BIO

Urodzony 8 stycznia 1884 w Stryju; syn Edwarda Makuszyńskiego, emerytowanego pułkownika armii austriackiej, i Julii z Ogonowskich. Uczęszczał do IV Gimnazjum im. J. Długosza we Lwowie. Debiutował w 1901 wierszem pt. Nam spoczywać dziś nie wolno, ogłoszonym na łamach „Słowa Polskiego” (nr 449, podpisany Kornel M.). Po zdaniu matury w 1903, studiował w 1904-08 polonistykę i romanistykę na Uniwersytecie Lwowskim. Działał aktywnie w studenckim Kole Polonistów. Od 1905 (z niewielkimi przerwami spowodowanymi m.in. kilkakrotnymi wyjazdami do Włoch z Janem Kasprowiczem, Leopoldem Staffem i Władysławem Orkanem) pełnił do 1914 funkcję sekretarza redakcji „Słowa Polskiego” oraz był stałym recenzentem teatralnym tego pisma. W 1908 ożenił się w Warszawie z Emilią Bażeńską, ziemianką ze Żmudzi (zmarła w 1926). W 1908-10 kontynuował studia romanistyczne na Sorbonie w Paryżu. Relacje z Paryża o aktualnych wydarzeniach kulturalnych we Francji nadsyłał m.in. do „Tygodnika Ilustrowanego”, z którym współpracował też w latach następnych. Felietony, opowiadania, recenzje literackie i teatralne publikował w wielu czasopismach, m.in. w tygodniku „Świat” (1907-15) i jego dodatku „Romans i Powieść” (1909-19, z przerwami). W 1910 powrócił do Lwowa i w sezonie teatralnym 1912/13 był członkiem komisji artystycznej nadzorującej działalność objazdowego Teatru Premier. W 1914 został kierownikiem literackim Teatru Miejskiego; od maja do lipca 1915 wraz z kierownikiem administracyjnym Jakubem Gliksonem pełnił funkcję dyrektora. Następnie, wraz z falą uchodźców wyjeżdżających na wschód (w obawie przed mobilizacją do wojska po wycofaniu się Rosjan i powrocie do Lwowa władz austriackich), udał się do Kijowa, gdzie brał czynny udział w życiu kulturalnym środowiska polskiego; był kierownikiem literackim Teatru Polskiego w sezonie teatralnym 1915/16, prezesem kijowskiego Związku Literatów i Dziennikarzy Polskich. W 1918 powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. W 1920-24 był stałym recenzentem literackim i teatralnym dziennika „Rzeczpospolita”; tu też m.in. w 1921 opublikował pierwsze Listy z Zakopanego, drukowane w następnych latach także w innych czasopismach. Wiele felietonów na temat Zakopanego, gdzie spędzał kilka miesięcy w ciągu roku, ogłaszał w lokalnej prasie podhalańskiej, m.in. w pismach „Zakopane”, „Głos Zakopiański”, „Gazeta Podhalańska” oraz „Zakopane i Tatry”. Kontynuował współpracę ze „Światem” (od 1921; tu m.in. w 1925 stały felieton pt. Majaczenia) i „Tygodnikiem Ilustrowanym” (1924-28); felietony i recenzje publikował też w wielu innych czasopismach, m.in. w „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (od 1917, z przerwami; tu w 1929 stała rubryka pt. Moje listy), „Pani” (1922-25), „Scenie Polskiej” (1922-23, 1930-31), „Warszawiance” (1924-29), „Wiadomościach Literackich” (od 1924, z przerwami). W 1925 nadsyłał do „Dziennika Poznańskiego” korespondencje pt. Listy z Warszawy, a w 1926 do lwowskiego „Słowa PolskiegoListy warszawskie. W 1926 otrzymał Państwową Nagrodę Literacką za poemat Pieśń o Ojczyźnie. W 1927 ożenił się ze śpiewaczką Janiną Gluzińską. W 1928 został członkiem honorowym Związku Zawodowego Literatów Polskich. W 1929 otrzymał godność honorowego obywatela miasta Zakopanego, a w 1931 został członkiem honorowym Związku Górali. W tym czasie nawiązał współpracę z „Kurierem Warszawskim” (1933-39) i „Gazetą Polską” (1934-39). W 1935 otrzymał za wybitną twórczość literacką Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury (PAL), a w 1937 został wybrany na członka PAL. Należał także do Polskiego PEN Clubu. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie. Brał udział w powstaniu warszawskim jako współpracownik „Wiadomości Powstańczych”, wychodzących w sierpniu 1944 na Mokotowie (tu ogłosił m.in. wiersz pt. Śpiew Czerniakowa pod pseudonimem Stary kapral). Ewakuowany z Warszawy wraz z częścią ludności cywilnej, po przejściu obozu w Pruszkowie, przebywał przez krótki czas w Krakowie; w listopadzie 1944 zamieszkał na stale w Zakopanem. Tu w sezonie artystycznym 1945/46 był kierownikiem teatru. Pełnił funkcję prezesa honorowego Towarzystwa Sportowego „Wisła”. Felietony i wspomnienia okolicznościowe publikował głównie w „Łodzi Teatralnej” (1946-47), „Dzienniku Literackim” (1947-49) i „Przekroju” (1946-47, 1952-53). Odznaczony przed 1939 Orderem Polonia Restituta IV klasy, francuską Legią Honorową V klasy, Koroną Rumuńską III klasy i Koroną Włoską V klasy. Zmarł 31 lipca 1953 w Zakopanem; pochowany na Cmentarzu Zasłużonych (Starym).
W 1984 Zarząd Główny Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ustanowił nagrodę im. K. Makuszyńskiego za twórczość dziennikarską dla dzieci. Od 1993 przyznawana jest przez Fundację „Książka dla Dziecka” i redakcję „Guliwera” Nagroda Literacka im. K. Makuszyńskiego.

Twórczość

1. Połów gwiazd. [Wiersze]. Lwów: Księgarnia H. Altenberga; Warszawa: E. Wende i S-ka 1908, 285 s. Wyd. nast.: wyd. 2 uzupełnione tamże 1912; wyd. 3 zmienione Warszawa, Kijów: L. Idzikowski 1917.

2. Rzeczy wesołe. [Opowiadania]. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego; Warszawa: E. Wende i S-ka 1909, 178 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1909, wyd. 3 1910, wyd. 4 1914; wyd. 6 [!] Warszawa: Gebethner i Wolff [1919]; wyd. 7 Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej 1922, wyd. 8 tamże 1924; wyd. 9 [b.m.] 1926; Londyn: Świat. Związek Polaków z Zagranicy, Polskie Biuro Wydawnicze Światpol 1946; [Niemcy Zachodnie] 1947; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1960; wyd. 2 [!] Katowice: PiK 1994.

Zawartość

Anioł; Rajska opowieść; Twórcy; Frazes; Filantropia; Miss Śmierć; Stary mąż; Ludzie tragiczni; Kobieta z sercem; Historia o malarzu; Mefistofeles.

Przekłady

rosyjski

całości: Moskva 1911.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Historia o malarzu: Oprac.: H. Hohendlingerówna. Radio, Wilno 1930.
opowiadania Kobieta z sercem: Oprac.: M. Sterbówna. Radio, Lwów 1931.

Wyd. osobne opowiadań: Stary mąż; Frazes. [Szkocja:] Wydawnictwo Literackie Oddziału Opieki nad Żołnierzami 1. Korpusu 1946, 15 s., powielone.

3. Romantyczne historie. [Opowiadania]. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego 1910, 217 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1911; wyd. 6 [!] [b.m.w.] 1926.

Zawartość

Straszliwa przygoda; Poeta w opresji; Przykre położenie; Dwaj samobójcy; Bezczelna figura; Biedny człowiek.

Przekłady

rosyjski

[Przeł.] V. Blaževič. Moskva 1911.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Dwaj samobójcy: Radio, Wilno 1930.

4. W kalejdoskopie. [Felietony]. Lwów: Towarzystwo Wydawnicze; Warszawa: E. Wende i S-ka 1910, 344 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1910, wyd. 3 1910; wyd. nowe Lwów: Gubrynowicz i Syn; Warszawa: Gebethner i Wolff 1914.

Zawartość

I. Z włóczęgi: Na Renie; Na ostendzkiej plaży; W przedpokoju Paryża; Bruges i „Złote runo”; List smutny z St. Malo; List wesoły z „Ogrodu Anglii”. – II. Listy z Paryża: Potworne miasto; Trzeźwe przysłowie; Dwa występy tłumu; List sentymentalny; Krótka opowieść o kabarecie; „Taniec apaszów”; Teatr okropności; Salony; Komedya Francuska; Wielka Opera; Na torze. – III. Wśród żywych i umarłych: Isadora Duncan; Madame Hanako; „Sarah musa inspiratrix”; Conquelin; Gustaw Fiszer; Ermete Novelli; Nad trumną W. Sardou; Rozpamiętywania. – IV. Z teatru Ibsena: „Upiory”; „Tragedya na Rosmersholmie”; „Budowniczy Solness”.

5. Dusze z papieru. [Recenzje teatralne]. T. 1-2. Lwów: Towarzystwo Wydawnicze; Warszawa: E. Wende i S-ka 1911, 206 + 242 s.

6. Dziwne opowieści. [Opowiadania]. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego 1911, 227 s. Wyd. 2 tamże 1911.

Zawartość

Najmilszy ze złodziei; Filemon Fijoł; Nowa metoda obłędu; Malarz i dziewczynka; Powiastka o róży; List panny Jadzi; Muzyk; Strach oczu; Zawsze człowiek; Morderca.

Przekłady

czeski

Podivne povidky. [Przeł.] J. Rypáček. Praha 1922.

Adaptacje

radiowe

Radio (Wilno) 1930.

filmowe

opowiadania Najmilszy ze złodziei: Reżyseria: Z. Wesołowski. Ekranizacja 1913.

telewizyjne

opowiadania Najmilszy ze złodziei: pt. Przygoda najmilszego złodzieja. Adaptacja: H. Jakóbczyk. Telewizja Polska 1957.

7. Szewc Kopytko i kaczor Kwak. [Bajka]. Lwów: Nakład Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Literatów i Artystów Polskich, Kauczyński i Oberski 1912, 24 s.

Przekłady

angielski

w: The Jolly Tailor and other fairy tales. New York 1928.

ukraiński

Švec' Kopytko j selech Kvak. [Przeł.] M.M. Visznićkij. Kïiv [1918].

Adaptacje

teatralne

Kopytko i Kwak. Bardzo dziwna bajka w 3 odsłonach. Adaptacja: M. Kisielnicki. Warszawa: Nasza Księgarnia 1938, 63 s.
Adaptacja: J. Wilkowski. Wystawienie: Lublin, Teatr Lalki i Aktora im. H.Ch. Andersena 1971.
Wystawienie: w języku czeskim Czeskie Budziejowice, Malé Divadlo 1978.

radiowe

Adaptacja: K. Wodnicka. Polskie Radio 1975.

filmowe

pt. Szewc Kopytko. Scenariusz filmu animowanego i realizacja: E. Musiałowicz. Ekranizacja 1958.

telewizyjne

Adaptacja: H. Antoszewski. Telewizja Polska 1966.
Adaptacja: J. Wilkowski. Telewizja Polska 1970.

