BIO

Urodzony 15 lutego 1923. W czasie okupacji niemieckiej uczęszczał do Technikum Budowlanego w Jarosławiu, gdzie w 1941 zdał maturę. Następnie wstąpił do Organizacji Todt'a, która budowała głównie lotniska, mosty i fortyfikacje dla armii niemieckiej, i mając możliwość pracy w dowolnym kraju znajdującym się pod okupacją niemiecką, wybrał Jugosławię z zamiarem przedostania się do oddziałów partyzanckich generała Draży Mihailovicia, walczących z Niemcami. W drodze do Jugosławii na kilka tygodni został zatrudniony w Wiedniu. W tym czasie dowództwo nad partyzantami jugosłowiańskimi przejął komunizujący Josip Broz Tito, wobec czego postanowił wrócić do okupowanej Polski. Podjął pracę na terenie niemieckiego obozu wojskowego w Pustkowie koło Dębicy. Zagrożony aresztowaniem za kolportaż prasy podziemnej, uciekł z obozu, dotarł do partyzantki i walczył w Batalionach Chłopskich na terenie Małopolski. Po wyzwoleniu Krakowa w styczniu 1945 wrócił do Jarosławia, gdzie został zatrudniony w Zarządzie Miasta jako technik budowlany. Przypadkowo aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, wydostał się z więzienia ze skierowaniem do wojsk łączności. W lipcu 1945 podjął studia na Politechnice Śląskiej w Gliwicach z siedzibą w Krakowie. Jesienią 1945 nielegalnie przekroczył granicę, dotarł do Monachium, gdzie do 1949 studiował medycynę. Dodatkowo pracował jako tłumacz angielsko-niemiecki przy armii amerykańskiej. W 1947 był jednym z założycieli wydawanego w Monachium miesięcznika „Student Polski na Obczyźnie”, a następnie do 1949 członkiem komitetu redakcyjnego; tu też ogłaszał swoje wiersze. W 1949 wyjechał na stałe do Australii. Kontynuował studia medyczne na uniwersytecie w Sydney. Debiutował w 1956 wierszami pt. Mielizny i Z poematu „Dno, opublikowanymi w paryskiej „Kulturze” (nr 5). Po uzyskaniu w 1958 dyplomu Bachelor of Medicine i Bachelor of Surgery, pracował jako lekarz. Od 1964 przebywał na Tasmanii. Rozwijając twórczość literacką, publikował wiersze, prozę, artykuły literackie i przekłady poezji autorów australijskich w „Kulturze” (Paryż, 1956-77, z przerwami), „Kontynentach – Nowym Merkuriuszu” (Londyn, 1961-62) oraz w „Oficynie Poetów” (Londyn, 1966-79, z przerwami). Należał do Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Zmarł 26 czerwca 1995 w Sydney w Australii.

Twórczość

1. Wiersze zebrane. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1963, 89 s.

Zawartość

Cykle: Wiersze zebrane; Wspomnienie z Alp; Groty Jenolańskie; Oceany; Inny wymiar; Monolog nad poematem „Dno”; Bunt i rdza; Opowieść pustynna.

2. W cieniu. [Wiersze]. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1967, 109 s.

Zawartość

Cykle: Kalejdoskopu status quo; Gwiazdy i gusła; Wzorzec ciała; Czwarta maska.

3. Znad rzeki Styx. [Wiersze]. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1975, 37 s.

4. Wyspa Orfeusza. [Wiersze]. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1986, 46 s.

5. Przypływy i odpływy Europy. [Eseje, szkice i wspomnienia]. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1990, 159 s.

Zawartość

Przypływy i odpływy Europy [dot. D.H. Lawrence'a]; Wyewurk [dot. D.H. Lawrence'a]; Blanche? [dot. J. Słowacki: Mazepa]; Serce głazu [dot. A. Fredry]; Nie tylko satyra [dot. S. Wyspiański: Wesele]; Martwy dom [dot. Związku Literatów w Nowej Południowej Walii w Australii]; Co – czyli najpiękniejszy wiersz; Zderzenia w literackim ruchu Browna [dot. m.in. spotkań literackich w Krakowie we wrześniu 1945]; Poezje Czesława Bednarczyka; Mieszkańcy Ziemi [dot. zwierząt domowych autora]; Dom w słońcu [dot. A. Munthe]; Mędrca szkiełko i oko [dot.: J. Monod: Le hasard et la nécessité, Paris 1970]; Echa australijskie w dramatach St. I. Witkiewicza; Cienie w półmroku [dot. J. Cocteau]; Spór o uniwersalia [dot. twórczości W. Gombrowicza i Cz. Miłosza]; Szukając człowieka [dot. W. Gombrowicza]; Mord w katedrze [dot. architekta J. Utzona]; Gra o najwyższą stawkę [dot. poezji współczesnej]; Terra Australis [dot. D.H. Lawrence'a].

Omówienia i recenzje

Ogólne

Artykuły

Pamiętnik Literacki”, Londyn 1988 t. 12.
E. Skurjat: Z tej i z tamtej strony Wisły. Sydneyscy poeci: Zdzisław Marek. „Tygodnik Polski” Sydney 1991 nr z 14 XII.
L. Amber: Poeta w cieniu. Zdzisław Marek. „Archiwum Emigracji1998 z. 1.
J. Porębski: Sylwetka Zdzisława Marka. „Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia2002/2004 t. 15.
M. Mroczkowska: Odys dwudziestego wieku. Kilka uwag na temat problematyki egzystencjalnej w poezji Zdzisława Marka. W: Poezja polska na obczyźnie. T. 2. Rzeszów 2005.

W cieniu

A.K. Waśkiewicz: Z Bednarczykowej Oficyny. „Twórczość1969 nr 9.

Wyspa Orfeusza

M.E. Cybulska: U poetów. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1986 nr 35 dod. „Tydzień Polski”.