BIO

Urodzona 8 stycznia 1932 w Lublinie; córka Wacława Wiercieńskiego, ekonomisty, dziennikarza, i Henryki z Perkowskich, urzędniczki. Po ukończeniu Liceum Sióstr Urszulanek w Lublinie, studiowała polonistykę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim; w 1955 uzyskała magisterium. Debiutowała w 1953 (pod nazwiskiem Anna Wiercieńska) wierszami pt. Szło Nowe i Zagubiły się słowa pacierza... (inc.) na łamach dodatku kulturalnego „W młodych oczach ” (nr 6) do dziennika „Słowo Powszechne” . W tymże roku wyszła za mąż za Zbigniewa Marka (rozwód 1956). Od 1957 pracowała w redakcji dwutygodnika „Kamena” oraz jako kierowniczka redakcji młodzieżowej, a następnie literackiej w rozgłośni Polskiego Radia w Lublinie. W 1959 wyszła za mąż za Karola Olendra, dziennikarza. W tymże roku przeniosła się do Opola i kontynuowała pracę w miejscowej rozgłośni początkowo w redakcji literackiej, a od 1972 jako starszy redaktor w redakcji ekonomiczno-społecznej; była też autorką słuchowisk, reportaży i felietonów na tematy kulturalne i społeczno-obyczajowe (m.in. cyklicznej opowieści radiowej pt. W pewnym miasteczku). Od 1961 należała do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983; w 1975-76 sekretarz Oddziału Opolskiego). Wiersze, prozę, felietony, teksty piosenek ogłaszała na łamach wielu czasopism, m.in. „Trybuny Opolskiej” (1964-76, z przerwami; od 1975 pt. „Trybuny Odrzańskiej”; w 1973-76 cykl felietonów pt. Z brulionu), „Głosu Młodzieży Wiejskiej” (1966-68; tu cykl felietonów pt. Glosy) i „Opola” (1971-76). Była laureatką konkursów literackich i radiowych. Pisała teksty piosenek, z których wiele było drukowanych w wydawnictwach muzycznych, a także nagradzanych w konkursach i na festiwalach (m.in. w Opolu i Kołobrzegu). Pełniła w Opolu wiele funkcji społecznych, m.in. była przewodniczącą Komisji Wydawniczej (1968-76) i członkiem prezydium (od 1971) Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego, członkiem Komisji Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN; 1968-70) oraz Komisji Kultury Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet (1968-70). Otrzymała dwukrotnie nagrodę WRN w Opolu za upowszechnianie kultury (1966, 1968). W 1976 przeniosła się do Białegostoku i do 1982 była zastępczynią redaktora naczelnego tamtejszej rozgłośni Polskiego Radia i Telewizji Polskiej; prowadziła tam stały cykl felietonowy. W 1977-81 pełniła funkcję wiceprezesa Oddziału Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich w Białymstoku. W 1981 otrzymała za twórczość oraz działalność radiową nagrodę Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji. W 1983 przeszła na rentę, a w 1986 na emeryturę. W 1985-86, 1988 drukowała (pod pseudonimem Marta Koźmian) wiersze na łamach wychodzących poza cenzurą czasopism „Jesteśmy”', a także w „Zeszytach tematów polskich„ i „Solidarności Radia i Telewizji”. W 1987 otrzymała nagrodę Wojewody Białostockiego. Od 1989 należała do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1994-2002 pełniła przez dwie kadencje funkcję radnej miasta Białegostoku. W 2002 otrzymała Statuetkę Wdzięczności Stowarzyszenia Pomocy Twórcom Niepełnosprawnym, przyznaną za pracę społeczną z młodymi niepełnosprawnymi poetami oraz przygotowanie do druku i redakcję tomików z ich twórczością. Odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1963), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1967), odznaką „Zasłużony Opolszczyźnie” (1971), Odznaką Honorową Polskiego Radia i Telewizji Polskiej (1972), Krzyżem Kawalerskim (1975) i Krzyżem Oficerskim (1984) Orderu Odrodzenia Polski oraz odznaką „Zasłużony Białostocczyźnie” (2002). Zmarła 18 sierpnia 2008 w Białymstoku.
Miała dwóch synów: Lecha Marka, dziennikarza (ur. 1954) i Wojciecha Olendra, operatora dźwięku (ur. 1961).
Od 2014 roku w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku organizowany jest Konkurs Literacki im. Anny Markowej, kierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów.

