BIO

Urodzony 24 stycznia 1948 w Katowicach; syn Ignacego Malickiego, kierowcy samochodowego, i Benigny z domu Patalas, pielęgniarki. W 1962-67 uczęszczał do Technikum Teletransmisyjnego Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy w Katowicach, a następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Śląskim (UŚ). Po uzyskaniu magisterium, w 1972 rozpoczął pracę w Instytucie Filologii Polskiej UŚ, początkowo jako asystent, a od 1974 jako starszy asystent. W 1974 zawarł związek małżeński z Henryką Wach, dziennikarką. W 1976 odbył staż w Instytucie Badań Literackich (IBL) Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Warszawie. W tymże roku doktoryzował się na UŚ na podstawie pracy pt. Twórczość Wacława Potockiego wobec polskiej tradycji literackiej (promotor profesor Jan Zaremba). Również w 1976 debiutował artykułem naukowym pt. Decyma pieśni pokutnych” Wacława Potockiego wobec Morsztynowej „Pokuty w kwartanie, opublikowanym na łamach „Prac Naukowych Uniwersytetu Śląskiego” („Prace Historycznoliterackie” nr 99). Należał do zespołu autorskiego Bibliografii piśmiennictwa polskiego na Śląsku. „Śląski Korbut (t. 2. Bibliografia piśmiennictwa polskiego na Śląsku XVII i XVIII wieku; wyd. 1980). W 1980 był ponownie na półrocznym stażu w Pracowni Staropolskiej IBL PAN w Warszawie. W 1981 habilitował się na UŚ na podstawie rozprawy pt. Mity narodowe. Lechiada. W tymże roku otrzymał nagrodę Ministra Edukacji Narodowej. W 1983 został docentem na UŚ. W 1983-89 przewodniczył Komisji Historycznoliterackiej Oddziału PAN w Katowicach. W 1987-90 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filologicznego UŚ. W 1987 został członkiem rady naukowej kwartalnika „Zaranie Śląskie”. W 1988-91 kierował Zakładem Badań nad Kulturą Regionu Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach. W 1989 podjął wspólnie z Krystyną Heską-Kwaśniewicz redakcję tomów z serii Śląskie Miscellanea. Literatura-folklor, wydawanych w ramach Prac Komisji Historycznoliterackiej Oddziału PAN w Katowicach. Wykładał na uniwersytetach w Cambridge (Harvard University, 1987), Skopje (1989), Trewirze (1989), Neapolu (1990-91), Amsterdamie (1991), Ostrawie (1991-94), Düsseldorfie (1992), Grenadzie (1992), Herne (1993), Raperswilu (1996). Był współzałożycielem Towarzystwa Zachęty Kultury w Katowicach (1989), Śląskiego Towarzystwa Naukowo-Literackiego (1991; od tegoż roku prezes Towarzystwa) oraz Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego (1992). W 1990 otrzymał ponownie nagrodę Ministra Edukacji Narodowej. W 1991 został mianowany profesorem nadzwyczajnym oraz objął stanowisko dyrektora Biblioteki Śląskiej w Katowicach. W tymże roku został redaktorem naczelnym kwartalnika „Książnica Śląska” oraz redaktorem czasopisma „Przegląd Wschodni”, a w 1994 redaktorem naukowym serii Epizody i Biblioteka Piśmiennictwa Śląskiego. W 1996 otrzymał nagrodę im. Z. Glogera. W 2002 został przewodniczącym redakcji serii Biblioteka Śląskiego Wawrzynu Literackiego. W 2003 wszedł w skład Krajowej Rady Bibliotecznej (wiceprzewodniczący). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1997). Mieszka w Katowicach.

Twórczość

1. Słowa i rzeczy. Twórczość Wacława Potockiego wobec polskiej tradycji literackiej. Katowice: Uniwersytet Śląski 1980, 239 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 372.

Rozprawa doktorska.

2. Mity narodowe. Lechiada. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1982, 137 s. Polska Akademia Nauk. Oddział w Katowicach. Prace Komisji Historycznoliterackiej, 5.

Rozprawa habilitacyjna.

Nagrody

Nagroda Ministra Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki III stopnia w 1983.

