BIO

Born on 1 December 1908[Date of birth according to documents belonging to M.R. Mayenowa reproduced in the volume "Obecność" [Presence], Białystok 2006] in Bialystok; daughter of the bookkeeper Benjamin-Lejb Gurewicz, and Szejna née Barasz. She and her family were in Kharkiv during the First World War. She then returned to Bialystok, where she attended the Polish-language Dawid Druskin Humanities Secondary School between 1922 and 1927. From 1927, she studied Polish philology at the Stefan Batory University (USB) in Wilno (Vilnius). After graduating with a master's degree in 1932, she taught Polish at the Jewish Central Education Committee Secondary School in Wilno until 1936/37. She qualified as a middle school teacher in 1935. At the same time, she continued her studies in Polish philology and humanities methodology. She married the businessman and engineer Jefim Kapłan, who was most probably murdered in 1941 by Germans. She published her first scholarly essay, W sprawie tendencji w powieści realistycznej (On tendencies in realist novels), in 1937 (as: Rachela Kapłanowa) in the edited volume Prace ofiarowane Kazimierzowi Wóycickiemu (Works dedicated to Kazimierz Wóycicki). She was awarded a doctorate from USB in May 1939 for her thesis „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Problemy kompozycji (Stanisław Wyspiański's The Wedding: Aspects of composition), which was supervised by Prof. Manfred Kridl. Following the outbreak of World War II and during the existence of the Republic of the Lithuania and then the Lithuanian Soviet Socialist Republic, she was until June 1941 an assistant at the Chair of Polish Philology at the University of Vilnius. She published articles in "Prawda Wileńska" (1941, as: R. Kapłanowa). During the German occupation, she went into hiding using forged documents on the estate of Antonia Czeżowska and Tadeusz Czeżowski in Hryhororwice in the Bracław region. In August 1944, she married the actor, theatre director and later radio play author, radio journalist and expert in radio theatre Józef Mayen. They were in hiding together in Miory in Belarus; during this period, he used the name Julian Józef Szadziewicz. After the war, she initially worked as a librarian at the Municipal Library in Bialystok. Between 1946 and 1949, she and her husband, then employed at the Embassy of the Republic of Poland, were in Prague, where she became acquainted with the works of the structuralist Prague School. From autumn 1948, she was involved in establishing the Institute of Literary Research (IBL) in Warsaw, where in 1949 she became head of the Department of Artistic Language (from 1951 the Department of the History of Language and Literary Theory and from 1955 the Section for Literary Theory and Literary Language); from 1957, she was also deputy director of research at IBL, which had since joined the Polish Academy of Sciences (PAN). She developed the concept for the work on the Słownik polszczyzny XVI wieku (Dictionary of sixteenth-century Polish language; it was published from 1966) and for the Słownik pojęć teoretycznoliterackich (Dictionary of concepts in literary theory; published from 1950), becoming editor-in-chief on both projects from 1949. The latter was transformed into the multi-volume edition Poetyka. Zarys encyklopedyczny (Poetics: An encyclopaedic overview; she served as editor in chief between 1956 and 1968). Between 1950 and 1958, she was a member of the editorial committee of the leading journal "Pamiętnik Literacki", where she established the section Zagadnienia języka artystycznego (Aspects of artistic language). From 1952, she served on the Scientific Council of IBL. She was a member of the editorial committees of the publication series Biblioteka Pisarzów Polskich (Library of Polish Writers; sub-series B where from 1953 to 1972 she was editor-in-chief; she established the guidelines for publishing Old-Polish texts, Zasady wydawania tekstów staropolskich) and of the Słownik języka Adama Mickiewicza (Dictionary of the language of Adam Mickiewicz) from 1954 (vols 1-5: N-O, 1962-67). In 1954, she was made associate professor. That year, she began lecturing at the University of Warsaw (UW), while from 1957 she was employed at the university's Chair of Literary Theory. In 1959, she initiated a project at IBL that created a register of medieval manuscripts featuring literary content. She was involved in promoting research on artistic language and editorial work, as well as founding Polish research on structures of coherent texts. Between 1960 and 1968, she was a member of the editorial committee of the IBL publication series Historia i Teoria Literatury (Literary History and Theory; sub-series B: Teoria Literatury [Literary Theory]). She was in the United States in 1961/62 on a Ford Foundation scholarship. Between 1962 and 1968, she coordinated the Teoria literatury (Literary theory) section of the literary yearbook "Rocznik Literacki". She was appointed to the Committee on Polish Literary Studies of the Polish Academy of Sciences in 1966. With the discrimination of persons of Jewish origin that followed the events of March 1968 in Poland, she resigned as deputy research director of IBL in July of that year and lost her job at UW. She remained in her post as head of the Centre for the History of Language and Literary Forms at the Institute (in 1971 it became the Department of Theoretical Poetics and Literary Language). Between 1968 and 1972, she served on the editorial committee of the publication series Z Dziejów Form Artystycznych w Literaturze Polskiej (On the history of artistic forms in Polish literature), which was published by the Chair of Literary Theory at UW and by IBL. During the 1971/72 academic year, she was a lecturer at the University of Amsterdam. She was appointed full professor in 1976. In 1978, she was appointed head of the editorial committee of the project to publish Jan Kochanowski's complete works, Dzieła wszystkie. Following her retirement in 1980, she continued to conduct research and editorial work at IBL. She remained a member of the Scientific Council of IBL and the Committee on Polish Literary Research at PAN. In 1982, she received the prize of the New York-based Alfred Jurzykowski Foundation. She was awarded the Gold Cross of Merit in 1954. She died on 7 May 1988 in Warsaw, where she is buried in the Catholic section of the Orthodox Cemetery in the city's Wola district.

