Dominiak Zbigniew

BIO

Born on 25 April 1947; son of the print workers Eugeniusz Dominiak and Zofia, née Pilc. He started studying at the Faculty of Polish Studies at the University of Lodz in 1967 and was awarded a master's degree in 1977. During his first year at university, he co-founded Olifant literary group. In 1971, he co-founded the Atelier Theatre with the actor Wiesław Nowicki. It performed in spaces at Lodz Art Museum. He made his debut as literary critic in 1974 with a review of J. Sztaudynger and A. Sztaudynger-Kaliszewicz's book Chwalipięta, czyli rozmowy z tatą (Braggart, or: Conversations with Father). The review was published as Chwalipięty (Braggarts) in the weekly "Nadodrze" (no. 22). As a poet, he made his debut the same year with the poems Człowiek z natury… (Natural born human) and Narodziny krzyża samorodnego (Birth of an autogenous cross), which were published in the weekly "Odgłosy" (no. 43), where he continued to publish numerous reviews, essays, poems and prose pieces until 1981. He was a member of the Youth Circle (Koło Młodych) of the Polish Writers' Union (ZLP). He continued to write poetry and literary criticism, publishing texts in periodicals including "Poezja" (1976-78 and 1980) and "Więź" (1978, 1980 and 1990). From 1977, he was associated with the independent quarterly "Puls", where he published essays and literary reviews (1977-80; likewise under the pen name Dominik Szyszko). He was active in the democratic opposition to communist rule. Among other things, Dominiak was involved in distributing Workers' Defence Committee (Komitet Obrony Robotników – KOR) publications in Lodz. In 1981, he published his first prose works, the short stories Ab urbe, Panfloryzm (Panflorism) and Słońce (Sun) in the weekly "Odgłosy" (no. 27). He spent three months in West Germany in 1985, contributing to the West Berlin-based periodical "Pogląd" (using the pen name Anna Neubert) and writing for Konrad W. Tatarowski's Radio Free Europe programme Przegląd Prasy Podziemnej, a review of the underground Polish press. His poems appeared in the Paris-based monthly "Kontakt" (1988 and 1990) and in the Polish weekly "Kultura" (1995, 1997 and 2000). In 1989, he became a founding member of the Association of Polish Writers (SPP), serving as the chair of the Lodz section of SPP from 2000. In 1989 he joined the Association of Polish Journalists (Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich). From 1994 he had a part-time role as an instructor at the Poleski Art Centre (Poleski Ośrodek Sztuki) in Lodz. In 1996, he established the monthly "Tygiel Kultury", serving as content editor until his death. He was a member of the Polish PEN Club from 2000. In the final years of his life, he took several literary journeys, visiting Paris (1993), Lithuania and Belarus (1996), Stuttgart and Berlin (1999), Bosnia and Herzegovina (2000), and Irkutsk and Belgrade (2001). His poems and journalistic texts have been translated into many languages.

He married the University of Lodz Polish studies scholar Anna Szwedziak in 1981 (she died in 2005). Dominiak was father to Róża (b. 1984) and Alina (b. 1994). He died on 5 February 2002 and is buried at Zakrzew Cemetery in Lodz.

Since 2002, the quarterly "Tygiel Kultury", supported by Poland's Minister of Foreign Affairs, has awarded the Z. Dominiak Prize in two categories: for "best newcomer" and for the best translations of Polish poetry into other Slavic languages. Since 2003, the quarterly together with the Association of Polish Writers (SPP) and the Bałuty district cultural centre RONDO have organized a competition for young poets named after Dominiak, "Moje Widzenie Świata" – Konkurs Poetycki dla Młodych Twórców im. Z. Dominiaka.

Twórczość

1. [Wiersze]. Łódź: Ośrodek Sztuki i Kultury Młodych Łódzkiego Domu Kultury 1979, leporello. Spotkania z młodą poezją.

2. Identyfikacje. [Miniatury literackie]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1981, 55 s. Biblioteka Debiutów. Ośrodek Sztuki i Kultury Młodych Łódzkiego Domu Kultury.

3. Ziemowit Skibiński. 2 [Szkic biograficzny]. Sieradz: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 1981, 8 s. Sylwetki Pisarzy.

4. Poeci spod znaku Korabia. Z tradycji literackich Łasku 1422-1982. [Szkice biograficzne]. Łask: Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna 1982, [16] s.

