BIO
Urodzony 19 października 1901 w Warszawie w rodzinie robotniczej; syn Jana Maliszewskiego i Marii z Jędrzejewskich. Maturę zdał w Warszawie w trybie eksternistycznym. Przed maturą prowadził w „Kurierze Wieczornym” rubrykę policyjną Wypadki i kradzieże. Debiutował w 1922 nowelą pt. On, opublikowaną na łamach czasopisma „Kult” (nr 5) oraz jako poeta wierszami pt. Perły i Anonim, ogłoszonymi w krakowskim czasopiśmie „Wianki” (1922/23 nr 11). W 1923 rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym Wolnej Wszechnicy Polskiej. W czasie studiów pracował jako urzędnik w izbie skarbowej, jako ekspedient w hurtowni towarów kolonialnych „Źródło Polskie” oraz zajmował się ubezpieczeniami na życie. W 1923 był jednym we współorganizatorów akademickiej grupy poetyckiej Smok i sekretarzem redakcji czasopisma akademickiego „Ogień za Kratą” (od 1924 pt. „Smok”). W 1925-27 studiował jako wolny słuchacz polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Był współzałożycielem Koła Literackiego Studentów UW i dwukrotnie pełnił funkcję przewodniczącego. Wiersze, przekłady z literatury rosyjskiej i hiszpańskiej, artykuły i rozprawy o teatrze oraz recenzje publikował w wielu czasopismach, m.in. w „Twórczości Młodej Polski” (1923-24), „Gazecie Literackiej” (1926), „Bluszczu” (1927-29), „Głosie Literackim” (1928-30). W 1928-31 należał do grupy poetyckiej Kwadryga i publikował wiersze w czasopiśmie „Kwadryga”. Od 1928 był członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich, ZLP) i trzykrotnie wchodził w skład zarządu Oddziału Warszawskiego. W 1929-39 pracował w redakcji „Biuletynu Giełdowego” Polskiej Agencji Telegraficznej w Warszawie. W 1930-32 prowadził w „Robotniku” stały felieton tygodniowy Opowiadania o książkach, w 1937-39 był krytykiem teatralnym i filmowym „Dziennika Ludowego” (też pod pseudonimem AMI). Artykuły o teatrze publikował nadto w innych czasopismach: „Teatr w Szkole” (1934-39), „Miesięcznik Literatury i Sztuki” (1935-36), „Scena Polska” (1938). W 1936-38 był członkiem Stowarzyszenia Krytyków Filmowych. Należał do Syndykatu Dziennikarzy Warszawskich (dwukrotnie był w Zarządzie oraz pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Zawodowej). Po wybuchu II wojny światowej przebywał początkowo we Lwowie, a następnie w Wilnie, gdzie w okresie Republiki Litewskiej współpracował z Polskim Teatrem Dramatycznym, Teatrem Muzycznym „Lutnia”, teatrami małych form Miniatury i Ksantypa, a także z czasopismem „Gazeta Codzienna” (grudzień 1939 – lipiec 1940; tu m.in. w 1940 cykl artykułów pt. Na taśmie filmowej podpisany Ami). Po włączeniu Litwy do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich publikował w dzienniku „Prawda Wileńska” (wrzesień 1940 – kwiecień 1941). Po zajęciu Wilna przez Niemców udał się do Warszawy, gdzie pracował w wydziale gospodarczym Zarządu Miejskiego. Uczestniczył w konspiracyjnym życiu kulturalnym, m.in. pisząc fraszki, piosenki i reportaże ogłaszane (pod pseudonimami i anonimowo) w wydawnictwach oraz czasopismach podziemnych „Prawda” (1942), „Moskit” (1943; też pod pseudonimami: Osa, Pietro), „Demokrata” (1943-44; też pod kryptonimem A.P.). Współpracował z konspiracyjnym Teatrem Wojskowym Biura Informacji i Propagandy Armii Krajowej. Brał udział w powstaniu warszawskim jako jeden z redaktorów stacji radiowej „Błyskawica”. Ożenił się z Elżbietą Bartoszewicz. Po zakończeniu wojny objął w 1945 w Zarządzie Miejskim w Warszawie referat opieki nad artystami powracającymi z obozów i