Works

1. Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Problemy kompozycji. Powst. 1939. Wstęp: T. Dobrzyńska. Oprac. tekstu i przypisy: M. Prussak. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo 2013, 204 s.

Rozprawa doktorska wydana z rękopisu przechowywanego w Bibliotece IBL PAN.

2. Poetyka opisowa. Opis utworu literackiego. Książka pomocnicza dla nauczyciela. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1949, 259 s.

Zawartość

Słowo wstępne; I. O funkcjach języka poetyckiego; II. Elementy poetyckiego języka i sposoby ich organizacji; III. O zagadnieniu kompozycji utworu i rodzajach literackich. – Indeks terminów; Bibliografia.

3. Problematyka stylistyczna staropolszczyzny. Warszawa 1953, 23 [właśc. 27] s., powielone PAN. Materiały Dyskusyjne Sesji Naukowej Odrodzenia, 25-30 X 1953 Warszawa. Przedruk nieco zmieniony zob. poz. .

4. Walka o język w literaturze staropolskiej. Zestawienie bibliograficzne wykonały: B. Otwinowska, L. Pszczołowska, J. Puzynina. W: Bibliografia literatury polskiej okresu Odrodzenia. (Materiały). Oprac.: K. Budzyk, R. Pollak, S. Stupkiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954 s. 377-458. PAN IBL. Z materiałów Bibliografii literatury polskiej według „Literatury polskiej” G. Korbuta. Wyd. osobne jako wyd. 2 rozszerzone pt. Walka o język w życiu i literaturze staropolskiej, tamże 1955, 212 s. PAN IBL.

5. Mickiewicz a tradycje stylistyczne. Warszawa 1955, 61 s., powielone. Materiały Dyskusyjne Komisji Naukowej Obchodu Roku Mickiewicza. PAN Sekcja Historii Literatury i Języka. Przedruk „Pamiętnik Literacki” 1956 z. specjalny s. 269-316. Przedruk zob. poz. MAYENOWA Maria Renata: Studia i rozprawy. Wybór i oprac.: A. Axer i T. Dobrzyńska. Warszawa: Wydawnictwo IBL 1993, 417 s. IBL PAN..

6. O pewnych różnicach językowych między tekstem wierszowanym a niewierszowanym. [Warszawa 1960], 11 s., powielone.

7. O sztuce czytania wierszy. Szkice. Warszawa: Wiedza Powszechna 1963, 177 s. Wyd 2 rozszerzone tamże 1967.

Zawartość

Wstęp. – Co to jest podmiot liryczny, czyli kto dany wiersz mówi; Formy epickie na usługach liryki; Jak różni ludzie mogą mówić trzynastozgłoskowcem sylabicznym; Dwie poezje; Od Mickiewicza do Leśmiana; Poeta bezpośredniości; Poeta trudnej konstrukcji; Jak wielkie tradycje romantyczne żyją we współczesności; Wielcyśmy byli... Przeciw rozróżnieniom stylistycznym; O grze znaczeń i grze słów; O sprzecznościach niesprzecznych; Zakończenie. – Słownik; Wykaz wyjaśnionych terminów.

8. Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 464 s. Vademecum Polonisty. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 uzupełnione i poprawione 1979, wyd. 3 poprawione i uzupełnione: Red. naukowa: T. Dobrzyńska 2000.

Nagrody

Nagroda Sekretarza Naukowego PAN w 1975.

Zawartość

Od autora. – I. Przegląd stanowisk w dziedzinie poetyki; II. Język poezji, język poetycki – dzieje problemu; III. Najogólniejsze założenia i pojęcia; IV. Słownik i gramatyka; V. Struktura tekstu; VI. Styl, stylizacja, stylistyka; VII. Wiersz i proza. Organizacja fonematyczna tekstu; Uogólnienia.

Przekłady

serbski

Teorijska poetika. Problemi jezika. [Przeł.] B. Rajčić. Beograd 2009. Biblioteka Književne Nauke. Kolekcija Osnova.

