia: K. Kasperek. Nota wydawcy: M. Rola. 2003, 704 s. Zob. Przekłady poz. .

Zawiera też: Przypis po latach, datowany na listopad 2003.

Zawartość

Księga Psalmów; Księga Hioba; Księgi Pięciu Megilot; Księga Mądrości; Ewangelia według Marka; Apokalipsa.

[T. 14]. Autoportret przekorny. Rozmowy: Cz. Miłosz, Aleksander Fiut. [Wyd. 3]. Konsultacja: H. Markiewicz. Przypisy, bibliografia: K. Kasperek. 2003, 533 s. Zob. poz. .

[T. 15]. Świadectwo poezji. Sześć wykładów o dotkliwościach naszego wieku. [Wyd. 8]. Konsultacja: H. Markiewicz. Przypisy, bibliografia, nota wydawcy: K. Kasperek. 2004, 165 s. Zob. poz. .

[T. 16]. Podróżny świata. Rozmowy: Cz. Miłosz, R. Gorczyńska. [Wyd. 4]. Konsultacja: H. Markiewicz. Przypisy i bibliografia: K. Kasperek. Nota wydawcy: M. Rola. 2002, 430 s. Zob. poz. .

[T. 17]. Zaczynając od moich ulic. Przypisy: Ł. Tischner. Przypisy do tekstów: List półprywatny o poezji; Dwight Macdonald; Józef Czechowicz: A. Franaszek. Bibliografia: A. Fiut. Nota wydawcy: A. Fiut, A. Szulczyńska. [Wyd. 4]. 2006, 635 s. Zob. poz. .

Zawiera też: Od Autora, s. 5.

[T. 18]. Przekłady poetyckie. Zebrała i oprac. M. Heydel. Bibliografia: A. Fiut. Nota wydawcy: M. Heydel. Kraków : Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak2005, 726 s. Zob. Przekłady poz. .

[T. 19]. Rok myśliwego. [Wyd. 2]. Przypisy: J. Gromek. Bibliografia: K. Kasperek. Nota wydawcy: A. Czesak. 2001, 452 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany I 2001.

[T. 20]. Szukanie ojczyzny. [Wyd. 3]. Przypisy: A. Romanowski. Bibliografia: K. Kasperek. Nota wydawcy: A. Czesak, K. Kasperek. 2001, 334 s. Zob. poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany VII 2001.

[T. 21]. Wypisy z ksiąg użytecznych. Wybrał i tłumaczył Cz. Miłosz. [Wyd. 2]. Bibliografia: K. Kasperski. Nota wydawcy: J. Illg. 2000, 344 s. Zob. Prace redakcyjne poz. .

Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany XI 1999.

[T. 24]. Abecadło. [Wyd. 2]. Konsultacja: H. Markiewicz. Przypisy: E. Kołodziejczyk. Bibliografia: K. Kasperek. Nota wydawcy: M. Rola. 2001, 437 s. Zob. poz. , .

Połączenie tomów: Abecadło [poz. ] oraz Inne abecadło [poz. ] w jednym alfabecie.
Zawiera też Cz. Miłosz: Przypis po latach, datowany X 2001.

[T. 27]. Przygody młodego umysłu. Publicystyka i proza 1931-1939. Zebrała i oprac. A. Stawiarska. Nota wydawcy: J. Illg, A. Stawiarska. 2003, 518 s.

Zawartość

I. Publicystyka: Wilno (1931-1934; Paryż (1934-1935); Wilno (1935-1937); Warszawa (1937-1939). – II. Nowele: Obrachunki. Nowela nagrodzona na konkursie „Pionu”; Tryton. – Aneks: Polemiki (wybór).

[T. 28]. Rozmowy polskie 1979-1998. Część 1. Konsultacja: H. Markiewicz. Przypisy, nota wydawcy: K. Kasperek. 2006, 1054 s.

Zawiera 75 wywiadów z Cz. Miłoszem ułożonych chronologicznie, publikowanych w języku polskim na łamach czasopism oraz publikacji książkowych a dotyczących biografii i twórczości Poety, poglądów na temat literatury, kultury, historii, życia w Ameryce, Europy Środkowej, stosunków polsko-litewskich.

[T. 29]. Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945-1950. Przypisy: A. Fiut, K. Kasperek. Bibliografia: A. Fiut. Nota wydawcy: A. Szulczyńska. 2007, 756 s. Zob. Listy poz. .

[T. 30]. Legendy nowoczesności. Przypisy, nota wydawcy i bibliografia: K. Kasperek. 2009, 322 s. Zob. poz. .

Zawiera też przedruk Słowa wstępnego Jana Błońskiego z edycji z 1996.

[T. 31]. O podróżach w czasie. [Wyd. 2]. Wybór, oprac. i wstęp: J. Gromek. Przypisy: E. Pasierski. Bibliografia (wybór): A. Fiut, A. Kosińska. Nota wydawcy: E. Pasierski, A. Szulczyńska. 2010, 282 s. Zob. poz. .

[T. 32]. Rozmowy polskie 1999-2004. [Przypisy: K. Kasperek]. Nota wydawcy: K. Kasperek. 2010, 1053 s.

Zawiera 58 rozmów Cz. Miłosza publikowanych w języku polskim w latach 1999-2006 (przeprowadzonych do 2004) oraz aneks z 35 rozmowami z lat 1979-1998.

[T. 33]. Piesek przydrożny. Przypisy: Ł. Tischner. Bibliografia (wybór): A. Fiut. Nota wydawcy: K. Kasperek, A. Szulczyńska. 2011, 342 s. Zob. poz. .

[T. 34]. Spiżarnia literacka. Przypisy: E. Kołodziejczyk. Nota wydawcy: K. Kasperek. 2011, 264 s. Zob. poz. .

[T. 35]. Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrszczyńskiej. 2012, 156 s. Zob. poz. .

[T. 36]. Ogród nauk. 2013, 467 s. Zob. poz. .

[T. 37]. Rozmowy zagraniczne 1979-2003. Przeł. M. Zawadzka. [Przypisy: Z. Król. Noty wydawcy, noty o rozmówcach: K. Kasperek] 2013, 565 s.

[T. 38]. Życie na wyspach. Wybór i oprac.: J. Gromek. 2014, 535 s. Zob. poz. .

[T. 39]. Rozmowy zagraniczne 1980-1994. Cz. 2. Przełożyli D.J. Ćirlić, K. Okrasko, E. Rojewska-Olejarczuk, B. Piasecka, P. Rosińska, R. Wojnakowski, M. Woźniak, M. Zawadzka. [Przypisy: E. Pasierski. Noty wydawcy, noty o rozmówcach: K. Kasperek] 2017, 541 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2017, plik tekstowy w formacie PDF.
Zawiera 35 wywiadów i dyskusji z udziałem poety.