Zawartość

Wstęp. – I. Narodziny; II. Czas konfrontacji; III. W stronę mitu; IV. Historyja naganiona [J. Kochanowskiego].

3. Laury, togi, pastorały. Szkice o kulturze literackiej renesansowego Śląska. Katowice: Śląsk 1983, 179 s.

Zawartość

Zamiast wstępu. – Tradycje lechickie. (Spory o etnogenezę Śląska); Sekta filozofów [dot. ruchu ariańskiego na Śląsku]; Kariery naukowe Ślązaków w Krakowie. (Gawęda filologiczna o Walentym Fontanie); Czciciele Apollina i panien helikońskich [dot. pisarzy na Śląsku w okresie renesansu]; Echa wojen tureckich na Śląsku. („Pieśń o Rabie”).

4. Kultura literacka renesansowego Śląska. [Szkic]. Katowice: Muzeum Śląskie 1985, 11 s.

5. Początki sporów o polskość i niemieckość Śląska. [Szkic]. Katowice: Muzeum Śląskie 1987, 12 s.

6. Legat wieku rycerskiego. Studia staropolskie. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1989, 127 s. Polska Akademia Nauk. Oddział w Katowicach. Prace Komisji Historycznoliterackiej, 8. [Wyd. 2] z podtytułem Studia staropolskie dawne i nowe. Katowice: Śląsk 2006, 254 s.

Wersja włoska art. Poezja i retoryka. „Treny”: Poesia e retorica. Struttura dei „Treny”. W: Kolokwia polsko-włoskie. T. 1. Między średniowieczem a renesansem. Katowice 1994.
Wyd. 2 poszerzone o studia: O etnogenezie Polaków, Litwinów i Ślązaków; Zapomniany testament księcia opolskiego Mikołaja II; Kultura literacka mieszczan śląskich XVI wieku; Alegorie. Glosa do architektoniki traktatu Macieja Kazimierza Sarbiewskiego „De perfecta poesi”; Apollo – Muzy – poezja. Opowieść tylko nieco sentymentalno-nostalgiczna; Wacława Potockiego „Rozbój duchowny”; Migotliwość etyki. O tradycjach ariańskich w Miłoszowej „Dolinie Issy”.

Zawartość

Wstęp. – I. Czytając „Bogurodzicę”; II. Gallus i jego dzieło; III. „Kadłubkowe wymysły” – po wiekach; IV. „O Czechu i Lechu historyja naganiona” [J. Kochanowskiego] – po raz ostatni; Przemiany gatunkowe renesansowych icones; „Jan fraszki pisze”; Poezja i retoryka. „Treny”; Człowiek tak, ale jaki? O konwencjach antropologicznych w twórczości Jana Kochanowskiego (rekonesans).

7. Józefa Lompy żywot niepokorny. [Szkic]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1990, 55 s. Polska Akademia Nauk. Oddział w Katowicach. Komisja Historycznoliteracka. Wyd. 2 zmienione Katowice: Biblioteka Śląska; Górnośląska Oficyna Wydawnicza 1997, 127 s.

8. Pamięć i trwanie. Obrzeża staropolskiej kultury. Katowice: Śląsk 1995, 104 s.

Zawartość

Najniebezpieczniejszy produkt intelektualnej chemii; Historia; Antykronika?; O pisarstwie mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem; Misterium rezurekcyjne Mikołaja z Wilkowiecka; Tajemnica zwoleńskiej kaplicy; Z dziejów sławy Jana Kochanowskiego na Śląsku; „Ten kasztelański Jana język Czarnoleski...”; Staropolskie skandale rodowe; Śląskie echa odsieczy wiedeńskiej; Spory o króla Sobieskiego; Honor – dzisiaj?!; Wszystkiemu winni dziennikarze i cykliści; Ostatnia pielgrzymka do Berdyczowa; Poezja wigilijnej nocy; Pamięć martwych liter.