9. O języku poezji Jana Kochanowskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 165 s.

Zawartość

O języku Jana Kochanowskiego: próba przybliżeń; Psalm 129 „Saepe expugnaverunt me a iuventute mea”; Monolog Kasandry; Księgi pierwsze, Pieśń VIII; Modlitwa o deszcz; O świecie renesansowego horacjanizmu.

10. Studia i rozprawy. Wybór i oprac.: A. Axer i T. Dobrzyńska. Warszawa: Wydawnictwo IBL 1993, 417 s. IBL PAN.

Zawartość

T. Dobrzyńska: Maria Renata Mayenowa. – I. Styl a język poetycki: Pojęcie języka poetyckiego i pojęcie stylu; Teoria trzech stylów a możliwości rozwoju form literackich; O współzależności rozwoju języka literackiego i form literackich; W sprawie problematyki stylistycznej staropolszczyzny [poz. ]; Mickiewicz a tradycje stylistyczne [poz. ]; Słownik w warsztacie literaturoznawcy; O kilku staropolskich formach ekspresywnych. Z materiałów „Słownika polszczyzny XVI wieku”; Między symbolem a metaforą. Mitologia słowiańska w polskiej frazeologii poetyckiej; Trochę polemiki: w obronie granic metafory. – II. Znak – znaczenie – typy znaków: O potrzebie rozróżniania znaczenia i informacji; O przekształceniach znaków w tekście literackim; Wyrażenia cudzysłowowe. Przyczynek do badań nad semantyką tekstu poetyckiego. Przeł. z francuskiego D. Urbańska; Porównanie niektórych możliwości tekstów słownych i wizualnych ikonicznych; Zbigniewa Morsztyna „Emblema 102”. Próba ujawnienia znaczeń. – III. Teoria tekstu: Spójność tekstu a postawa odbiorcy; Teoria tekstu a tradycyjne pojęcia poetyki; Teoria tekstu a tradycyjne zagadnienia poetyki; O sentencji jako o początku utworu lirycznego. [Współaut.:] A. Werpachowska. – IV. Struktura i funkcje form wierszowych: Miejsce nauki o wierszu w literaturoznawstwie; O niektórych cechach struktury głoskowej tekstów wierszowanych. [Współaut.:] Z. Kopczyńska; Miejsce dziesięciozgłoskowca w literaturze XVI w. Przyczynek do rekonstrukcji systemu; Stylistyczna motywacja polskiego tonizmu; Z zagadnień semantyki form wierszowych; Organizacja wypowiedzi w tekście dramatycznym. – V. W kręgu przywoływanych tradycji: Rosyjskie propozycje teoretyczne w zakresie form poetyckich (1916-1930); Analiza doktryny stylistycznej Praskiego Koła. – VI. O kształt współczesnej poetyki: O perspektywie poetyki inaczej; Kłopoty współczesnej poetyki. – J. Czachowska: Bibliografia prac M.R. Mayenowej za lata 1937-1992.

11. [Studia w tomie:] Okna pamięci. Red.: B. Chodźko, E. Feliksiak, E. Kowanończuk. Białystok: Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza Oddział w Białymstoku; Uniwersytet w Białymstoku, Instytut Filologii Polskiej 2003 s. 29-51; 97-124..