[T. 41]. Rozmowy zagraniczne 1980-1997. Cz. 3. Zebrał i opracował E. Pasierski. Przełożyli A. Halbersztat, J. Kornaś-Warwas, M.M. Lemańczyk, M. Ochab, K. Okrasko, K. Olszewski, K. Piotrowiak-Junkiert, A. Pokojska, P. Rosińska, M. Waligórski, M. Zawadzka-Strączek. 2019, 509 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2019, plik tekstowy w formacie PDF.

[T. 42]. Wygnanie i powroty. Publicystyka rozproszona z lat 1951-2004. Cz. 1-2. Zebrali i opracowali pod kierunkiem A. Fiuta M. Antoniuk, S. Bill, K. Jarzyńska, E. Kołodziejczyk, M. Woźniak-Łabieniec. 2019, 872 + 1090 s.

Zawartość

Cz. 1: Nie; Poezja i dialektyka; Odpowiedź; Do Antoniego Słonimskiego; Polskie Kluby Artystyczne; Zoologiczne uwagi o Festiwalu; Dwa wiersze z komentarzem; Norwid; Warszawa, miasto nieujarzmione – i zdradzone; Państwo poza czasem. Święty eksperyment Fritza Hochwäldera; Sartre-Camus; Notatki z lektury; Notatki z lektury; O wierszach Jastruna; Księga mickiewiczowska; Doktorat; Polska à la minute; Most absolutny; Młodzi poeci; Kongres poetów; Przegląd miesięczników; Międzynarodowe spotkania; – Notatki z lektury; Kontrola polityczna; Przewodnik amerykański; Kontrola polityczna; Valka – czyli poza czasem; Młody las; List do redakcji; Pouget; O teatrze. Międzynarodowy Festiwal Teatralny w Paryżu; Pokwitowanie; Literatura po dziesięciu latach; Polacy z Kresów; Adam Mickiewicz; Sprzeczności w życiu i dziele Mickiewicza; W Polsce 1950 roku; Dwa końce kija; [List do redakcji]; Literatura pracy; Polemiki; Atom; Dar nieprzyzwyczajenia (nowy poeta polski); Siła przyzwyczajenia; Prawdziwy Mickiewicz; Polska – głosy rozczarowania; Polska – zburzona piramida; List do Picassa; Poznań – nowa Wiosna; Polska?; Polski eksperyment; „Pax” odsłonięty; Manfred Kridl; Nad polską prasą; Po śmierci Staffa; Zderzenia literackie; Na zasadzie martwej dozy; BBC o wyborach w Polsce. Znamienny głos; Antysemityzm w Polsce; Joseph Conrad widziany polskimi oczyma; Miłość niemożliwa; Literatura polska a kompleks nacjonalistyczny; Joseph Conrad dzisiaj; Wycieczka w poezję kilku epok; Odpowiedzi; Opóźnione procesy; List do polskich komunistów; Odwrót Krasińskiego; Diariusz paryski; Andrzej Trzebiński; Kwestia ciągłości; Co śmiem myśleć; Braterski rozmówca.
Cz. 2: Proza; [List do redakcji: *** (Pragnę zwrócić uwagę „Kultury”…)]; [List do redakcji: *** (Przeczytałem w „Kulturze” opowiadania…)]; O Broniewskim; Maria Dąbrowska: Zaczynając od Klamath; O wstydzie i agresji; [List do redakcji: *** (Przyznaję, że pismami profesora…)]; Kilka żądań; Powikłania jednej porażki; Robinson Jeffers; Pozycje; Długi bieg; Dwustronne porachunki; O Franciszku Ancewiczu; O polskiej poezji; Notatki; ***[Odpowiedź udzielona w ankiecie w sprawie protestu 34.]; Na marginesie Ankiety; Przyziemne; Powieść w Polsce; [List do redakcji: *** (w ciekawym Liście z Ameryki…)]; [List do redakcji: *** (Ogromnie mi przykro)]; Lepsze zabawy; Mieczysław Grydzewski; Reakcja; Duże cienie; O Irenie Krońskiej; [List do Sekretarza Generalnego Polskiego PEN-Clubu w Warszawie Władysława Bartoszewskiego w sprawie nieautoryzowanego przedruku wierszy w antologii Poezja polska]; Religia Dostojewskiego; Dostojewski i Swedenborg [zob. poz. ]; Bronisława Ostrowska i Miguel Mañara; Do Antoniego Słonimskiego; Dziwna polemika; Uzupełnienia; Oskar Miłosz i William Blake; Przemówienie Laureata; Rzeczywistość i paradygmaty; [List do redakcji: *** (mój wiersz pt. Piosenka…)]; Refleksje o Agadirze Artura Lundkvista; Przemówienie Czesława Miłosza na bankiecie; Zabić nadzieję to poważna odpowiedzialność; Nowe zadania poezji polskiej; Dwa wyjaśnienia; W poszukiwaniu środka: o poezji Europy Środkowej; Czesław Miłosz o Januszu Korczaku; Nad Wigrami; Lapsus calami; List Czesława Miłosza do Jana Lebensteina; Oby inaczej; Ciało poezji; *** [Proponuję powieść gotycką]; Przedmowa [do książki: A. Michnik, Letters from prison and other essays, Berkeley 1985]; Pisarze i utopie; O przekładach książki The history of Polish literature; Konstanty: polskie tło; Lucjan Krawiec; Nie dla niego były intelektualne orgie; Parę słów o Bruno Schulzu; Mój „litewski paszport”; O Dziennikach Marii Dąbrowskiej; Czym jest Europa Środkowa?; T'ang; Polska i odżywający optymizm; Dla Wilna; Drogi Europy; Zatruty pomidorek dla Moskwy; Litwa; Czesław Miłosz – w sprawie podręczników historii; Niektórzy nazywają to wolnością; List do redaktora „Zeszytów Historycznych”; Poezja jako świadomość; Jestem tutaj po 52 latach; Ile z tego, co się zdarzyło, znalazło się w naszych książkach; *** [List Czesława Miłosza z okazji siedemdziesiątych urodzin Tymoteusza Karpowicza]; O nacjonalizmie; Ogród Pana Boga; Nacjonalizm i Bałtowie; Bardzo bym nie chciał, żeby zniknęły; Ci, którzy podsycają nienawiść, ponoszą ciężar winy; Nacjonalizm i Bałtowie; Rozmowy; O listach Zygmunta [Hertza]; Śmiech i trochę grozy; W stronę kobiet; Zamiast odpowiedzi (Odpowiedź na ankietę „Kultury”: Pisarze niedocenieni – pisarze przecenieni); Kilka uwag o recepcji Gombrowicza; Kanon, ale czyj?; Opłakując skutki oświecenia; Tak było; Ty…; Źródła moich niektórych późniejszych fascynacji...; Pamięć o kraju urodzenia; Żmije i inne gady; Los wyobraźni religijnej; Czy Ameryka potrzebuje Europy?; Rozebrać Wawel na cegłę?; Śledzę działania min. Podkańskiego z najwyższym niepokojem; Zamiast życzeń urodzinowych; Realizm z podwójnym dnem (o nagrodzie dla Joanny Pollakówny); Noty o Różewiczu; O obecności Heaneya w Polsce; O rzece Heraklita i wieku dwudziestym; ***[Odpowiedź udzielona w ankiecie pt. Moje piekło]; Jeszcze o Stempowskim; Przemówienie na Wigrach; *** [Wypowiedź na temat zamordowania Tomka Jaworskiego]; „Wygrałam życie”; NATO i stare demony; O współpracy; Święto przyjaźni, rodzaj cudu; O Mickiewiczu; *** [Wypowiedź po śmierci Zbigniewa Herberta]; *** [Wypowiedź o książce W cudzym pięknie Adama Zagajewskiego]; Nad trumną Jana Lebensteina; *** [Wypowiedź na temat „Religia i literatura”]; Ciemne złoto sławy; O tożsamości; Kochany, nieposkromiony Jaś; Triumf pogranicza; Nam się to nie podoba; Panny z Wilka; Pani Anna; ***[Odpowiedź udzielona w ankiecie pt. Śmierć w sztuce]; Nagroda Czesława Miłosza ; *** [Opinia o tomie Julii Hartwig pt. Zobaczone]; Mycielski; *** [Opinia o tomie Adama Zagajewskiego pt. Pragnienie]; Iwaszkiewicz ponownie odwiedzony; O kulturze masowej; Mały traktat o grafomanii; Niezupełna prawda; Konfraternia miłośników książki; Nobel dla Miłosza; Filozof odchodzi; Uwagi wdzięcznego współbiesiadnika; Podziękowanie za nagrodę; Tytuł miły memu sercu; Miłosz do Kapituły Nagrody Literackiej „Nike”; *** [List do Pawła Rodaka]; Coś ze Starej szuflady; Odpowiedź w ankiecie „Przedwiośnie dziś”; Literatura polska; Kilka słów o irlandzkich (i naszych) mękach; Przypomnienie; Przeciw minimalizmowi; Poeci polscy po rosyjsku; Żal po Pawle Hertzu; Szkoła odwagi; *** [Komentarz do Traktatu teologicznego]; Koniec złudzeń; Poeta mniej znany; Hobbit: bohater XX wieku; Równanie; Kott wędrownik; O tożsamości; Czesław Miłosz o Pograniczu; *** [Opinia o tomie Julii Hartwig pt. Błyski]; O początku tamtego stulecia; Przyczynek do trudnych czasów Biblioteki; Toaścik; Nieugięty; Poeta tamtej Polski; Zosia, czyli dzielność; Po dyktaturze; Komentarz; Głos wiernego czytelnika; Nowoczesność idylliczna?; Anachronizm bycia Polakiem; Trzy wiersze [o poezji B. Leśmiana, W. Sebyły, T. Różewicza].