Twórczość

1. Czas bez tytułu. [Wiersze]. Lublin 1957, [16] k., maszynopis powielony. Wyd. 2 rozszerzone Katowice: Śląsk 1961, 25 s.

2. Akwarium. Miniatury i opowiadania. Lublin: Lubelska Spółdzielnia Wydawnicza 1959, 215 s.

Autorka podpisana: A. Wiercieńska-Markowa.

Zawartość

Akwarium; Dorożki pod murem; Zegar z barwinku; Kobieta i pijani; Makaron ze śmietaną; Sobota; Spotkanie; Rysunek na bibułkowej serwetce; Szafa, stół, obraz i ty; Oczekiwanie; Studium twarzy; Pierwszy list bez znaczka; Drugi list bez znaczka; Rozmowa; Deszcz; Złamana noga; Zmierzchy; Godot nie przyjdzie na kawę; Krople Inoziemcowa; Szczęście; Pasta do zębów; Człowiek, który gra w klasy; Błąd ortograficzny; Odrzutowce nocą; Premiera; Inni; Oczy; Godzina myszy; Rano; W kościele; Pani Olecka; Kiełbasa; Mieszkanie; Dużo czasu; Zabawa; Twoje spojrzenie na świat; Joanna, czyli wierność; Narodziny prawa; Powrót na Itakę; Kino; Druga noc; Osobny pokój; Pożegnanie Ofelii; Cieszę się z kłamstwa; Słowa; Telefon; Niebieski klon; Pierwsze złudzenie; Miss; Napiszę książkę; Biuro; Tegoroczne wino; Nie jesteś sama; Łatki piątego mocarstwa; Godność epoki; Moja bardzo mała planeta (fragmenty).

3. Urlop. [Opowiadanie]. Polskie Radio 1960. Wyd. Opole: Redakcja Audycji Artystycznych Rozgłośni Polskiego Radia w Opolu 1961 , 16 s.

4. Wieczory. [Powieść]. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1965, 195 s.

5. Piętnaście kartek. [Miniatury literackie]. Opole: Redakcja Literacka Rozgłośni Polskiego Radia; Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 1966, 35 s.

Zawartość

Kalendarzyk; Bal; Pocztówki ręcznie malowane; Królowa – czyli wspomnienie; Przy wyłączonym mikrofonie; Sen; Stare papiery; Szlagier; Kuszenie losu; Mały; Matka; Premiera; Gleba; Marsz; Oczami i głosem.

6. Wczorajsze. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1966, 230 s.

Nagrody

I nagroda w ogólnopolskim konkursie Wydziału Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej i Oddziału Związku Literatów Polskich w Opolu na temat „Opolszczyzna i jej dzień nowy” w 1964.

7. Pieje Kuba do Jakuba. Program kabaretowy. Teksty: S. Chmielnickiego. Piosenki: A. Markowa. Muzyka: E. Spyrka. Wystawienie: Opole, Kabaret Literacki „Kukuryku1967.

8. Bilet w jedną stronę. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1970, 215 s.

9. Obiekt strzeżony. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1977, 210 s. Wyd. 2 tamże 1978.

10. Matka wiosenna. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1978, 65 s.

Zawartość

Cykle: Rozbudzenia; Patrzą na nas.

11. Dojrzałość od jutra. [Felietony]. Wybór, posłowie i oprac.: B. Noworolska. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985, 264 s.

Nagrody

Nagroda twórcza Wojewody Białostockiego w 1986.

12. Rozwałka. [Powieść]. Katowice: Oficyna Śląska* 1989, 158 s.

13. Coraz mniej. [Wiersze]. Wybór: E. Kozłowska-Świątkowska. Białystok: [b.w.] 1992, 35 s.

Nagrody

Nagroda literacka im. W. Kazaneckiego przyznana przez Prezydenta miasta Białegostoku w 1993.

14. Moja piękna ciemnowłosa. [Wiersze]. Białystok: Twoja Książka 1995, 96 s.

Nagrody

Nagroda literacka im. W. Kazaneckiego przyznana przez Prezydenta miasta Białegostoku w 1995.

