BIO
Urodzona 31 marca 1896 w Helsingforsie (obecnie Helsinki); córka Henryka Melcera, kompozytora i pianisty, i Heleny ze Szczawińskich. W 1900 przebywała w Łodzi, w 1904-08 w Wiedniu, po czym zamieszkała z rodzicami w Warszawie, gdzie ukończyła pensję Antoniny Walickiej. Debiutowała w 1912 wierszami pt. Już przekwitły..., W słońcu, Odeszła pani moja i Przy dźwiękach Chopina, ogłoszonymi w czasopiśmie „Sfinks” (t. 2 s. 343-345; podpisana: W. Melcer-Szczawińska). Od 1917 przez pewien czas jako wolny słuchacz studiowała filozofię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1915-19 studiowała malarstwo i rzeźbę w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1920 wyszła za mąż za Szczęsnego Rutkowskiego, artystę plastyka (rozwód w 1927). W tymże roku odbyła podróż do Paryża i Londynu. Współdziałała przy organizowaniu Związku Zawodowego Literatów Polskich (1920). W 1924 przebywała w Stambule, gdzie pełniła funkcję sekretarza Polskiej Wystawy Przemysłowej. Rozwijając twórczość literacką, publikowała m.in. w „Kurierze Polskim” (1920-25, z przerwami), w „Lwowskich Wiadomościach Muzycznych i Literackich” (1925-26; tu m.in. dział pt. Teatr w Warszawie). W 1926 odbyła podróż do Brazylii i Argentyny, podczas której wygłaszała odczyty o Polsce i o polskiej sztuce. W 1927 wyszła za mąż za Teodora Sztekkera, sportowca zapaśnika. Od 1927 uczestniczyła w różnych akcjach społecznych, m.in. w prowadzonej przez Tadeusza Boya-Żeleńskiego kampanii na rzecz świadomego macierzyństwa; przyczyniła się do powołania Towarzystwa Reformy Obyczajów. Od 1927 była stałą współpracowniczką „Wiadomości Literackich” (m.in. w 1932 brała udział w redagowaniu dodatku pt. „Życie świadome”). Fragmenty powieści, wiersze, artykuły literackie, teatralne i muzyczne oraz przekłady zamieszczała też m.in. w czasopismach „Bluszcz” (1927-29, 1933-34), „Kobieta Współczesna” (1928-29, 1931-33), „Gazeta Polska” (1932-34), „Tygodnik Ilustrowany” (1934-37; tu w 1937 cykl artykułów dotyczących życia muzycznego pt. Na marginesie podpisanych wuem). Była członkiem Polskiego PEN Clubu oraz Stowarzyszenia Wolnomyślicieli Polskich. W czasie okupacji niemieckiej przebywała nadal w Warszawie. Otrzymywała wówczas od Zbigniewa Mitznera, reprezentanta mającego powstać po wojnie wydawnictwa „Wista”, zaliczki na poczet prac literackich, m.in. powieści Przygody spadochroniarza (niewydana) i Wyspa szczęścia. W konspiracyjnej działalności literackiej posługiwała się pseudonimem Waleria Guzowska. Brała udział w działalności grup dywersyjno-sabotażowych Armii Krajowej oraz w 1943-44 współpracowała z konspiracyjnym pismem „Głos Demokracji”. Po wojnie, w 1946, była redaktorem naczelnym miesięcznika Ligi Morskiej „Morze” (tu też podpisana Me-Wa). Od 1946 należała do Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). Prowadziła działalność społeczno-polityczną, m.in. w Lidze Kobiet i w Towarzystwie Świadomego Macierzyństwa. W 1955-56 była sekretarzem jednego z komitetów osiedlowych, a w 1961 kuratorem sądowym przy sądzie dla nieletnich w Warszawie. Kontynuowała twórczość literacką; prozę, artykuły oraz recenzje literackie i teatralne publikowała m.in. w czasopismach „Odrodzenie” (1947-48), „Kobieta” (1947-49), „Trybuna Literacka” (1958-59), „Tygodnik Demokratyczny” (1958-64, 1967), „Zwierciadło” (1958-62, 1967, 1969, 1971; tu w 1962 cykl artykułów pt. Od stołu i łoża...), „Ruch Muzyczny” (1968-70) oraz „Polityka” (1970-71). Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1966). Zmarła 4 kwietnia 1972 w Warszawie.