8. Zabawa w szczęście. [Opowiadania]. Lwów: Księgarnia H. Altenberga; Warszawa: E. Wende i S-ka 1912, 255 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1912, wyd. 3 1912, wyd. 4 1912.

Zawartość

Król Azis; Legenda o św. Jerzym.

9. Awantury arabskie. [Opowiadania]. Warszawa: Gebethner i Wolff; Lwów: Gubrynowicz i Syn 1913, 260 s. Wyd. nast.: wyd. nowe zmienione Warszawa: Biblioteka Polska 1921; wyd. 5 [!] Warszawa, Kraków: Gebethner i Wolff 1927; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, tamże: wyd. 2 [!] 1986, wyd. 3 1990.

Zawartość

Ósma podróż żeglarza Sindbada; O szlachetnej dziewicy i koniu; Morderstwo Harun Ar Raszyda; Hassan i jego pięć żon; Mędrzec zza morza; Ostatni centaur; Z nowych dni; Złotowłosa dziewczynka.

Adaptacje

radiowe

opowiadania O szlachetnej dziewicy i jej koniu. Polskie Radio 1968.
opowiadania Ósma podróż żeglarza Sindbada pt. Najwierniejsza żona. Adaptacja: A. Lisowska-Niepokólczycka. Polskie Radio 1971.

10. Słońce w herbie. Powieść. Druk „Słowo Polskie 1914 nr 200-277, 331-413 (nieukończone). Wyd. osobne: Lwów: Gubrynowicz i Syn 1918, 505 s. Wyd. nast.: tamże 1919; wyd. 2 [!] Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteki Polskiej 1923 [właśc. 1922]; t. 1-3 Warszawa: Biblioteka „Tygodnika Ilustrowanego” [1928], nadto t. 4 tamże [1928]; t. 1-3 Warszawa: Wydawnictwo „Tygodnik Ilustrowany” [ok. 1934]; wyd. 7 Warszawa: B. Matuszewski [ok. 1928], wyd. 7 [!] tamże 1947; wyd. 5 Warszawa: Alfa 1991.

W t. 4 wyd. z 1928: Słońce w herbie. (Dokończenie); Pan z kozią bródką; Piąte przez dziesiąte.

11. Straszliwe przygody. [Opowiadania i felietony]. Z przedmową Z. Dębickiego. Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff, drukarnia L. Bogusławskiego [1914], 127 s. Wyd. nast.: Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteki Polskiej 1922.

Zawartość

O szlachetnej dziewicy i jej koniu [poz. ]; List z wyspy śmierci; Listy z Capri; Listy z Lido do Boya; Listy z Nicei do Kazimierza Sichulskiego; Komedia o człowieku, który drukował gazetę.
W wyd. z 1922 pominięto: O szlachetnej dziewicy i jej koniu, – dodano: Listy z Zakopanego.

12. Perły i wieprze. [Opowiadania]. Kijów: Księgarnia L. Idzikowskiego 1915, 160 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1918; wyd. 3 nowe Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteki Polskiej 1920, tamże: wyd. 4 1920, wyd. nowe 1921, wyd. 1923; Warszawa: „Tygodnik Ilustrowany” 1928; wyd. nowe Rzym: Wydawnictwo K. Breitera 1947; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, tamże: wyd. 1957, wyd. 3 1975, wyd. 4 1988.

Zawartość

Historia sznura pereł; Szymon Chrząszcz znieważa sakrament małżeństwa; Prawdziwe małżeństwo znieważa Szymona Chrząszcza.
W wyd. z 1957 nadto: Dalsze dzieje i kres Szymona Chrząszcza.

Przekłady

ukraiński

[Przeł.] Vasetko. Kïiv [1929].

Adaptacje

radiowe

opowiadania o Szymonie Chrząszczu pt. Jak Szymon Chrząszcz wesoło się ożenił. Radio, Warszawa 1931.
całości: Adaptacja: A. Lisowska-Niepokólczycka. Polskie Radio 1978.

telewizyjne

opowiadania Szymon Chrząszcz znieważa sakrament małżeństwa: Adaptacja: T. Żeromski. Telewizja Polska 1958.

13. Bardzo dziwne bajki. Kijów: L. Idzikowski 1916, 175 s. Wyd. nast.: tamże 1917; wyd. nowe, powiększone Warszawa: Gebethner i Wolff, Kraków: Gebethner i S-ka 1918, tamże wyd. nowe powiększone [ok. 1920]; wyd. nowe Lwów: Spółka Nakładowa „Odrodzenie” [1922]; wyd. nowe zwiększone Warszawa: Gebethner i Wolff 1929; Warszawa: Czytelnik 1958 [właśc. 1957]; Łódź: Res Polona 1991; Warszawa: Nasza Księgarnia 1994. Wyd. inne Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej 1990.

Zawartość

O tym, jak Wicek Warszawiak pognębił śmierć; Bajka o królewnie Marysi, o czarnym łabędziu i o lodowej górze; Szewc Kopytko i kaczor Kwak [poz. ]; O tym, jak krawiec pan Niteczka został królem; Dzielny Janek i jego pies.

Przekłady

angielski

w: The Jolly Tailor and other fairy tales. New York 1928.

francuski

Marycia, la princesse au coeur de glace et autres contes polonais. [Przeł.] D. Zagiel. Paris 1950, wyd. nast. Paris 1957 [zawiera przekł. całości tomu z wyjątkiem: O tym, jak Wicek Warszawiak pognębił śmierć].

mołdawski

Kroitorul Acišoarè. [Przeł.] A. Strymbjanu. Kišinèu 1974.

rosyjski

Pan Nitočka. [Przeł.] M. Landman. Moskva 1971, wyd. nast. Moskva 1973.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: H. Januszewska. Wystawienie: Warszawa, Teatr Lalek „Baj 1954.
pt. Krawiec Niteczka. Libretto: K. Miłobędzka-Falkiewicz. Muzyka: F. Wasikowski. Wystawienie: Słupsk, Teatr Lalki „Tęcza 1966.
pt. Krawiec Niteczka. Adaptacja: J. Dorman. Wystawienie: Wałbrzych, Teatr Lalek 1985.
utworu Bajka o królewnie Marysi, o czarnym łabędziu i o lodowej górze: Adaptacja: B. Kierc. Wystawienie: Szczecin, Teatr Współczesny 1991.
bajki O tym, jak pan krawiec Niteczka królem został: pt. Krawiec pan Niteczka. Adaptacja, reżyseria i muzyka: W. Wolański. Wystawienie: Kraków, Teatr Lalki i Maski „Groteska 1999.

radiowe

bajki O tym, jak pan krawiec Niteczka królem został. Polskie Radio (Lwów) 1932.
utworu Bajka o królewnie Marysi, o czarnym łabędziu i o lodowej górze: Adaptacja: K. Wodnicka. Reżyseria: H. Rozen. Polskie Radio 1981.

filmowe

utworu Bajka o królewnie Marysi, o czarnym łabędziu i o lodowej górze: pt. Lodowa góra. Scenariusz filmu animowanego: A. Lubieniecka. Ekranizacja 2003.
bajki O tym, jak pan krawiec Niteczka królem został: pt. Krawiec Niteczka. Scenariusz filmu animowanego: H. Neumann. Ekranizacja 2005.

telewizyjne

Adaptacja: H. Antoszewski. Telewizja Polska 1967.

Wyd. osobne bajki: O tym, jak pan krawiec Niteczka królem został. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985, 23 s.

14. Najmilsze dzieci polskie! Najpierw Bogu Miłościwemu was polecamy i Świętej Panience. [Współautor:] W. Drabik. [Kijów:] K. Stadnicka, S. Karwicki. Red. E. Żmijewska. Drukarnia S.W. Kulżenko w Kijowie 1916, 43 s.

15. Po mlecznej drodze. [Powieść]. Kijów: L. Idzikowski 1917, 294 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1918; wyd. nowe Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteki Polskiej 1920, tamże: wyd. nowe 1921, wyd. nowe 1925; t. 1-3 Warszawa: „Tygodnik Ilustrowany” [1928].

Przekłady

czeski

[Przeł.] E. Čech. Praha 1927-1928.

16. Pochwała „Ślubów panieńskich[A. Fredry]… Odczyt wygłoszony w grudniu 1916 roku w Teatrze Polskim w Kijowie. Kijów: Nakład redakcji „Przedświt1917, 23 s.

17. Bo Polska zapamięta najdroższe swe chłopięta. Wiersze i piosenki żołnierskie 1919-1920. Oprac.: A.K. Kunert. Warszawa : Miasto Stołeczne Warszawa 2005, 136 s.

18. Piosenki żołnierskie. [Wiersze]. Warszawa: Red. „Żołnierza Polskiego 1919, 29 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1920; Poznań: Wydawnictwo Polskie E. Wegner [1928].

Zawartość

Żołnierzu miły, bracie mój; Przekorna dziewczyna; O żołnierzu, wielkim panu [przedruk poz. ]; Po bitwie; Panna i żołnierz; O pannie, co miała syna [przedruk poz. ]; O zwiedzionym żołnierzu; O lotniku, co był aż w niebie; O wąsatym kapralu; Jak Pan Bóg na bitwę patrzył.

19. Dzieci wesołe. Wyd. 6 [!]. Warszawa: Gebethner i Wolff; Kraków: G. Gebethner i S-ka [1920], 192 s.

20. Narodziny serca. [Wiersze]. Lwów: Gubrynowicz i Syn; Warszawa: Gebethner i Wolff [1920], 172 s.

21. O pannie, co miała syna. Warszawa: Biblioteka „Żołnierza Polskiego 1920, 3 s. Zob. poz. .

22. O żołnierzu, wielkim panu. [Wiersz]. Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki „Żołnierza Polskiego1920, 4 s. Zob. poz. .

23. Radosne i smutne. [Opowiadania]. Warszawa: Drukarnia Polska 1920, 182 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteki Polskiej 1922; wyd. nowe [Warszawa:] S. Cukrowski [1926]; t. 1-2. [Warszawa: Unia Nowoczesnego Humanizmu* 1983].

Zawartość

Po powrocie; Szlakiem zwycięstwa; Cudowna podróż; Najdroższe listy.

24. Szczęście jest blisko. Opowiadanie. Warszawa: Nakład Centralnego Urzędu 4% Państwowej Pożyczki Premiowej 1920, 14 s.

25. Żołnierz, diabeł i dziewczyna. [Piosenki żołnierskie]. Warszawa, Bydgoszcz: Biblioteka „Żołnierza Polskiego 1920, 38 s.

Zawartość

* * * [inc.: Już kląłem was, nie licząc słów]; List do żołnierza w dzień Wigilii; Hasło piechura; Do dziewczyny; Dziewczęce serduszko; Prośba piechura; Wesoły Krakowiak; Parada w niebie; Cicha piosenka; O pierońskim deszczu; Jak diabeł chciał kupić konia; O Księżniczce, zamienionej w kobyłę; O tym, jak Śmierć czytała „Żołnierza Polskiego”; Odpowiedź na listy.

26. Moje listy. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych 1923, 137 s. Wyd. nast.: tamże wyd. 2 1923, wyd. nowe zwiększone 1926; Warszawa: Wydawnictwo „Tygodnika Ilustrowanego” [1928].