15. Dobre towarzystwo. Wybór felietonów radiowych z lat 1993-1997. Białystok: Oficyna Wydawnicza WOAK [Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury] 1997, 149 s.

16. Bracia najmniejsi. Wiersze dla Renaty. Katowice: Górnośląskie Towarzystwo Literackie 1998, 106 s.

17. Długożywie. [Proza]. Posłowie: T. Zaniewska. Białystok: Trans Humana 2001, 205 s.

Nagrody

Nagroda literacka im. W. Kazaneckiego, przyznana przez Prezydenta miasta Białegostoku w 2002.

Zawartość

Opowiadania: Długożywie; Jak nie przeczytany list; Pora na znieczulenie, – nadto: reportaże, portrety, proza faktograficzna oparta na dokumentach, zapiskach, korespondencji i fotografiach.

18. Ciemny lakier. [Wiersze]. Posłowie: T. Zaniewska. Białystok: Stowarzyszenie na Rzecz Twórców Niepełnosprawnych „Nike 2002, 79 s.

19. Nikt nie lubi Kasandry. [Wiersze]. Białystok: Stowarzyszenie na Rzecz Twórców Niepełnosprawnych „Nike 2005, 46 s.

20. Śmierć. [Opowiadania ]. Opracowanie i wstęp: K. Korotkich. Białystok: Instytut Filologii Polskiej. Uniwersytet w Białymstoku; Stowarzyszenie Schola Humana. 2016, 118 s. Białostocka Kolekcja Filologiczna. Literatura, nr 4.

Zawartość

Cóż możemy wiedzieć; Piecyk; Ma łys i inni; Przyjaciółka; Brat i pocieszycielka; Wciąż idziemy; W dwóch wcieleniach; To, co najtrudniejsze; Wielka wygrana; Głosy; Turkusowy Anioł; Pietro; Adopcja; Koma; Mój Narcyz, – nadto: L.Z. Marek: Mama. Wspomnienia syna.

Wydania osobne tekstów piosenek z nutami, m.in.

Jak chleb... Muzyka: Z. Popielski-Prader . Słowa: A. Markowa. [Partytura]. [B.m.w.] [ok.1988], 4 k.
Jest jak jest. Na fortepian z tekstem podłożonym. Muzyka: E. Spyrka . Słowa: A. Markowa. Kraków : Polskie Wydawnictwo Muzyczne1966, 3 s.
Don Euzebio. Muzyka: B. Kezik; Czytam w twojej twarzy. Muzyka; J. Papaj. Słowa: A. Markowa. Warszawa : Wydawnictwo Muzyczne Agencji Autorskiej [1987], [20] s.
Powiadali przyjaciele. Muzyka: J.A. Laskowski. Słowa: A. Markowa. [Współwyd. z:] Anastazja. Muzyka: J.A. Laskowski. Słowa: R. Ulicki. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Alwer 2008, 5 głosów po [2] s.
Wybuduję dom. Muzyka: J.A. Laskowski. Słowa: A. Markowa. [Współwyd. z :] Kresowy płomień. Muzyka: J.A. Laskowski. Słowa: R. Ulicki. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Alwer 2011.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Zgubiony dzień. Polskie Radio 1962.
Bogato ilustrowana. Polskie Radio 1964 [I nagroda w konkursie radiowym Festiwalu Ziem Zachodnich i Północnych].
Nagranie. Druk w: Opolskie spotkania. Wieczory klubowe. Warszawa 1965. Prapremera radiowa: Reżyseria: E. Płaczek. Polskie Radio 1966. [I nagroda w konkursie Polskiego Radia z okazji 20-lecia odzyskania Ziem Zachodnich].
Między piętrami. Polskie Radio 1967.
Nie widzę twarzy. Polskie Radio 1968.
Miejsce. Polskie Radio 1970. [Wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie na słuchowiska z okazji 25-lecia PRL].
Szli na zachód... [Współautor:] K. Kowalski. Polskie Radio 1971.
Czy można otworzyć okno. Polskie Radio 1977.