[T. 43]. Z archiwum. Wybór publicystyki z lat 1945-2004. Pod kierunkiem A. Fiuta zebrali, odczytali z rękopisów, zredagowali i opracowali M. Antoniuk, S. Bill, K. Jarzyńska, E. Kołodziejczyk, M Woźniak-Łabieniec. 2020, 736 s.

Zawartość

I: Antologia poezji angielskiej; Historia londyńska; [Trzy lata temu miało miejsce wydarzenie…]; Dzieci Europy; [Lata drugiej wojny światowej przeżyłem w warszawskim piekle…]; [Zachowanie swojej narodowości przez Polaków…]; Do Kisiela; Literatura w Polsce; [W pewnym amerykańskim piśmie literackim…]; Życie w USA; Gwiazda Wilsona; Literatura amerykańska w roku 1948; W dolinie Taos; Notatnik: Chicago; [Czcząc pamięć wielkich ludzi…]; Odczyt o literaturze wygłoszony na Columbia University 18 kwietnia 1949 roku; Sprawa stylu; [Jeżdżąc tego lata po Polsce…]. II: Drodzy Rodacy!; [Nielegalne przekraczanie granic…]; Wielki strach intelektualistów; Rocznica masakry Żydów w Kołomyi (współautor: Stanisław Vincenz) ; Komentarz do Poematu dla dorosłych; Dlaczego jadłem tę żabę? Współczesna krytyka sztuki w Polsce; Mały program. III: [Wybaczycie mi…]; Pisarze a społeczeństwo dobrobytu; Dialektyka Poganina i Żyda; [Tak więc polski naród został gruntownie wrobiony w hańbę…]; [Rozmyślam o strefie pośredniej…]; [Zacznę od dziwnego i być może rewolucyjnego stwierdzenia…]; Kohelet; [Dziwna moja przygoda…]; [Skorzystam z przywileju poety…]; [Wybrałem Czarodziejską górę…]; Dlaczego nie piszę powieści?; Spoglądając wstecz na renesans; Literatura i granice; O polityce i literaturze; Sztuka i polityka; [Jest cennym przywilejem…]; Kronika krajowa; Kronika litewska. IV: Iluzja i rzeczywistość; Kwestie narodowości i patriotyzmu; Poezja na Zachodzie i na Wschodzie; Josif Brodski; O zmianach w polskim wierszu; O Leopoldzie Pac-Pomornackim; Nowoczesność zwana też modernizmem; O Herbercie; [Należę do osób…]; Myliła się Hannah Arendt; Nie powinienem był; Paweł Hertz; W obronie P. Mickiewicza i młodzieży; [Tryptyk rzymski można określić…]; [Francuski projekt Konstytucji Europejskiej…].

[T. 44]. Czesław Miłosz. Bibliografia przedmiotowa 1932-2020 (wybór). Pod kierunkiem A. Fiuta oprac. E. Pasierski. 2020, 817 s.

138. Poezje. M. Stala: Ekstaza o wschodzie słońca. O poezji Czesława Miłosza. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 495 s.

139. Tak mało = Cosi poco. [Wybór wierszy]. Przedmowa autora. Wybór: A. Fiut. [Przeł. na włoski]: P. Marchesani [i inni]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 288 s.

Tekst w języku polskim i włoskim.

140. Wyprawa w dwudziestolecie. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 609 s. Wyd. nast. tamże: dodruk 2000, wyd. 2 2011, dodruk 2011.

Zbiór tekstów z dwudziestolecia międzywojennego opatrzonych komentarzem Cz. Miłosza.

Przekłady

litewski

Išvyka i Dvidešimtmeti. [Przeł.] L. Liubinavičiutè. Vilnius 2003.