Zawartość

Zimowe listy z Zakopanego; Listy z Sopotu; Aby coś z nich zostało...; Dole i niedole Ludwika Solskiego; Listy ze Lwowa.

27. Moje zabawki. Ilustracje: I. Pokrzywnicka. Wierszyki dopisał K. Makuszyński. Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteki Polskiej [1923], 18 s.

28. Wesoły zwierzyniec. Pisał K. Makuszyński. Rysował [K.] Grus. Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteki Polskiej [1923], 140 s.

29. O duchach, diabłach i kobietach. [Opowiadania]. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych [1924], 166 s. Wyd. nast.: wyd. nowe zwiększone Warszawa: Gebethner i Wolff 1927, tamże 1932; Gdańsk: Graf 1991.

Zawartość

Duch zapomniany; Historia, która zdarzy się jutro; Dziewięć kochanek kawalera Dorna; Pan z kozią bródką [poz. ].

Adaptacje

radiowe

opowiadania Dziewięć kochanek kawalera Dorna pt. Siedem narzeczonych kawalera Dorna. Polskie Radio (Wilno) 1929.

30. Pieśń o Ojczyźnie. [Poemat]. Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteki Polskiej 1924, 203 s. Wyd. 2 Warszawa: Gebethner i Wolff 1928.

Nagrody

Państwowa Nagroda Literacka w 1926.

31. Żywot pani. Warszawa: [K. Paszkowski] 1924, 63 s. Wyd. 2 pt. Żywot pani poczciwej, tamże 1924.

Zawartość

Wstęp bardzo potrzebny; Koszula Pani szczęśliwej; Pani Sfinks; Pani pisząca; Pani wyjeżdża; Pani gra w karty; Pani wśród chmur; Pani uprawia sporty; Pani i auto; Rozmyślania o Pani; Pani pokutująca; Choinka Pani.

32. Bezgrzeszne lata. [Wspomnienia]. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych [1925], 156 s. Wyd. nast.: Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegner [1927]; Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych 1928; Jerozolima: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 1945; wyd. nowe Warszawa: B. Matuszewski 1946; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1959, tamże: wyd. 3 [!] 1969, wyd. 4 1972, wyd. 5 1976, wyd. 6 1980; wyd. 7 Warszawa: Zrzeszenie Księgarstwa 1984; wyd. 7 [!] Kraków: Wydawnictwo Literackie 1986, tamże wyd. 8 1986; wyd. 7 właśc. 10 [!] Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1990.

Adaptacje

teatralne

Wystawienie: Rzeszów, Teatr Jednego Aktora (T. Szybowski) 1983.

telewizyjne

Adaptacja i reżyseria: W. Pawlak. Telewizja Polska 1988.

33. Fatalna szpilka. Przeraźliwa historia do głębi wzruszająca. Warszawa: Nakład „Wesołej Biblioteki 1925, 165 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki Dzieł Wyborowych 1926.

Przekłady

słowacki

Osudná ihlica. Prenikavá, neobyčajne vzrušajuca história. [Przeł.] A. Krupa. Košice 1928.

34. Orlice. [Felietony]. Warszawa: K. Paszkowski 1925, 82 s. Wyd. 2 tamże 1925.

Zawartość

Uroczysty wstęp; Orlice, – z poz. : Pani uprawia sporty; Automobil i Pani [w poz. pt. Pani i auto]; Rozmyślania o Pani; Pani pokutująca; Choinka Pani.

35. Piąte przez dziesiąte. [Opowiadania i felietony]. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych [1925], 173 s.

Zawartość

Piąte przez dziesiąte [poz. ]; Ostatni list z Zakopanego [por. poz. , ]; Listy z Karlsbadu; Pan z kozią bródką [poz. ].

36. Romantyczne i dziwne powieści. Wybór nowel. Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteki Polskiej 1925, 300 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1960.

Zawartość

Z poz. : Przykre położenie; Dwaj samobójcy; Biedny człowiek; Bezczelna figura, – z poz. : Dwie przygody najmilszego ze złodziei; Muzyk; Strach oczu; Zawsze człowiek.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Dwie przygody najmilszego ze złodziei: pt. Pierwsza przygoda najmilszego ze złodziejów. Druga przygoda najmilszego ze złodziejów. Radio, Wilno 1930.

telewizyjne

Kilku opowiadań pt. Duet: Z. Skowroński. Reżyseria: J. Antczak. Telewizja Polska 1966.

37. Urywki z pamiętnika. Gniezno 1925. [Inf. Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964].

38. Wycinanki. [Felietony]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1925, 311 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1926, wyd. 3 1928.

Zawartość

Autor do czytelnika; Pochwała wina; Szkoła wariatów; Lekarstwo na złą żonę; Jak się robi gazetę?; O polskiej wątrobie; Ci dostojni; W młodym lesie; Pochód Litwinów na Rzym; Ci, co nie dostali roli; Lisy i gęsi; O Reymoncie wspaniałym i Reymoncie nielitościwym; Szanowna cegiełka; Ostatni zajazd w Polsce; Ostatnia godzina konia; Cukrzyca; Jak i gdzie kradną?; Zagłoba jednak miał rację; Przewodnik po Zakopanem; Zakopane i moja osoba; Rozporządzenie szlachetnego człowieka; Teatr i apteka; Warszawskie derby; Ostatnia krowa tłusta; Hej, wiosenka, wiosenka...; Święto pojednania; Straszliwa zemsta; Złodziejskie dowcipy; Muzyk i śmierć; Raz przeczytać i umrzeć... .

39. Ponure igraszki. [Felietony i opowiadania]. Warszawa, Kraków: Gebethner i Wolff [1927], 178 s. Wyd. 2 tamże 1927.

Zawartość

Felietony: Najpierw ponure: „Del tintero largo”; Radość życia; Suum fac... . – Kwiaty na grobach: Pani Marusia [dot. M. Kasprowiczowej]; Purpurowa książka [dot.: W obronie Lwowa i Wschodnich Kresów – polegli od 1 listopada 1918 do 30 czerwca 1919 roku. Lwów 1926]. – Przypisy do kalendarza: Dumania pod choinką; Życzenia; „Nowy Rok bieży...”; Wesoły nam dziś dzień nastał... . – Rady praktyczne dla młodych i starych: Jak się pożycza pieniądze?; Jak się odzwyczaić od jedzenia?; Rady dla młodych poetów. – Igraszki: Smutne zwycięstwo; Prawo pocałunku; Komedia o człowieku, który wygrał dolarówkę; Na mokotowskim helikonie; Uwagi numeru 298-25; Pan korektor; Ozór po polsku; Listy z Tworek; Dość przykra historia. – Musi być coś o Zakopanem: Interview; Prawdziwy winowajca; Pisane na śniegu; Zrobimy to inaczej, – oraz opowiadania: Jedno słowo kochającej kobiety; Gołe szczęście – historia bardzo rzewna.

40. Ballada o św. Jerzym. Warszawa: Wydawnictwo „Tygodnika Ilustrowanego”; J. Rajski [1928], 125 s.

Zawartość

Ballada o św. Jerzym [poz. ]; Madame Hanako.

41. Król Azis. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo „Tygodnika Ilustrowanego” [1928], 120 s. Zob. poz. .

42. O dwóch takich, co ukradli księżyc. Powieść dla młodzieży. Warszawa, Kraków, Lublin: Gebethner i Wolff [1928], 232 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1930, wyd. 3 [1937]; Warszawa: Iskry 1954, tamże: wyd. 2 1955, wyd. [3] 1958, wyd. 4 1961, wyd. 5 1966, wyd. 6 1973; wyd. 7 Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1982, tamże: wyd. 8 1986, wyd. 9 1988; Wrocław: Siedmioróg 1990; wyd. 10 Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1991; Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza 1993; Poznań: GMP 1994, [wyd. 18] Poznań: GMP [2000]; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004; Kraków: Zielona Sowa 2004, tamże 2005.

Przekłady

bułgarski

Dvamata, deto otkradnacha lunata. Roman. [Przeł.] A. Balkandzieva. Sofija 1987.

hebrajski

Shenayim she-ganvu et ha-yareah. [Przeł.] Y. Freeman. Tel Aviv 2002.

hiszpański

Los ladrones de la luna. [Przeł.] J.P. Ruiz. Madrid 1992.

litewski

Dvejetas tokiu, kur menuli pavoge. [Przeł.] J. Kardelyte. Vilnius 1958.

węgierski

Akik ellopták a holdat. [Przeł.] E. Sebök. Budapest 1957.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: A. Maliszewski. Wystawienie: Warszawa, Reduta 1934/1935.
Adaptacja pt. Jacek i Placek. Wystawienie: Nowogródek, Państwowy Polski Teatr Kukiełek 1941.
Adaptacja: A. Zelenay. Wystawienie: Warszawa, Teatr Lalek „Guliwer 1957.
Adaptacja dramatyczna. Oprac. inscenizacji: K. Wydrzyńska. Scenografia: S. Chorzemski. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1966, 84 s.
Adaptacja: B. Czosnowska. Wystawienie: Gdańsk, Teatr Wybrzeże 1983.
Adaptacja: M. Kmieciński. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1984.
Adaptacja: M. Kasperowicz. Wystawienie: Gniezno, Teatr im. A. Fredry 1985.

radiowe

Radio, Kraków 1930.
pt. Przygoda Jacka i Placka: Adaptacja: H. Zdzitowiecka. Polskie Radio 1968.

filmowe

Scenariusz: J. Brzechwa i J. Batory. Ekranizacja 1962.
Scenariusz: K. Kowalewski. Studio Miniatur Filmowych 1984 [serial rysunkowy w 7 odcinkach].
Serial animowany w 4 odcinkach. Scenariusz: K. Kowalski, L.M. Gałysz. Ekranizacja 1984-89.
pt. Jacek i Placek. Scenariusz: K. Kowalewski. Reżyseria i oprac. plastyczne: L. Gałysz. Warszawa: Varsovia 1987, 16 s. Ekranizacja [serial filmowy] 1987.
pt. Jacek i Placek. Film animowany. Scenariusz: K. Kowalski, L.M. Gałysz. Ekranizacja 1992.

43. Śmieszni ludzie. Cztery opowiadania. Warszawa, Kraków, Lublin: Gebethner i Wolff [1928], 211 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 [1928], wyd. 3 [1928].

Zawartość

Złudzenie; Prawdziwy bohater; Czwarty partner; List bez adresu.

Adaptacje

radiowe

opowiadania List bez adresu. Radio, Wilno 1928.
opowiadania Czwarty partner: pt. Bridge. Wystawienie: Zespół Dramatyczny Rozgłośni Wileńskiej. Radio, Wilno 1929.
opowiadania Prawdziwy bohater: Adaptacja: M. Sterbówna. Radio, Lwów 1933.
opowiadania List bez adresu: Radiofonizacja: J. Królikowska. Radio, Lwów 1934.
opowiadania Czwarty partner: Radio, Katowice 1939.
opowiadania Czwarty partner. Oprac.: J. Tępa. Radio, Katowice 1939.
opowiadania Czwarty partner: Adaptacja: P. Andrzejewski. Polskie Radio 1969.
opowiadania Prawdziwy bohater: Adaptacja: P. Andrzejewski. Polskie Radio 1971.

telewizyjne

opowiadania Czwarty partner: pt. Czwarty do brydża. Adaptacja: H. Jakóbczyk. Telewizja Polska 1966.

