MARKOWSKA Wanda

Urodzona 20 sierpnia 1912 w Częstochowie w rodzinie robotniczej; córka Jana Markowskiego i Michaliny z Habików. Po ukończeniu Gimnazjum Państwowego im. J. Słowackiego w Częstochowie studiowała w 1930-36 polonistykę i filologię klasyczną na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W czasie studiów brała czynny udział w pracach Koła Polonistów UW i w organizacji Młodzieży Socjalistycznej „Życie”. Od 1933 należała do Komunistycznej Partii Polski (do jej rozwiązania w 1938). Była członkiem zespołu redakcyjnego miesięcznika „Lewar”. Po wybuchu II wojny światowej przebywała w zajętym przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich Lwowie, gdzie pracowała w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Uczestniczyła w przygotowaniu podręcznika literatury polskiej dla tamtejszych szkół pt. Literatura polska. Wypisy dla klasy IX szkoły średniej (wyd. Kijów 1940). Na początku okupacji niemieckiej opuściła w 1941 Lwów i powróciła do Warszawy, gdzie podjęła pracę w zawodowej szkole budowlanej. Po powstaniu warszawskim przebywała w Chęcinach i Częstochowie, ukrywając się przed wywózką na roboty do Niemiec. Od zakończenia wojny w 1945 mieszkała w Łodzi, pracując równocześnie jako bibliotekarka w powstałej tam Wyższej Szkole Partyjnej oraz jako redaktorka w wydawnictwie Książka. W tymże roku debiutowała, napisaną wspólnie z Anną Milską legendą grecką pt. Król Midas, ogłoszoną w „Dzienniku Ludowym” (nr 336). Od 1944 była członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR)). Pod koniec 1947 wyjechała na rok do Paryża, gdzie studiowała literaturę na Sorbonie. Równocześnie pracowała jako kierownik kancelarii w Ambasadzie Rzeczpospolitej Polskiej. W 1949 powróciła do kraju i zamieszkała w Warszawie, gdzie objęła stanowisko redaktorki w dziale literackim Instytutu Wydawniczego Centralnej Rady Związków Zawodowych. Jednocześnie wykładała historię literatury polskiej i powszechnej w Wyższej Szkole Partyjnej oraz w szkole dla pracowników kulturalno-oświatowych. Rozwijała twórczość literacką i przekładową z języka niemieckiego. Wspólnie z A. Milską była autorką baśni opartych na oryginalnych wątkach ludowych różnych kultur. W związku ze swoimi pracami literackimi odbyła wiele podróży, m.in. po Europie, na wyspy mórz Egejskiego i Jońskiego, do Egiptu oraz na Bliski Wschód, do Turcji. Podejmowała również prace redakcyjne. Współpracowała z Polskim Radiem. Od 1953 była członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). W 1955-57 pełniła funkcję początkowo zastępcy, a następnie kierownika Wydziału Kultury w Komitecie Centralnym PZPR. W 1957, w związku z wydarzeniami na Węgrzech, wystąpiła z PZPR. Od tegoż roku zajmowała się wyłącznie pracą literacką. W 1972 została członkiem Polskiego PEN Clubu, a w 1989 Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1955). Zmarła 10 stycznia 1999 w Warszawie.