Zawartość

Tu działy: Maria Renata Mayenowa wspomina swoich mistrzów: Manfred Kridl; Roman Jakobson. Wspomnienie; Wspomnienie o profesorze [H.] Elzenbergu. – Maria Renata Mayenowa o literaturze: Psalm 129 „Saepe expugnaverunt me a iuventute mea” [poz. ]; Teoria tekstu a tradycyjne zagadnienia poetyki [poz. ]. – Nadto wspomnienia o M.R. Mayenowej zob. Omówienia i recenzje.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Struktural thought in Poland. „Russian Literature”, Amsterdam 1983 t. 13 s. 313-331.
Język liryki pozytywistycznej. Próba pokazania problematyki. W: Pozytywizm. Cz. 1. Wrocław 1950 s. 502-541.
U progu nowych badań nad historią polskiego języka artystycznego. „Pamiętnik LiterackiR. 41: 1950 z. 1 s. 166-183.
O poetyce. Pamiętnik Literacki1951 z. 2 s. 373-379.
Propozycje stylistyczne. Na marginesie radzieckiej dyskusji językoznawczej po artykułach Józefa Stalina. Pamiętnik Literacki 1954 z. 1 s. 113-140.
Jeszcze w sprawie polskiego sylabotonizmu. Pamiętnik Literacki 1955 z. 4 s. 469-482.
Problemy i stanowiska w dyskusji o pochodzeniu polskiego języka literackiego. W: Pochodzenie polskiego języka literackiego. Wrocław 1956 s. 453-471.
Przedmiot i zakres poetyki. Nauka Polska 1960 nr 4 s. 196-205.
Wiersz; Podstawowe kategorie opisu wiersza. Stan badań [oraz] Bibliografia. W: Rytmika. Wrocław 1963 s. 7-26; 180-211.
Możliwości i niebezpieczeństwa metod matematycznych w poetyce. W: Poetyka i matematyka. Wrocław 1965 s. 5-20.
Analiza doktryny stylistycznej Bally'ego. W: Stylistyka Bally'ego. Warszawa 1966 s. 5-24.
Międzynarodowe spotkanie robocze, poświęcone zagadnieniom semiotyki. Kultura i Społeczeństwo 1967 nr 1 s. 239-243.
O matematyzacji lingwistyki. W: Podstawowe problemy współczesnej techniki. T. 12. Warszawa 1967 s. 135-162.
Stylistics in Poland. Style”, Fayetteville 1967 nr 1 s. 159-173.
Deux théories du langage poétique. Étude comparative. „Organon1969 nr 6 s. 139-145.
Konzistentnost teksta i primaočeva svijest. [Przeł.] Z. Malić. Umjetnost Riječi”, Zagrzeb 1969 z. 3 s. 163-177.
Niektóre zagadnienia edytorstwa Reja. W: Mikołaj Rej. Wrocław 1971 s. 269-283.
Analiza doktryny. W: K. Vossler, L. Spitzer: Studia stylistyczne. Warszawa 1972 s. 5-28.
An analysis of some visual sings. W: Strukture of texte and semiotics of culture. The Hague 1973 s. 197-208.
Diagram, mapa, metafora. Teksty 1973 nr 5 s. 45-64.
What do we mean by „a common language. W: Woz'mi na radost'. Amsterdam 1980 s. 9-19.
Próba eksplikacji wyrazu "przecież". „Pamiętnik Literacki1983 z. 2 s. 175-182.
Józef Mroziński w dziejach językoznawstwa. W: J. Mroziński: Dzieła wszystkie. T. 1. Wrocław 1986 s. 20-31.
The linguistic form of Jan Kochanowski's poetry. W: The Polish Renaissance in its European Contex. Bloomington 1988 s. 343-356.
Roman Jakobson – uczony i człowiek. W: R. Jakobson: W poszukiwaniu istoty języka. T. 1. Warszawa 1989 s. 5-39.
Wersologia Franciszka Siedleckiego i jej założenia teoretyczne. W: F. Siedlecki: Pisma. Warszawa 1989 s. 45-72.
Język. W: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 1. Wrocław 1991 s. 87-109.

Prace redakcyjne

1. Słownik polszczyzny XVI wieku. Komitet red.: S. Bąk, S. Hrabec, W. Kuraszkiewicz, M.R. Mayenowa, S. Rospond, S. Saski, W. Taszycki, J. Woronczak. Sekretarz red.: F. Pepłowski. Od t. 5 (1971) red. naczelny: M.R. Mayenowa. Zastępca red. naczelnego: F. Pepłowski. T. 1-34 (Przyrabiać – 'P). Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1966-2010. IBL PAN.
Opis wg k. tytułowej.
Po śmierci M.R. Mayenowej w 1988 funkcje redaktora naczelnego jako redaktor prowadzący przejął do t. 34 F. Pepłowski (karty tytułowej nie zmieniono); prace nad słownikiem są kontynuowane.
2. M. Rej: Dzieła wszystkie. Red. naukowa: M.R. Mayenowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1953-1965. IBL PAN. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B.

T. 1. Krótka rozprawa między trzema osobami panem, wójtem i plebanem. Oprac.: K. Górski i W. Taszycki. 1953, X, 280 s. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 1.

T. 4. Postylla. Cz. 1. Oprac. (wstęp edytorski, oprac. językowe, objaśnienia): K. Górski, W. Kuraszkiewicz; Cz. 2. Wyd. fototypiczne. Naukowa opieka nad fototypią: W. Floryan. 1965, 321 s. + [372] k. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 14.

3. S. Twardowski ze Skrzypny: Dzieła wszystkie. T. 2. Dafnis w drzewo bobkowe przemienieła się. Oprac.: R. Pollak, S. Saski. Red. naukowa: M.R. Mayenowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1955, 300 s. PAN IBL. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 6.
4. Zasady wydawania tekstów staropolskich. Projekt. Oprac.: K. Górski, W. Kuraszkiewicz, F. Pepłowski, S. Saski, W. Taszycki, S. Urbańczyk, S. Wierczyński, J. Woronczak. Przykłady oprac. J. Woronczak. Red.: M.R. Mayenowa przy współpracy Z. Florczak. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1955, 184 s. IBL PAN.