44. Listy zebrane. Listy z Capri, Lido, Paryża, Sopotu, Karlsbadu, Zakopanego i Lwowa. Warszawa, Kraków, Lublin: Gebethner i Wolff 1929, 322 s.

Zawartość

Od autora; Piąte przez dziesiąte [poz. ]; Listy z Capri [poz. ]; Listy z Lido do Boya [poz. ]; Listy z Nicei do Kazimierza Sichulskiego [poz. ]; List o Madame Hanako; List ponury; Listy z Sopotu [poz. ]; Listy z Karlovych Varów; Listy z Zakopanego [poz. , , ]; Listy ze Lwowa [poz. ].

45. Żywot Pani i inne świecidełka. [Felietony i opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Polskie E. Wegner [1929], 304 s.

Zawartość

Wstęp niepotrzebny; Wyspa szczęśliwości; Letnia woda; Uśmiech Lwowa; Tragedia książki; Literatura i podatki; Magistrackie upiory; Polskie delikatesy; O sztuce rozmawiania; Prawdziwa sztuka życia; Mieszkanie jako radość życia; Premiery w kinematografach; Niedźwiedź z Łysej Polany. – Za kulisami: Aktorki wychodzą za mąż; Przepis na komedię; Teatr i życie wytworne; Upiory w operze. – Żywot Pani [poz. ].

46. Najweselsze opowiadania. Warszawa: Gebethner i Wolff 1930, 201 s.

Zawartość

Z poz. 2: Anioł; Rajska opowieść; Ludzie tragiczni; Kobieta z sercem; Historia o malarzu; Mefistofeles, – z poz. : Przykre położenie; Dwaj samobójcy, – oraz: Dwie przygody najmilszego ze złodziei [poz. , ].

47. Przyjaciel wesołego diabła. Powieść dla młodzieży. Warszawa: Gebethner i Wolff 1930, 284 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982; wyd. 2 [!] Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1990; Warszawa: Labos 1991; Poznań: GMP 1995, [wyd. 6] Poznań: G&P 2000.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: Z. Bebak. Wystawienie: Kraków, Teatr Lalek „Groteska 1959.
Wystawienie: w języku francuskim Paryż, Théâtre de la Comédie 1971.
Adaptacja sceniczna i teksty piosenek: Z. Wojdan. Wystawienie: Radom, Teatr Powszechny 1983.
Adaptacja: Z. Mrówczyńska. Wystawienie: Jelenia Góra, Teatr im. C. Norwida 1998.

filmowe

Scenariusz: J. Łukaszewicz. Ekranizacja 1986.
pt. Bliskie spotkania z wesołym diabłem. Scenariusz i reżyseria J. Łukaszewicz. Ekranizacja 1988.

telewizyjne

Scenariusz i reżyseria serialu telewizyjnego w 5 odcinkach: J. Łukaszewicz. Telewizja Polska 1988 [wersja telewizyjna filmu fabularnego].

48. Wiersze zebrane. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka 1931 [antydatowane 1930], 335 s.

Zawartość

Wiersze z tomów: Połów gwiazd [poz. ] i Narodziny serca [poz. ].

49. Ze środy na piątek. [Felietony]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1931, 180 s.

Zawartość

Prawdziwa Lwowianka; Mój pierwszy zając; Naczynie złości; Cień grubego Saradelli; Mój śmiertelny wróg; Adonis; Ścigana sarenka; Sprawa o pocałunek; Takie czasy.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Takie czasy: Oprac.: K. Wajda. Radio, Lwów 1932.

50. Człowiek znaleziony w nocy. [Powieść]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1932, 287 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1932, wyd. 3 [1934]; Warszawa: Tercja 1991.

Przekłady

serbsko-chorwacki

Čovjek nad'en u noći. [Przeł.] L. Marković. Zagreb 1944.

51. Tatry w pełnej chwale. [Warszawa:] Drukarnia W. Piekarniaka [1932], 1 s.

Druk ulotny. Bezpłatny dodatek nadzwyczajny do „ABC”.

52. Panna z mokrą głową. Powieść dla młodzieży. Warszawa: Gebethner i Wolff 1933 [antydatowane 1932], 210 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1934 [antydatowane 1933], wyd. 3 1935, wyd. 4 1936, wyd. 5 1937, wyd. 6 1939, wyd. 6 [!] 1947, wyd. 7 1948; wyd. 3 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, tamże: wyd. 4 1963, wyd. 5 1969, wyd. 6 1983; wyd. 7 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1990; wyd. 7 [właśc. 8] Warszawa: Nasza Księgarnia 1990; Poznań: Podsiedlik – Raniowski i S-ka [1994]; Toruń: C & T Editions 1994; Warszawa: Nasza Księgarnia 1994, 1995, 1996, 1997, 1999, 2000, 2003, 2006. .

Przekłady

czeski

Panna s pomútenou hlavou. [Przeł.] J. Dafčík. Turčianský Svätý Martin 1934.

hebrajski

[Przeł.] D. Elifelt. Tel Awiw 1956.
Ha'na'arah mehabait ha'laban. [Przeł.] A. Mazia. Tel Awiw 1957.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: Z. Kornecki. Wystawienie: Bielsko-Biała, Teatr Polski 1961.

radiowe

Oprac.: S. Darzyńska. Radio, Lwów 1934.
Adaptacja: E. Marcinkowska. Polskie Radio 1981.

filmowe

Scenariusz: T. Piotrowski, K. Tarnas. Ekranizacja 1994 [kinowa wersja serialu telewizyjnego].

telewizyjne

Scenariusz serialu telewizyjnego w 6 odcinkach: T. Piotrowski, K. Tarnas. Telewizja Polska 1994.

53. Przygody Koziołka Matołka. Tekst K. Makuszyński. Ilustracje: M. Walentynowicz. 1933-1934.

[Cz. 1]. [Sto dwadzieścia] 120 przygód Koziołka Matołka. [Warszawa:] Gebethner i Wolff 1933 [antydatowane 1932], 24 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 4 [!] [1934], wyd. 5 [1938]; Jerozolima: „W Drodze” [ok. 1944]; Knechtsteden: Wydawnictwo „Jutra Pracy1946; wyd. 6 Warszawa: Gebethner i Wolff 1947; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, tamże: 1957, 1958, wyd. 3 1977, wyd. 4 1980, wyd. 5 1983, wyd. 6 1985, wyd. 7 1986, wyd. 8 1990.

[Cz. 2]. Druga księga przygód Koziołka Matołka. Warszawa: Gebethner i Wolff 1933, 24 s. Wyd. nast.: Jerozolima: „W Drodze” [ok. 1944]; Lippstadt: Wydawnictwo „Jutra Pracy1947; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, tamże: 1958, wyd. 3 [!] 1977, wyd. 4 1981, wyd. 5 1983, wyd. 6 1985, wyd. 7 1987, wyd. 8 1990.

[Cz. 3]. Trzecia księga przygód Koziołka Matołka. Warszawa: Drukarnia B. Wierzbicki i S-ka 1934 [antydatowane 1933], 24 s. Wyd. nast.: Jerozolima: „W Drodze1944; Lippstadt: Wydawnictwo „Jutra Pracy1947; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, tamże: 1959, wyd. 3 [!] 1977, wyd. 4 1981, wyd. 5 1983, wyd. 6 1987, wyd. 7 1991.

[Cz. 4]. Czwarta księga przygód Koziołka Matołka. Warszawa: Litograf. W. Główczewski [1934], 24 s. Wyd. nast.: Lippstadt; Wydawnictwo „Jutra Pracy1947; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, tamże: 1959, wyd. 3 [!] 1977, wyd. 4 1981, wyd. 5 1983, wyd. 6 1987, wyd. 7 1991.

Wyd. łączne cz. 1-4 pt. Przygody Koziołka-Matołka: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, 90 s. Wyd. nast.: tamże: 1966, wyd. 3 1969, wyd. 4 1972, wyd. 5 1974, wyd. 3 [!] 1977; Warszawa: Gebethner i S-ka 1992; Poznań: GMP 1995, 1996, [wyd. 10] Poznań: G&P 1999; Poznań: G&P, [Warszawa:] Porozumienie Wydawców 2003.

Przekłady

rosyjski

Priključenija kozlenka-nesmyšlenka. [Przeł.] G. Bandurjan. Erevan 1961.

włoski

Le awenture del Capretto Scemetto. [Przeł.] M. Wozniak. Roma 2006.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: R. Ostrowska i J. Morawska. Wystawienie: Olsztyn, Teatr Lalek „Czerwony Kapturek 1960.
pt. Koziołek Matołek. Adaptacja: R. Ostrowska. Wystawienie: Bielsko-Biała, Teatr Lalek „Banialuka 1961.
pt. Nowe przygody Koziołka Matołka. Adaptacja: L. Moszczyński. Wystawienie: Białystok, Teatr Lalek „Świerszcz 1963.
pt. 120 przygód Koziołka Matołka. Adaptacja: B. Kierc. Wystawienie: Wrocław, Teatr Współczesny im. E. Wiercińskiego 1973.
Adaptacja: H. Naszarkowska. Wystawienie: Warszawa, Teatr Lalek „Guliwer 1976.
pt. 120 przygód Koziołka Matołka. Oprac. i inscenizacja: R. Kowalewska. Londyn, Teatr dla Dzieci i Młodzieży „Syrena 1979.
pt. Koziołek Matołek. Adaptacja: J. Morawska, H. Naszarkowska, R. Ostrowska. Wystawienie: Toruń, Teatr Lalki i Aktora „Baj Pomorski 1982.
H. Naszarkowska: Podkowa szczęścia Koziołka Matołka. Wystawienie: Warszawa, Teatr Lalek „Guliwer 1983.
pt. Wesołe przygody Koziołka Matołka. Scenariusz: W. Śmigasiewicz. Wystawienie: Wrocław, Ośrodek Teatru Otwartego „Kalambur1983.
Adaptacja: M. Krygier. Wystawienie: Kraków, Teatr Ludowy 1985.
pt. Koziołki Matołki. Adaptacja: R. Żuromski. Wystawienie: Warszawa, Teatr Powszechny 1986.
pt. Koziołek Matołek. Adaptacja: Z. Rej. Jelenia Góra, Teatr Animacji 1987.
Adaptacja: J. Dorman. Wystawienie: Będzin, Teatr Dzieci Zagłębia im. J. Dormana 1999.
Adaptacja i reżyseria: A. Szubski. Wystawienie: Wałbrzych, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 2000.
Adaptacja, reżyseria i piosenki: Cz. Sieńko. Wystawienie: Gdańsk, Miejski Teatr „Miniatura 2000.
Adaptacja: S. Gaudyn, G. Janiszewski. W: E. Biernat: Twórczość baśniowa Kornela Makuszyńskiego. Kraków: Impuls 2001 s. 101-146.

filmowe

pt. 120 przygód Koziołka Matołka. Cykl filmów rysunkowych. Scenariusz: A. Lach i R. Kruszelnicka. Ekranizacja (Studio Miniatur Filmowych w Warszawie) 1969.
pt. Dziwne przygody Koziołka Matołka. Serial animowany. Ekranizacja 1969-71.
pt. Dziwne przygody Koziołka Matołka. Scenariusz: A. Lach, R. Duś. Ekranizacja (Studio Miniatur Filmowych w Warszawie) 1971.

telewizyjne

Adaptacja: J. Dorman. Telewizja Polska 1996.