Dotyczy autorów: Ś. Karpiński; M.J. Kononowicz; R. Orlewski; K. Świegocki; Z. Jaskuła; J. Borszewicz; K. Smoczyk oraz grupy poetyckiej Grabia'59.

5. Henryk Wolniak. [Szkic biograficzny]. Sieradz: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 1983, 8 s. Sylwetki Pisarzy.

6. Los obecności. [Wiersze]. Łódź: Klub Pisarzy Stowarzyszenia Twórców Kultury 1984, leporello. Czwartek Literacki.

7. Od okna – do okna. [Wiersz]. Łódź: Muzeum Książki Artystycznej, Correspondance des Arts 1991, 24 s.

Druk bibliofilski zawiera wiersz Z. Dominiaka w dziesięciu częściach w języku polskim i niemieckim w przekł. R. Schmidgall oraz dwa drzeworyty L. Miśkiewicza.

8. W poza siebie. Dziennik paru lektur. [Szkice literackie]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1992, 168 s.

Zawartość

Dziennik paru lektur: Głos z kantorka [dot. A. Ważyk: Cudowny kantorek]; Wieczór autorski w zmierzchu świata [dot. Z Jaskuły]; Rozmyślania o miłości, śmierci i upokorzeniu; Ku wspólnocie [dot.: L. Gebel: Akty]; Umarłe ognie [dot. M. Piechala]; Świerk, który wyszedł z lasu [dot.: F. Rajczak: Ósmy świt]; Ogród nasz upadły [dot. H. Jachimowskiego]; Krzykliwa ryba – albo pułapki „dzieła otwartego” [dot.: Z. Kosiński: Wzroki]; Andermana dzieło otwarte [dot.: Zabawa w głuchy telefon]; W tonacji buffo [dot.: I. Szczepański: Formentum]; Jarmoł w smokingu kultury [dot. J. Jarmołowskiego]; Piękni dwudziestowieczni [dot.: K. Smoczyk: Piękni dwudziestowieczni]; Dom ust – dom marzeń [dot.: T. Wyrwa-Krzyżański: Dom ust]; Krzysztofa Gąsiorowskiego śluby z żywiołem; Ująć niepochwytność w dwa przyległe słowa [dot. H. Wolniaka]; Ocalić godność wobec przeszłości [dot. Z. Skibińskiego]; „Błędne koło” [dot. T. Jastruna]. – W poza siebie [esej na temat własnej twórczości krytycznoliterackiej].

9. [Lech Wałęsa – nie ma wolności bez „Solidarności”]. Powst. ok. 1993.

Monografia Lecha Wałęsy jako laureata Pokojowej Nagrody Nobla.

Przekłady

Lech Walesa – keine Freiheit ohne Solidarność. [Przeł.:] S. Lisiecka, P. Schröder. Zug: Edition Pacis AG 1993. Der Friedens-Nobelpreis von 1901 bis heute..

10. Światło złej nocy. [Wiersze]. Łódź: Biblioteka 1993, 55 s.

Nagrody

Nagroda Polskiego Stowarzyszenia Wydawców Książek w 1996.

See Studies

11. Itinerarium. [Wiersze]. [Łódź: Nakładem przyjaciół autora 1997], 30 s. Wyd. nast.: Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1998, 51 s.

Wyd. 1 jako druk bibliofilski w nakładzie 99 egzemplarzy.

Wyd. z 1998 zawiera nadto m.in. cykl poetycki: Traktat ryski.

See Studies

12. Siedem wierszy z Różą i Aliną. Poddębice, Łódź: A. Biskupski, P. Duraj, Z. Skibiński 1997, 15 s.

Współwydane z: Z. Skibiński: W cieniu entelechii. [Wiersze].

13. Zdarzenia i sny. [Wiersze]. Łódź: Fundacja Anima, „Tygiel Kultury” 2001, 167 s. Biblioteka „Tygla Kultury”, t. 18.

See Studies

14. Kruszynko, którą kołyszę. [Wybór wierszy]. Poddębice – Łódź: A. Biskupski, P. Duraj i Z. Skibiński 2006, 32 s.

Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych

białoruski

• Napjârèumy. Ad Buga da Varty. Antalogìâ pol’skaj paèzìì XX stagoddzâ. [Przeł.] A. Lojki. T. 2. Mìnsk 2003.

rosyjski

• Kalejdoskop. Pol’skie perevody molodyh avtorov. [Wybór:] D. Hajritdinova. Sankt-Petersburg 2008.