Inne formy wydań

Wydane jako dokument elektroniczny: Warszawa: Biblioteka Uniwersytecka 2008.
5. K. Budzyk: Studia z zakresu nauk pomocniczych i historii literatury polskiej. Red. naukowa: M.R. Mayenowa i A. Piorunowa. T. 1-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1956, 451 + 380 s. Z prac IBL PAN.
6. Sylabizm. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział III. T. 3). Praca zbiorowa pod red. Z. Kopczyńskiej i M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1956, 518 s. PAN IBL.
7. M. Dłuska, T. Kuryś: Sylabotonizm. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział III. T. 4). Pod red. Z. Kopczyńskiej i M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1957, 374 s. PAN IBL.
8. Ludzie Oświecenia o języku i stylu. Oprac.: Z. Florczak i L. Pszczołowska pod red. M.R. Mayenowej. T. 1-3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 1958. PAN IBL.

T. 1. Teksty łacińskie przeł. T. Brzostowski. Recenzje pijarskie przeł. J. Domański. Wstęp: M.R. Mayenowa. 1958, 691 s.

T. 2. Teksty francuskie wybrał i przeł. S. Gniadek. Teksty niemieckie wybrał i przeł. J. Czochralski. Teksty łacińskie przeł. T. Brzostowski. 1958, 726 s.

T. 3. Słownik. 1957, XII, 1253 s.

9. Odrodzenie w Polsce. Materiały Sesji Naukowej PAN 25-30 października 1953. T. 3. Historia języka. Cz. 1-2. Pod red. M.R. Mayenowej i Z. Klemensiewicza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 1962, 561 + 566 s. PAN.
10. P. Guiraud: Zarys wersyfikacji francuskiej. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział III. T. 8. Metryki obcojęzyczne. Cz. 2 z. 3). Red. naukowa: Z. Kopczyńska i M.R. Mayenowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1961, 61 s. PAN IBL.
11. Poetics. Poetyka. Poetika. [T. 1]-2. PAN IBL. 1961-1966.

[T. 1]. Komitet red.: D. Davie, I. Fonagy, R. Jakobson, D. Lichačev, M.R. Mayenowa, K. Wyka, S. Żółkiewski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1961, XXIII, 893 s.

Zawiera rozprawy przedstawione na międzynarodowej konferencji poświęconej zagadnieniom poetyki, Warszawa 18-27 VIII 1960.

[T.] 2. Komitet red.: R. Jakobson, M.R. Mayenowa, W. Steinitz, K. Wyka, S. Żółkiewski. The Hague: Mouton; Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1966, [10], 386 s.