54. Skrzydlaty chłopiec. Powieść lotnicza dla młodzieży. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934 [antydatowane 1933], 232 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1934, wyd. 3 1937, wyd. 4 1938, wyd. 5 1939; wyd. 3 [!]. Jerozolima: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 1944; wyd. 5 Warszawa: Gebethner i Wolff 1947, tamże wyd. 6 [1949]; Warszawa: Nasza Księgarnia 1959; wyd. 7 [właśc. 8] Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1991.

Przekłady

czeski

Okřídlený chlapec. [Przeł.] J. Janouch. Praha 1934.
Krídlatý chlapec. [Przeł.] P. Prídavok. Praha 1935.

hebrajski

Na'ar ba'al kenafajim. [Przeł.] C. Jašiv. Tel Awiw 1954.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: J. Skotnicki. Telewizja Polska 1985.

55. Śpiewający diabeł. [Felietony i opowiadania]. Lwów: K.S. Jakubowski 1934 [antydatowane 1933], 288 s. Wyd. 2 tamże [1934].

Zawartość

O, sole mio: Śpiewający diabeł; Pochwała Bokacjusza; Wierna miłość; Święty, któremu nie trzeba imienia. – O czym się nie zapomina: Wielkanoc u tych trzech; Zjazd koleżeński; Historia się powtarza; Życie paryskie; Gazda Kasprowicz wraca na Harendę. – Czarno na białym w gazecie: Wywiady; Notatki drukowane petitem; Królewicz Pióro; Konkurs łgarstwa. – Radio, telefon i śpiew: Panny niewidzialne; Sztuka w kawiarni; Głos z radia, czyli siewca radości. – Z niedoli brydżowych: Kibic; Brydżowe brednie; Historia naturalna brydżystów. – Bałtyk z lotu mewy.

56. Uśmiech Lwowa. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934, 62 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1936, wyd. 3 1938; Kraków: Oficyna Cracovia 1989, [wyd. 5] Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne 2004. Zob. poz. .

57. [Małpka Fiki Miki]. Tekst K. Makuszyński. Ilustracje: M. Walentynowicz. 1935-1958.

[Cz. 1]. Awantury i wybryki małej małpki Fiki Miki. Warszawa: Gebethner i Wolff [1935], 23 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże [ok. 1935]; Jerozolima: „W Drodze” [ok. 1944]; Lippstadt: Wydawnictwo „Jutra Pracy1947; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1958, tamże: 1960, wyd. 5 [!] 1978, wyd. 4 1982, wyd. 5 1984, wyd. 6 1988; Poznań: GMP 1996; [wyd. 11] Poznań: GMP 2000; Poznań: G&P 2001.

Przekłady

angielski

The adventures of Piki-Miki. [Przeł.] E.A. Arthurton[-Barker]. London 1946.

Adaptacje

telewizyjne

Scenariusz i reżyseria: J. Polewka. Telewizja Polska 1989.

[Cz. 2]. Fiki Miki dalsze dzieje – kto to czyta, ten się śmieje. Warszawa: Gebethner i Wolff [1936], 12 s. Wyd. nast.: Warszawa: Litograf. W. Główczewski [1936]; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1958, tamże: 1960, wyd. 5 [!] 1978, wyd. 4 1982, wyd. 5 1984, wyd. 6 1989, [wyd. 9] Poznań: G&P 2001.

[Cz. 3]. Na nic płacze, na nic krzyki, koniec przygód Fiki Miki. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1958, 22 s. Wyd. nast. tamże: 1960, wyd. 3 1978, wyd. 4 1982, wyd. 5 1985, wyd. 6 1989, [wyd. 7] Poznań: G&P 2001.

Wyd. łączne cz. 1-3: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, 70 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 1967, wyd. 3 1970, wyd. 4 1973.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: J. Polewka. Wystawienie: Kraków, Teatr Lalki i Aktora „Groteska 1989.

58. Awantura o Basię. [Powieść]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1936, 209 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1937, wyd. 3 1946, wyd. 4 1948; Warszawa: Iskry 1956, 1956, 1957, 1958, wyd. 5 [!] 1961, wyd. 6 1973; Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982; wyd. 7 Warszawa: Iskry 1983, wyd. 8 1984, wyd. 9 1985; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1987; Warszawa: Iskry 1989; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991; [Rzeszów:] Papirus 1991; Warszawa: Labos 1991; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1992; Warszawa: Nasza Księgarnia 1992, 1993; Poznań: GMP [1994]; Wrocław: Siedmioróg 1994; Poznań: GMP [1995], [1996], [wyd. 23] Warszawa: Nasza Księgarnia 1996, 1997, 1998; Poznań: G&P 1999, 2000; Warszawa: Nasza Księgarnia 2000, 2002, 2004.

Przekłady

hebrajski

Batjah. [Przeł.] S. Skulski. Tel Awiw 1956.
Batya. [Przeł.] S. Skulski. Tel Awiw 1962.
Ha-shaaruriyyot shel Basha. [Przeł.] Y. Freeman. Tel Aviv 2002.

japoński

Basia. [Przeł.] Gakusyn Kenkyu Sha. Tokyo 1970 [pismem japońskim].

słowacki

Borka. [Przeł.] J. Sipkovský. Turčianský Svätý Martin 1949.

Adaptacje

teatralne

Wyd. z podtytułem: Komedia w 5 aktach. Adaptacja sceniczna: F. Bednarczyk. Uwagi inscenizacyjne: J. Radomska. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1960, 68 s. powielone.
Adaptacja: F. Bednarczyk. Wystawienie: Czeski Cieszyn, Scena Polska 1980.
Z podtytułem Komedia musicalowa dla dzieci i dorosłych. Teksty piosenek: J. Ratajczak. Adaptacja, reżyseria i choreografia: D. Kustosik. Wystawienie: Zielona Góra, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego 2000.

radiowe

Adaptacja fragmentu: H. Zdzitowiecka. Polskie Radio 1968.

filmowe

Scenariusz: M. Kaniewska i K. Korcelli. Ekranizacja 1959.
Scenariusz: T. Piotrowski, K. Tarnas. Ekranizacja 1995.

telewizyjne

Scenariusz serialu telewizyjnego w 10 odcinkach: T. Piotrowski, K. Tarnas. Telewizja Polska 1996 [wersja telewizyjna filmu fabularnego].

59. Wielka brama. Powieść. Warszawa, Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1936 [antydatowane 1935], 247 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1938; Kurytyba: Nakład i Drukarnia „Gazety Polskiej w Brazylii” [1937]; wyd. 3 Warszawa: B. Matuszewski 1947; wyd. 4 Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1957, tamże wyd. 5 1990.

Przekłady

hebrajski

Šaar ha-jam. [Przeł.] C. Jašiv. Tel Awiw 1954.

Adaptacje

radiowe

pt. Zatoka Stu Tysięcy Diabłów: Adaptacja: A. Lisowska-Niepokólczycka. Cz.1. Człowiek za burtą. Cz. 2. Uśmiech zorzy. Polskie Radio 1971.

60. Wyprawa pod psem. [Powieść]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1936 [antydatowane 1935], 279 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1948; wyd. 2 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, tamże 1994; Warszawa: Ostoja [1996]; [wyd. 7] Kraków: Zielona Sowa 2000.

Przekłady

francuski

Les trois Z et leur chien. [Przeł.] M. Strowski. Paris 1959.

hebrajski

Masa by-siman keleb. [Przeł]. D. Elifelt. Tel Awiw 1955, wyd. nast. 1956.
Masa be-siman kelev. [Przeł.] U. Orlev. Tel Aviv 2000.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: A. Stawczyk. Wystawienie: Lublin, Teatr Bajka 1973.

radiowe

pt. Diabeł z małego domku: Adaptacja: A. Lisowska-Niepokólczycka. Polskie Radio 1967.
pt. Trzej panowie Z. Adaptacja: E. Hartwig. Polskie Radio 1971.

61. Nowe bajki tego roku. Pierwsza: O wawelskim smoku. Tekst K. Makuszyński. Ilustracje: M. Walentynowicz. Wyd. 4 [!]. [Warszawa:] Gebethner i Wolff [1937], 32 s. Wyd. nast.: pt. Bajka o wawelskim smoku. Wyd. nicejskie dla dzieci polskich na tułaczce. [Nicea:] Związek Polaków we Francji [1941]; Warszawa: Ruch 1957, tamże: wyd. 2 [1958], wyd. [3] [1959], wyd. 4 1960; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, tamże: wyd. 5 [!] 1976, wyd. 6 1983, wyd. 7 1984, wyd. 8 1984, wyd. 9 1988, [wyd. 13] Poznań: G&P 1998. Przedruk zob. poz. .

Adaptacje

telewizyjne

Reżyseria: K. Szołajski. Telewizja Polska 1994.

62. Szatan z siódmej klasy. [Powieść]. [Warszawa:] Gebethner i Wolff 1937, 315 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 4 [!] 1938, wyd. 1946, wyd. 6 1948, wyd. 7 1949; wyd. 4 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, tamże: wyd. 5 1960, wyd. 6 1961, wyd. 7 1968, wyd. 8 1974; Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982; wyd. z posłowiem Z. Piotrowskiego Warszawa: Nasza Księgarnia 1985, tamże wyd. z posłowiem S. Zielińskiego 1986; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1987; wyd. 12 z posłowiem S. Zielińskiego Warszawa: Nasza Księgarnia 1989; Do druku podała i wstępem opatrzyła J. Kowalczykówna. Katowice: Śląsk 1990; Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1990; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991; Warszawa: Labos 1991; Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1992; wyd. 13 Warszawa: Nasza Księgarnia 1992; Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza 1993; Poznań: GMP [1994]; Toruń: C & T Editions 1994; Warszawa: Nasza Księgarnia 1994; Poznań: GMP [1995], tamże [1996]; Warszawa: Nasza Księgarnia 1996; [wyd. 28] Warszawa: Nasza Księgarnia 1997, tamże 1998; Poznań: G&P [2000]; Warszawa: Nasza Księgarnia 2000, tamże 2002; Warszawa: Stamp Partner 2003; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004, tamże 2005. Por. poz. .

Przekłady

francuski

Le satan de la classe de première. [Przeł.] Y. Bernard. [Paris] 1992.

hebrajski

Šed mi-kita zajin. [Przeł.] C. Yashiv. Tel Awiw 1953, wyd. nast. 1960.

litewski

Šetonas iš septintos klases. [Przeł.] R. Janauskaite. Vilnius 2005.