141. Eseje. Wybór i posłowie: M. Zaleski. Warszawa: Świat Książki 2000, 445 s.

Zawartość

Układ w częściach: Ja i oni. – Miejsca utracone. – Szlachetność, niestety... . – Niemoralność sztuki. – Z poezją przeciw światu. – Gdyby to można powiedzieć...

142. Poezje wybrane = Vibrani poezii. Wybór i przekł.: S. Ševčenko. L'viv: Kamenjar 2000, 131 s.

Tekst w języku polskim i ukraiński.

143. To. [Wiersze]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2000, 102 s. Dodruk 2001. Wyd. łącznie z przekł. rosyjskim: Eto = To. [Przekł. i wstęp:] A. Rojtman. Moskva: O.G.L. 2003, 202 s. Przedruk zob. poz. [t. 5 ], .

Nagrody

Nagroda tygodnika „Odra” w 2001.

Przekłady

bułgarski

Tova. [Przeł.:] S. Borisova, K Rikev. Sofiâ 2012.

czeski

To. [Przeł.] J. Mlejnek. Praha 2003.

hebrajski

Zeh. Shirim. [Przeł.] D. Weinfeld. Ra’anana 2008.

litewski

Tai. [Przeł.] V. Jarutis. Vilnius 2002.

rosyjski

Èto = [To]. [Przeł.] A. Rojtman. Moskva 2003 [Tekst równolegle po polsku i rosyjsku].
Eto. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

serbski

Drugi prostor. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2007 [Zawiera przekład wierszy z tomu Orfeusz i Eurydyka, To i Druga przestrzeń].

słowacki

To. [Przeł.:] M. Milčák, P. Milčák. Kordíky 2014.

szwedzki

Det. Orfeus och Eurydike. [Przeł.] A. Bodegård 2002 [Zawiera przekład wierszy z tomu To i Orfeusz i Eurydyka].

Adaptacje

teatralne

Orfeusz i Eurydyka. Przedstawienie impresaryjne. Reżyseria: J. Stolarski. Wystawienie: Poznań, Teatr Ósmego Dnia 2011.
Sen Eurydyki. Reżyseria: J. Grabowiecka. Wystawienie: Gdańsk, Klub Żak 2011.

144. Esse. Wiersze. Wybór i wstęp: A. Janko. Warszawa: Prószyński i S-ka 2001, 170 s.

145. Traktat teologiczny. Poemat. „Tygodnik Powszechny2001 nr 11/12 dod. „Kontrapunkt” s. 11-14. Wyd. zob. poz. [t. 5 ], s. 218-245. Przedruk zob. poz. .

Tekst opatrzony w czasopiśmie komentarzami ks. A. Bonieckiego, A. Fiuta, M. Stali, J. Błońskiego, I. Kani.

Przekłady

angielski

A theological treatise. [Przeł.:] Cz. Miłosz, R. Hass. „Spiritus”, Paryż 2002 vol. 2 nr 9.

francuski

Traité de théologie. [Przeł.:] J. Donguy, M. Masłowski. Le Chambon-sur-Lignon 2003.

niderlandzki

Theologish traktaat. [Przeł.] K. Lesman. „Tijdschrift voor Slavische Literatur”, Amsterdam 2002 nr 31.

niemiecki

Theologischer Traktat. [Przeł.] R. Erb [przy współpracy] M. Erb. „Sinn und Form”, Berlin 2003 nr 6.

szwedzki

Traktat om teologin. W: Cz. Miłosz: Traktater på vers. [Przeł. i przedmową opatrzył] J. Hirschberg. Umeå 2016 [tekst częściowo w języku polskim i szwedzkim].

146. Czeladnik = Pameistrys. [Wybór wierszy]. [Przeł.] A. Grybauskas. Vilnius: VAB Baltu Lanku Leidyba [2002], 47 s.

Tekst w języku polskim i litewskim.

Przekłady

angielski

Apprentice. [Przeł.:] Cz. Miłosz, R. Hass. „Notre Dame Review”, Notre Dame, IN 2003 nr 16.

francuski

L’apprenti. [Przeł.:] J. Donguy, M. Masłowski. „Les Cahiers de l'Association les Amis de Milosz”, Paryż 2003 nr 41/42; wyd. osobne łącznie z przekł. Traktat poetycki: Traité de poésie; L'apprenti. Z komentarzami autora. [Przeł.:] J. Donguy, M. Masłowski. [Posłowie:] M. Masłowski. Paris 2013.

147. Druga przestrzeń. [Wiersze]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2002, 118 s. Przedruk zob. poz. [t. 5], .

Przekłady

bułgarski

Vtoroto prostranstvo. W: Č. Miloš: Na brega na rekata. Izbrani stihove i poemi. [Przeł.] V. Deânova. Sofiâ 2011.

rosyjski

Vtoroe prostranstvo. W: Vtoroe prostranstvo; Orfej i Èvridika. [Przeł. A. Rojtman]. Sankt-Petersburg 2011 [Tekst równolegle po polsku i rosyjsku].
Vtoroe prostranstvo. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

serbski

Drugi prostor. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2007 [Zawiera przekład wierszy z tomu Orfeusz i Eurydyka, To i Druga przestrzeń].

Wersja angielska: Second space. New poems. [Przeł.:] Cz. Miłosz, R. Hass. New York: Ecco 2004, 102 s. Zob. Przekłady poz. .

148. Orfeusz i Eurydyka. [Poemat]. „Tygodnik Powszechny2002 nr 40 s. 9. Wyd. osobne Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002, 50 s. Wyd. nast. tamże: dodruk 2003, wyd. 2 2004. Przedruk zob. poz. [t . 5], .

Wydania książkowe łącznie z przekładem angielskim, niemieckim, rosyjskim, szwedzkim: Orpheus and Eurydice. Przeł. Czesław Miłosz i Robert Hass; Orpheus und Eurydike. Przeł. D. Daume; Orfej i Èvridika. Przeł. A. Roitman; Orfeus och Eurydike. Przeł. A. Bodegård.

Przekłady

bułgarski

Orfej i Èvridika. W: Č. Miloš: Na brega na rekata. Izbrani stihove i poemi. [Przeł.] V. Deânova. Sofiâ 2011.

niderlandzki

Orpheus en Eurydice. [Przeł.] J. de Boose. Gent 2004.

rosyjski

Orfej i Èvridika. W: Vtoroe prostranstvo; Orfej i Èvridika. [Przeł. A. Rojtman]. Sankt-Petersburg 2011 [Tekst równolegle po polsku i rosyjsku].

serbski

Drugi prostor. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2007 [Zawiera przekład wierszy z tomu Orfeusz i Eurydyka, To i Druga przestrzeń].

szwedzki

Det. Orfeus och Eurydike. [Przeł.] A. Bodegård 2002 [Zawiera przekład wierszy z tomu To i Orfeusz i Eurydyka].

