BIO

Urodzony 1 lutego 1945 w Garwolinie; syn Czesława Mętraka, technologa drewna, profesora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, i Teresy z domu Płócienniczak. W 1950 zamieszkał w Warszawie, gdzie uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. R. Traugutta. Debiutował w 1962 artykułem pt. Szukam siebie w literaturze, opublikowanym na łamach „Życia Literackiego” (nr 23), wyróżnionym I nagrodą w olimpiadzie literackiej dla młodzieży szkolnej. Po zdaniu matury w 1962, studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim (UW); w 1968 uzyskał magisterium. Przez kilka lat był prezesem Warszawskiego Koła Polonistów na UW. Należał też do Koła Młodych przy Oddziale Warszawskim Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1963-80 był stałym recenzentem miesięcznika literackiego „Twórczość”. Publikował także w tygodniku „Współczesność” (1963-69; tu w 1963-67 cykl felietonów Sodomie i antynomie). W 1966 rozpoczął pracę w tygodniku „Kultura”, gdzie kierował działem krytyki (usunięty w 1978 po opublikowaniu swojego wiersza pt. Opatrzność, nr 37); na łamach tego pisma zamieszczał artykuły, felietony i recenzje filmowe oraz literackie (podpisane też Kadłubek; m.in. cykle felietonów: w 1975-76 Póki co, w 1976-78, 1981 Ze słuchu). W 1967 został członkiem ZLP (do rozwiązania Związku w 1983). Liczne felietony, artykuły i recenzje publikował również w „Tygodniku Kulturalnym” (1967-88), „Filmie” (1969-82; tu m.in. w 1971-73 cykl felietonów pt. Plamy na ekranie), miesięczniku „Kino” (1970-81), „Kulisach” (1972-81; tu cykle felietonów: w 1973-76 Póki co, w 1976-81 Ze słuchu), „Argumentach” (1973, 1976; tu w 1973 cykl recenzji programów Telewizji Polskiej pt. Życie doczesne), „Ekranie” (1973-74, 1980-81; tu w 1973, 1981 cykl felietonów Plamy na ekranie), „Piłce Nożnej” (1973-93; tu stały felieton Grzejąc ławę), „Czasie” (1976-77; tu w 1977 cykl felietonów Przesyłka nie ubezpieczona), „Filmie na Świecie” (1979-81; tu cykl Zza biurka). Ożenił się z Bogusławą Rygiel-Jasińską, dziennikarką telewizyjną (rozwód 1982). Za osiągnięcia w dziedzinie krytyki filmowej otrzymał nagrodę im. K. Irzykowskiego (1971), nagrodę Stowarzyszenia Filmowców Polskich (1978) oraz przyznaną na Festiwalu Filmów Polskich w Łagowie nagrodę Złote Grona dla najlepszego krytyka filmowego (1981). W 1982-86 zamieszczał w „Expressie Wieczornym” stały felieton pt. Ze słuchu oraz w piśmie „Radar” cykle felietonów: Pod włos, a w 1986 też cykl Z głowy. Od 1982 wchodził w skład kolegium redakcyjnego miesięcznika „Literatura”, w którym pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego; w piśmie tym publikował do 1992 (podpisany też: (km).; (KM); (mk); m.in. felietony w cyklach: w 1984, 1986 pt. Z dzienniczka wyrzuconego na pawlacz, w 1983, 1985, 1990, 1992 pt. Bez związku). W 1985 zawarł związek małżeński z Anną Osmólską, tłumaczką. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Należał do Klubu Krytyki Filmowej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz do Koła Piśmiennictwa Stowarzyszenia Filmowców Polskich. W 1990 otrzymał Nagrodę Kisiela, przyznawaną przez tygodnik „Wprost”. Od 1991 był współpracownikiem „Rzeczpospolitej”. W 1991-93 publikował też cykl felietonów w miesięczniku „Pani pt. Wokół kina. Zmarł nagle 4 sierpnia 1993 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Północnym.
Otrzymał pośmiertnie nagrodę Przewodniczącego Komitetu Kinematografii „Laterna Magica'93”. Od 1994 przyznawana jest przez dodatek miesięcznika „Kino” pt. „Reżyser” nagroda im. K. Mętraka dla młodych krytyków filmowych.

Twórczość

1. Duo, czyli 24 godziny z życia artysty. [Utwór dramatyczny; współautor:] J. Głowacki, J. Kondratiuk. Powst. 1973. Druk: Ścieki, skrzeki, karaluchy. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW 1996, s. 1143-1156.

