BIO
Urodzony 1 czerwca 1899 w Poznaniu; syn Romana Marczyńskiego, początkowo właściciela zakładu produkcji krawatów, następnie fabryki wódek i likierów, i Heleny z Gustowskich. W 1917 ukończył zakład wychowawczy oo. jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem, a następnie studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie; w 1924 uzyskał doktorat. W okresie studiów pracował do 1919 w majątku Bolin, następnie w Banku Związku Spółek Zarobkowych, a w 1922-26 w fabryce ojca. Ożenił się z Marią Łasińską. W 1924 odbył pierwszą podróż do Afryki. W 1926-28 pracował w Polskim Banku Rolnym, początkowo w Poznaniu, następnie w Warszawie. W tym okresie rozpoczął pracę literacką. Od 1926 publikował liczne powieści sensacyjne, ogłaszane odtąd zwykle najpierw w odcinkach w czasopismach i wielokrotnie przez nie przedrukowywane (także w prasie polonijnej i zagranicznej; również pod zmienianymi tytułami). Prozę, felietony i reportaże drukował m.in. w „Dzienniku Poznańskim” (1926-36), „Gazecie Gdańskiej” (1926-28), „Głosie Narodu” (1926-31), „Światowidzie” (1926-29), „Wieku Nowym” (1926, 1928), „ABC” (1927-28, 1935), „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (głównie 1927-29), „Kurierze Literacko-Naukowym” (1927-39, z przerwami), „Polonii” (1927-28, 1931-32, 1935, 1938), „Polsce Zbrojnej” (1934-35), „Expressie Porannym” (1935-36), „Słowie” (1935), „Kurierze Porannym” (1937 reportaże z podróży do Ameryki Południowej). Od 1931 wydawał swoje powieści we własnym wydawnictwie. Wiele podróżował po Europie, Afryce i Ameryce. W 1938 wyjechał z żoną do Stanów Zjednoczonych, tu zastał go wybuch II wojny światowej. Zamieszkał w Nowym Jorku, gdzie w styczniu 1940 założył polski miesięcznik satyryczno-humorystyczny „Osa”, który redagował i wydawał do maja 1945, ogłaszał tu wiersze, opowiadania, artykuły i felietony. Jednocześnie był okresowo redaktorem naczelnym tygodników: „Jedność-Polonia” (Baltimore), „Czas” (New York) i „Przewodnik Katolicki” (New Britain), tu także drukował liczne swoje teksty. Po zakończeniu wojny publikował, głównie pod pseudonimami (m.in. Anthony Kirkor), artykuły i felietony, a także opowiadania, powieści, reportaże i satyry w emigracyjnych gazetach polskich, m.in. w „Ameryce-Echo” (Toledo), „Dzienniku dla Wszystkich” (Buffalo), „Gwieździe Polarnej” (Stevens Point), „Kurierze Codziennym” (Boston), „Nowej Epoce” (Nowy Jork; podpisany Bronimir Kowalski), „Sokole Polskim” (Pittsburgh), „Kronice Tygodniowej” (Toronto). Poza tym, jako tzw. ghost-writer (wynajęty pisarz anonimowy), dostarczał fabuły do skeczów radiowych i telewizyjnych oraz pisał wiele przemówień, proklamacji i odezw politycznych. Podróżował po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Od 1956 odwiedzał Polskę, od tegoż roku jego reportaże i opowiadania ukazywały się także w prasie polskiej, m.in. w „Dookoła świata”, „Przekroju”, „Ekranie” i „Poznaj świat”. Zmarł 17 listopada 1968 w Nowym Jorku.
Twórczość
1. Czarna Pani. [Powieść]. „Głos Narodowy” 1926 nr 285-300, 1927 nr 1-94; toż „Dziennik Poznański” 1926 nr 299-365, 1927 nr 1-79. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1928, 258 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1929; Lille Saint-Maurice: Wiarus Polski Niezależnej 1958, 376 s.