149. Serce Litwy – Wilno. [Album]. Tekst: Cz. Miłosz. Zdjęcia: A. Bujak. Kraków: Biały Kruk 2002, 191 s.

150. Wielkie pokuszenie; Bieliński i jednorożec. [Szkice]. [Przekł. M. Makowskiej, przejrzany i poprawiony przez autora. Posłowie: M.A. Supruniuk]. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2002, 57 s. Archiwum Emigracji. Seria „Literacka, t. 11. Wersja francuska szkicu Wielkie pokuszenie zob. poz. , .

Wersja francuska szkicu „Bieliński i jednorożec”: „Bieliński et la licorne” została wygłoszona w 1955 na konferencji Kongresu Wolności Kultury w Mediolanie.
Wydanie w nakładzie 300 numerowanych egzemplarzy.

151. Não mais. [Wybór wierszy; przekł. i wstęp:] H. Siewierski, M. Paiva de Souza. Brasίlia: Editora Universidade de Brasίlia 2003, 132 s.

Teksty w języku polskim i portugalskim.

152. Dom otwarty = Khula ghar. [Wybór poezji; przeł.] Asok Wadźpei, R. Cekalska. Nayi Dilli [New Delhi]: Vani Prakasan 2004, [34], 233 s.

Teksty w języku polskim i hindi.

153. O podróżach w czasie. Wybór, oprac. i wstęp: J. Gromek. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2004, 282 s. Wyd. nast. tamże 2010. Zob. poz. , .

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta R. Siemianowski. Warszawa: Larix 2011, plik w formacie czytak.
Teksty drukowane w pismach: „Tygodnik Powszechny” (1993, 1996-2003), „Gazeta Wyborcza” (1995, 2000-2002), „Znak” (1998-2001), „Dekada Literacka” (2000-2003) na temat przemian mentalności i duchowości, wspomnienia przyjaciół, rozważania o książkach, szkice autobiograficzne.

Przekłady

albański

Mbi udhëtimet në kohë. [Przeł.] A. Beqiraj. Tiranë [2011].

chorwacki

O putovanjima kroz vrijeme. [Przeł.] S. Kasumović. [Red.] Z. Milanović. Zagreb 2015.

154. Spiżarnia literacka. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004, 182 s. Przedruk zob. poz. , .

Zbiór drobnych tekstów prozą na temat ludzi i wydarzeń, drukowanych w „Tygodniku Powszechnym2003-2004.

155. Jasności promieniste” i inne wiersze. Przedruki (1984-2005). Red.: B. Toruńczyk. Wiersze zebrał, przepisał, przypisami oraz spisem incipitów opatrzył H. Citko przy współpracy: B. Toruńczyk. Nota wydawcy: B. Toruńczyk. Warszawa, Paryż: Fundacja „Zeszyty Literackie 2005, 148 s. Zeszyty Literackie, nr 5.

Utwory przeznaczone przez autora dla „Zeszytów Literackich” i drukowane na łamach tego pisma. Wydane jako zeszyt specjalny 2005 z. 5.

Przekłady

bułgarski

W: Č. Miloš: Na brega na rekata. Izbrani stihove i poemi. [Przeł.] V. Deânova. Sofiâ 2011.

156. Conversations. [Red.:] C.L. Haven. Jackson: University Press of Mississippi 2006, 217 s.

Wybór wywiadów Cz. Miłosza opublikowanych w prasie anglojęzycznej udzielonych m.in.: J. Brodskiemu, A. Frajlich, A. Michnikowi, R. Faggen, J. Marcusowi, C . Proffer.

157. Innego końca świata nie będzie. Utwory wybrane = Ìnšaga kanca s'vetu nâ budze. Wybranyja tvory. [Wybór i red.:] A. Hadanovìč. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej im. J. Nowaka-Jeziorańskiego 2006, 352 s.

Teksty w języku polskim i białoruskim.

158. Wiersze ostatnie. Zebrała, przepisała i datowania ustaliła A. Kosińska. Red.: J. Illg. Bibliografia: A. Kosińska. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2006, 90 s. Wyd. łącznie z przekł. greckim pt. Éschata poiī́mata = Wiersze ostatnie. [Przeł.:] P. Krupka, G. Petrópoulos. Athī́na: Momentum 2013, 147 s.

Przekłady

bułgarski

Posledn̂e pesme. [Przeł.] . Rosić. Kral̂evo 2013.

czeski

Poslední básně. [Przeł.] J. Mlejnek. Praha 2011.

grecki

Éschata poiī́mata. [Przeł.] P. Krupka, G. Petrópoulos. Athī́na 2013 [tekst w języku greckim i polskim].

rosyjski

Poslednie stihi. W: Č. Miloš: Izbrannoe. [Przeł.] A. Rojtman. Sankt-Peterburg 2012.

serbski

Posledne pjesme. [Przeł.] S. Milić. Podgorica 2009.

159. Historie ludzkie. Pierwodruki (1983-2006). [Red.: B. Toruńczyk]. Warszawa, Paryż: Fundacja „Zeszytów Literackich 2007, 216 s.

Teksty częściowo tłumaczone z języka angielskiego.

160. Wiersze i ćwiczenia. ...dość gruby zeszyt w czarnej oprawie wypełniony moimi wierszami... Do druku podał i wstępem opatrzył M. Skwarnicki. Warszawa: Świat Książki – Bertelsmann Media 2008, 159 s.

161. Jak powinno być w niebie. Wiersze wybrane. Wybrał i posłowiem opatrzył J. Illg. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2010, 298 s.

162. Rosja. Widzenia transoceaniczne. T. 1-2. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2010-2011.

T. 1. Dostojewski – nasz współczesny. Teksty wybrały B. Toruńczyk i M. Wójciak. Oprac. i ułożyła w tom B. Toruńczyk. Wstępem opatrzyła C. Cavanagh. 2010, 284 s.

Zawartość

I. Zrozumieć Rosję. W poszukiwaniu języka, miar, diagnozy: Rosja; Rosyjski (język); Biedny kamerjunkier; Bałtowie (zob. poz. ); W obronie Europy; Dostojewski; Dostojewski i Mickiewicz. – II. Analityk, prorok, pisarz zaangażowany, czyli Dostojewski – nasz współczesny: Fiodor Dostojewski; O Dostojewskim. Rozmowa z Carlem Profferem; Dostojewski i Swedenborg (zob. poz. , ); Biesy; Dostojewski i Sartre (zob. poz. , ); Źródła leżą w zachodniej Europie. Wywiad; Dostojewski teraz; Dostojewski badał choroby ducha. Wywiad. – III. Chcieć innego świata. Wizjonerzy z rozpaczy: Bieliński i jednorożec (zob. poz. ); Science fiction i przyjście Antychrysta (zob. poz. , ); Przypowieść Sołowjowa; Szestow albo czystość rozpaczy (zob. poz. , ); Uparty wróg węża; Duszyczka Rozanowa; Religijność Zdziechowskiego (fragment) (zob. poz. , ); Murti-Bing (fragment) (zob. poz.). – IV. Zamiast podsumowania: Diagnoza nieostateczna. Rozmowa o rosyjskiej historii, literaturze i polityce.

