BIO

Urodzony 16 sierpnia 1903 we Lwowie w rodzinie ziemiańskiej; syn Alfreda Mierzeńskiego i Gabrieli z Koźmińskich. Szkołę średnią ukończył w Nowej Wsi pod Warszawą. Następnie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-20. Po zdemobilizowaniu studiował do 1924 filozofię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W 1925 odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Śremie. Następnie studiował rolnictwo na Uniwersytecie Poznańskim; w 1927 uzyskał dyplom inżyniera rolnika. W 1928-29 odbył praktykę rolniczą w majątku państwowym Wydrzno na Pomorzu. W 1930 zamieszkał w Warszawie i pracował jako dziennikarz kolejno w „Expressie Porannym” (1930-34), „Czasie” (1934-38; tu także kierownik działu miejskiego i gospodarczego) i „Kurierze Polskim” (1938-39; tu kierownik działu gospodarczego). Był członkiem Syndykatu Dziennikarzy Polskich (do 1939). Około 1934 zawarł związek małżeński z Janiną Chrząszczewską z domu Wajcht (rozstrzelana w 1944 na Pawiaku). Był czynnym członkiem Klubu 11 listopada, działającego pod protektoratem Edwarda Rydza-Śmigłego. W 1935 odbył sześciotygodniowy kurs kontrwywiadu dla oficerów rezerwy, w 1937 awansował do stopnia porucznika. Na przełomie 1938/39 oraz w kwietniu 1939 był przez kontrwywiad wysyłany do Berlina. Od maja 1939 kierował w Łomży placówką Samodzielnego Referatu Informacyjnego przy Dowództwie Okręgu Korpusu I Warszawa. W tymże roku otrzymał stanowisko kierownika działu propagandy prasowej Biura Podróży Orbis. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej 1939 w sztabie grupy Narew. Do 1941 przebywał na terenie Litwy (następnie włączonej do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich) początkowo był w Wilnie, później w Kownie i pobliskim Wincentowie. Po wkroczeniu armii niemieckiej na te tereny powrócił w 1941 do Warszawy i pracował w biurze spedycyjnym J. Sosnowski, S. Mierzeński i S-ka, którego był współwłaścicielem, od wiosny 1943 prowadził Biuro Transportowo-Spedycyjne Autosped. Brał udział w pracy konspiracyjnej w szeregach Armii Krajowej (AK), od wiosny 1943 działał w Urzędzie Śledczym Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa miasta Warszawy; od lata tego roku kierował równocześnie brygadą Komendy Okręgu Warszawa AK (pseudonim: Mazurek, D-60). Walczył w powstaniu warszawskim jako oficer informacyjny obwodu Śródmieście-Południe okręgu Warszawa AK. 1 października 1944 został mianowany rotmistrzem. Po kapitulacji zamieszkał na pewien czas w Pruszkowie. Od czerwca 1945 był kierownikiem Agencji Prasowej Glob w Krakowie. W 1945 zawarł związek małżeński z Aliną Grabowską. W czerwcu 1946 przeniósł się do Wrocławia, gdzie objął stanowisko dyrektora w Zjednoczeniu Przemysłu Olejarskiego. W 1948 został aresztowany, w 1954 zwolniony z więzienia po umorzeniu śledztwa (w 1957 postanowieniem Generalnej Prokuratury zrehabilitowany). W czasie pobytu w więzieniu napisał ze współwięźniem, Amerykaninem Hermanem Fieldem, pierwszą powieść pt. Okiennice (wyd. 1958 w wersji polskiej i angielskiej). Od 1956 pełnił funkcję sekretarza redakcji pisma „Łowiec Polski”. W 1959-60 przebywał w Stanach Zjednoczonych na stypendium Fundacji Kościuszkowskiej i Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce. Był członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i od 1962 Związku Literatów Polskich. Zmarł 10 czerwca 1964 w Warszawie.

Twórczość

1. Okiennice. [Powieść; współautor:] H. Field. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 596 s.

Wersja angielska: Angry Harvest. New York: Crowell [1958], 491 s. Wyd. nast.: wyd. 2 New York: Apollo Edition 1961; London: V. Gollancz 1958.

Przekłady

niemiecki

Bittere Ernte. [Przeł.] I. Krämer. Stuttgart [1962], wyd. nast. Zürich [1963].

szwedzki

Fruktans väg. [Przeł.] G. Rudebeck. Stockholm 1959.

Adaptacje

filmowe

Bittere Ernte. Scenariusz: A. Holland. Ekranizacja (Republika Federalna Niemiec) 1985.

telewizyjne

CSC USA, BBC, Wielka Brytania [informacja autora].

2. Kaczory. [Powieść; współautor:] H. Field. Powst. przed 1961. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 347 s.

Wersja angielska: Duck Lane. New York: Crowell 1961, 319 s.

3. Amerykanie. [Reportaż]. Warszawa: Książka i Wiedza 1964, 526 s. Wyd. nast. tamże: wyd 2 1956, wyd. 3 1966.

Nagrody

I nagroda w konkursie Spółdzielni Wydawniczej „Książka i Wiedza” oraz tygodnika „Świat” w dziale reportaży zagranicznych w 1962.

4. Gangsterzy. [Reportaż]. Powst. przed 1964. [Posłowie:] W. Sadkowski. Katowice: Śląsk 1968, 478 s. Wyd. 2 tamże 1970.

Przekłady

słowacki

Gangstri. [Przeł.] M. Andras. Bratislava 1970.

Przekłady

1. Opowieści traperskie. [Antologia utworów amerykańskich]. Warszawa: Sport i Turystyka 1959, 105 s.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

• „Rocznik Literacki 1964” (P. Grzegorczyk), przedruk w: P. Grzegorczyk: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-1967. Cz. 2. Warszawa 1986.
Polski słownik biograficzny. T. 21 cz. 1 z. 87. Wrocław; Kraków 1976 (A. Biernacki).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (F. Lichodziejewska).
A.K. Kunert: Stanisław Mierzeński. W tegoż: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944. T. 2. Warszawa 1987.

Okiennice

J. Frühling: Bezlitosny dokument. Nowe Książki 1958 nr 12.
S. Gogłuska: Literacka koegzystencja. Nowa Kultura 1958 nr 20.
M. Pruszyńska: Socrealizm mimo woli. Kierunki 1958 nr 21.

Kaczory

T. Łubieński: Z życia Generalnej Guberni. Twórczość 1962 nr 9.
Z. Macużanka: Niedaleko od Warszawy Stanisława Mierzeńskiego. Nowe Książki 1962 nr 13.
W. Szwedowicz: Okupacja w Jutrosinie, czyli jak eksportować przeciętność. „Nowa Kultura1962 nr 50.

Amerykanie

S. Lewicki. „Prawo i Życie1964 nr 24.
W. Sadkowski: Literatura faktów. Trybuna Ludu 1964 nr 297.
B. Sowińska: Dwie Ameryki. Życie Warszawy 1964 nr 280.