BIO
Urodzony 25 marca 1901 w Łodzi; syn Stefana Makarczyka, inżyniera, i Heleny Rybarskiej. Dzieciństwo spędził w Warszawie; uczył się kolejno w Gimnazjum Pawła Chrzanowskiego, Gimnazjum im. M. Reja i Gimnazjum im. E. Rontalera. Po wybuchu I wojny światowej, ewakuowany w 1914 wraz z rodzicami, przebywał w Kijowie, gdzie uczęszczał do gimnazjum polskiego i należał do szkolnego kółka dramatycznego; statystował też w Teatrze Polskim Franciszka Rychłowskiego. Z Kijowa przeniósł się do Lwowa. Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej, brał udział w walkach o Lwów. W 1919 powrócił do Warszawy. Po zdaniu matury w 1920 w Gimnazjum św. Kazimierza, zapisał się na Wydział Prawa i Nauk Politycznych na Uniwersytecie Warszawskim. W tymże roku zgłosił się ochotniczo do wojska i w 1. Pułku Artylerii otrzymał stopień podporucznika. W 1921 przeniósł się na Wydział Prawno-Ekonomiczny Uniwersytetu Poznańskiego; w 1926 uzyskał magisterium. Debiutował w 1922 felietonem o Eugeniuszu Małaczewskim, opublikowanym w poznańskim dwutygodniku „Akademik” (nr 5). W 1923 jako korespondent „Kuriera Warszawskiego” wyjechał do Stanów Zjednoczonych; na łamach tego pisma publikował do 1927. Korespondencje z podróży ogłaszał również w piśmie „Świat” (1923-30). W 1923-24 przebywał w Chicago i Detroit, gdzie zajmował się działalnością kulturalną, pomagając teatrom polonijnym i współpracując z czasopismami „Rekord Codzienny” (Detroit) i „Nowiny Polskie” (Milwaukee). W 1924 złożył egzamin dyplomatyczno-konsularny. Następnie został przeniesiony do Waszyngtonu. W 1925 powrócił na krótko do Polski. Jako sekretarz Sekcji Badań Tropikalnych Ligi Morskiej oraz sekretarz generalny polskiego Komitetu „Pro Palestina” wyjechał w 1925 do Tokio, Jerozolimy, Arabii Saudyjskiej i Syrii. W tym czasie rozpoczął również studia historyczne nad epoką Haruna ar-Raszida i dziejami powstania Sandżów; w związku z tym odbywał podróże do Bagdadu i Damaszku. W 1927-28 uczestniczył jako sekretarz delegacji polskiej w komisjach emigracyjnych w Rio de Janeiro, Paryżu, Brukseli i Berlinie. Reportaże z podróży oraz artykuły publicystyczne zamieszczał m.in. w „Rzeczypospolitej” (1926-27), „Tygodniku Ilustrowanym” (1926-28) oraz w „ABC” (1927-31). W tym czasie rozpoczął też twórczość beletrystyczną dla dorosłych i młodzieży. W 1928-30 mieszkał w Paryżu i studiował na wydziale filozoficznym Sorbony; przygotował pracę doktorską pt. Le Cameroun et la page polonaise de son histoire. Jednocześnie interesując się teatrologią, odbył praktykę w teatrze Michoudiéra. W 1930 powrócił do Polski, w 1931-33 wykładał politykę kolonialną wielkich mocarstw w Wolnej Wszechnicy Polskiej oraz technikę korespondencji zagranicznej w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. Około 1932 ożenił się z Kamilą Czarowicz. Był wiceprezesem Wydziału Morskiego Ligi Morskiej i Kolonialnej: w 1934 przewodniczył delegacji polskiej do rokowań z Liberią; odbył też podróż po północnej Afryce. Od 1935 pracował w zakładach „Elektro” S.A. w Łaziskach Górnych na Śląsku; jako delegat Zarządu Spółki, a następnie jej dyrektor, wyjeżdżał wielokrotnie w celach handlowych, m.in. do krajów Bliskiego Wschodu. Równocześnie gromadził materiały do utworów o tematyce marynistycznej. W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził zgrupowaniem 22. Baterii Artylerii przeciwlotniczej w okolicach Sandomierza I Tomaszowa Lubelskiego. Ranny, dostał się do niewoli niemieckiej i do końca wojny przebywał w obozie jenieckim w Murnau; współdziałał z teatrem obozowym i prowadził wykłady z historii Arabów i polityki kolonialnej. Po wyzwoleniu obozu, wiosną 1945 był oficerem łącznikowym Misji Wojska Polskiego w Paryżu. Powróciwszy do kraju, w końcu 1945 został zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (MSZ). Od stycznia do lipca 1946 był chargé d'affaires poselstwa polskiego w Kairze, a następnie naczelnikiem Wydziału Wschodniego MSZ w Warszawie. W 1947 porzucił służbę dyplomatyczną i przeniósł się do Krakowa. W tymże roku ożenił się z Marią Katarzyną Wołłowicz. W 1948 na podstawie rozprawy Historia Sudanu uzyskał doktorat z filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ; promotor profesor Kazimierz Piwarski). W 1949-51 był adiunktem Katedry Filologii Orientalnej UJ; prowadził wykłady i ćwiczenia z historii Bliskiego Wschodu. W 1951-53 pracował na UJ jako kontraktowy wykładowca historii polityki państw europejskich. Wykładał także historię nowożytną w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie (1950-53). W tym czasie przygotował monografię Bliski Wschód w latach 1453-1699, która była zamierzoną pracą habilitacyjną. Prozę, artykuły, felietony zamieszczał m.in. w „Dzienniku Polskim” (1951-59, z przerwami) oraz w „Życiu Literackim” (1952-60, z przerwami). W 1953 zrezygnował z pracy naukowej i zajął się wyłącznie twórczością literacką. Od 1956 współpracował z rozgłośnią radiową „Kraj”. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1937), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1946). Zmarł 16 maja 1960 w Warszawie.