T. 2. Mosty napowietrzne. Wybrała, oprac. i ułożyła w tom B. Toruńczyk przy współpracy M. Wójciak, M. Nowak-Rogozińskiego. Wstępem opatrzył M. Kornat. 2011, 433 s.

Zawartość

I. Reminiscencje: Rok 1911; Rok 1913; Rok 1916; Rok 1917; Rok 1918; Lata dwudzieste; Rok 1939; Rok 1940. Koniec Litwy; Rok 1945; Lata 1939-1945. – II. Cienie Imperium Wschodniego: Legenda; Stolica; Rany pamięci; Rachuby pokonanych; O podboju (zob. poz. ); Józefa Mackiewicza epok końca wielonarodowej republiki; Inna rachuba sił, czyli dyktat geopolityki: wybór Ksawerego Pruszyńskiego; O naszej Europie; Przypis po latach; Wiek Alberta Einsteina; Temat tabu; Nostalgia za Imperium. List do Jerzego Giedroycia; Epitafium. – III. Umysł w niewoli Konieczności Historycznej: List do obrońców kultury; List do Jerzego Andrzejewskiego; Rok 1945; Duch Dziejów; Poezja niemożliwa. List do Józefa Wittlina; Wobec Konieczności Historycznej; Ketman; Dylematy roku 1945; Nie (zob. poz. , Część I); Odpowiedź; Na śmierć Tadeusza Borowskiego; Literatura „fali historycznej”; Geneza wiary w Konieczność Historyczną. – IV. Inna Rosja: Granice sztuki (zob. poz. , ); Przeżycie wojenne (zob. poz. , ); O antologii „We własnych oczach”; Szkice o Andrieju Siniawskim: Wstęp do książki Abrama Terca; Sprawa Terca; – Szkice o Borysie Pasternaku: Komentarz do komentarzy o Nagrodzie Nobla; Pogodne pejzaże; Trzeźwe spojrzenie na Pasternaka; – O Sołżenicynie. Pytania; – Szkice o Osipie Mandelsztamie: „Narody robią z nas, poetów, użytek”; Komentarz do „Ody do Stalina” Osipa Mandelsztama; Poeta i państwo. Dlaczego napisałem „Komentarz do «Ody do Stalina» Osipa Mandelsztama; Spory przyrodników i ujęcie Mandelsztama; – Almarik; Donkiszoteria po polsku; O współczesnej literaturze rosyjskiej i Zachodzie. – V. Mosty napowietrzne, czyli o Josifie Brodskim: Czesław Miłosz, Listy do Jerzego Giedroycia; Irena Grudzińska-Gross, Od wydawcy listów; Czesław Miłosz, Listy do Josifa Brodskiego; Czesław Miłosz, List polecający; Czesław Miłosz; – Szkice o Josifie Brodskim: Walka o oddech; Wstęp do książki „82 wiersze i poematy”; Myśląc o Brodskim – kilka uwag; Straciłem przyjaciela. Wspomnienie; Noty o Brodskim; Jozsif Brodski, Czesław Miłosz, Rozmowa; Czesław Miłosz, Walentyna Połuchina, Wywiad; Czesław Miłosz: Dwa listy: Do Michaiła Gorbaczowa, Poeci dla Litwy; – Zamiast zakończenia: Czesław Miłosz; Wypowiedź dla rosyjskiego „Kontynentu”; Jerzy Giedroyc, List do Czesława Miłosza.

163. I książki mają swój los. Red.: B. Toruńczyk. Warszawa, Paryż: Fundacja Zeszytów Literackich 2011, 251 s.

Numer 1 specjalny „Zeszytów Literackich” poza serią.
Zawiera wiersze, listy, szkice Cz. Miłosza oraz artykuły dotyczące poety.

164. Powroty do Litwy. [Autorzy:] Cz. Miłosz, T. Venclova. Wybrała, oprac. i ułożyła w tom B. Toruńczyk. Współpraca: M. Nowak-Rogoziński. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2011, 267 s.

Zawiera eseje, szkice, wspomnienia, wiersze i listy Cz. Miłosza i T. Venclovy.

165. Tak zwane widoki ziemi. Wybór wierszy = The so-called sights of the earth. Selected poems. Koncepcja i wybór wierszy A. Fiut. Olszanica: Wydawnictwo Bosz 2011, 223 s. Poezja – Bosz.

Tekst w języku polskim i angielskim.

166. Wiek Miłosza. Spotkania poezji i muzyki, Gdańsk, 18-25 marca 2011. Partytura spotkań K. Bumann. Gdańsk: słowo/obraz terytoria; Polska Filharmonia Bałtycka 2011, 315 s.

Zawiera głównie utwory Cz. Miłosza recytowane podczas cyklu spotkań „Wiek Miłosza” zorganizowanego przez Polską Filharmonię Bałtycką z okazji 100. rocznicy urodzin poety.

167. Wiersze wszystkie. [Redakcja A. Szulczyńska]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2011, 1406 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 uzupełnione 2015, wyd. 3 uzupełnione 2018, wyd. 4 uzupełnione 2021, 1432 s.

Zawartość

Zawiera wiersze z poz. , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , .

168. Wilno=Vilnius. Fotografie: J. Gromek-Illg. Budapeszt; Kraków: Wydawnictwo Austeria 2011, 127 s.

Tekst w języku polskim i litewskim.

169. Wykłady jagiellońskie Czesława Miłosza. Wybór i oprac.: G. Musidlak. Kraków: Biuro Informacji Uniwersytetu Jagiellońskiego 2011, 44 s.

Publikacja przygotowana w ramach wystawy „Czesław Miłosz – portret złożony” zorganizowanej w dniach 10 – 28 maja 2011 r. przez Bibliotekę Jagiellońską w Krakowie.

170. Góry Parnasu. Science fiction. [Powieść]. Wstęp: S. Sierakowski. Przygotowała do druku i posłowiem opatrzyła A. Kosińska. Warszawa: Wydawnictwo „Krytyki Politycznej 2012, 140 s. Krytyka Polityczna.

Zawiera także szkic „Liturgia Efraima”, opublikowany w paryskiej „Kulturze1968 nr 8-9.

Przekłady

angielski

The mountains of Parnassus = Góry Parnasu. [Przeł.] S. Bill. New Haven, London: Yale University Press 2017.

serbski

Planine Parnasa. [Przeł.] L. Rosić. Beograd 2016.

171. Poezje wybrane. Wybór i oprac.: Z. Łapiński. Wrocław: Ossolineum 2013, LXXXI + 336 s. Biblioteka Narodowa Seria I, nr 320.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Wrocław: Ossolineum 2013, pliki tekstowe w formacie EPUB, MOBI.