2. Rok 1947. [Powieść]. „Gazeta Gdańska” 1926 nr 168-250. Wyd. osobne Bydgoszcz po 1928. [Informacja autora].
3. Siostra Carmen. [Powieść]. „Światowid” 1926 nr 22-52, 1927 nr 1-11. Wyd. osobne z podtytułem: Powieść osnuta na tle wojny w Marokko. Warszawa: Rój 1930, 220 s. Wyd. nast. tamże 1934 [antydatowane 1933].
Przekłady
litewski
4. W podziemiach Kartaginy. (Powieść egzotyczna). „Wiek Nowy” 1926 nr 7532-7630. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1928, 249 s. Wyd. 2 tamże 1930, tamże 2 nakład: 1932 i 1933.
Przekłady
czeski
litewski
5. Książę Wa-Tunga. „Dziennik Poznański” 1927 nr 153-272. Wyd. osobne z podtytułem: Powieść o współczesnym korsarzu z Borneo. [Katowice] 1929. Wyd. nast. Warszawa: Rój 1929, 229 s., tamże 2 nakład w 1932.
Przekłady
litewski
6. Perła Szanghaju. Powieść egzotyczna. „Ilustrowany Kurier Codzienny” 1927 nr 186-302. Wyd. osobne Warszawa: Renaissance 1928, 215 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Zamość: Z. Pomarański i S-ka 1929; Kraków: S.A. Krzyżanowski 1942; Katowice: Akapit 1990; wyd. z posłowiem J. Piekarczyka Kraków: Galicja 1990.
Przekłady
czeski
niderlandzki
niemiecki
7. Świat w płomieniach. Powieść z niedalekiej przyszłości. „ABC” 1927 nr 273-360, 1928 nr 1-56; „Głos Narodowy” 1927 nr 279-354, 1928 nr 1-70. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1928, 308 s. Wyd. nast. (nakład 2) tamże 1932.
8. Wyspa nieznana. [Powieść]. „Gazeta Gdańska” 1927 nr 131-243, 278-298, 1928 nr 1-42; „Wiek Nowy” 1928 nr 8022-8257, 1929 nr 8258-8283. Wyd. osobne Cz. 1-3. Poznań: Wielkopolska Księgarnia. Nakład K. Rzepeckiego: 1928-1929.
Cz. 1. Olbrzymy. 1928, 194 s.
Cz. 2. Mścicielka. 1928, 184 s.
Cz. 3. Królowa Othe. Powieść fantastyczna. 1929, 204 s.
Wyd. nast. łączne: wyd. 2 z podtytułem Powieść egzotyczna. Zamość: Z. Pomarański i S-ka 1929; Kraków: Galicja 1992.
Przekłady
czeski
9. Aloha. Powieść egzotyczna. „Światowid” 1928 nr 12-52, 1929 nr 1-12. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1929, 326 s. Wyd. nast.: tamże (2 nakład) 1932, 1933; Warszawa: Alfa 1991.
Przekłady
czeski
francuski
litewski
10. Mississippi. Powieść współczesna. „Dziennik Poznański” 1928 nr 132-299, 1929 nr 1-33. Wyd. osobne z podtytułem: Powieść współczesna (na tle żywiołowego wylewu największej rzeki świata). Warszawa: Rój 1929, 242 s. Wyd. nast.: tamże 1933; Kraków: Oficyna Filmowa Galicja 1991.
11. Niewolnice z Long Island. Powieść współczesna. „Gazeta Gdańska” 1928 nr 132-287. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1929 [antydatowane 1928], 248 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1930, wyd. 2 [!] [1932]; Warszawa: Promotor 1989.
Przekłady
czeski
12. Pieczeń z antylopy. [Opowiadania]. Warszawa: Rój 1928, 203 s. Wyd. tamże (nowy nakład) 1932.
Zawartość
13. Upiory Atlantyku. Powieść fantastyczna. „Ilustrowany Kurier Codzienny” 1928 nr 260-361, 1929 nr 2-215. Wyd. osobne Warszawa: Renaissance [1929], 243 s. Wyd. nast.: Kraków: Galicja 1990.