Prace redakcyjne

1. Bibliografia druków Gdacjusza. Katowice: [Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Katowicach] 1967, [26] s.

2. T. Jastrun: Od prawie dwustu lat = Fast zweihundert Jahre schon. [Wiersze]. [Wybrał i wstępem opatrzył] Z. Dominiak. [Przeł.] W. Ronge. Berlin: Veto 1988, 75 s.

3. A. Fredro: Sztuka obłapiania. Poemat w IV pieśniach wierszem z r. 1817. [Wstęp i oprac.:] Z. Dominiak. Łódź: Artus 1990, 71 s.

4. Abramka Koplowicza utwory własne. Niezwykłe świadectwo trzynastoletniego poety z łódzkiego getta. [Wiersze]. Oprac. i posłowie: Z. Dominiak. Łódź: Oficyna Bibliofilów, Poleski Ośrodek Sztuki 1993, 54 s.

5. M. Czekalska: Zakątek dzikiej róży. [Wiersze]. Oprac. i posłowie: Z. Dominiak. Łódź: Poleski Ośrodek Sztuki 1995, 54 s.

6. Poezja bałuckich podwórek. [Wiersze i opowiadania]. Oprac. i posłowie: Z. Dominiak. Wybór tekstów i słowo wstępne: B. Kozłowska-Włodarska. Łódź: Bałucki Ośrodek Kultury 1996, 47 s.

Omówienia i recenzje

• Informacje córki Róży 2009.

Wywiady

• Poeta w Muzeum Duchów. Rozm. J. Strękowski. „Rzeczpospolita” 1999 nr 103.

• Droga do pisarstwa; O przyjaźni, poezji i jej kontekstach. Rozm.: K.W. Tatarowski, J. Weber. Cz. 1-2. „Tygiel Kultury” 2003 nr 1/3, 4/6.

Ogólne

Książki

• K.W. TATAROWSKI, R. NOLBRZAK: Liryka i polityka. Jacek Bierezin, Zbigniew Dominiak, Witold Sułkowski. O twórczości poetów podziemnego pisma PULS. Kraków: Instytut Literatury 2019, 178 s.

Artykuły

• L. SKOMPSKA: Od róż do liter. „Tygiel Kultury” 2002 nr 1/3, przedr. w 2007 nr 4/6.

• A. GIANNELLI: Wspomnienie o Zbigniewie Dominiaku „Tygiel Kultury” 2003 nr 4/6.

• A. BISKUPSKI: Świat poetycki Zbigniewa Dominiaka „Tygiel Kultury” 2005 nr 1/3.

• „Tygiel Kultury” 2007 nr 4/6 .

Zawartość

Numer poświęcony Z. Dominiakowi; zawiera m.in. wspomnienia autorów: Z. Nowak, M. Wittbrot, J. Jarniewicz, T. Stroheker, G. Kompel, T. Tomsia, A. Tymińska, I. Duka, D. Wołodźko, I. Słaby-GóraL, W. Drozdek, G. Minczew, K. StołeckA, − wiersze Z. Dominiaka w przekł. na język angielski, arabski, bułgarski, czeski, francuski, hebrajski, hiszpański, litewski, niemiecki, portugalski, rosyjski, serbski, słowacki, włoski, − szkice o twórczości Z. Dominiaka: L. Skompska: Od róż do liter; W. Ligęza: „W zwodniczym półcieniu słowa”. O poezji Zbigniewa Dominiaka; A. BISKUPSKI: Kilka prób wejrzenia w rzeczywistość świata poetyckiego Zbigniewa Dominiaka; J. JARZĘBSKI: Zdarzenia i sny Zbigniewa Dominiaka; K.W. Tatarowski: Od okna – do okna (Entwicklungsroman) – u źródeł artystycznych koncepcji Zbigniewa Dominiaka; T. Cieślak-Sokołowski: Spójnik w białej szczelinie; T. Tomsia: W ciernistej ciszy. Tożsamość w poezji Zbigniewa Dominiaka; P. Owczarek: „Niepewny” Zbigniew Dominiak, − nadto wiersze dedykowane Z. Dominiakowi lub poświęcone jego pamięci. – T. Stroheker: Niedziela u poety. Tłum. z niem. A. Wziątek.