172. Raporty dyplomatyczne Czesława Miłosza 1945-1950. Opracowała i przypisami opatrzyła M. Morzycka-Markowska. Posłowie napisał M. Kornat. Warszawa: Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską Oddział Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza; Towarzystwo „Więź 2013, 279 s.

173. Traktat o życiu. Myśli wybrane. Wybór i układ: J. Gromek-Illg. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2014, 155 s.

Zbiór cytatów z twórczości eseistycznej Cz. Miłosza.

Listy

1. Listy-eseje Jerzego Andrzejewskiego i Czesława Miłosza. I-IX. Powst. 1942-1943. Pierwodruk listów I-IV (z notą wstępną Cz. Miłosza) pt. Czesław Miłosz – Jerzy Andrzejewski – korespondencja. „Tygodnik Literacki” 1990 nr 8 s. 10-13, nr 9 s. 10-11. Wyd. łącznie z Eseje okupacyjne [Twórczość poz. ] pt. Legendy nowoczesności. Słowo wstępne: J. Błoński. Nota wydawcy. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996 s. 161-277. Przedruk zob. Twórczość poz. [t. 30].
Listy Czesława Miłosza: I, III, V, VII, IX.
2. Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami. 1945-1950. Oprac. przypisów: A. Fiut, K. Kasperek. Kalendarium: Z. Zblewski. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1998, 556 s. Przedruk zob. [t. 29].

Zawartość

Czesław Miłosz: Przedmowa. – Korespondencja z J. Andrzejewskim; Listy K. Wyki; Korespondencja z J. Iwaszkiewiczem; Korespondencja z I. i T. Krońskimi; Listy J. Putramenta; Korespondencja z R. Matuszewskim; Listy od P. Hertza; Listy T. Brezy; List K. Kuryluka; Korespondencja z T. Różewiczem; List J. Czapskiego. – Kalendarium lat 1945-1950.
3. List do Gombrowicza [w odpowiedzi na artykuł: Przeciw poetom. „Kultura”, Paryż 1951 nr 10], tamże 1951 nr 11 s. 119-124. Przedruk łącznie z tekstami W. Gombrowicza: pt. Dwugłos sprzed ćwierć wieku. „Kultura”, Paryż 1976 nr 7/8 s. 3-25 w: W. Gombrowicz: Przeciw poetom. Dialog o poezji z Czesławem Miłoszem. Wstęp: F.M. Cataluccio. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1995, 134 s. Zob. też poz. Twórczość .
Na list Cz. Miłosza W. Gombrowicz replikował artykułem: „Przeklęte zdrobnienie znowu dało mi się we znaki”. (Obrońcom poetów w odpowiedzi). „Kultura”, Paryż 1952 nr 7/8.
W książce: W. Gombrowicza: Przeciw poetom, także nowy tekst Cz. Miłosza: Pięćdziesiąt lat później, s. 69-98.
4. Mój wileński opiekun. Listy do Manfreda Kridla (1946-1955). Z uzupełnieniem o listy Manfreda Kridla i addendum. Z autografu do druku przygotował, słowem wstępnym, przypisami i notą edytorską opatrzył A. Karcz. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika 2005, 80 s.
5. Korespondencja 1952-1956. [Autorzy:] Cz. Miłosz, M. Wańkowicz. Pierwodruk pt. Wańkowicz i Miłosz w świetle korespondencji. Podała do druku A. Ziółkowska. „Twórczość1981 nr 10 s. 91-123. Wyd. osobne: Cz. Miłosz, M. Wańkowicz: Korespondencja 1951 [!] – 1956. Wstęp: A. Ziółkowska. Warszawa: Wydawnictwo Głos* 1986, 34 s. Przedruk pt. Korespondencja Wańkowicz – Miłosz (1952-1956). „Zdanie” 1988 nr 7/8 s. 95-110.
6. Listy 1952-1963. [Autorzy:] J. Giedroyc, Cz. Miłosz. Oprac. i wstępem opatrzył M. Kornat. Warszawa: Czytelnik 2008, 790 s. Archiwum „Kultury, t. 10.

Zawartość

M. Kornat: Między literaturą a polityką. Korespondencja Jerzego Giedroycia z Czesławem Miłoszem (1952-2000). – Listy 1952-1963. – Aneks: Artykuł Czesława Miłosza ”Nie”; Odpowiedź Czesława Miłosza na komentarze do jego artykułu ”Nie”; List ”Drodzy Rodacy!”; List ambasadora Kajetana Morawskiego z 9 lipca 1951 o Czesławie Miłoszu; Opinie Jerzego Giedroycia i Józefa Czapskiego o Czesławie Miłoszu w związku z jego staraniami o wizę do Stanów Zjednoczonych w roku 1951; Oświadczenie pisarzy w obronie Czesława Miłosza w związku z kampanią przeciwko niemu w prasie polskiej na emigracji; List Czesława Miłosza do Redaktora; Oświadczenie redakcji „Kultury” w sprawie apelu 48 intelektualistów; List Ireny Szymańskiej, redaktor naczelnej Państwowego Instytutu Wydawniczego, do Czesława Miłosza w sprawie publikacji jego utworów w kraju; Artykuł Czesława Miłosza List do polskich komunistów. – Nota wydawcy.

Przekłady

litewski

Laiškai 1952-1963. [Przeł.] K. Uscila. Vilnius 2010.
7. Korespondencja. [Autorzy:] Cz. Miłosz, K. i Cz. Bednarczykowie. Powst. 1963-1968. Wstęp i opracowanie: G. Fijas. Kraków: Wydawnictwo Avalon 2021, 124 s. Materiały do Dziejów Oficyny Poetów i Malarzy, t. 4.

Zawartość

Zawiera 37 listów Cz. Miłosza do Cz. I K. Bednarczyków, 4 listy Cz. Miłosza do Cz. Bednarczyka, 7 listów Cz. Bednarczyka do Cz. Miłosza, 2 listy Cz. Bednarczyka do Cz. i J. Miłoszów, 6 listów Cz. i K. Bednarczyków do Cz. Miłosza, 1 list Cz. i K. Bednarczyków do Cz. i J. Miłoszów, – oraz Aneks, w którym znajduje się 1 list K. Bednarczyk do J. Miłosz, 1 list J. Miłosz do K. Bednarczyk, 1 list Cz. i K. Bednarczyków do J. Miłosz, 1 list J. Miłosz do Cz. i K. Bednarczyków.
8. Listy. [Autorzy:] Cz. Miłosz, T. Merton. Powst. 1958-1968. Wyd. w oryginale angielskim pt. Striving towards being. The letters of Thomas Merton and Czesław Miłosz. [Red. i wstęp:] R. Faggen. New York: Farrar, Straus and Giroux 1997, 177 s.
Korespondencja zawiera 39 listów, w tym 19 Cz. Miłosza.