Twórczość
1. Płynące godziny. [Wiersze]. Warszawa: Księgarskie Towarzystwo Wydawnicze 1917, 79 s.
2. Na pewno książka kobiety. [Wiersze]. Warszawa: Drukarnia „A.B.C.” M. Jamiołkowskiej 1920, 53 s.
3. Józefina. [Powieść]. Lwów: Księgarnia Wydawnicza H. Altenberga [1921], 109 s.
4. Podwójne życie Piotra Wernera. [Powieść]. Lwów: H. Altenberg 1923, 171 s.
5. Miasto zwierząt. [Powieść]. Lwów: Instytut Literacki „Lektor” 1924, 191 s.
Nagrody
6. Sułtan i niewolnica. (Soliman Wspaniały i Roksolana). [Powieść]. Warszawa: [Rój] 1925, 63 s. Wyd. nast. tamże [1928].
7. Turcja dzisiejsza. [Wspomnienie]. Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki Dzieł Wyborowych 1925, 157 s.
8. Żelazna dziewica. (Dzieje tortur). Warszawa: Rój [1925], 64 s. Wyd. nast. tamże [1928].
9. Naga nimfa i jednoręki cyklop. Admirał Nelson i lady Hamilton. [Powieść]. Warszawa: Rój [1926], 98 s.
10. Tragiczna miłość Oświęcimów. [Powieść]. Warszawa: Rój [1926], 64 s. Wyd. nast. tamże [1929].
11. Walki w Warszawie. (Obrazki). [Współwyd. z:] J. Bandrowski: Skanderbeg lew Albanii. Warszawa: Rój [1926], s. 49-63.
12. Warszawa w ogniu 12 V-16 V 1926. [Autorzy:] W. Melcer, S. Strumph-Wojtkiewicz, M. Szpyrkówna. [Reportaż]. Warszawa: Rój [1926], 128 s.
13. Nad srebrną rzeką. (Argentyna). [Reportaż]. Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki Dzieł Wyborowych [1927], 160 s.
14. Narzeczona z Angory. [Powieść]. Warszawa: Rój [1927], 180 s.
15. Truciciele i trucicielki. Z cyklu obyczajowego. [Reportaż historyczny]. Warszawa: Rój [1928], 62 s.
16. Pościg z Pampasów. [Powieść]. „Świat, Dom i Szkoła” 1929 nr 21-42.
17. Święta kucharka. Warszawa: F. Hoesick 1930, 236 s.
Zawartość
18. Kochanek zamordowanych dziewcząt. [Reportaże i felietony]. Warszawa: Rój 1934, 198 s.
Zawartość
19. Nieumyślna cnota. [Powieść]. „Bluszcz” 1934 nr 13-36. Przedruk zob. poz. ↑.
20. Swastyka i dziecko. [Powieść]. Warszawa: Rój 1934, 258 s.
21. Czarny ląd – Warszawa. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1936, 173 s.
22. Dwie osoby. Powieść. Warszawa: F. Hoesick 1936, 406 s.
23. Morele Madzi. [Powieść]. Powst. ok. 1939. Wyd.: Warszawa: Książka 1948, 254 s.
Nagrody
24. Protesilas i Laodamia. [Powieść]. Powst. 1941-1944.
25. Wyprawa na odzyskane ziemie. Reportaż. Warszawa: Drukarnia B. Matuszewski 1945, 47 s.
26. Wyspa szczęścia. Powieść. „Naprzód Dolnośląski” 1946 nr 161-211. Wyd. osobne: Warszawa: Wiedza 1947, 134 s.
27. [Sześć] 6 tygodni w ZSRR. [Reportaże]. Warszawa: Książka 1947, 167 s.
28. Ameryka szuka piechura. Powieść. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 164 s. Wyd. 2 tamże 1952.
Przekłady
czeski
Adaptacje
teatralne
29. Powrót kapitana Czapli. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 261 s.
30. Statek 1092. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 203 s. Wyd. nast. tamże 1953.
31. Henryk Melcer – mój ojciec. [Biografia]. Powst. 1953. Wyd.: Do druku przygotowali: E. Batura, Z. Stromenger, E. Sztekker. Wstępem opatrzył W. Rudziński. Warszawa: Akademia Muzyczna 1994, 196 s.
32. Ulica Panieńska. Warszawa: Czytelnik 1956, 194 s.
33. Aleja Niepodległości. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1958, 366 s.
34. Kontury życia. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1964, 225 s.
35. Wrzesień kobiety. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1965, 203 s.
36. Zazdrosna. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1967, 235 s.
37. W skali delfina. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1970, 276 s.
38. Kair, miasto miłości. [Powieść, fragment:] Miłość w podróży. „Miesięcznik Literacki” 1971 nr 6 s. 5-17.
Przekłady
Adaptacje
radiowe
Adaptacje
radiowe
telewizyjne
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1951, 1964, 1966.
• Informacje rodziny 1996.