12. H. Sidorenko: Zarys wersyfikacji ukraińskiej. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział III. T. 8. Metryki obcojęzyczne. Cz. 2 z. 4). Red. naukowa: Z. Kopczyńska, M.R. Mayenowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1961, 106 s. PAN IBL.
13. A. Trzecieski: Dzieła wszystkie. T. 2. Pisma polskie. Cz. 1. Wstęp, teksty, objaśnienia, indeks wyrazów i form. Oprac. S. Bąk. Oprac. muzykologiczne: Z.M. Szweykowski; Cz. 2. Reprodukcje fototypiczne. Red. naukowa: H. Barycz przy współpracy M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1961, 442 + 114 s. PAN IBL, Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 9.
14. Wyrazy polskie w słowniku łacińsko-polskim Jana Mączyńskiego. (Lexicon latino-polonicum ex optimis latinae linguae scriptoribus concinnatum. Regiomonti 1564). Oprac. W. Kuraszkiewicz. Opis bibliograficzny: W. Korotaj. Red. naukowa: M.R. Mayenowa. Cz. 1-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1962-1963, 290 + 321 s. PAN IBL. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 12.
15. Wypowiedzi o języku i stylu w okresie staropolskim. (Do połowy XVIII w.). Oprac.: B. Otwinowska, J. Puzynina pod red. M.R. Mayenowej. T. 2. J. Puzynina: Słownik. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1963, XIV, 841 s. IBL PAN.
16. Strofika. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział III. T. 6). Praca zbiorowa pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1964, 422 s. PAN IBL.
17. Poetyka i matematyka. Praca zbiorowa pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1965, 171 s. IBL PAN.
18. J. Lewański: Dramat liturgiczny. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział I. T. 3. Średniowieczne gatunki dramatyczno-teatralne. Z. 1). Pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1966, 85 s. IBL PAN.
19. Praska szkoła strukturalna w latach 1926-1948. Wybór materiałów. Red. M.R. Mayenowa. Teksty przeł. i komentarzem opatrzył W. Górny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1966, 306 s. Z prac Katedry Teorii Literatury UW i IBL PAN. U Źródeł Współczesnej Stylistyki, 4.
20. Stylistyka Bally'ego. Wybór tekstów. Przekł. i przypisy: U. Dąmbska-Prokop. Red. M.R Mayenowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1966, 207 s. Z prac Katedry Teorii Literatury UW i IBL PAN.
21. J. Lewański: Komedia elegijna. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział I. T. 3. Średniowieczne gatunki dramatyczno-teatralne. Z. 2). Pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1968 s. 91-203. IBL PAN.
22. Prace z poetyki poświęcone VI Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów. Pod red. M.R. Mayenowej i J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1968, 223 s. IBL PAN, Katedra Teorii Literatury UW.
23. J. Lewański: Misterium. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział I. T. 3. Średniowieczne gatunki dramatyczno-teatralne. Z. 3). Pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1969 s. 207-332. IBL PAN.
24. I. Opacki, Cz. Zgorzelski: Ballada. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział I. T. 7. Nowożytne gatunki fabularne. Cz. 1. Gatunki wierszowane. Z. 1). Red.: M.R. Mayenowa i Z. Kopczyńska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1970, 180 s. PAN IBL.
25. Rosyjska szkoła stylistyki. Wybór tekstów i oprac.: M.R. Mayenowa, Z. Saloni. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 558 s.
26. Sign; Language; Culture = Znak; Język; Kultura. [Komitet red.:] A.J. Greimas, R. Jakobson, M.R. Mayenowa, S.K. Šaumjan, W. Steinitz, S. Żółkiewski. The Hague: Mouton 1970, XX, 723 s.
Tytuł również w języku francuskim i rosyjskim.
27. O spójności tekstu. Praca zbiorowa pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1971, 205 s. IBL PAN.
28. J. Sambor: Słowa i liczby. Zagadnienia językoznawstwa statystycznego. Red. naukowa: M.R. Mayenowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1972, 305 s. PAN IBL.
29. K. Vossler, L. Spitzer: Studia stylistyczne. Wybór i oprac.: M.R. Mayenowa, R. Handke. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 394 s.
30. Semiotyka i struktura tekstu. Studia poświęcone VII Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów Warszawa 1973. Praca zbiorowa pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1973, 374 s. PAN IBL.
31. Sz. Szymonowic: Castus Ioseph. Przekładnia S. Gosławskiego. Oprac.: K. Górski, T. Kaufmanowa. [Wstęp:] J. Axer: Stosunek tekstu Gosławskiego do tekstu Szymonowica. Red. naukowa: M.R. Mayenowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1973, 336 s. PAN IBL. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 21.
32. F. Pepłowski: Odczasownikowe nazwy wykonawców czynności w polszczyźnie XVI wieku. Red. naukowa: M.R. Mayenowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 340 s. PAN IBL.
33. Tekst i język. Problemy semantyczne. Praca zbiorowa pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 311 s. PAN IBL.
34. P. Bogatyriew: Semiotyka kultury ludowej. Wstęp, wybór i oprac.: M.R. Mayenowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975, 230 s. Wyd. 2 poszerzone tamże 1979.
35. J. Jagiełło: Polska ballada ludowa. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział I. T. 10. Literatura ludowa. Z. 1). Pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1975, 156 s. PAN IBL.
36. Semiotyka kultury. Wybór i oprac.: E. Janus i M.R. Mayenowa. Przedmowa: S. Żółkiewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975, 499 s. Wyd. 2 tamże 1977.
W wyd. 2 pominięto art.: A. Piatigorski, J. Lotman: Tekst i funkcja; A. Piatigorski: O możliwościach analizy tekstu jako pewnego typu sygnału.
37. Semantyka tekstu i języka. Praca zbiorowa pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, 296 s. PAN IBL.
38. Z. Bokszański, A. Piotrowski, M. Ziółkowski: Socjologia języka. Red. naukowa: M.R. Mayenowa. Warszawa: Wiedza Powszechna 1977, 182 s.
39. K. Wilczewska: Z zagadnień słowotwórstwa i semantyki. Analiza XVI-wiecznej rodziny czasownika „bić”. Red. naukowa: M.R. Mayenowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1977, 92 s. PAN IBL.
40. Tekst, język, poetyka. Zbiór studiów pod red. M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1978, 342 s. PAN IBL.
Tom poświęcony VIII Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów, Zagrzeb 1978.
41. E. Mieletinski: Poetyka mitu. Przeł. J. Dancygier. Red. naukowa: M.R. Mayenowa. Przedmowa: M.R. Mayenowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 479 s.
42. J. Kochanowski: Dzieła wszystkie. Wyd. sejmowe. Red. naczelny: J. Woronczak. Kom. red.: W. Floryan, K. Górski, W. Kuraszkiewicz, T. Witczak. Przewodnicząca zespołu opracowującego: M.R. Mayenowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1982-1991. PAN IBL. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B.

Tom wstępny: Wprowadzenie wydawnicze do edycji. Oprac. M.R. Mayenowa i J. Woronczak oraz M. Kaczmarek i E.[J.] Głębicka (informator wersyfikacyjny poezji polskiej i łacińskiej Jana Kochanowskiego). 1983, 218 s. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 22.

