BIO

Urodzony 28 kwietnia 1886 w Warszawie; syn Józefata Miłaszewskiego i Cecylii z Żurkowskich. Po ukończeniu średniej szkoły realnej w Warszawie, studiował filozofię, historię, historię sztuki i literatury na uniwersytecie w Liège w Belgii, na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1905-06), na Uniwersytecie Lwowskim oraz kolejno na uniwersytetach w Monachium, Rzymie i Paryżu. Debiutował w 1907 wierszem pt. Sonet, ogłoszonym w piśmie „Nasz Kraj” (t. 3 nr 8). W następnych latach drukował wiersze, przekłady z poezji francuskiej i niemieckiej, artykuły oraz recenzje literackie i teatralne m.in. w „Echu Literacko-Artystycznym” (1911-14), „Museionie” (1911, 1913), „Gazecie Warszawskiej” (1913-14). W 1914 ożenił się z Wandą Jentysówną, późniejszą powieściopisarką. W czasie I wojny światowej służył ochotniczo w II Brygadzie Legionów Polskich. W 1918-23 był referentem teatralnym w Ministerstwie Sztuki i Kultury (następnie w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego). Należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich, był członkiem Zarządu w Warszawie. W 1920 kierował działem Życie teatru w „Nowym Przeglądzie Literatury i Sztuki”, w 1921-23 był redaktorem wydawnictwa Książki Ciekawe, a w 1923-27 redagował wraz z Wiktorem Brumerem miesięcznik „Życie Teatru”. Jako krytyk literacki i teatralny oraz felietonista współpracował m.in. z czasopismami „Tygodnik Ilustrowany” (1919-27), „Kurier Warszawski” (od 1920; w 1920-21 stale recenzje teatralne), „Bluszcz” (1921-24), „Rzeczpospolita” (1921-22, 1927-31), „Myśl Narodowa” (1925-36), „Gazeta Warszawska” (1927-35), „Polska” (1930), „Podbipięta” (1936-37). Pracował także jako kierownik literacki najpierw Teatru Rozmaitości, później Warszawskich Teatrów Miejskich (1923-24), a następnie Teatru Narodowego w Warszawie (1924-26). Należał do Polskiego PEN Clubu. W 1935 za wybitną twórczość literacką otrzymał Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury. Od 1937 był prezesem Zjednoczenia Polskich Pisarzy Katolickich. W 1938 został senatorem Rzeczypospolitej Polskiej z mianowania (działał w Komisji Oświatowej). Podczas kampanii wrześniowej 1939 prowadził wraz z żoną kronikę wydarzeń w oblężonej Warszawie. W okresie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie. Utrzymywał się z żoną, prowadząc kiosk z książkami, umiejscowiony przy restauracji Gastronomia. Uczestniczył w konspiracyjnym życiu literackim. Zginął równocześnie z żoną 10 sierpnia 1944 podczas powstania warszawskiego; pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Twórczość

1. Gest wewnętrzny. Poezje. Warszawa: Gebethner i Wolff 1911, 158 s. Wyd. nast.: Warszawa: E. Wende 1921; Warszawa: F. Hoesick 1929.

2. Farys. Komedia romantyczna w 7 odsłonach. Ilustracja muzyczna: H. Adamust. Prapremiera: Warszawa, Teatr Narodowy 1927. Wyd. Warszawa: Gebethner i Wolff [1928], 178 s.

Na motywach biografii Wacława Rzewuskiego.

3. Don Kiszot. Fantazja sceniczna według Cervantesa w 11 odsłonach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Polski 1928. Wyd. Warszawa: F. Hoesick 1928, 182 s.

Adaptacje

radiowe

fragmenty w adaptacji S. Miłaszewskiego: Don Quichot. Polskie Radio 1928.
fragmenty: Radio 1928.
fragmenty w adaptacji S. Miłaszewskiego: Rycerskie pasowanie Don Kichota. Polskie Radio 1929.

4. Bal w obłokach. Komedia w 3 aktach. Ilustracja muzyczna: J. Maklakiewicz. Prapremiera: Warszawa, Teatr Narodowy 1930. Druk fragmentów „Kurier Warszawski” 1930 nr 18; „Myśl Narodowa” 1930 nr 2.

Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

5. Drugie imię miłości. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Nowy 1931.

Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

Adaptacje

radiowe

Radio 1932.

6. Piękne Polki. Komedia w 4 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Narodowy 1931.

7. Bunt Absalona. Dramat w 10 odsłonach. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1937], 209 s. Prapremiera: Warszawa, Teatr Narodowy 1938.

Adaptacje

radiowe

fragmenty w oprac. S. Miłaszewskiego: Radio 1937.

8. Papież Pius XI a drogi rozwoju cywilizacji polskiej. Warszawa: Archidiecezjalny Instytut Akcji Katolickiej 1938, 16 s.

9. Wspominamy. T. 2. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1939, 194 s.

Rozdziały: Pamiętnik poetycki; Wspomnienie o zmarłym poecie (Wiktorze Popławskim); Kilka spotkań z Żeromskim; Reymont i duchy; Redakcja z prawdziwego zdarzenia. (Zdzisław Dębicki); Aktor z sercem i humorem. (Franciszek Frenkiel); Jaśnie pan autor. (Józef Weyssenhoff); Ostatni Rzymianin w Polsce. (Karol Hubert Rostworowski).
T. 1 autorstwa W. Miłaszewskiej.

Przekłady

1. W. Heidenstam: Epopeja rycerska. (Carolinerna). Warszawa: [drukarnia] K. Kopytowski [1917], 327 s.
2. P. Raynal: Pan swego serca. Dramat w 3 aktach. Wystawienie: Warszawa, Teatr Mały 1924.
3. J. Zorrilla: Don Juan Tenorio. Dramat fantastyczny w 7 aktach. Przekł. wolny: S. Miłaszewski. Wystawienie: Warszawa, Teatr Narodowy 1924. Wyd. Warszawa: Gebethner i Wolff 1924, 191 s.
4. F. Schiller: Maria Stuart. Dramat w 5 aktach. Przekł. wolny: S. Miłaszewski. Wystawienie: Warszawa, Teatr Narodowy 1931.
5. A. Tołstoj: Car Iwan Groźny. Tragedia w 5 aktach. Wystawienie: Warszawa, Teatr Narodowy 1932.
6. C. Delavigne: Ludwik XI. Tragedia w 5 aktach. Przekł. wolny: S. Miłaszewski. Wystawienie: teatralne: Warszawa, Teatr Narodowy 1934; radiowe: Polskie Radio 1934.

Prace redakcyjne

1. Chór wieków. Antologia poetycka w układzie W. Miłaszewskiej, J. Rembielińskiego, S. Miłaszewskiego. Przedmowa: J. Teodorowicz. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1936 [antydatowane 1935], XII, 447 s.
2. Antologia poezji współczesnej. Zebrał [J. Janiczek i S. Miłaszewski] Narcyz Kwiatek. Warszawa: [drukarnia: Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze w Warszawie] 1937 [właśc. 1941], 330 s. Wyd. nast. z podtytułem Wydana w podziemnej Warszawie. Przedmowa: T. Terlecki. Glasgow: Książnica Polska [1942].
Wyd. z 1941 konspiracyjne, wyd. nast. anonimowe.

Przekłady

angielski

A call from Warsaw. An anthology of underground Warsaw poetry. [Przeł.] A. Mackie. Glasgow 1944 [wyd. anonimowe].

Omówienia i recenzje

Wywiady

Arcydzieło przekładu. „Don Juan” Zorrilli i Miłaszewskiego. Rozm. [J. Wasowski] Ixion. „Wiadomości Literackie1924 nr 49.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Polski słownik biograficzny. T. 21. cz. 2 z. 88. Wrocław; Kraków 1976 (A. Hutnikiewicz).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (S. Gąssowski).