Zob. też Twórczość poz. MARKOWA Anna: Piętnaście kartek. [Miniatury literackie]. Opole: Redakcja Literacka Rozgłośni Polskiego Radia; Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 1966, 35 s.

Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych

ukraiński

Dlatego że są. Antologia współczesnej poezji polskiej = Tomu ščo voni sušči. Antologija sučasnoï pol's'koï poeziï. Przekł. z polskiego i wybór wierszy:S. Szewczenko. Przedmowa: W. Smaszcz, N. Sydiaczenko . L'viv 1996 [tekst w języku polskim i ukraińskim].

Prace redakcyjne

1. L. Szubzda: Ile życia. [Wiersze]. Wybór i posłowie: A. Markowa. Białystok: Mazd” A. Małek 1998, 56 s.
2. S. Chorąży: Okruchy nadziei. [Wiersze]. Wybór i posłowie: A. Markowa. Białystok: Stowarzyszenie na Rzecz Twórców Niepełnosprawnych „Nike 1999, 45 s.
3. S. Chorąży: Dzień za dniem. [Wiersze]. Wybór i posłowie: A. Markowa. Białystok: Stowarzyszenie na Rzecz Twórców Niepełnosprawnych „Nike 2000, 68 s.
4. S. Chorąży: I stała się Sylwia. [Wiersze]. Wybór i posłowie: A. Markowa. Białystok: Stowarzyszenie na Rzecz Twórców Niepełnosprawnych „Nike 2002, 69 s.
5. S. Chorąży: Pąsowy motyl. [Wiersze]. Wybór i posłowie: A. Markowa. Białystok: Stowarzyszenie na Rzecz Twórców Niepełnosprawnych „Nike 2002, 85 s.
6. B. Bejtman: Zdążyć. [Wiersze]. Wybór i posłowie: A. Markowa. Białystok: Stowarzyszenie na Rzecz Twórców Niepełnosprawnych „Nike 2005, 47 s.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1966, 1978, 1988, 1997, 2005.

Wywiady

• Przy pół czarnej z Anną Markową Rozm. J. Markusz. Radio i Telewizja 1965 nr 17.
Anna Markowa. Rozmowy z pisarzami. Rozm. K. Nepomucka. Chłopska Droga 1966 nr 25.
Wzbogacają literaturę. Rozm. D. Sidorski. Gazeta Współczesna 1978 nr 247.
Poezja w prozie życia. Rozm. K. Konecka. Gazeta Współczesna 1993 nr 19.
Nie lubię książek o niczym. Rozm. I. Zawadecka. Kurier Poranny 1996 nr 27.
Mój wewnętrzny kapitał. Tuzin prawd o Annie Markowej. Rozm. A. Zielińska. Kurier Poranny 2005 nr 41.
Miejsca mego życia. Rozm. A. Zielińska. Kurier Poranny 2006 nr 46.
Trochę mi żal – rozmowa z Anną Markową. Rozm. W. Szymański. W: D. Sokołowska, W. Szymański: W przestrzeniach słowa czyli Zdobywcy i tułacze. Białystok 2008.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (F. Lichodziejewska).

Ogólne

Artykuły

W. Smaszcz: O pisarstwie Anny Markowej. W: Zbliżenia. Portrety białostockich pisarzy. Białystok 1990.
I. Słomińska: Być arystokratą słów. (O poezji Anny Markowej). „Bibliotekarz Podlaski2008 nr 17.
W. Szymański: Pożegnanie Anny Markowej. Epea 2008 t. 7.
B. Krzesak-Mucha: Anna Markowa – wybrała Białystok, literaturę i radio [on line]. Powst. 2020. Dostępny w Internecie Zob. link [dostęp 16 maja 2022].
K. Konecka: Anny Markowej pisanie z pamięci[on line] Powst. 2021 Dostępny w Internecie: Zob. link (https://poeciwsieci.pl/anny-markowej-pisanie-z-pamieci-esej-krystyny-koneckiej/ ) [dostęp 31 marca 2022].

Czas bez tytułu

B. Biernacka. Nowa Kultura 1962 nr 37.
W. Klubiński: Moralitet z jedną zieloną trawką. Odra 1962 nr 12.
B. Żurakowski. Trybuna Opolska. 1962 nr 41.