T. 1. Psałterz Dawidów. Cz. 1. Fototypia – transkrypcja. List Jana Kochanowskiego do Stanisława Fogelwedera. Oprac. J. Woronczak; Cz. 4. Melodie na Psałterz polski przez Mikołaja Gomółkę uczynione. Fototypia tekstu. Przygotował do druku M. Perz. 1982, 1983, 472 + 350 s. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 23.

T. 2. Treny. Oprac.: M.R. Mayenowa i L. Woronczakowa oraz J. Axer i M. Cytowska. 1983, 239 s. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 24. Reprint Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk 2019.

Nagrody

Nagroda Funduszu Literatury dla zespołu edytorskiego w 1983.

T. 4. Pieśni. Oprac.: M.R. Mayenowa, K. Wilczewska przy udziale B. Otwinowskiej oraz M. Cytowskiej. 1991, 849 s. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 26. Reprint Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk 2019.

43. T. Dobrzyńska: Metafora. (Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział II. T. 4. Tropy. Z. 1). Zeszyt pod redakcją M.R. Mayenowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1984, 252 s. PAN IBL.
44. B. Uspieński: Kult św. Mikołaja na Rusi. Przeł.: E. Janus, M.R. Mayenowa, Z. Kozłowska. Red. naukowa: E. Janus, M.R. Mayenowa. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1985, 375 s.
45. R. Jakobson: W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism. Wybór, red. naukowa i wstęp: M.R. Mayenowa. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 494 + 418 s.
46. F. Siedlecki: Pisma. Zebrali i oprac.: M.R. Mayenowa i S. Żółkiewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 707 s.

Analyses and reviews

• Questionnaire for IBL PAN 1956, 1978.

Słowniki i bibliografie

J. Czachowska: Bibliografia prac M.R.Mayenowej za lata 1937-1992. W: M.R. Mayenowa: Studia i rozprawy. Warszawa 1993.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.

Ogólne

Książki

Okna pamięci. Maria Renata Mayenowa (1910-1988). Wybór tekstów do przedruku i red.: B. Chodźko, E. Feliksiak, E. Konańczuk. Białystok: Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza Oddział w Białymstoku; Uniwersytet w Białymstoku, Instytut Filologii Polskiej 2003, 130 s. [zawiera wspomnienia i studia o dorobku naukowym M.R. Mayenowej: J Sławiński: Maria Renata Mayenowa; B. Chodźko: Poezja i język Jana Kochanowskiego; Z. Saloni: Wspomnienie o Marii Renacie Mayenowej; T. Dobrzyńska: Maria Renata Mayenowa; M. Baranowska: Koniec świata. – Nadto teksty M.R. Mayenowej zob. Twórczość poz. ].
Obecność. Maria Renata Mayenowa (1910-1988). Red.: B. Chodźko, E. Feliksiak, M. Olesiewicz. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2006, 411 s. [zawartość: E. Feliksiak: Wprowadzenie. – Cz. I. Człowiek i dzieło: M. Głowiński: Pani Mayenowa – próba portretu; T. Dobrzyńska: Maria Renata Mayenowa – filolog; T. Kostkiewiczowa: Rola działalności organizacyjnej Marii Renaty Mayenowej w rozwoju polskiej nauki o literaturze po 1956 roku; E. Rogalewska: Białystok na szlakach życia Marii Renaty Mayenowej; J. Holzer: Józef Mayen na tle dziejów rodziny; T. Bujnicki: Maria Renata Mayenowa i seminarium Manfreda Kridla (komunikat); E. Valkenier: Maria Renata Mayenowa – Manfred Kridl; Korespondencja Marii Renaty Mayenowej i Manfreda Kridla. Oprac. B. Chodźko; Korespondencja Marii Renaty Mayenowej i Henryka Elzenberga. Oprac.: B. Kornacka i K. Szrajber pod kierunkiem M. Prussak; E. Janus: Maria Renata Mayenowa w świetle listów rosyjskich przyjaciół; B. Chodźko: Dary dla Marii Renaty Mayenowej. Rękopiśmienne dedykacje w księgozbiorze Marii Renaty Mayenowej; A. Sulikowski: Czytanie wierszy wedle Marii Renaty Mayenowej; dyskusja nad referatami (T. Dobrzyńska, A. Sulikowski, A. Okopień-Sławińska) – Cz. II. Inspiracje: S.I. Gindin: Jednostki ponadtekstowe i ich typy. (Trochę osobistych wspomnień o profesor Marii Renacie Mayenowej) [tekst w języku rosyjskim]; L.I. Iomdin: Nowe uwagi o składni rosyjskich frazemów [tekst w języku rosyjskim]; A. Bogusławski: O zasięgu operandów metaforyzacji: uwagi do jednej z fascynacji Marii Renaty Mayenowej; S. Gajda: Maria Renata Mayenowa a stylistyka: M. Prussak: Necesse est. Nad wodą wielką i czystą w kontekście „Psalmu 29”. – Cz. III. Profile pamięci: W kręgu wspomnień (S. Wołoszyn, J. Radwańska-Williams, L. Pszczołowska, K. Sauerland, T. Dobrzyńska, S. Drewniak, E. Feliksiak, A. Goreń, Z. Saloni).– Aneks: Dokumenty związane z M.R. Mayenową].