łotewski

Zens ko verts! [Przeł.] A. Dauge. Rīgā 1997.

słowacki

Fiškus za VII. triedy. [Przeł.] P. Čačko. Bratislava 1979.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja sceniczna: I. Słońska. Uwagi inscenizacyjne: K. Krymkowa. Uwagi scenograficzne: J. Gorazdowski. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1958, 74 s.
Wystawienie: Bielsko-Biała, Teatr Polski 1959.

radiowe

Adaptacja: H. Zdzitowiecka. Polskie Radio 1967.
Adaptacja: A. Lisowska-Niepokólczycka. Cz. 1-5. Polskie Radio 1976.

filmowe

Scenariusz: R. Niewiarowicz i M. Kaniewska. Reżyseria: M. Kaniewska. Ekranizacja 1960.
Scenariusz: T. Piotrowski, K. Tarnas. Ekranizacja 2006.

telewizyjne

Czechosłowacja 1983.
Scenariusz i reżyseria serialu w 7 odcinkach: K. Tarnas. Ekranizacja 2006 [wersja telewizyjna filmu fabularnego].

63. Złamany miecz. [Powieść]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1937, 254 s. Wyd. nast.: Gdańsk: Graf 1990; Warszawa: Alfa 1991.

Przekłady

hebrajski

Ha'hereb hašeburah. [Przeł.] S. Skulski. Tel Awiw 1957.

64. Wanda leży w naszej ziemi.... Tekst K. Makuszyński. Ilustracje M. Walentynowicz. [Warszawa:] Gebethner i Wolff 1938, 32 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, tamże: wyd. 5 [!] 1976, wyd. 6 1982, wyd. 7 1986, wyd. 8 1987, wyd. 9 1989; Poznań: GMP 1996. Przedruk zob. poz. .

65. Kartki z kalendarza. [Szkice i felietony literackie]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1939, 276 s. Por. poz. .

Zawartość

Szkice do pamiętnika: Namiot poezji; Mój dziennikarski jubileusz; Moje miasteczko; „Skąd pierwsze gwiazdy na niebie zaświecą...”; Nasza kawiarnia; Bracia z Ajaccio; Tyle listów... skąd te listy?; Życie paryskie; Uprzejmi pomocnicy; Pasterz delfinów; Dziwna to była knajpa; Dwa wiersze Weyssenhoffa. – Rzewne Zaduszki: Poeta „Małych Polaków” [dot. W. Bełzy]; Ostatnie karty pamiętnika; Jaśnie Wielmożny Regimentarz; Tragiczna postać sztuki polskiej [dot. J.A. Kisielewskiego]; Grób na wzgórzu [dot. E. Małaczewskiego]; Zapolska; Nasz brat Wicek; Jak w romansie Stevensona; Człowiek czarujący. – Goście spod ciemnej gwiazdy: Czarnooki opryszek; Odwiedziny; Historia straszna, lecz prawdziwa. – Kobiecie dzieje się krzywda: „Ty maju, ty raju, ty wiosno”; Kobieta zbyt oczerniona; One i my; „Radość wszelkiego stworzenia...”.

66. Szatan z siódmej klasy. Scenariusz: K. Tom, K. Makuszyński i E. Bunda. Powst. 1939. Reżyseria: K. Tom. Por. poz. .

Realizację filmu przerwał wybuch II wojny światowej.

67. Za króla Piasta Polska wyrasta. [Wiersz]. Powst. 1939. Wyd.: Ilustracje: A. Darowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1985, [32] s. Wyd. 2 tamże 1986.

Informacja o dacie powstania na książce.
Tekst wydania przygotowano na podstawie rękopisu odnalezionego w 1982 przez kustosza Muzeum K. Makuszyńskiego w Zakopanem, Jerzego Darowskiego.

68. Szaleństwa panny Ewy. [Powieść]. Powst. 1940. [Inf. Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964]. Wyd.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, 282 s. Wyd. nast.: tamże: 1959, wyd. 3 1970; wyd. 4. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1974, wyd. 5 1979; wyd. 6 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981; Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1983, wyd. 7 [!] 1986, 1988, 1991; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i S-ka 1994; Warszawa: Nasza Księgarnia 1994, 1996, [wyd. 13] Warszawa: Nasza Księgarnia 1997, 1999, 2000; Warszawa: Stamp Partner 2003; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004, 2006.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: M. Dembowski. Wystawienie: Bielsko-Biała, Teatr Polski 1964.
Adaptacja: J. Bargiełowska, T. Worono. Wystawienie: Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1974.
Adaptacja: J. Bargiełowska. Wystawienie: Zielona Góra, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego 1976.

radiowe

Adaptacja: H. Sauk. Polskie Radio 1968.

filmowe

Scenariusz: K. Tarnas. Ekranizacja 1985 [kinowa wersja serialu telewizyjnego].

telewizyjne

Scenariusz: K. Tarnas. [Serial telewizyjny w 3 odcinkach:] 1. Pieskie życie. 2. W jaskini potwora. 3. Mur graniczny. Ekranizacja 1984.

69. List z tamtego świata. [Powieść]. Powst. 1943. [Inf. Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964]. Wyd.: Warszawa: Gebethner i Wolff 1946, 354 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1949; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, tamże 1988.

Przekłady

hebrajski

Iggeret me-olam ha-emet. [Przeł.] D. Elifelt. Tel Awiw 1954.
Igrot mi'olam ha-emet. [Przeł.] D. Elifelt. Tel Awiw 1956.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: L. Eustachiewicz. Wystawienie: Poznań, Zespół Eksperymentalny „Kuźnica1957.
Adaptacja: J. Otwarty. Wystawienie: Poznań, Teatr Polski na scenie Teatru Nowego 1971.

radiowe

Adaptacja: E. Hartiwg. Cz. 1-8. Polskie Radio 1979.

70. Dole i niedole Ludwika Solskiego [poz. ]; Koncert Paderewskiego. [Szkocja:] Wydawnictwo Literackie Wydziału Opieki nad Żołnierzem JWWB [Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii] [1945], 16 s., powielone.

71. Cielęcy żywot. Dziecinne argumenty słonecznego promienia. [Tel Awiw?:] Wydawnictwo Nowel i Powieści 1947, 33 s.

72. Kartki z kalendarza. Wybór felietonów. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 453 s. Wyd. 2 pod red. i ze wstępem K. Kuliczkowskiej tamże 1985. Por. poz. .

Zawartość

Z poz. 37: W młodym lesie; O Reymoncie wspaniałym i Reymoncie nielitościwym; Muzyk i śmierć; Rozporządzenia szlachetnego człowieka; Teatr i apteka; Raz przeczytać i umrzeć...; Jak i gdzie kradną?; Listy i gęsi; Jak się robi gazetę?; Cukrzyca; Szkoła wariatów; Ostatnia godzina konia; Warszawskie derby; Złodziejskie dowcipy; Straszliwa zemsta, – z poz. : Zjazd koleżeński; Historia się powtarza; Wywiady; Królewicz Pióro; Konkurs łgarstwa; Notatki drukowane petitem; Panny niewidzialne; Kibic; Brydżowe brednie; Historia naturalna brydżystów, – z poz. : Moje miasteczko; „Skąd pierwsze gwiazdy na niebie zaświecą...”; Namiot poezji; Życie paryskie; Mój dziennikarski jubileusz; Tyle listów... Skąd te listy?; Czarnooki opryszek; Odwiedziny; Historia straszna, lecz prawdziwa; Zapolska; Tragiczna postać sztuki polskiej; Ostatnie karty pamiętnika; Człowiek czarujący; Jak w romansie Stevensona; Uprzejmi pomocnicy; Ty maju, ty raju, ty wiosno!; Kobiecie dzieje się krzywda; Kobieta zbyt oczerniona; One i my; Radość wszelkiego stworzenia, – nadto z czasopism: „Przekrój” (1946-1947) i „Łódź Teatralna” (1946-1947): Onorate l'altissimo poeta! [dot. J. Kasprowicza]; Czarujący Perz [dot. W. Perzyńskiego]; Nieznane karykatury Sichulskiego; Bałamuctwa w wielkim stylu; Skrzydlaty koń; Polski Ragueneau; Łosoś srebrzysty; Jak żyć bez pieniędzy?; Gość i jego zwyczaje; Miłość i nowe czasy.

73. Legendy krakowskie. Tekst K. Makuszyński. Ilustracje: M. Walentynowicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, 45 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 4 [!] 1971.

Zawartość

O wawelskim smoku [poz. ]; Wanda leży w naszej ziemi [poz. ].

74. Dziewięć kochanek kawalera Dorna i inne opowiadania. Wybór: K. Kuliczkowska. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 317 s.

Zawartość

Dziewięć kochanek kawalera Dorna [poz. ]; Jedno słowo kochającej kobiety [poz. ]; Adonis [poz. ]; Naczynie złości [poz. ]; Sprawa o pocałunek [poz. pt. Prawo pocałunku; poz. 48]; Pan z kozią bródką [poz. ]; Takie czasy [poz. ]; Strach oczu [poz. ]; Komedia o człowieku, który wygrał dolarówkę [poz. ]; Mój pierwszy zając [poz. ]; Niedźwiedź z Łysej Polany [poz. ]; Mieszkanie jako radość życia [poz. ]; Wstęp bardzo potrzebny [poz. ]; O sztuce rozmawiania [poz. ]; Pisane na śniegu.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: A. Lisowska-Niepokólczycka. Polskie Radio 1974.

75. Poezje wybrane. Wybór: K. Kuliczkowska i M. Wyka. Wstęp: M. Wyka. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1988, 276 s.

76. Anioł. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1989, 169 s.

Bibliofilska edycja miniatur Wydawnictw Artystycznych i Filmowych.

Zawartość

Utwory z poz. : Anioł; Filantropia; Stary mąż; Ludzie tragiczni.

77. Listy ze Lwowa. Wstępem opatrzył I. Kasprzysiak. [Kraków:] Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich 1998, 45 s. Por. poz. .

78. Jak ja to widzę... Felietony teatralne z lat 1920-1928. T. 1. 1920-1922. Zebrała i oprac.: M. Kozłowska. Gorzów Wielkopolski: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny 2004, 419 s.

Wydania osobne tekstów pieśni i piosenek z nutami, m.in.

Maki. [Muzyka:] S. Niewiadomski, J.A. Maklakiewicz. Warszawa: Skład główny F. Grąbczewski 1937, [3] s. Wyd. nast. tamże: wyd. 1938, wyd. 1939. Wystawienie: Przemyśl, Teatr Polski 1944. Druk „Świetlica” 1945 nr 6 s. 12 [inscenizacja w oprac. S. Grzelaka].
Córka morskiego króla. [Muzyka:] Z. Moczyński. [Warszawa:] Liga Morska i Kolonialna 1938, 3 s.
Dziewczyna zakochana w morzu; Córka rybaka. [Muzyka:] J. Pasierb-Orland. [Warszawa:] Liga Morska i Kolonialna [1938], 3 s.
Na morze! [Muzyka:] Z. Moczyński. [Warszawa:] Liga Morska i Kolonialna 1938, 3 s.
Narzekanie ryb. [Muzyka:] W. Hausman. [Warszawa:] Liga Morska i Kolonialna 1938, 4 s.
Przyrzeczenie. [Muzyka:] M. Porwit. [Warszawa:] Liga Morska i Kolonialna 1938, 3 s.
Przysięga. [Muzyka:] K. Wiłkomirski. [Warszawa:] Liga Morska i Kolonialna 1938, 4 s.
Rozmowa z okrętem. [Muzyka:] Z. Moczyński. [Warszawa:] Liga Morska i Kolonialna 1938, 4 s.
W dalekim porcie. [Muzyka:] Z. Moczyński. [Warszawa:] Liga Morska i Kolonialna [1938], 3 s.
• [Dwanaście] 12 pieśni żołnierskich. [Muzyka:] S. Kwaśnik. Poznań: Państwowe Poznańskie Zakłady Graficzne 1949, 4 s. [Zawartość: Jak Pan Bóg na bitwę patrzył; Po bitwie; Cicha piosenka; Żołnierz pan; Wesoły Krakowiak; Wojsko idzie; O pierońskim deszczu; O Pannie, co miała syna; O wąsatym Kapralu; Do Kasieńki; Do dziewczyny; Piosenka żałosna].