tułaczki wojennej. Jednocześnie do 1948 pracował w Polskim Radiu; organizował Wydział Literacko-Teatralny i następnie nim kierował. Rozwijał twórczość literacką, publikując wiersze, opowiadania, artykuły i przekłady w wielu czasopismach, m.in. „Lewy Tor” (1945-46), „Radio i Świat” (1945, 1947-48), „Robotnik” (1946-48), „Nowiny Literackie” (1947-49), „Szpilki” (1947-57; tu także pod pseudonimami: al.mski, Apolinary Drobnostka), „Teatr Ludowy” (zwłaszcza 1947-48). Nadto w 1948-49 był kierownikiem literackim Miejskich Teatrów Dramatycznych w Warszawie, a po ich upaństwowieniu w 1950-51 kierownikiem literackim Państwowego Teatru Rozmaitości. Brał aktywy udział w pracach ZLP (m.in. 1948-57 członek, 1962-65 wiceprezes Zarządu Głównego; 1965-66 przewodniczący Funduszu Literatury przy Zarządzie Głównym). W 1951 otrzymał nagrodę literacką miasta stołecznego Warszawy za całokształt twórczości, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki o Warszawie pt. Wczoraj i przedwczoraj. Od 1955 był członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1957 został członkiem Rady Programowej Polskiego Radia i Telewizji. W 1957-64 pracował jako konsultant dramaturg w Teatrze Telewizji w Warszawie. Napisał wiele słuchowisk radiowych. W 1959 otrzymał nagrodę Centralnej Komisji Koordynacyjnej przy Ministerstwie Kultury i Sztuki, w 1967 nagrodę literacką miasta stołecznego Warszawy za osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1945), Złotym Krzyżem Zasługi (1952), Krzyżem Oficerskim (1954) i Krzyżem Komandorskim (1969) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1970). Zmarł 29 września 1978 w Warszawie.
Twórczość
1. Garść rymów. Tomik wierszy. Powst. 1921, 16 k.
2. Oczy, usta, serce. [Wiersze; wyd. łącznie z wierszami W. Sebyły pt.:] Poezje. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka 1927, 30 s.
3. Czarna Beatrycze. [Wiersze]. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka 1929, 51 s.
4. Ballada o tańczącym dzwonie i zbuntowanej armacie. [Utwór dramatyczny]. Współwyd. z: E. Szymański: Wojna. Uwagi reżyserskie E. Poreda. Warszawa: TUR [Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego; ok. 1937], 12 k., maszynopis powielony.
5. Antygona. [Tragedia]. Warszawa: F. Hoesick 1939, 111 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Adaptacje
radiowe
6. Beniowski na Kamczatce. Sztuka w 3 aktach (9 obrazach). Powst. przed 1939, 102 k., maszynopis. Por. poz. ↑.
7. Kauczuk. Oratorium współczesne. Muzyka: R. Palester. Tekst A. Maliszewski. Powst. przed 1939, 16 k.
8. Ludzie bez domu. [Wspomnienia z września 1939]. Druk fragmentów pt.: Cud i kapusta. „Gazeta Codzienna”, Wilno 1939 nr 28.
Przekłady
litewski
9. O dzwonach Rafała opowieść prawdziwa. Proza poetycka. Powst. przed 1939, 56 k., maszynopis.
10. Moskwa-Wilno. Program artystyczny R. Kiersnowskiego, J. Minkiewicza i A. Maliszewskiego. Prapremiera: Wilno, Teatr Miniatur, VIII 1940.
11. Warszawa i Warszawka w okresie przedpowstaniowym. [Warszawa:] KOPR [Komisja Propagandy Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej], X 1943, 19 s.
12. Dramat na Kamczatce. Powst. 1943-1944. Por. poz. ↑.
13. List z frontu. [Jednoaktówka]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Wojskowy Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej 1944.
14. Perła z korony. [Jednoaktówka]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Wojskowy Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej 1944. Druk „Radio i Świat” 1946 nr 17 s. 5-6.