9. Pisał się z Potoka. Studium o Wacławie Potockim. W trzechsetną rocznicę śmierci. Katowice: Śląsk 1997, 85 s.

10. Panno, ale nie Ty. Rozważania różne o Apollinie i muzach. Pszczyna; Katowice: Biblioteka Śląska 1998, 29 s.

Wyd. w nakładzie 100 egzemplarzy ręcznie numerowanych.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Zapomniana sylwetka śląskiego uczonego. „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Śląskiej1974 s. 179-189 [dot. W. Fontany].
Decyma pieśni pokutnych” Wacława Potockiego wobec Morsztynowej „Pokuty w kwartanie. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach1976 nr 99. „Prace Historycznoliterackienr 4 s. 41-59.
Jana Kochanowskiego „O Czechu i Lechu historyja naganiona” wobec historiografii polskiej XVI wieku. „Ruch Literacki1977 nr 6 s. 431-445.
Praktyka genologiczna Wacława Potockiego. (Rekonesans). „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach1979 nr 282. „Prace Historycznoliterackienr 12 s. 25-45.
Funkcje alegorii teoretycznej refleksji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego o poezji. W: Wśród zagadnień polskiej literatury barokowej. Cz. 1. Katowice 1980 s. 111-127. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 384.
Wacława Potockiego „Rozbój duchowny. W: Miscellanea staropolskie. Wrocław 1980 s. 223-241 [tu także na s. 242-256 tekst utworu].
Renesans literacki na Śląsku. W: Perspektywy badań śląskoznawczych. Wrocław 1981 s. 75-85. Polska Akademia Nauk. Oddział w Katowicach. Prace Komisji Historycznoliterackiej, 6.
Paradoxum poeticum? (O przyczynach popularności Janicjuszowych „Żywotów królów polskich”). „Ruch Literacki1984 nr 5/6 s. 353-366.
Pieśń „Kto mi dał skrzydła” na tle przemian gatunkowych renesansowych icones; Sporów o genezę „Historyi naganionej” Jana Kochanowskiego (ciąg dalszy). W: Poeta z Czarnolasu. W czterechsetną rocznicę śmierci Jana Kochanowskiego. Radom 1984 s. 61-75; 91-106.
Apollo – muzy – poezja. Miejsce Jana Kochanowskiego w procesie kształtowania się polskiej tradycji klasycystycznej. W: 450 rocznica urodzin Jana Kochanowskiego. 1530-1980. Zielona Góra 1985 s. 101-117.
Poety czarnoleskiego zabawa z czytelnikiem. W: Jan Kochanowski, twórczość i recepcja. T. 1. Katowice 1985 s. 21-40.
Tradycje ariańskie w Miłoszowej „Dolinie Issy. „Przegląd Humanistyczny1987 nr 7/8 s. 15-28.
Kultura literacka mieszczan śląskich XVI w. W: Śląskie Miscellanea. Literatura-folklor”. T. 2. Wrocław 1989 s. 7-19. Polska Akademia Nauk. Oddział w Katowicach. Prace Komisji Historycznoliterackiej, 9.
Piśmiennictwo katolickie na Śląsku. W: Piśmiennictwo i grafika chrześcijańska XV-XVIII wieku na Śląsku. Opole 1994 s. 67-80.
Konwencje antropologiczne w poezji późnego baroku. W: Il Barocco in Polonia, atti dei Colloqui Italo-Polacchi 1992. Napoli 1995 s. 71-83.
Prawda, prawdopodobieństwo, fikcja w średniowiecznej historiografii polskiej. W: Folia Philologica Macedono-Polonica. T. 4. Skopje 1996 s. 161-173.
Mitologia sarmacka. Rekonesans badawczy. W: Wokół Wacława Potockiego. Katowice 1997 s. 9-21.