Przekłady
niemiecki
14. Dolores de Monasterio. (Dokończenie „Mississipi”). Powieść współczesna. Warszawa: Rój 1929, 253 s. Wyd. nast.: tamże (nakład 2) 1932; z podtytułem: Tragedia ekspresu meksykańskiego. Warszawa: Drukarnia Wierzbicki i S-ka 1933; Kraków: Galicja 1991.
15. Ostatnia tragedia. (Dokończenie „Księcia Wa-Tungi”). Powieść o współczesnym korsarzu z Borneo. [Katowice] 1929. Wyd. nast.: Warszawa: Rój 1929, 225 s., tamże 1932.
Przekłady
litewski
16. Przeklęty statek. (Dalsze losy „Niewolnic z Long Island”). Powieść współczesna. Warszawa: Rój 1929 [antydatowane 1928], 307 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1930, [1932]; Katowice: Fundacja dla Śląskiego Instytutu Naukowego 1989.
Przekłady
czeski
17. Straszna noc. Powieść morska. „Głos Narodowy” 1929 nr 255-311. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1930, 183 s. Wyd. nast. Poznań: „Dziennik Poznański” 1932.
Adaptacje
filmowe
18. Biała trucizna. Powieść. „Wiek Nowy” 1930 nr 8627-8699. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1931 [antydatowane 1930], 174 s. Por. poz. ↑.
Wyd. osobne fragmentów pt. Trujący czar. Łódź: Republika 1936, 24 + 24 s.
19. Czarny ląd. Powieść współczesna. Dokończenie „Przeklętego statku”. Warszawa: Rój 1930, 255 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1933; Katowice: Fundacja dla Śląskiego Instytutu Naukowego. 1990; Kraków: Oficyna Filmowa Galicja 1990.
Przekłady
czeski
20. Gdy bestia budzi się. Powieść współczesna. Warszawa: Rój 1930, 340 s.
21. Lot nad oceanem. Powieść. Warszawa: Rój 1930, 347 s. Wyd. nast. Kraków: Galicja 1990, 319 s.
22. Szlakiem hańby. (W szponach handlarzy kobiet). Powieść. Warszawa: Rój 1930 [antydatowane 1929], 181 s. Wyd. nast.: pt. Kobiety nad przepaścią (w szponach handlarzy kobiet). Toledo: Paryski Publishing Co. [1930], 197 s.; pt. Kobiety nad przepaścią (Szlakiem hańby). Warszawa: Gebethner i Wolff 1938.
Przekłady
angielski
czeski
litewski
Adaptacje
filmowe
23. Cztery „R”. [Powieść]. „Polonia” 1931 nr 2389-2532.
24. „Gaz 303”. Powieść sensacyjno-humorystyczna. „Głos Narodowy” 1931 nr 197-287. Wyd. osobne Poznań: Nakład autora 1932, 454 s. Wyd. nast.: Poznań: Druk „Dziennik Poznański” 1933; wyd. 3 Kraków: Gebethner i Wolff 1934; Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1990.
25. Nowa Atlantyda. Powieść dla młodzieży. „Polonia” 1931 nr 2533-2596; 1932 nr 2597-2639. Wyd. osobne Kraków: S.A. Krzyżanowski 1932, 311 s.
26. Biała trucizna. Scenariusz filmowy. [Współautor:] H. Zieliński. Ekranizacja 1932. Por. poz. ↑.
27. Czarci Jar. Powieść. Kraków: Drukarnia Narodowa 1932, 378 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 [1933], wyd. 3 1935; Kraków: S.A. Krzyżanowski 1943; wyd. ze wstępem L. Mazana Kraków: Galicja 1990.
