Skuczyński Janusz

BIO

Born on 22 March 1949 in Człuchów; son of the nurse Teresa Skuczyńska. From 1963 to 1967, he was a pupil at the Grammar School in Czersk. He then studied Polish philology at the Nicolaus Copernicus University (UMK) in Torun. He graduated with a master's degree in 1972 and subsequently spent two years as an assistant at the Higher School of Teaching in Zielona Góra. In 1974, he started working at the Department of Polish Romanticism and Positivism at the Institute of Polish Literature (ILP) at UMK. His research focused on nineteenth-century literature, particularly dramas and theatre from the Romantic era. In 1976, he was a lecturer for six months at the Ernst-Moritz-Arndt University of Greifswald, East Germany. During this period, he made his debut in the press with the piece Czy druga reforma teatru? [A second theatre reform?], which appeared in "Dialog" (no. 8). His debut scholarly article, Przestrzeń w "Lilli Wenedzie" Juliusza Słowackiego [Space in Juliusz Słowacki's "Lilla Weneda"], appeared in 1978 in the volume Przestrzeń i literatura [Space and Literature]. From 1979 to 1982, he regularly published theatre reviews and reports from theatre festivals in the newspaper "Gazeta Pomorska". In 1982, he defended his doctoral thesis Przestrzeń teatralna w polskim dramacie romantycznym [Theatrical Space in Polish Romantic Theatre] at UMK. It was supervised by Prof. Irena Sławińska. He was subsequently appointed lecturer. In 1983/84, he took a postgraduate course for Polish language tutors at Polonicum Centre of Polish Language and Culture for Foreigners at the University of Warsaw (UW). He was chair of the Torun branch of the Society for Theatre Culture (Towarzystwo Kultury Teatralnej) from 1986 to 1992. In 1990/91, he was a lecturer at the Carl von Ossietzky University of Oldenburg. He published essays on theatre and reviews in periodicals including "PAL Przegląd Artystyczno-Literacki" (1992–94). From 1992 to 1997, he also worked at a lecturer at the Teachers' College in Włocławek. He was awarded a habilitation degree in 1993 for his study Odmiany form dramatycznych w okresie romantyzmu. Słowacki— Mickiewicz— Krasiński [Varieties of Romantic-era Dramatic Forms: Słowacki, Mickiewicz, Krasiński]. That year, and in 1994 and 2001, he served as director of the Extramural Programme in Polish Philology at UMK. During this period, he was appointed to the jury of the Konrad Górski and Marta Górska Prize, serving until 2006. In 1996, he took up the post of associate professor at the Department of Drama, Theatre and Film at the Institute of Polish Literature at UMK. From 1999, he was head of department and then with the creation of the Chair of Cultural Studies at UMK in 2011, he became head of the Department of Drama and Theatre, serving until 2014. In 2001, he was made state-appointed professor. The same year, he was awarded the UMK Rector's Prize – First Class in recognition of his academic achievements. In 2001, he was director of the Postgraduate Programme in Polish Philology at UMK. From 2001 to 2010, he was a member of the chapter of the S.B. Linde Literary Prize. Between 2002 and 2007, he was a lecturer at the Faculty of Humanities at the Higher School of Humanities and Economics (now the Cuiavian University) in Włocławek. In parallel, from 2002 until 2004, he was director of the Postgraduate Programme in Contemporary Audiovisual Culture at UMK. From 2004 to 2008, he was editor-in-chief of the publications of Torun Scientific Society. In 1974, he married the Polish philologist Małgorzata Piłat. They have two children, Natalia (b. 1978) and Miłosz (ur. 1979). He lives in Torun.

Twórczość

1. O przestrzeni teatralnej w dramatach Juliusza Słowackiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1986, 195 s. Prace Wydziału Filologiczno-Filozoficznego – Towarzystwo Naukowe w Toruniu, t. 30 z. 3.

Rozprawa doktorska.

Nagrody

Nagroda Funduszu Literackiego w dziedzinie teatru w 1986.

See Studies

2. Toruńskie teatry i festiwale teatralne w powojennym czterdziestoleciu: 1945/46 — 1984/85. [Monografia]. Toruń: TTK [Toruńskie Towarzystwo Kultury] 1987, 146 s. Biblioteczka Toruńskiego Towarzystwa Kultury.