Słuchowiska radiowe, m.in.

Przygoda Józefa Karczocha. Polskie Radio (Warszawa) 1927.
Towarzysz podróży. Polskie Radio (Kraków) 1929.
Obrażona niewinność. Oprac.: H. Hohendlingerówna. Polskie Radio (Wilno) 1932.
Pragnę miłości. Oprac.: H. Hohendlingerówna. Polskie Radio (Wilno) 1932.
Rycerz i mniszka. Polskie Radio (Wilno) 1934.

Wybory utworów literackich w przekładach

bułgarski

Starijat mäž; Bračna nošt. Razkazi. Sofiâ [b.r.].
Carkinja Mira. Prikazka za deca. [Przeł.] D. Gabe. Sofiâ 1925.
Golčo, kojto nadvil sm”rtta. Prikazka. [Przeł.] D. Gabe. Sofija 1931.
Šývač”t Niška; Obuščarjat Kopitko. Veseli prikazki. [Przeł.] S. Ilčev. Sofiâ [1937].

czeski

Příliš dobře je človǎku samotnému, řekl Pán a stvořil mu ženu. Veselé vǎci. [Przeł.] J. Rameš. Praha 1919.

litewski

Du savižudžiai. Devyni feljetonai. [Przeł.] H. Talekas. Kaunas 1937.

rosyjski

Veselye razskazy i romaničeskie istorìi. [Przeł.] V. Blaževič. Moskva 1910, wyd. nast. 1911.
Veselye razskazy. Smert' chudožnika. Tragizm' ženščiny. Legenda. Čutkaja ženščina. [Przeł.] M. Perec'. Sankt Peterburg 1912.
Mefistofel'. Razskazy. [Przeł.] V. Chodasevič. Moskva 1913.

serbsko-chorwacki

Humoreske. [Przeł.] K. Perić. Beograd [b.r.].
Ah, te žene. [Przeł.] V. Choma-Dowski. Zagreb 1921.
Čudne priče. [Przeł.] M.Sš.J. Beograd 1922.
Stari muž. Rajska priovijest. Filantropija. [Przeł.] V. Esih. Zagreb 1925.

słowacki

Vel'mi divné rozprávky. [Przeł.] M. Janoška. Turčianský Svätý Martin 1937.

ukraiński

Ditjača balljada. [Przeł.] S. Krilač. Kïiv 1918.
Semen Grušč. [Przeł.] Vasetko. Kïiv [1929].
Kazki-nebilici. [Przeł.] D. Sava. L'viv 1936.

Przekłady

1. [S.G. Colette, H. Gauthier-Villars] Willy: Klaudyna w Paryżu. [Powieść]. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego; Warszawa: E. Wende 1907, 307 s.

Adaptacje

Zuchwała panienka. Adaptacja filmowa w składance filmowej pt. Spotkania. Scenariusz: S. Lenartowicz. Ekranizacja 1957.
Małżeństwo to święta rzecz. Adaptacja: T. Haluch. Telewizja Polska 1958.
Sztubacka miłość. Telewizja Polska 1966.
Humor z łezką. Według utworów K. Makuszyńskiego oprac.: J. Gembicki. Telewizja Polska 1967.
Kobieta tragiczna. Adaptacja: W. Wojciechowski. Telewizja Polska 1972.
Kobieta rajska. Adaptacja: W. Wojciechowski. Telewizja Polska 1973.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1951.

Wywiady

Rozmowa z Kornelem Makuszyńskim. Rozm. [J. Wasowski] IXION. Wiadomości Literackie 1924 nr 44.
Rozmawiamy z Makuszyńskim. Rozm. J. Zakrzewska. Tydzień 1947 nr 15.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Polski Słownik Biograficzny. T. 19 cz. 2. Wrocław 1974 (A. Hutnikiewicz).
J.Z. Białek: Kornel Makuszyński. W tegoż: Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918-1939. Warszawa 1979.
J. Zdebski: Kornel Makuszyński. W tegoż: Cmentarz Zasłużonych w Zakopanem. Warszawa 1983.
H. Kozłowska: Kornel Makuszyński. W: Słownik polskich krytyków teatralnych. T. 1. Warszawa 1994.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (K. Kuliczkowska).

Ogólne

Książki

• [Stulecie] 100-lecie urodzin Kornela Makuszyńskiego. Materiały z sesji naukowej, Zakopane, 11-12 maja 1984 [...]. Red.: T. Szczepanek [i in.]. Zakopane: Muzeum Tatrzańskie 1984, 132 s. [zawartość: J. Kolbuszewski: Słowo wstępne; D. Piasecka: W kręgu biografii i twórczości Kornela Makuszyń skiego; M. Inglot: Wirtuoz masowej wyobraźni. (O twórczości Kornela Makuszyńskiego); J. Ługowska: Proza Kornela Makuszyńskiego a stereotypy; J. Kowalczykówna: Przysłowia w powieściach Kornela Makuszyńskiego dla młodzieży; I. Sikora: Twórczość poetycka Kornela Makuszyńskiego; J. Kolbuszewski: Tatry i Zakopane w twórczości Kornela Makuszyńskiego; J. Kolbuszewski: Archiwum Kornela Makuszyńskiego – nadto: Z ineditów Kornela Makuszyńskiego: Ścieżki splątane (fragmenty prozy). Do druku podała J. Węgrzyniak].
D. Piasecka: Proza Kornela Makuszyńskiego. Zarys problematyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1984, 114 s.
J. Kowalczykówna: Kornel Makuszyński. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1989, 42 s.
M. Łuczak: Kornel Makuszyński. Pisarz serca i uśmiechu. (1994-1953). Toruń: WBPiKMK [Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Książnica Miejska im. M. Kopernika] 1989, 15 s.
J. Kowalczykówna: Z badań nad warsztatem literackim Kornela Makuszyńskiego jako autora powieści dla młodzieży. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Filii Kieleckiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1997, 311 s.
E. Biernat: Twórczość baśniowa Kornela Makuszyńskiego. Kraków: Impuls 2001, 145 s.
M. Kozłowska: W fotelu recenzenta i na paradyzie. Gorzów Wielkopolski: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny 2001, 148 s. [dot. felietonów teatralnych].

Artykuły

H. Zahorska: Pierrot – romantyk. O książkach Kornela Makuszyńskiego. Głos Narodowy 1924 nr 257.
A. Nowaczyński: Ostatnie Kornele, czyli Makuszyński a Dickens. Gazeta Warszawska 1926 nr 1, 3.
J. Zahradnik: Kornel Makuszyński we wklęsłym zwierciadle. Kurier Lwowski 1926 nr 156-163, wyd. osobne: Lwów: Ateneum 1927, 30 s.
Z. Dębicki: Kornel Makuszyński. W tegoż: Portrety. Seria 2. Warszawa 1928.
K. Czachowski: Paradoks, humor i łza. Kurier Literacko-Naukowy 1929 nr 19.
J.E. Skiwski: Makuszyński na szerszym tle. Kurier Poranny 1931 nr 384.
F. Goetel: Kornel Makuszyński. Orzeł Biały”, Londyn 1953 nr 34, uzupełnione: J. Pomian. Tamże 1953 nr 48.
Z. Nowakowski: Słońce w herbie. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1953 nr 197.
W. Wnuk: Po zgonie Kornela Makuszyńskiego. Tygodnik Powszechny 1953 nr 14.
W. Grubiński: Wesołość w herbie: człowiek i pisarz. Wiadomości”, Londyn 1954 nr 28.
S. Kossowska: Na słonecznej stronie. Wiadomości”, Londyn 1954 nr 28.
S. Stroński: Wspomnienia lwowskie i warszawskie. Wiadomości”, Londyn 1954 nr 28.
A. Lisowska-Niepokólczycka: Ulubiony pisarz dzieci. WTK 1956 nr 7.
[A. Bańkowska] A.B.: Poeta śmierci i słonecznych uśmiechów. (W 50-lecie twórczości i 5 rocznicę zgonu Kornela Makuszyńskiego). Poradnik Bibliotekarza 1958 nr 6.
S. Lisiecki: Wspomnienia o Kornelu Makuszyńskim. Poradnik Bibliotekarza 1958 nr 6, 7/8.
Z. Kaiser: Makuszyński a film dla dzieci. Ekran 1959 nr 21.
J. Kowalczykówna: Młodzieżowe książki Kornela Makuszyńskiego. Polonistyka 1964 nr 5.
K. Wierzyński; J. Fryling; W. Marth: Kornel Makuszyński. (Tryptyk w 10-ą rocznicę zgonu). Na Antenie”, Monachium 1964 nr 8/9, przedruk tekstu K. Wierzyńskiego w tegoż: Szkice i portrety literackie. Warszawa 1990.
H. Jankowska: Słoneczny pisarz. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1968 nr 49 dod. „Tydzień Polski”.
M. Jaworska: Kornela Makuszyńskiego twórczość dla młodzieży. Nurt 1968 nr 9.
W. Wnuk: Pan Kornel i Zakopane. Kierunki 1969 nr 51/52, przedruk w tegoż: Ku Tatrom. Warszawa 1970.
K. Heska-Kwaśniewicz: O korespondencji Gustawa Morcinka z Kornelem Makuszyńskim. Zaranie Śląska 1970 nr 2.
Z. Krasuska: O pełny portret Kornela Makuszyńskiego. Polonistyka 1970 nr 6.
H. Sobierajski: Znajomość książek Kornela Makuszyńskiego wśród młodzieży współczesnej; Wywiad z Janiną Makuszyńską, żoną Kornela Makuszyńskiego. W: Z dziejów literatury dla dzieci i młodzieży. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Historia literatury 1970 z. 7.
J. Reychman: Peleryna, ciupaga i znak tajemny. Kraków 1971, passim.
A. Czermiński: Pisarz uśmiechu, radości i słońca. Gazeta Niedzielna”, Londyn 1973 nr 34.
H. Worcell: Pan Makuszyński. W tegoż: Wpisani w Giewont. Wrocław 1974.
M. Inglot: Kornel Makuszyński. (Rekonesans badawczy). W: O literaturze dla dzieci i młodzieży. Warszawa 1975.
A. Słonimski: Kornel Makuszyński. W tegoż: Alfabet wspomnień. Warszawa 1975.
D. Piasecka: Uśmiechnięte książki Kornela Makuszyńskiego. (Z dziejów ich recepcji literackiej). Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska 1980 z. 17.
D. Piasecka: Układy fabularno-kompozycyjne prozy Kornela Makuszyńskiego dla młodego odbiorcy. Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska 1981 z. 19.
D. Piasecka: Z badań nad prozą Kornela Makuszyńskiego dla młodego czytelnika – w kręgu idei i ich odbioru. Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska 1981 z. 20.
D. Piasecka: Kruszec polskiego słowa. (O Kornela Makuszyńskiego języku i stylu prozy dla młodego czytelnika). Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska 1982 z. 21.
E. Rosner: Kilogram cukru i... W: Cieszyńskie okruchy literackie. Cieszyn 1982.
J. Kowalczykówna: List w powieściach Kornela Makuszyńskiego dla młodzieży. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF – Philologiae 1983 z. 1.
J. Kowalczykówna: W świecie zagadki. Akcent 1983 nr 2.
W. Wnuk: Pisarz ze słońcem w herbie. (W 30 rocznicę śmierci Kornela Makuszyńskiego). Tygodnik Powszechny 1983 nr 32.
J. Dużyk: ...w słońcu, w kwiatach i w uśmiechu.... Życie Literackie 1984 nr 3.
P. Kuncewicz: Człowiek jest dobry. Przegląd Tygodniowy 1984 nr 6.
D. Piasecka: Walory estetyczne prozy Kornela Makuszyńskiego dla młodego odbiorcy. Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska 1984 z. 23.
U. Kęsikowa: Funkcje nazewnictwa w powieściach Kornela Makuszyńskiego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Prace Językoznawcze 1985 z. 11.
A.E. Dmowska: Wirtuoz masowej wyobraźni. Prasa Polska 1987 nr 3.
D. Piasecka: Śląskie listy Kornela Makuszyńskiego. Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska 1990 z. 28.
M. Kozłowska: Świat teatru w utworach beletrystycznych Kornela Makuszyńskiego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Prace Polonistyczne 1991 z. 3.
M. Kozłowska: Kornel Makuszyński – humorysta oczarowany teatrem. W: Krytycy teatralni XX wieku. Wrocław 1992.
M. Kozłowska: Ludzie i miejsca. (Kresy w twórczości Kornela Makuszyńskiego). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Prace Polonistyczne 1993 z. 5.
M. Kozłowska: Sztuka aktorska a dramat w felietonistyce teatralnej Kornela Makuszyńskiego. W: Sztuka aktorska a dramat. Warszawa 1993.
M. Ziółkowska-Sobecka: A koziołek wciąż żyje... Wychowawca w Przedszkolu 1993 nr 8.
Kornel Makuszyński „Szatan z siódmej klasy. [Materiały pomocnicze]. Warszawa: Werset 1995, 31 s.
J. Kowalczykówna: Funkcje przypadku w powieściach dla młodzieży Kornela Makuszyńskiego. Studia i Materiały Polonistyczne 1997 t. 3.
A. Drążek: Wybrane powieści Kornela Makuszyńskiego dla młodzieży i ich czytelnictwo wśród młodzieży – próba monograficzna. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury 1998 z. 7.
l. Sikora: O młodopolskich wierszach Kornela Makuszyńskiego. W tegoż: Łabędź i lira. Zielona Góra 2001.
J. Twardowski: O Kornelu Makuszyńskim. W: Ludzie, których spotkałem. Rozm. W. Smaszcza z ks. J. Twardowskim. Białystok 2001.
J. Ługowska: Retoryka, czy sztuka kamuflażu? O sposobach kreowania bohaterek dziewczęcych w powieściach dla młodzieży Kornela Makuszyńskiego. W: Od romantyzmu do współczesności. Wrocław 2002.
D. Grabowski: Z dziejów Koziołka Matołka, który szukał tego, co jest bardzo blisko. Poezja i Dziecko 2003 nr 2.
M. Kusiba: Kwasy w Pacanowie. „Nowy Dziennik”, Nowy Jork 2003 nr z 23 V dod. „Przegląd Polski”.
J. Olech: Patos i zwykłe dobro. O Kornelu Makuszyńskim (1884-1953) w 50. rocznicę śmierci. Tygodnik Powszechny 2003 nr 31.
P.R. Mazur: Przyjaciel wesołego diabła” – przyjaciel wesołego dziecka. Cywilizacja 2004 nr 10.
M. Jazowska-Gomulska: Jan Kasprowicz we wspomnieniach Kornela Makuszyńskiego. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 2005 nr 3.
M. Sosnowski: Uczłowieczenie-tego-co-nie-ludzkie w książkach o małpce Fiki Miki i Murzynku Goga-Goga. Teksty Drugie 2005 nr 1/2.