Artykuły

J. Sławiński: Maria Renata Mayenowa. Teksty 1980 nr 2.
S. Żółkiewski: Jubileusz Marii Renaty Mayenowej. „Biuletyn Polonistyczny1981 nr 1/2.
B. Chodźko: Poezja i język Jana Kochanowskiego. Miesięcznik Literacki 1984 nr 10.
Z. Florczak, L. Pszczołowska: Maria Renata Mayenowa. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1988.
S. Żółkiewski: Maria Renata Mayenowa. „Pamiętnik Literacki1988 z. 4.
J. Antas, S. Balbus: Maria Renata Mayenowa. „Ruch Literacki 1989 nr 1.
J. Sambor: Profesor Maria Renata Mayenowa. „Poradnik Językowy1989 z. 2.
M. Baranowska: Koniec świata; T. Dobrzyńska: Maria Renata Mayenowa. „Teksty Drugie1990 nr 2.
T. Dobrzyńska: Maria Renata Mayenowa. „Studia Semiotyczne1990 t. 16/17.
F. Pepłowski: Śp. Maria Renata Mayenowa. „Język Polski1990 t. 70 nr 3/4.
J. Bartmiński: Maria Renata Mayenowa. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego1991 z. 43/45.
Z. Saloni: Wspomnienie o Marii Renacie Mayenowej. „Polonistyka1995 nr 10.
T. Dobrzyńska: Maria Renata Mayenowa – w 100-lecie urodzin i 20. rocznicę śmierci. „Litteraria Copernicana2009 nr 1.
Z. Kloch: O Marii Renacie Mayenowej – w czasie przeszłym i teraźniejszym. „Litteraria Copernicana2009 nr 1.
T. Dobrzyńska. W: Monumenta Universitatis. Portrety uczonych. Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego po 1945 r. L-R. Warszawa 2016.
T. Chachulski: Maria Renata Mayenowa. Dokumenty z lat studenckich w archiwum Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. „Teksty Drugie2017 nr 4.
T. Dobrzyńska: Poezja jest sztuką poprzez język. O Marii Renacie Mayenowej. W: My z Nich. Spuścizna językoznawców Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa 2017.
A. Kremer: Filologowie i przyrodnicy. Żywa mowa wiersza a badania eksperymentalne. W: Nowa humanistyka. zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii. Warszawa 2017.
M. Prussak: Utracone księgozbiory. „Konteksty2020 nr 1/2.

"Wesele" Stanisława Wyspiańskiego

M. Nabiałek: Jak czytać dramat? Marii Renaty Mayenowej lektura „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego. „Białostockie Studia Literaturoznawcze2013 [t.] 4.
M. Popiel: Maria Renata Mayenowa o „Weselu” Wyspiańskiego. „Pamiętnik Literacki2013 z. 1.

Poetyka opisowa

M. Kridl. „The American Slavic and East European Review”, Nowy Jork 1950 t. 9 nr 4.

Walka o język w literaturze staropolskiej

S. Rospond. „Język Polski1953 nr 5.
T. Witczak. „Pamiętnik Literacki1954 z. 2.
J. Damborský. „Slavia1957 nr 3.
J. Krzyżaniakowa. „Studia Źródłoznawcze. Commentationes1958 t. 2.

O sztuce czytania wierszy

A. Międzyrzecki. „Nowe Książki1963 nr 20.
Z. Saloni. „Współczesność1963 nr 24.
[E. Miodońska] E.M.Ruch Literacki 1964 nr 2.
J. Święch. „Logopedia1965 nr 104-106.

Poetyka teoretyczna

M. Głowiński. „Literatura1975 nr 4.
J. Lalewicz. „Pamiętnik Literacki1976 z. 1.
J. Paszek. „Pamiętnik Literacki1976 z. 1.
Z. Podhajecka. „Teksty1977 nr 3.
T. Dobrzyńska. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 1: 1978.

O języku poezji Jana Kochanowskiego

J. Ślaski: Dwa nowe cochanoviana. Nowe Książki 1984 nr 5.

Studia i rozprawy

Z. Kloch. „Teksty Drugie1994 nr 4.
J.Z. Lichański. „Nowe Książki1994 nr 11.

Semiotyka kultury

Z. Maciejewski. „Pamiętnik Literacki1978 z. 1.
M. Płachecki. „Pamiętnik Literacki1978 z.1.
H. Wistuba. Studia Philosophiae Christianae 1981 nr 1.

W poszukiwaniu istoty języka

Z. Mitosek. Pamiętnik Literacki 1991 z. 3.