3. Odmiany form dramatycznych w okresie romantyzmu. Słowacki — Mickiewicz — Krasiński. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1993, 184 s. Rozprawy.

Rozprawa habilitacyjna.

See Studies

4. Misterium teatralne: Mickiewicz i inni. Studia i szkice z dziejów dramatu i teatru XIX i XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2000, 298 s.

Zawartość

Wstęp… — Niemiecka tragedia losu a dramat polski; III część „Dziadów”: między obrzędem ludowym a liturgią chrześcijańską; Mickiewicz i Nietzsche. Dwie wizje misterium teatralnego; Dwa wystąpienia [nt. wykładu XVI kursu III „Literatury słowiańskiej” A. Mickiewicza i „Narodzin tragedii z ducha muzyki” F. Nietzschego]; Przetworzenia Mickiewiczowskiego wzorca misterium teatralnego: „Samuel Zborowski” [J.] Słowackiego i „Wyzwolenie” [S.] Wyspiańskiego; „Gość nieproszony”. „Intruz” Maeterlincka jako teatralne misterium człowieka (w świetle studium [Z.] Przesmyckiego „Maurycy Maeterlinck. Stanowisko jego w literaturze belgijskiej i powszechnej”); Młodopolskie wersje syntezy Mickiewiczowskiej i Nietzscheańskiej wizji misterium teatralnego: [O.] Ortwin i [M.] Limanowski; „Wyzwolenie” według Zawieyskiego [analogie między dramatem J. Zawieyskiego „Gdy płoną lasy” a „Wyzwoleniem” S. Wyspiańskiego]. – Zakończenie.

5. Gdy idą między żywych duchy… Dziady i „Dziady” w dramacie polskim XIX i XX wieku. [Studia]. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2005, 221 s. Dodruk: tamże 2006.

Zawartość

Wstęp. – Dziady w „Dziadach”; Słowackiego Dziady i „Dziady” genezyjskie; „Jordan” Edwarda Żeligowskiego: „Dziady” krajowe i „nowochrześcijańskie”; „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego: Dziady poetów i Nietzscheańskie misterium sztuki; „Róża” Stefana Żeromskiego: Dziady modernizmu; „Dziady” z lat 1968 i 1981. – Zakończenie.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

• Przestrzeń w „Lilli Wenedzie” Juliusza Słowackiego. W: Przestrzeń i literatura. Wrocław 1978 s. 173–196, przedruk w: Poetyka. T. III. Warszawa 1997 s. 137–151.

• Akcja napięć emocjonalnych w „Odprawie posłów greckich”. „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska” 1979 z. 95 s. 13–28.

• „Jezda do Moskwy”: panegiryczne, epicko-heroiczne i parenetyczne przekształcenia „rymowanej kroniki” [J. Kochanowskiego]. „Ruch Literacki” 1980 nr 2 s. 107–120.

• Teatralny teatr Grochowiaka. „Dialog” 1985 nr 2 s. 83–90.

• „Lilla Weneda” z „ariostycznym” uśmiechem. „Pamiętnik Literacki” 1986 z. 3 s. 41–78.

• „Balladyna”, czyli „z Chłopa król”. „Ruch Literacki” 1987 nr 2 s. 99–110.

• Podstawy obrzędowe a przestrzeń teatralna w „Dziadach” [A. Mickiewicza]. „Pamiętnik Literacki” 1988 z. 2 s. 5–47.

• „Polska i teatr to jedno”, czyli o dramatach narodowych [J.] Zawieyskiego. „Życie Katolickie” 1988 nr 1 s. 109–116.

• Romantyczny moralitet Dominika Magnuszewskiego. W: Od Kochanowskiego do Różewicza. Warszawa; Poznań; Toruń 1988 s. 43–54 [dot.: Kamil].

• „Swoi” i „obcy” w dramatach historycznych Dominika Magnuszewskiego. W: W świecie literatury romantycznej. Zielona Góra 1991 s. 209–229.