28. Kariera gwiazdy filmowej. Krotochwila w 3 aktach. Wystawienie: Poznań, Teatr Nowy 1932.
29. Miłość szejka. Powieść sensacyjna. Bydgoszcz: Drukarnia Bydgoska 1932, 239 s. Wyd nast. z podtytułem: (Powieść egzotyczno-humorystyczna): Warszawa: Gebethner i Wolff 1933; Poznań: Z. Gustowski, M. Wojciechowski 1939; Kraków: S.A. Krzyżanowski 1943.
30. Byczy sen. [Humoreski]. Kraków: Gebethner i Wolff 1933, 292 s.
Zawartość
31. Szpieg w masce. Scenariusz filmowy. [Współautor:] M. Krwawicz. Ekranizacja 1933. Por. poz. ↑.
32. Władczyni podziemi. Powieść felietonowa. Warszawa: Gebethner i Wolff 1933 [antydatowane 1932], 415 s.
Przekłady
francuski
33. Jutro. [Powieść]. Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1934, 373 s.
Przekłady
czeski
34. Kaprys gwiazdy filmowej. Powieść. „Polska Zbrojna” 1934 nr 317-359, 1935 nr 2-29. Wyd. osobne Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1935, 282 s.
35. Przygoda w Biarritz. [Powieść]. Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1934 [antydatowane 1933], 227 s. Wyd. nast.: Poznań: Druk „Dziennik Poznański” 1934; Kraków: S.A. Krzyżanowski 1942.
36. Sir Bazyli Zacharow. (Król armat). Reportaż. [Utwór dramatyczny]. Kraków: Nakład autora 1934, 223 s.
37. Strzał o świcie. Powieść. „Tempo Dnia” 1934 nr 125-178. Wyd. osobne Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1934, 226 s. Wyd. nast. łącznie z Przecudna podróż poz. ↑: T. 1-3. Poznań: Druk „Dziennik Poznański” 1936.
Wyd. osobne fragmentów pt. Milionowy spadek. Cz. 1-2. Łódź: Republika [1936], 32 + 32 s.
Adaptacje
telewizyjne
38. Szpieg w masce. Powieść filmowa. Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1934, 279 s. Por. poz. ↑. Przedruk pt. Tajemnicza maska . „Express Zagłębiowski” 1937 nr 13-70.
39. Ulubieniec seniorit. Powieść. Kraków: Gebethner i Wolff 1934, 250 s. Wyd. nast.: Poznań: Druk „Dziennik Poznański” 1934; Kraków: S.A. Krzyżanowski 1942.
40. Zegar śmierci. Powieść. Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1934, 243 s. Wyd. nast.: Poznań: Druk „Dziennik Poznański” 1934; Kraków: S.A. Krzyżanowski 1942; Warszawa: Omega 1990.
41. Iperyt zwycięzca. (Abisyńska Mata Hari). Powieść. Pierwodruk pt. Abisyńska Mata-Hari. Powieść na tle aktualnych wydarzeń. „Expres Poranny” 1935 nr 180-205, 1936 nr 1-35. Wyd. osobne Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff 1936, 382 s.
42. Radża Bahadur Pagan. Powieść egzotyczna. Druk: pt. Zemsta Hindusa. Powieść egzotyczna. „ABC” 1935 nr 76-246; pt. Uczeń Gandhiego. „Słowo” 1935 nr 165-286; pt. Niewolnica maharadży. „Gazeta Kielecka” 1935 nr 227-357. Wyd. osobne Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff 1937 [antydatowane 1936], 284 s.
43. Tajemnice władców Abisynii. Powieść. „Expres Poranny” 1935 nr 142-205, 1936 nr 1-35; „Dziennik Poznański” 1935 nr 230-365, 1936 nr 1-31. Wyd. osobne Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff 1936, 448 s.
Przekłady
litewski
44. W dżunglach Birmy. Powieść. „Piast” 1935 nr 42-51. Wyd. osobne Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff 1936 [antydatowane 1934], 287 s. Wyd. nast. Warszawa: Drukarnia Narodowa 1937 [antydatowane 1936].