2. Autografy na ekranie. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1974, 241 s.

Zawiera felietony drukowane w „Filmie” w latach 1970-1973 w cyklu „Plamy na ekranie”, dot. współczesnego filmu polskiego i obcego oraz polskiej krytyki filmowej.

3. Legendy nie umierają. [Szkice]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1979, 136 s.

Zawartość

Blues znaczy życie; Syzyf w dżungli; Ta legenda: Humphrey Bogart; Po obu stronach raju; W szponach legendy; Elvis-biodro; Czarne na białym.

4. Po seansie. Warszawa: Czytelnik 1988, 211 s.

Dot. filmu polskiego od 1944.

Zawartość

Artykuły w cyklach: Jeszcze raz legendy; Filmy istotne; Tematy istotne; Krytyka krytyki; Tematy różne.

5. Krytyka – twórczość przeklęta. Słowo wstępne i wybór tekstów: L. Budrecki. Warszawa: Przedświt 1995, 379 s.

Zawartość

Felietony, recenzje literacie oraz szkice, m.in.: Za co winniśmy kochać Henryka Sienkiewicza?; Cztery glossy do Miłosza; Różewicz 1968.

6. Słownik filmowy. Wstęp i oprac.: R. Koniczek. Warszawa: Tenten 1995, 288 s.

Zawiera 180 felietonów drukowanych w „Filmie” w latach 1989-1993.

7. Dziennik 1969-1979. Wybór, oprac. i wstęp: W. Holewiński. Warszawa: Iskry 1997, 271 s.

8. Dziennik z pawlacza. Przedmowa: J. Głowacki. Londyn: Puls 1997, 200 s.

Zawiera felietony publikowane w latach 1970-1993, m.in. w „Literaturze”.

9. Grzejąc ławę. Wybór tekstów: J. Gniedziuk. Warszawa: Przedświt 1997, 257 s.

Zawiera felietony drukowane w „Piłce Nożnej” w latach 1973-1993.

10. Dziennik 1979-1983. Wybór, oprac. i wstęp: W. Holewiński. Warszawa: Iskry 1998, 290 s.

11. Jeśli jest niebo, będę tam. [Wiersze]. Przygotowała do druku i wstępem opatrzyła A. Osmólska-Mętrak. Posłowie: M. Koperska. Warszawa: Anagram 1998, 256 s.

Omówienia i recenzje

Informacja 1997 (A. Osmólska-Mętrak).

Wywiady

Felietonowa epoka. Rozm. J. Radomińska. Kulisy 1974 nr 44.

Ogólne

Artykuły

A. Werner: Krzyś. Kwartalnik Filmowy 1993/1994 nr 4 [wspomnienie pośmiertne].
J. Górzański: Talent musi mieć przestrzeń. Literatura 1996 nr 7/8.
J. Górzański: Podróż do nieba i na ziemię. Twórczość 2003 nr 10.
M. Kusiba: Debeściak Mętrak. „Dziennik Polski” dod. „Przegląd Polski”, Nowy Jork 2003 nr z 8 VIII.

Autografy na ekranie

A. Bonarski: Mętrak w kinie. Kultura 1974 nr 38.
M. Karpiński: Pochwała dygresyjnej krytyki. Literatura 1974 nr 35.
W. Wierzewski: Kategoryczny imperatyw myślenia w kinie. Film 1974 nr 38.
L. Bugajski: Do kina, do kina... Twórczość 1975 nr 9.
A. Ledóchowski: La-ba-da... wokół Mętraka. Kino 1975 nr 3.
M. Winiarczyk: Humanista w plastykowej skorupie. Ekran 1975 nr 4.

Po seansie

Z. Bieńkowski: buzi-buzi; bum-bum. Tygodnik Kulturalny 1988 nr 28.
M. Pawlicki: Radość myślenia. Film 1988 nr 38.

Słownik filmowy

P. Bratkowski: Okruchy zamiast księgi. Gazeta Wyborcza 1995 nr 180.
E. Nawój: Rzeczy ulotne Krzysztofa Mętraka. Rzeczpospolita 1995 nr 256.

Dziennik 1969-1979

A. Kuc. „Czas Kultury1998 nr 4.
P. Szewc: Więcej niż dziennik. Nowe Książki 1998 nr 3.
H. Zaworska: Gra w inteligencję; Pije Kuba do Jakuba. W tejże: Szczerość aż do bólu. Warszawa 1998 [dot. też: Dziennik 1979-1983].

Dziennik 1979-1983

H. Zaworska: Gra w inteligencję; Pije Kuba do Jakuba. W tejże: Szczerość aż do bólu. Warszawa 1998 [dot. też: Dziennik 1969-1979].