• Powstańczy wieczór teatralny w dramacie Jerzego Żurka „Sto rąk, sto sztyletów”. W: „Odrodzona i Niepodległa” — w literaturze. Zielona Góra 1992 s. 113–125.

• Słowackiego trzy dramaty o Zawiszy Czarnym. „Studia i Materiały Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie” 1992 nr 34 s. 147–172.

• Tragedie narodowe Wacława Rzewuskiego. „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska” 1993 z. 266 s. 15–30.

• „Teatr w teatrze” w jednoaktówkach Aleksandra Fredry. W: Księga w dwusetną rocznicę urodzin Aleksandra Fredry. Wrocław 1994 s. 133–144.

• Dominik Magnuszewski konkurentem Juliusza Słowackiego. W: Zapomniane wielkości romantyzmu. Poznań 1995 s. 197–215.

• Konstruowanie obrazów przeszłości w nowej tragedii narodowej. „Jerzy Lubomirski” K. Szajnochy, A.E. Odyńca i J. Szujskiego „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska” 1995 z. 289 s. 37–57.

• Dramat w perspektywie odbiorcy i odbioru. Nowatorstwo i tradycjonalizm metody badań. W: Polonistyka toruńska Uniwersytetowi w 50. rocznicę utworzenia UMK. Toruń 1996 s. 49–58.

• Rzeczywistość „górująca” w teatrze Drugiej reformy. W: Z pogranicza literatury i sztuk. Toruń 1996 s. 141–154 [dot. tzw. „nowego teatru na świecie” z lat 1960–1970].

• Mieczysława Limanowskiego interpretacja „Balladyny”. W: Mieczysław Limanowski. Toruń 1998 s. 159–178.

• „Anektowanie realności” w dramacie. W: W przestrzeni komunikacyjnej. Toruń 1999 s. 129–162 [na przykładzie „Wyzwolenia” S. Wyspiańskiego oraz dramatów „Kaczo” i „Aktor” B. Schaeffera, „Końca” J. Andersa i C. Bieleckiego], przedruk w: Problemy dramatu i teatru. T. 1. Wrocław 2003 s. 193–221.

• „Lilla Weneda” Juliusza Słowackiego w perspektywie odbiorcy i odbioru. W: Literatura, kultura, język. Zielona Góra 2000 s. 203–218.

• Teatralne „wieczory polskie” Krystyny Meissner. W: 80 lat teatru w Toruniu 1920–2000. Toruń 2000 s. 299–309.

• „Wyzwolenie” Stanisława Wyspiańskiego wobec misterium romantycznego. Genologia i konteksty. Zielona Góra 2000 s. 211–225.

• Adam Mickiewicz „Dziady”. Cz. III. Jak opiewać współczesne wypadki? W: Dramat polski. Interpretacje. Gdańsk 2001 s. 164–177.

• „Nie-Boska komedia” i „Irydion” Zygmunta Krasińskiego w świetle komunikacji literackiej. W: Zygmunt Krasiński — nowe spojrzenia. Toruń 2001 s. 271–288.

• „Książę Homburgu” Kleista — pruski „Kordian”. „Prace Polonistyczne” Seria 58: 2003 s. 51–60, przekł. niemiecki: Kleists „Prinz von Homburg” — preußisch „Kordian”. W: Göttinger Tage der Polnischen Literatur. Göttingen 2004 s. 13–21.

• Józefa Korzeniowskiego „próby tragediowe”. Problemy tragedii i tragizmu. Białystok 2005 s. 323–348.

• „Dziesięć obrazów z wyprawy do Polski 1833 r.” Michała Chodźki: Dziady demokratyczne. W: W cieniu Mickiewicza. Katowice 2006 s. 169–178.

• Ifigenia i „anty-Ifigenia” Goethego i Kleista. W: Światy przedstawione. Toruń 2006 s. 445–454.

• „Moc przeze mnie gada…” Autor i jego strategie nadawczo-odbiorcze w „Samuelu Zborowskim” [J. Słowackiego]. W: „Świat z tajemnic wyspowiadany…”. Toruń 2006 s. 61–91.

• Jednoaktówka — szkoła awangardy dramatycznej. Wokół „Nocy tysiącznej drugiej” Cypriana Norwida. W: Krótkie formy dramatyczne. Toruń 2007 s. 11–25.