Połów gwiazd

[A. Cehak] A. Stodor. „Przegląd Powszechny1908 t. 99.
R. Zrębowicz. „Krytyka1908 z. 5.

Rzeczy wesołe

J. Lorentowicz. „Literatura i Sztuka1909 nr 9.
H. Kirchner-Ładyka: Makuszyński dla dorosłych. Nowa Kultura 1960 nr 51/52.

W kalejdoskopie

A.E. Balicki. „Przegląd Polski1910/1911 t. 177.

Dusze z papieru

A.E. Balicki. „Przegląd Polski1910/1911 t. 180.

Dziwne powieści

E. Czekalski. „Sfinks1912 t. 19.
H. Galle. „Książka1912 nr 7.

Awantury arabskie

H. Galle. „Biblioteka Warszawska1914 t. 2.
A. Grzymała-Siedlecki. „Tygodnik Ilustrowany1914 nr 2.

Słońce w herbie

S. Lam. „Przegląd Powszechny1919 t. 143/144.

Bardzo dziwne bajki

J. Kleiner: Makuszyński dzieciom polskim. Świat (Romans i Powieść) 1919 nr 1.
J. Kowalczykówna: Makuszyński redivivus. Nowe Książki 1992 nr 1 [dot. też: Złamany miecz].

Po mlecznej drodze

W. Zawistowski. „Pro Arte et Studio1918 z. 13.

Pieśń o Ojczyźnie

A. Breza: Pieśń o Ojczyźnie” w krytyce. Rzeczpospolita 1924 nr 177.
A. Grzymała-Siedlecki: Narodowy poemat Makuszyńskiego. Rzeczpospolita 1924 nr 106.
J. Wittlin: O szczerości w poezji. Wiadomości Literackie 1924 nr 24.
L. Kamykowski. „Przegląd Warszawski1925 z. 43.

Bezgrzeszne lata

A. Stawar. „Wiadomości Literackie1925 nr 31.
W. Żukrowski: Zwierciadło bezgrzesznych lat i kataryniarz. Nowe Książki 1969 nr 20, przedruk w tegoż: Karambole. Warszawa 1973 oraz Rozmowy o książkach. Warszawa 1989.

Fatalna szpilka

H. Drzewiecki: Humor Makuszyńskiego. Wiadomości Literackie 1927 nr 8.

Wycinanki

W. Czereśniewski: Śmiech podmiotowy. Gazeta Literacka 1928 nr 21.

O dwóch takich, co ukradli księżyc

S. Kiedrzyński: Książka o sercu. Kurier Literacko-Naukowy 1929 nr 50.

Listy zebrane

K. Czachowski: Radosny humorysta. Tygodnik Ilustrowany 1929 nr 26.

Wiersze zebrane

L. Pomirowski. „Kurier Poranny1930 nr 327.
Z.Dębicki. „Kurier Warszawski1930 nr 337.
M. Kasterska. „La Pologne”, Paryż 1931 nr 5.

Człowiek znaleziony w nocy

K. Czachowski. „Kultura1932 nr 8.
L. Piwiński. „Wiadomości Literackie1932 nr 14.
Z. Starowieyska-Morstinowa. „Przegląd Powszechny1932 t. 194.

Panna z mokrą głową

J. Sokolicz-Wroczyński: Makuszyński o pannach. Świat 1932 nr 51.
S. Wortman: Powieści Makuszyńskiego. Robotnik 1948 nr 170 [dot. też: Skrzydlaty chłopiec].
M. Graban-Pomirska: Dzikuska. W tejże: Szkoła narzeczonych. Gdańsk 2006.

Przygody Koziołka Matołka

J. Warakomski: Rhyme, rhythm and reason. Translating children's cartoon captions in verse. Relevance Studies in Poland”, Warszawa 2004 vol. 1 [dot. przekł. ang. cz. 1: 120 przygód Koziołka Matołka].

Skrzydlaty chłopiec

A. Grzymała-Siedlecki: Pisma i czyny. Kurier Warszawski 1933 nr 350 [dot. też: Śpiewający diabeł].
D. Vogel-Barenblüth: Legenda współczesności w literaturze dziecięcej. Przegląd Społeczny 1934 nr 3.
S. Wortman: Powieści Makuszyńskiego. Robotnik 1948 nr 170 [dot. też: Panna z mokrą głową].

Śpiewający diabeł

A. Grzymała-Siedlecki: Pisma i czyny. Kurier Warszawski 1933 nr 350 [dot. też: Skrzydlaty chłopiec].

Uśmiech Lwowa

B. Kulka: Lekcja miłości. Guliwer 1995 nr 4.

Awantura o Basię

A. Jesionowski: Apostołowie dobroci. Kultura 1937 nr 7 [dot. też: Złamany miecz].

Wielka brama

A. Grzymała-Siedlecki: Dla młodocianych entuzjastów. Kurier Warszawski 1935 nr 335.
A. Jesionowski. „Kultura1936 nr 5.
B. Ostrowski: Kornel Makuszyński ocenzurowany. Rocznik Gdyński 1998.

Szatan z siódmej klasy [Powieść]

J. Broniewska. „Wiadomości Literackie1938 nr 18.
A. Zahorska: Makuszyński dla młodzieży. Kultura 1938 nr 2.
M. Inglot: Demonizm rozbrojony, czyli o „Szatanie z siódmej klasy” Kornela Makuszyńskiego. Polonistyka 1983 nr 5.
B. Borowiec, M. Kętny: Szatan z siódmej klasy” Kornela Makuszyńskiego. Kielce: Gens 1999, 39 s.

Złamany miecz

A. Jesionowski: Apostołowie dobroci. Kultura 1937 nr 7 [dot. też: Awantura o Basię].
J. Kowalczykówna: Makuszyński redivivus. Nowe Książki 1992 nr 1 [dot. też: Bardzo dziwne bajki].

Kartki z kalendarza [Szkice i felietony literackie]

A. Jesionowski: Wspomnienia pisarzy. Prosto z Mostu 1939 nr 28.
A. Zahorska. „Kultura1939 nr 29.
[W. Zechenter] W. Zech. „Kurier Literacko-Naukowy1939 nr 26.
M.E. Cybulska. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1985 nr 34 dod. „Tydzień Polski”.

Szaleństwa panny Ewy

A. Chruszczyński: Z czego robi się słońce. Kierunki 1958 nr 16.
K. Kuliczkowska: Klasyk literatury popularnej. Nowe Książki 1979 nr 24.

List z tamtego świata

J.E. Płomieński: Tajemnica popularności Makuszyńskiego. Robotnik 1947 nr 188.

Dziewięć kochanek kawalera Dorna i inne opowiadania

J. Kowalczykówna: Opowiadanie roześmianego Jubilata. Nowe Książki 1984 nr 4.
T. Żółciński: Wszystko przez kobiety. Zdanie 1984 nr 5.

J. Prevért: Poezje wybrane

I. Sikora: Liryka Makuszyńskiego. Odra 1989 nr 11.