MARKIEWICZ Zygmunt Mieczysław

Urodzony 1 maja 1909 w miejscowości Nadwórna na Podolu; syn Wincentego Markiewicza, adwokata, i Zofii z domu Linde. W czasie I wojny światowej przebywał z rodziną w Krakowie. Po śmierci ojca w 1918 zamieszkał w Krośnie pod opieką wuja, Walerego Dydeyczyka, dyrektora tamtejszej rafinerii. Tu uczęszczał do gimnazjum humanistycznego im. M. Kopernika. W 1929 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie; w tymże roku został członkiem zarządu Koła Polonistów UJ. W 1930 wyjechał po raz pierwszy do Francji na kurs języka francuskiego. Od 1930 studiował równocześnie romanistykę na UJ. Debiutował w 1931 artykułem pt. Słowacki i Marivaux, opublikowanym w „Ruchu Literackim” (nr 8). W 1933 odbywał roczną służbę wojskową w Łucku i w Kowlu, po czym został prywatnym nauczycielem francuskiego dzieci profesora Stanisława Pigonia. W 1933 uzyskał magisterium w zakresie filologii polskiej, a w 1934 – w zakresie filologii romańskiej. W 1934/35 odbywał bezpłatną praktykę w Liceum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie. Od 1935 był lektorem języka polskiego na uniwersytecie w Tuluzie, a od 1937 także na uniwersytecie w Montpellier we Francji. W 1937 doktoryzował się na UJ na podstawie rozprawy pt. Grupa Medanu jako wyraz naturalizmu francuskiego (promotor, w zastępstwie profesora Władysława Folkierskiego, profesor Stanisław Pigoń). Przebywając podczas wakacji w 1939 w Polsce, został zmobilizowany i brał udział w kampanii wrześniowej. Po zajęciu wschodnich terenów Polski przez wojska radzieckie został wzięty we wrześniu 1939 do niewoli przez Armię Czerwoną i skazany na trzy lata przymusowego pobytu w Komijskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Zwolniony w 1942 na mocy umowy Sikorski-Majski, wstąpił do Armii Polskiej, z którą przeszedł na Środkowy Wschód. Jako żołnierz 2. Korpusu Polskiego uczestniczył w kampanii włoskiej i w walkach o Monte Cassino. Artykuły literackie zamieszczał w tym czasie w „Dzienniku Żołnierza APW [Armii Polskiej na Wschodzie]” (1944) oraz w „Orle Białym” (1944-45). Po wojnie zamieszkał we Francji, gdzie w grudniu 1947 został zdemobilizowany. Za udział w II wojnie światowej został odznaczony Krzyżem Monte Cassino oraz angielskimi odznaczeniami The War Medal 1939-1945 i Italy Star. Od 1947 należał do Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. W 1951 inicjowany w polskiej loży masońskiej „Kopernik”, w 1961 otrzymał tytuł mistrza; potem zawiesił swoje członkostwo. W 1951-61 był lektorem języka polskiego na uniwersytecie w Lyonie. Po rozwodzie z pierwszą żoną, która pozostała w Polsce, w 1952 ożenił się z Czeszką, Marią Nedbalovą, slawistką rusycystką, później pracownikiem uniwersytetu w Nancy II. W 1953 uzyskał obywatelstwo francuskie. Publikował artykuły i recenzje literackie w polskich pismach emigracyjnych, m.in.: „Kultura” (Paryż, 1950-69, z przerwami), „Wiadomości” (Londyn, 1950, 1958-66, 1969, 1971, 1973), „Orzeł Biały” (Londyn, 1951-59, z przerwami), „Syrena” (Paryż, 1954-57). W pracy naukowej zajął się badaniem stosunków kulturalnych polsko-francuskich. W 1957 uzyskał na uniwersytecie w Lyonie doctorat-ès-lettres na podstawie rozprawy pt. Trois exilés politiques: Mickiewicz, Mazzini et Ivan Tourguéniev et leur influence sur les idées libérales en France (1833-1883) oraz tezy dodatkowej pt. Le monde polonais dans l'oeuvre et la vie de Prosper Mérimée. W 1961 został kierownikiem nowo powstałej katedry polonistycznej na uniwersytecie w Nancy. W 1963 otrzymał nominację na profesora tytularnego. W 1964 po raz pierwszy po wojnie przyjechał do Polski na jubileusz 600-lecia UJ, następnie regularnie co dwa lata spędzał z rodziną wakacje w Polsce. Rozprawy i studia naukowe zamieszczał w wielu czasopismach zagranicznych, m.in. w „Revue de Littérature Comparée” (Paryż, 1957-76, z przerwami), „Revue d'Histoire Littéraire de la France” (Paryż, 1961, 1964), „Lettres Romanes” (Louvain, 1969, 1970), a także w czasopismach wydawanych w kraju: „Pamiętnik Teatralny” (1957, 1960, 1971), „Pamiętnik Literacki” (1961-79, z przerwami), „Ruch Literacki” (1968, 1978-79). W 1972 objął katedrę polonistyki na Sorbonie (Paris IV) i kierował nią (dojeżdżając z Nancy) do przejścia w 1978 na emeryturę. Działał w Comité Universitaire Français de Coopération Culturelle avec la Pologne. W 1978/79 prowadził na uniwersytecie w Getyndze (Republika Federalna Niemiec) seminarium na temat stosunków polsko-niemieckich oraz zajmował się tłumaczeniem na język niemiecki polskich tekstów związanych z tym zagadnieniem. W 1979 otrzymał Medal „Merentibus” przyznany przez Senat UJ. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975) i odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (1978). Zmarł 17 kwietnia 1991 w Nancy we Francji.