Twórczość
1. Przez Palestynę i Syrję. Szkice z podróży. Warszawa: Gebethner i Wolff 1925, 114 s.
2. U.S.A. Obrazki z Ameryki powojennej. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych 1925, 112 s.
Zawartość
3. Bezdroża pragnień. [Opowiadania]. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych 1926, 141 s.
Zawartość
4. Wyzwolony harem. Powieść. Warszawa: Biblioteka Polska 1927, 188 s. Wyd. 2 Bydgoszcz: Somix 1991, 136 s.
5. Amerykańska karuzela. Powieść. Warszawa: S. Cukrowski [1929], 256 s.
6. Nowa Brazylia. Dżungla – osiedla i ludzie. Przedmowa: A. Świętochowski. Warszawa: M. Arct 1929, 184 s.
7. Przez morza i dżungle. Powieść dla dorastającej młodzieży. Lwów, Warszawa: Książnica-Atlas 1931, 232 s. Wyd. nast: wyd. 1 [!] Katowice: Śląsk 1957, tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1968, wyd. 4 1970, wyd. 5 1974, wyd. 6 1984.
8. Harun ar-Raszid. (Kalif z Bagdadu). [Utwór dramatyczny]. Wystawiane w Niemczech i Bułgarii 1932-1935. [Inf. autora].
9. R. Seem. Opowiadanie. Warszawa: Biblioteka „Tygodnika Ilustrowanego” 1933, 205 s.
10. Porty i marynarze. Humoreski sentymentalne. Warszawa: Liga Morska i Kolonialna 1934, 172 s.
Zawartość
11. Liberia, Liberyjczyk, Liberyjka. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa 1936, 112 s.
12. Na morzu i o morzu. [Opowiadanie]. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy 1937, 57 s.
13. Człowiek z białą głową. [Powieść dla młodzieży]. Powst. 1947. [Inf. autora]. Wyd. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 291 s.
14. Dżafar z Bagdadu. [Powieść]. Kraków: T. Zapiór i Ska 1950, 203 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, wyd 3 tamże 1963; Bydgoszcz: Somix 1991.
15. Kalif z Bagdadu. Sztuka w 14 obrazach. Powst. ok. 1950.
16. Jak kto uważa... Komedia w 3 aktach. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1952. Druk fragmentów II aktu „Życie Literackie” 1952 nr 7 s. 8-9.
17. Wielka polityka. Komedia w 3 aktach. Wystawienie: Kraków: Stary Teatr 1953. Wyd.: Warszawa: Czytelnik 1954, 90 s.
Wystawienia następne
18. Gubernator. Sztuka w 3 aktach. Powst. ok. 1957.
20. Talizman starca z gór. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 278 s.
21. Widziałem i słyszałem. Wspomnienia podróżnicze. Warszawa: Czytelnik 1957, 343 s.
22. Krzywe szable. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 186 s.
23. Orchidea i O takim, co był przemytnikiem. [Opowiadania]. Katowice: Śląsk 1958, 53 s.
24. Trzynaście kobiet. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1958, 354 s. Wyd. 2 tamże 1959.
Zawartość
25. Kobieta zawsze płaci. Gawędy z mórz i wysp koralowych. Warszawa: Czytelnik 1959, 502 s.
Zawartość
26. Po prostu kobieta. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1960, 420 s. Wyd. 2 tamże 1963.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
27. Srebrna ława. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 198 s.
28. Diabeł jest męskiego rodzaju. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1961, 162 s.
Zawartość
29. Siostra zjedzonego człowieka. Wybór opowiadań. Katowice: Śląsk 1965, 374 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1971, wyd. 3 1983;.
Zawartość
Utwory niepublikowane
Przekłady i adaptacje
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1953, 1958.