Wyd. w przekładzie polskim: Listy. Przeł. M. Tarnowska. Wstęp: J. Gromek. Red. i przypisy: J. Illg. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak1991, 167 s. [Wyd. 2] tamże 2003.

9. Konfrontacje. [Autorzy:] W. Gombrowicz, Cz. Miłosz. Powst. 1951-1969. Przedmowa: M. Szymański. Wybór szkiców, zapisków, listów, ich układ i redakcja: M. Szymański, B. Toruńczyk. Przypisy: M. Szymański. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2015, 352 s.

Zawartość

M. Szymański: Przedmowa. – I. Dialog w „Kulturze1951-1962: W. Gombrowicz: Przeciw poetom; Cz. Miłosz: List do Gombrowicza; W. Gombrowicz: „Przeklęte zdrobnienie znowu dało mi się we znaki” (Obrońcom poetów w odpowiedzi); Cz. Miłosz: Ładne kpiny; W. Gombrowicz: Fragment z dziennika (poniedziałek); Cz. Miłosz: Gombrowiczowi; W. Gombrowicz: Fragment z dziennika (czwartek); W. Gombrowicz: Fragment z dziennika (środa); Cz. Miłosz: Zderzenia literackie. O Gombrowicza; W. Gombrowicz: Fragment z dziennika (piątek); W. Gombrowicz: Fragment z dziennika (wtorek); Cz. Miłosz: Uwagi do uwag Gombrowicza. – II. Korespondencja 1953-1969: W. Gombrowicz / Cz. Miłosz: Korespondencja 1953-1961; W. Gombrowicz, Z. Herbert, Cz. Miłosz: Divertimento 1967; W. i R. Gombrowiczowie / Cz. i J. Miłoszowie: Korespondencja 1967-1969. – III. Cz. Miłosz: „Mój wewnętrzny spór z Gombrowiczem”: Podzwonne; O Witoldzie Gombrowiczu. Odpowiedź na ankietę; Kim jest Gombrowicz? Mieszkaniec Ziemi Ulro; Preferencje filozoficzne. Rozmowa z Aleksandrem Fiutem; Zapiski o Gombrowiczu; Jakby na opak; Pięćdziesiąt lat później; Gombrowicz; Gombrowicz trzydzieści lat później; O tożsamości; Dziewięćdziesięcioletni poeta podpisuje swoje książki; Przyrodnik. – IV. Aneks: Cz. Miłosz: W. Gombrowicz (1904-1969); K.A. Jeleński: Miłosz i Gombrowicz; Cz. Miłosz / R. Gombrowicz: Listy; R. Gombrowicz: Miłosz i Gombrowicz w Vence.

Przekłady

serbski

V. Gombrovič, Č. Miloš: Konfrontacije. [Przeł.] B. Rajčić. Beograd 2023.
10. Listy 1964-1972. [Autorzy:] J. Giedroyc, Cz. Miłosz. Oprac. i wstępem opatrzył M. Kornat. Warszawa: Czytelnik 2011, 641 s. Archiwum „Kultury, t. 11.

Zawartość

Listy 1964-1972. – Aneks: „List 34” z 14 marca 1964 roku; List dziesięciu sygnatariuszy „Listu 34” do redaktora dziennika „Times”; Protest pisarzy w kraju w związku z „Listem 34”; Artykuł na dwudziestolecie „Kultury”; Protest uczonych amerykańskich przeciwko kampanii antysemickiej w Polsce; Apel „Kultury” w sprawie wydarzeń Marca 1968 roku; List Jerzego Andrzejewskiego do Eduarda Goldstückera, Prezesa Związku Pisarzy Czechosłowackich; List otwarty Zygmunta Mycielskiego, prezesa Związku Kompozytorów Polskich, do muzyków czeskich i słowackich zrzeszonych w Związku Kompozytorów Czechosłowacji; Oświadczenie „Kultury” w związku z wydarzeniami 1968 roku w Polsce; Informacja o planowanym na wrzesień 1970 roku Kongresie Współczesnej Nauki i Kultury Polskiej na Obczyźnie; List Czesława Miłosza do Redaktora „Kultury”; Artykuł po procesie „taterników”; Przemówienie Jerzego Andrzejewskiego na pogrzebie Pawła Jasienicy 22 sierpnia 1970 w Warszawie; List Gidroycia do Redakcji „Informations Catholiques Internationales”, polemizujący z zarzutami Jeana Offredo, iż „Kultura” prowadzi niesprawiedliwą krytykę Kościoła; Oświadczenie historyków polskich na uchodźstwie w „Kulturze” w związku ze śmiercią prof. Tadeusza Manteuffla; Oświadczenie „Kultury” w sprawie wydarzeń Grudnia 1970 roku; Artykuł redakcyjny „Kultury” o potrzebie współdziałania inteligencji i robotników; Protest intelektualistów polskich przeciwko represjom wobec ludzi nauki i kultury w Czechosłowacji po zdławieniu „Praskiej Wiosny”.

Przekłady

Laiškai 1964-1972. [Przeł.] K. Uscila. Vilnius 2014.
11. Portret podwójny. Wykonany z listów, wierszy, zapisków intymnych, wywiadów i publikacji. [Autorzy:] Cz. Miłosz, J. Iwaszkiewicz. Powst. 1930-1980. Wybór tekstów, ich układ i red.: B. Toruńczyk. Oprac. i przypisami opatrzył R. Papieski. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2011, 499 s.
Zbiór zawiera 116 listów z lat 1930-1980, jak również wiersze, zapiski intymne, wywiady oraz wypowiedzi prasowe poetów oraz ich listy do osób trzecich, w których wypowiadali się na swój temat.

Zawartość

I. „Uwielbiam Pana” (1930-1945). – „Kwestia <> jest dla mnie bardzo ważna”; „…Zamordowani, zabici, zastrzeleni”. – II. „Wiersze muszą poczekać” (1945-1950). – III. „Myślę, że już się nie zobaczymy (1951-1960); „Bardzo mi czasami tęskno do rozmowy z Tobą” (1960-1980). – Aneks: Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz (1894-1980); Cz. Miłosz, A. Fiut: Poetyckie powinowactwa z wyboru; Cz. Miłosz: List do Konstantego A. Jeleńskiego; Cz. Miłosz, A. Fiut: Praca i podróże; Cz. Miłosz, A. Fiut: Polska szkoła w poezji; Cz. Miłosz: Zapiski o Iwaszkiewiczu; Cz. Miłosz: O korespondencji z Jarosławem Iwaszkiewiczem; Cz. Miłosz: Wybierając wiersze Jarosława Iwaszkiewicza na wieczór jego poezji; Cz. Miłosz: Mistrz mego rzemiosła.