Ogólne

Artykuły

• S. Lam: Życie wśród wielu. Warszawa 1968 [m.in. wspomnienie o S. Miłaszewskim].
J. Rembieliński: Stanisław Miłaszewski. Myśl Narodowa 1929 nr 41.
C. Pilichowski: Poeta gestu wewnętrznego. Próba syntezy twórczości. Głos 1935 nr 5.
J. Birkenmajer: Jubileusz poetycki Stanisława Miłaszewskiego. Kultura 1936 nr 31.
S. Strugarek. „Kultura1936 nr 4 [dot.: Pokłon Panu Bogu za zwycięstwo].
J. German: Dwoje jasnych ludzi. Dziś i Jutro 1946 nr 33 [dot. też W. Miłaszewskiej].
J. Tokarska: Było ich dwoje. Przegląd Powszechny 1976 nr 12 [dot. też W. Miłaszewskiej].
C. Tarnawska-Busza: Wspomnienie Miłaszewskich. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1983 dod.Tydzień Polski” nr 52.

Gest wewnętrzny

• [B. Leśmian] B.L. „Literatura i Sztuka1911 nr 29.
J. Dąbrowski: Wieczna wiosna. Krytyka 1912 t. 2.
S. Napierski. „Wiadomości Literackie1939 nr 31.

Farys

W. Brumer: Ostatnie polskie premiery. Życie Teatru 1927 nr 13, przedruk w tegoż: Tradycja i styl w teatrze. Warszawa 1986.
K. Irzykowski. „Robotnik1927 nr 104, przedruk w tegoż: Pisma teatralne. T. 2. Kraków 1995.
A. Słonimski. „Wiadomości Literackie1927 nr 17, przedruk w tegoż: Gwałt na Melpomenie. Warszawa 1982.
Z. Wasilewski. W tegoż: Poeci i teatr. Warszawa 1929.
T. Żeleński (Boy). W tegoż: Flirt z Melpomeną. Wieczór ósmy. Warszawa 1929, przedruk w tegoż: Pisma. T. 22. Warszawa 1964.

Bal w obłokach

• [A. Słonimski] as. Wiadomości Literackie 1930 nr 3.
T. Żeleński (Boy). W tegoż: Flirt z Melpomeną. Wieczór dziewiąty. Warszawa 1930, przedruk w tegoż: Pisma. T. 23. Warszawa 1965.

Drugie imię miłości

K. Irzykowski. „Robotnik1931 nr 452, przedruk w tegoż: Pisma teatralne. T. 3. Kraków 1995.
A. Słonimski. „Wiadomości Literackie1932 nr 2, przedruk w tegoż: Gwałt na Melpomenie. Warszawa 1982.
T. Żeleński (Boy). W tegoż: Okno na życie. Warszawa 1933, przedruk w tegoż: Pisma. T. 24. Warszawa 1966.

Piękne Polki

K. Irzykowski. „Robotnik1931 nr 42, przedruk w tegoż: Pisma teatralne. T. 3. Kraków 1995.
A. Słonimski. „Wiadomości Literackie1931 nr 5.
T. Żeleński (Boy). W tegoż: Flirt z Melpomeną. Wieczór dziesiąty. Warszawa 1932, przedruk w tegoż: Pisma. T. 23. Warszawa 1965.

Bunt Absalona

S. Helsztyński. „Kultura1937 nr 42.
K. Irzykowski: Cud na opozycję. (Z dramatów książkowych). Pion 1937 nr 20.
J. Parandowski. „Gazeta Polska1938 nr 68, przedruk w tegoż: Kiedy byłem recenzentem. Warszawa 1963.
S. Piasecki. „Prosto z Mostu1938 nr 15.
A. Słonimski. „Wiadomości Literackie1938 nr 12, przedruk w tegoż: Gwałt na Melpomenie. Warszawa 1982.
T. Żeleński (Boy): Dzieje grzechu. Kurier Poranny 1938 nr 69.

Wspominamy

J. Dobraczyński: Kiedy już zaczniemy wspominać. Kultura 1939 nr 24.
W. Grubiński: Wspominamy i pamiętamy. Dwie „jasne książki” Stanisława i Wandy Miłaszewskich. Kronika Polski i Świata 1939 nr 30.
W. Malewski: Jasne książki. Kultura 1939 nr 18.