BIO

Urodzony 19 stycznia 1914 we wsi Jakubowice (powiat miechowski) w rodzinie chłopskiej; syn Stanisława Marca i Marianny z domu Kapusta. Do szkoły powszechnej uczęszczał najpierw w Szczytnikach, a następnie w Pałecznicy. W 1929 zdał egzamin do IV klasy IV Gimnazjum im. T. Kościuszki w Miechowie. Debiutował w 1935 wierszem pt. Echo, opublikowanym w czasopiśmie „Kuźnia Młodych” (nr 5). W 1935 zdał maturę, następnie ukończył szkołę dla podchorążych w Krakowie. W 1936 został członkiem organizacji młodzieżowej Związek Młodej Wsi i pracował w redakcji jej organu pt. „Siew Młodej Wsi”. Od tegoż roku studiował w Warszawie, początkowo w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, a od 1937 w Wyższej Szkole Dziennikarskiej. We wrześniu 1939 jako ochotnik wziął udział w obronie Warszawy. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie, gdzie rozpoczął działalność konspiracyjną w Chłopskiej Organizacji Wolności „Racławice”. Aresztowany w czasie łapanki ulicznej we wrześniu 1940, został wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Po zwolnieniu z obozu w marcu 1942 przebywał we wsi Szczytniki, gdzie pracował jako sprzedawca sklepowy w miejscowej Spółdzielni Spożywców. W 1943 ożenił się z Anną Janiną Kamińską. Po wyzwoleniu brał udział w organizowaniu Związku Samopomocy Chłopskiej w powiecie miechowskim, a od czerwca 1945 był redaktorem krakowskiego dwutygodnika „Orka”. W 1945-46 należał do grupy literackiej Zespół Młodych „Inaczej” w Krakowie. Wiersze, artykuły oraz prozę publikował też w tygodniku „Wieś” (1945-51, z przerwami). Jako publicysta współpracował m.in. z „Chłopską Drogą” (1946-47), „Dziennikiem Ludowym” (1946-47), „Miesięcznikiem Ludowym” (1947) oraz z „Gazetą Rolniczą” (1948-49). W 1946 wchodził w skład Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie. W lipcu 1946 z ramienia Związku Samopomocy Chłopskiej objął w Warszawie funkcję zastępcy redaktora naczelnego tygodnika „Chłopi”; w 1947 został członkiem Stronnictwa Ludowego i redaktorem naczelnym „Chłopów” (od 1950 pt. „Samopomoc Chłopska”). W 1946-48 brał czynny udział w pracach Oddziału Wiejskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP; od 1947 członek ZZLP, od 1949 Związku Literatów Polskich). Był aktywnym działaczem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (ZSL), od 1956 wchodził w skład Naczelnego Komitetu. W 1957-58 zajmował stanowisko wiceministra kultury i sztuki. Był także członkiem zarządu Centralnego Związku Kółek Rolniczych. Od 1960 pełnił funkcję zastępcy kierownika Wydziału Kultury i Oświaty w Naczelnym Komitecie ZSL. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959). Zmarł 4 marca 1962 w Warszawie.

Twórczość

1. Wnuczek orze. [Wiersze]. Warszawa: Biblioteka Związku Zawodowego Literatów Polskich, Oddział Wiejski 1947, 38 s.

Zawartość

Cykle: Dzień rozmaity; Rozmowa z matką.

2. Niepodobny do ojca. [Opowiadanie]. Gazeta Rolnicza – Chłopi 1948 nr 50-51, 1949 nr 1-42.

3. Słońce wschodzi. Powieść. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1951, 298 s. Wyd. 2 przejrzane i uzupełnione przez autora tamże 1954.

Nagrody

Nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1951.

Przekłady

bułgarski

Slànceto izgrjava. [Przeł.] N. Mànkov. Sofija 1953.

4. W kołchozach radzieckich. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Powszechnej 1952, 19 s., powielone.

5. Droga do dobrobytu i kultury wsi polskiej. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Powszechnej 1953, 22 s., powielone.

6. Notatki z podróży do ziemi radzieckiej. Trzecia wycieczka chłopów polskich do ZSRR. Warszawa: Książka i Wiedza 1953, 82 s.

7. Racławice 1937 roku. [Opowiadanie]. Wyd. 2 [właśc. 1?]. Warszawa: Książka i Wiedza 1954, 71 s. Przedruk zob. poz. .

8. Towarzysze panny Elżbiety. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Iskry 1954, 269 s.

9. Święta wola ojca. (Scenariusz filmowy). Orka 1959 nr 43, s. 4-5, nr 44, s. 4-5. Przedruk zob. poz. .

10. Wiersze. Wstęp: S. Piętak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 98 s.

Zawartość

Cykle: Juwenilia; Dzień rozmaity [poz. ]; Rozmowa z matką [poz. ]; Wiersze ostatnie.

11. Młodość oporna. Wybór prozy. Wyboru dokonał i tekst przygotował do druku: T. Jodełka-Burzecki. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1968, 375 s.

Zawartość

Młodość oporna; Krzywda; Nieszczęście; W zimowy wieczór; Piołun; Dziewczyna; Węzeł; Chlebocin; Wdowiec; Niejednacy ludzie; Kasztanka; Potomkowie Korony; Święta wola ojca (scenariusz filmowy) [poz. ]; Racławice 1937 roku [poz. ], nadto fragment powieści pt. „Słońce wschodzi” [poz. ] oraz zaniechanej powieści pt. „Bohaterowie cichego portu”.

12. Niepamięć. [Wybór wierszy]. Przedmowa: M. Grześczak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977, 99 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1954.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Polski Słownik Biograficzny. T. 20. Cz. 1. Wrocław 1975 (T. Jodełka-Burzecki).

Ogólne

Artykuły

A. Kamieńska: Wierność rodzinnemu miejscu. (O poezji Edwarda Marca). Twórczość 1964 nr 11.
S. Lichański: Edward Marzec. Tygodnik Kulturalny 1964 nr 2, przedruk w tegoż: Kuszenie Hamleta. Warszawa 1965, Pisarstwo wsi i ziemi. Warszawa 1986.

Wnuczek orze

A.F. Kirło-Nowaczyk: Realizm zaklętego kręgu. Wieś 1947 nr 32.
J.E. Płomieński: Debiut poety ludowego. Zdrój 1947 nr 5.
S. Lichański: Chłopskość programowa. Twórczość 1948 nr 1, przedruk w tegoż: Literatura i krytyka. Warszawa 1956.

Słońce wschodzi

H. Bereza: Twórczość 1952 nr 4.
G.K.: Przed wschodem słońca. Dziś i Jutro 1952 nr 7.
A. Lam: O świcie. Życie Literackie 1952 nr 1.
J.N. Kłosowski: Przed wschodem słońca. Kultura i Życie 1953 nr 4.
W. Mach. „Nowa Kultura1953 nr 1.

Towarzysze panny Elżbiety

J. Brzostowska. „Praca Świetlicy1955 nr 4/5.

Wiersze

S. Czernik. „Twórczość1966 nr 5.

Młodość oporna

R. Sulima: Proza Edwarda Marca. Tygodnik Kulturalny 1968 nr 40.
S. Siekierski: Literacki dokument przemian. Nowe Książki 1969 nr 2.

Niepamięć

R. Sulima: Słowo poszukujące. Tygodnik Kulturalny 1978 nr 30.
M. Zalewski: Nie – pamięć. Literatura 1978 nr 17.