Prace redakcyjne

1. Staropolskie teksty i konteksty. Studia. Pod red. J. Malickiego. T. 1-2. Katowice: Uniwersytet Śląski 1989, 1994, 128 + 152 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1028, 1436.
2. W kręgu Jana Kochanowskiego. W czterechsetlecie śmierci. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1989, 118 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 986.
3. Oblicza literackie Śląska. Pod red. J. Malickiego. Katowice: Biblioteka Śląska 1992, 191 s. Związek Górnośląski; Górnośląskie Towarzystwo Naukowo-Literackie.
4. Szkice o literaturze dawnej i nowszej. Ofiarowane prof. Zbigniewowi Nowakowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Redakcja naukowa: J. Malicki, R. Ocieczek. Katowice: Uniwersytet Śląski 1992, 169 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1225.
5. W kręgu Gustawa Morcinka. Rozprawy, szkice, przyczynki, scenariusz filmowy. Praca zbiorowa pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz i J. Malickiego. Katowice: Śląski Instytut Naukowy 1992, 196 s.
6. Zapomniani. Z dziejów literatury polskiej na Śląsku. Pod red. J. Malickiego i G. Szewczyk. Katowice: Muzeum Śląskie 1992, 151 s.
7. Kolokwia polsko-włoskie. Pod red. J. Malicki, P. Wilczka. T. 1-2. Katowice: Śląsk 1994, 171 + 176 s. Polska Akademia Nauk. Oddział w Katowicach. Prace Komisji Historycznoliterackiej, 16.
T. 1. Między średniowieczem a renesansem; T. 2. Kultura baroku i jej tradycje.
8. Ksiądz dr Emil Szramek. Działalność i dzieła. Materiały posesyjne. Przygotowanie do druku pod red. J. Malickiego, J. Śliwioka. Katowice: WGTPN [Wszechnica Górnośląskiego Towarzystwo Przyjaciół Nauk] 1994, 73 s.
9. Tradycje śląskiej humanistyki – Jan Kazimierz Zaremba. Praca zbiorowa pod red. J. Malickiego i D. Rotta. Katowice: BŚ [Biblioteka Śląska]; Sosnowiec: przy współpracy Sowa-Press 1994, 46 s. Biblioteka Śląska w Katowicach. Śląskie Towarzystwo Naukowo-Literackie.
10. K. Damrot [Cz. Lubiński]: Z niwy śląskiej. Wybór [i wstęp]: J. Malicki. Katowice: BŚ [Biblioteka Śląska] 1995, 41 s.
11. L. Heimb: Gloria Quadrorum. Poemata. Oprac. i posłowie: J. Malicki. Katowice: Śląsk 1995, 29 s.
12. Jan Amos Komeński. Kolokwium polsko-czeskie. Komitet red. J. Malicki. [i in.]. Katowice Ostrawa: Śląsk 1996, 92 s.
13. W. Szewczyk: Nanker. Dialogi wrocławskie z roku 1339 w trzech odsłonach. Oprac.: J. Malicki. Katowice: BŚ [Biblioteka Śląska]; Agat 1996, 91 s.
14. Faust, Abu-Zajd i książęta śląscy. Imitacje literackie Józefa Lompy. Oprac.: J. Malicki. Katowice: Śląsk 1997, 270 s.
15. Jesuitica. Kolokwium naukowe z okazji 400. rocznicy urodzin Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. Pod red. J. Malickiego przy współudziale P. Wilczka. Katowice: Uniwersytet Śląski 1997, 103 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1642.
16. Wokół Wacława Potockiego. Studia i szkice staropolskie w 300. rocznicę śmierci poety. Pod red. [i ze wstępem] J. Malickiego i D. Rotta. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1997, 147 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1645.
17. Śląski Wawrzyn Literacki. Pod red J. Malickiego i A. Pethe. Katowice: BŚ [Biblioteka Śląska] 2002-2005.

2001. 2002, 118 s.

2002. 2003, 101 s.

2003. 2004, 101 s.

2004. 2005, 116 s.

18. Śląscy uczeni. O tych, co odeszli. Cz. 1. Red.: J. Malicki, J. Śliwiok, N. Skóra. Katowice: Biblioteka Śląska 2004, 107 s.

Omówienia i recenzje

Słowa i rzeczy

A. Czyż. „Przegląd Humanistyczny1981 nr 10/12.

Mity narodowe. Lechiada

T. Banasiowa. „Zaranie Śląska1983 nr 4.

Laury, togi, pastorały

M. Piechota. „Przegląd Humanistyczny1986 nr 5/6.
Z. Zielonka. „Ruch Literacki1986 nr 2.

Józefa Lompy żywot niepokorny

B. Nowicki: Szkolny” z Lubszy. „Śląsk1998 nr 4.

Faust, Abu-Zajd i książęta śląscy

J. Pośpiech. „Kwartalnik Opolski1998 nr 1.