45. Pieniądze zdobyć łatwo, ale... Powieść. Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1936, 271 s.
46. Przecudna podróż. [Opowiadanie]. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Strzał o świcie . T. 3. Poznań: Druk „Dziennik Poznański” 1936 s. 7-101.
47. Taniec hiszpański. [Opowiadanie]. „Kurier Literacko-Naukowy” 1936 nr 38. Wyd. osobne Łódź: Republika 1937, 20 s. Przedruk pt. Danza espanola zob. poz. ↑.
48. Bezgłośny piorun. Powieść. Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff 1937, 334 s.
49. Cenna biała krew. Powieść egzotyczna. Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff 1937, 286 s.
50. Dorożkarz nr 13. Scenariusz filmowy. [Współautor:] N. Sądek, A. Czauski. Dialogi: S. Wiech-Wiechecki. Ekranizacja 1937.
51. Krwawy taniec hiszpański. [Opowiadania]. Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff 1937 [antydatowane 1936], 243 s.
Zawartość
Przekłady
litewski
52. Jedna szalona noc. [Opowiadania]. Poznań: Z. Gustowski i M. Wojciechowski 1938, 216 s. Wyd. 2 Poznań: Z. Gustowski 1948.
Zawartość
53. Pokolenie Kaina. Powieść. Powst. przed 1938. Wyd. łącznie ze Skarb Garimpeira zob. poz. ↑ s. 111-220.
Wyd. skrócone pt. Zemsta Angeliny. Łódź: Republika 1938, 19 s.
54. Serce matki. Powieść. Powst. przed 1938.
Adaptacje
filmowe
55. Skarb Garimpeira. Powieść. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Skarb Garimpeira. Poznań: Z. Gustowski i M. Wojciechowski 1938, 224 s.
Wyd. skrócone pt. Zaginione miasto. Łódź: Republika 1938, 19 s.
56. Życie na wulkanie. Powieść. [B.m.w.] 1938, 283 s.
57. Syjon podminowany. Powieść. Poznań: Z. Gustowski i M. Wojciechowski 1939, 305 s.
Wyd. osobne fragmentów pt. W szpiegowskiej sieci. Łódź: Republika 1939, 32 s.
58. Zemsta Hiszpana. [Opowiadanie]. Pierwodruk pt. Jej ulubione tango. „Kurier Literacko-Naukowy” 1939 nr 32-34. Wyd. osobne Łódź: Republika 1939, 19 s.
59. Żywe torpedy w Polsce. Słuchowisko radiowe w 3 aktach. Powst. 1939. [Informacja autora].
60. Piękne szaleństwo. Scenariusz filmowy o bohaterstwie Polski. Powst. 1941. [Informacja autora].
Nagrody
61. Największa sensacja w dziejach Sleepyville. Powieść humorystyczna. „Wieczór”, Warszawa 1947 nr 202-262.
62. Burza nad Nowym Jorkiem. Powieść. „Wieczór Wybrzeża” 1957 nr 134-237. Wyd. osobne Warszawa: Alfa 1991, 383 s.
63. Kłopoty ze spadkiem. Powieść. „Kurier Lubelski” 1957 nr 247-263; 1958 nr 1-55. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1958, 261 s. Wyd. 2 Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, Galicja 1990.
64. Dwunasty telewizor. Opowieść sensacyjna. „Kurier Polski” 1958 nr 278/279-318. Wyd. osobne Katowice: Śląsk 1959, 105 s.
65. Autem na Florydę. Reportaż podróżniczy. „Odra” 1959 nr 29-38.
66. Tam, gdzie szalał KKK [Ku-Klux-Klan]. [Powieść]. „Głos Wielkopolski” 1959 nr 21-24, 26-191; „Gazeta Robotnicza” 1959 nr 62-146.
67. Pokusy. [Powieść]. „Express Poranny” 1960 nr 78-115.
Utwory niepublikowane
Według informacji autora:.
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1957, 1964, 1967.