Adaptacje
radiowe
15. Powrót Odysa. [Jednoaktówka]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Wojskowy Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej 1944. Druk „Radio i Świat” 1945 nr 18 s. 8-9.
Adaptacje
radiowe
16. Pasta do podłogi. [Obrazek dramatyczny]. „Nowa Epoka” 1945 nr 12; „Nowe Widnokręgi”, Moskwa 1945 nr 11-12.
17. Jaś powrócił z wojny. Żart muzyczny w 1 odsłonie. Powst. przed 1950, 38 k.
18. Wczoraj i przedwczoraj. Sztuka w 4 aktach. Prapremiera: Olsztyn, Elbląg, Teatr im. S. Jaracza 1950. Wyd.: Warszawa: Czytelnik 1951, 80 s.
Wyd. inne: Wczoraj i przedwczoraj. Sztuka w 4 aktach. Skrót sceniczny. Warszawa: Wydawnictwo Centralnej Rady Związków Zawodowych 1951, 91 s.
Nagrody
19. Droga do Czarnolasu. Sztuka w 3 aktach [o J. Kochanowskim]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Współczesny 1952. „Twórczość” 1952 nr 6 s. 4-70. Wyd. osobne: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 127 s. Wyd. 2 tamże 1960. Przedruk zob. poz. ↑.
Wyd. inne: Droga do Czarnolasu. Sztuka w 3 aktach. Oprac. dla zespołów świetlicowych zespół Teatru Współczesnego w Warszawie: E. Axer, O. Axer, J. Kreczmar. Pogadanka przed kurtyną i uwagi reżyseria A. Birkenmajerowa. Muzyka: W. Lutosławski. Warszawa: Wydawnictwo „Sztuka” 1954, 187 s., 26 tablic, nuty.
Nagrody
Adaptacje
teatralne
radiowe
telewizyjne
20. Światło piątej gwiazdy. Dramat muzyczny w 4 aktach [o M. Koperniku]. Powst. 1953 (?), 24 k., maszynopis. Por. poz. ↑.
21. Ballady i romanse. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Nowej Warszawy 1955. „Twórczość” 1955 nr 1 s. 84-130. Wyd. osobne: Warszawa: Czytelnik 1955, 101 s.
Przekłady
litewski
rosyjski
22. Dziewczyna z mojego nieba. Farsa w 1 akcie. Prapremiera: Telewizja Polska 1958. Wyd. z uwagami inscenizacyjnymi S. Domańskiej: Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1960, 33 s., powielone.
23. Maska i róża. (Scenariusz filmu o H. Modrzejewskiej). „Dialog” 1958 nr 8 s. 27-80.
24. Żakowskie facecje. Na podstawie tekstów rybałtowskich, sowizdrzalskich i ludowych napisał A. Maliszewski. „Teatr Ludowy” 1959 nr 5 s. 222-262.
25. Warszawianka. (Słuchowisko) [o F. Chopinie]. „Kamena” 1960 nr 15/16 s. 1, 4-5. Przedruk zob. poz. ↑.
Nagrody
26. Światło piątej gwiazdy. Nowela filmowa [o M. Koperniku]. Powst. ok. 1961, 47 k., maszynopis. Por. poz. ↑.
27. Złote konie. (Sztuka w 1 akcie). „Teatr Ludowy” 1962 nr 10 s. 42-56. Przedruk zob. poz. ↑.
28. Dramat w Sokółce. Opowieść telewizyjna. Powst. ok. 1963, 23 k., maszynopis.
29. U brzegu mojej Wisły. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 413 s.
30. Utwory dramatyczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 266 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.
Zawartość
31. Na przekór nocy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 372 s.
Nadto w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie utwory nieukończone (oryginalne, przekłady i adaptacje).
Wydania osobne tekstów pieśni i piosenek z nutami, m.in.
Słuchowiska radiowe, m.in.
Zob. Twórczość poz. ↑.
Utwory niepublikowane
Utwory w maszynopisach znajdujące się w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie, m.in.
Informacja jak w poz. ↑.
Przekłady i adaptacje
Wystawienia następne
Wystawienia następne
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1951, 1957, 1966, 1978.