Akwarium

J. Brzesław: Dobre wrażenie. Współczesność 1959 nr 12.
Z. Jakubik: Debiut udany. Kultura i Życie 1959 nr 16.
J. Kołątaj: Akwarium ryb egzotycznych. Tygodnik Powszechny 1959 nr 24.
• [K. Kuliczkowska] K.K.: Nowe Książki 1959 nr 12.
W. Wójcikowski: Akwarium bez złotych ryb. Kamena 1959 nr 8/9.l.

Wieczory

I. Grzybowska. „Nowe Książki1965 nr 13.
R. Konieczna: Portret bez retuszu. Trybuna Opolska 1965 nr 114.
R. Liskowacki: Kameralne wieczory. Kultura 1965 nr 26.

Wczorajsze

H. Judzińska. „Głos Olsztyński1967 nr 113.
M. Kalinowski: Ci, którzy wytrwali. Nowe Książki 1967 nr11.
B. Żurakowski: Wczorajsze” i dzisiejsze. Trybuna Opolska 1967 nr 115.
R. Hładko. „Fakty i Myśli1968 nr 1.
A. Widera: Problem integracji w literaturze śląskiej. Życie Literackie 1968 nr 23.
W. Gutowski: Książka trudnej szczerości. Pomorze 1970 nr 16.
J. Hajduk-Wtorkiewicz: Czas utracony. Opole 1970 nr 2.
H. Stankowska. „Kwartalnik Opolski1971 nr 1.

Bilet w jedną stronę

B. Ciesielska: Czas klęski. Książki dla Ciebie 1970 nr 4.
S. Cieślak: W poszukiwaniu miłości. Odgłosy 1970 nr 19.
W. Gutowski: Książka trudnej szczerości. Pomorze 1970 nr 16.
R. Hładko: Proza laboratoryjna. Trybuna Opolska 1970 nr 101.

Obiekt strzeżony

A. Baranowska. „Kontrasty”, Białystok 1978 nr 6.
T. Błażejewski: Literatura społecznej troski. Życie Literackie 1978 nr 18.
S. Majchrowski: Czas niepojednania. Odgłosy 1978 nr 25.
M. Mietkowska: W zamkniętym kręgu. Literatura 1978 nr 25.

Matka wiosenna

K. Pieńkosz: Jak wyżej. Poezja 1978 nr 11/12.
A.K. Waśkiewicz: Bez znaków szczególnych. Życie Literackie 1979 nr 12.

Rozwałka

E. Grochowska-Ślimak: Obywatele "Państwa Środka" Gazeta Robotnicza 1990 nr 131.

Coraz mniej

M. Czajkowski: Coraz mniej. Kurier Poranny 1992 nr 240.
A. Zarembina: Coraz mniej. Gazeta Współczesna 1992 nr 225.
Z. Łączkowski: Poezja zawsze pozostanie z człowiekiem. Słowo – Dziennik Katolicki 1993 nr 6.

Dobre towarzystwo

K. Konecka: Dobra marka Anny Markowej. Gazeta Współczesna 1998 nr 17.
C. Polak: Głupota naszych czasów. Gazeta w Białymstoku 1998 nr 53.

Bracia najmniejsi

M. Czajkowski: Strofy o śmierci i przemijaniu. Kurier Poranny 1998 nr 77.

Długożywie

K. E. Zdanowicz: Śmierć w samotności, poszukiwanie akceptacji. Kurier Poranny 2001 nr 296.
I. Słomińska: „Długożywie” Anny Markowej. Epea 2007 t. 6.

Ciemny lakier

K.E. Zdanowicz: Lekcja przemijania. Kurier Poranny 2002 nr 240.

Nikt nie lubi Kasandry

I. Słomińska: Bez złudzeń. „Epea2005 t. 5.

Śmierć

N. Chojnowska: Anna Markowa „Śmierć” – recenzja książki [on line] Powst. 2021. Dostępny w Internecie: Zob. link (https://proanima.pl/anna-markowa-smierc-recenzja-ksiazki/) [dostęp 1 kwietnia 2022].
K. Korotkich: Anna Markowa – pisarka, która nie zamilkła [on line] Powst. 2021 . Dostępny w Internecie : Zob. link [dostęp 31 marca 2022].