• Słowo magiczne w dramacie (II część „Dziadów” [A. Mickiewicza], „Lilla Weneda” [J. Słowackiego], „Ślub” [W.] Gombrowicza). W: Światło w dolinie. Białystok 2007 s. 565–574.

• Światło w „Dziadach” Adama Mickiewicza. W: Tradycja romantyczna w teatrze polskim. Kraków 2007 s. 35–51.

• Teatr i film. W: Scena i ekran. Toruń 2007 s. 11–19.

• Trzy „Wyzwolenia” — dramaty mickiewiczowskie? W: Adam Mickiewicz. Dwa wieki kultury polskiej. Rzeszów 2007 s. 265–277 [dot.: S. Wyspiański: Wyzwolenie, K.H. Rostworowski: Zmartwychwstanie, J. Zawieyski: Gdy płoną lasy].

• Jerzy Szaniawski: narodziny komedii z ducha zabawy. „Litteraria Copernicana” 2009 nr 1 s. 28–41.

• Sny wróżebne w dramatach historycznych Heinricha von Kleista i Juliusza Słowackiego. W: Dramat w historii, historia w dramacie. Kraków 2009 s. 226–235.

• Odkrywanie ciała aktora w teatrze nowoczesnym. W: Ciało — edukacja — umysł. Bydgoszcz 2010 s. 133–144.

• Arystofanes — patron ironii romantycznej (wokół tekstu Friedricha Schlegla „O wartościach estetycznych komedii greckiej”). W: Poemat dygresyjny Juliusza Słowackiego. Toruń 2011 s. 275–283.

• Hamlet przełomu XX i XXI wieku. W: Dylematy dramatu i teatru u progu XXI wieku. Lublin 2011 s. 213–266.

• Estetyka metateatralna w komediach romantycznych Ludwiga Tiecka. W: Piękno Juliusza Słowackiego. T. 3. Białystok 2015 s. 605–611.

• Teatralny Toruń Krystyny Meissner. „Litteraria Copernicana” 2018 nr 2 s. 141-165.

Prace redakcyjne

1. A. Mickiewicz: Dziady. Oprac. i posłowie: J. Skuczyński. Warszawa: Spółka Wydawnicza-Księgarska 1998, 344 s.

2. W przestrzeni komunikacyjnej. Szkice z historii i teorii dramatu teatru i komunikacji społecznej. Pod red. J. Skuczyńskiego. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1999, 275 s.

3. [Osiemdziesiąt] 80 lat teatru w Toruniu 1920–2000. Pod red. J. Skuczyńskiego. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2000, 576 s.

4. „Świat z tajemnic wyspowiadany…” Studia o „Samuelu Zborowskim” Juliusza Słowackiego. Praca zbiorowa. Pod red. M. Kalinowskiej, J. Skuczyńskiego i M. Bizior. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2006, 382 s. Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Literatury Polskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruń Antyk Romantyków.

5. Światy przedstawione. Prace z historii i teorii literatury ofiarowane profesorowi Jerzemu Speinie. Pod red. M. Kalinowskiej, E. Owczarz, J. Skuczyńskiego i M. Wołka. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2006, 553 s.

6. Scena i ekran. Przestrzeń dialogu interartystycznego. Pod red. J. Skuczyńskiego i P. Skrzypczaka. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2007, 259 s.

7. A. Mickiewicz: Dziady drezdeńskie (część III). Oprac.: J. Skuczyński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 2012, 251 s. Biblioteka Narodowa I, 318.

8. A. Mickiewicz: Dziady kowieńsko-wileńskie (część II, IV, I). Oprac.: J. Skuczyński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 2012, 251 s. Biblioteka Narodowa I, 317.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 2016.

Słowniki i bibliografie

• Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. 1945–1984. Materiały do biografii. Red.: S. Kalembka. Toruń 1987. Wyd. nast.: z podtyt. 1945–1994. Toruń 1995, z podtyt. 1945–2004. Toruń 2006.

• Kto jest kim na Wydziale Humanistycznym UMK. Toruń 1994. Wyd. 2 poprawione i rozszerzone Toruń 1997.