BIO

Urodzony 13 czerwca 1899 w Pikulicach (Przemyskie) w rodzinie robotniczej; syn Karola Madeja i Anny z domu Węgier. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Przemyślu. Po śmierci rodziców, z powodu złej sytuacji materialnej, został w 1910 umieszczony w Rudkach najpierw w szkole koszykarskiej, będącej pod opieką społeczną, a następnie w szkole z bezpłatnym internatem. Po wybuchu I wojny światowej przebywał w 1914-15 w Brnie (Morawy) i w Budapeszcie. Po powrocie do Polski, ukończył w 1918 Seminarium Nauczycielskie w Samborze i rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole w Przemyślu. W 1918-20 z przerwami służył ochotniczo w Wojsku Polskim. Następnie uczył w szkołach podstawowych w Staszowie, Sandomierzu i Klimontowie. Zawarł związek małżeński ze Stanisławą Gorczycówną, nauczycielką. Od 1921 mieszkał w Lublinie i pracował jako nauczyciel w szkole średniej. Równocześnie w 1921-24 studiował polonistykę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz jako eksternista ukończył w 1922 wyższe kursy nauczycielskie w Lublinie. Debiutował w 1928 szkicem pt. Jakub Sobieski jako ojciec i wychowawca królów, opublikowanym na łamach tygodnika „Kurier Literacko-Naukowy” (nr 37); drukował tu do 1933. Wiersze, artykuły, recenzje oraz przekłady z języka czeskiego i słowackiego publikował w tym czasie m.in. także w czasopismach: „Gazeta Polska” (1929-33) i „Głos Literacki” (1929-33). W 1929-30 należał do grupy literackiej Kadra. Brał czynny udział w działalności Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP). Od 1929 należał do zespołu redakcyjnego wydawanego przez ZNP czasopisma „Ognisko Nauczycielskie”, w 1932-35 pełnił funkcję jego redaktora, a następnie w 1935-36 redagował „Mały Płomyczek Wiejski”. W 1933 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich, ZLP); był członkiem współzałożycielem, a następnie sekretarzem i wiceprezesem Oddziału Lubelskiego. Od 1932 stale współpracował z dwutygodnikiem społeczno-kulturalnym „Zet”, w którym publikował liczne artykuły, wiersze i przekłady. Ogłaszał także w „Kamenie” (1933-37) i „Miesięczniku Literatury i Sztuki” (1934/35-1935/36; tu też recenzje w dziale Sprawozdania). W 1935, z powodu złego stanu zdrowia, zrezygnował z pracy nauczycielskiej. W 1936-39 kierował działem literackim wychodzącego we Włocławku czasopisma „Promień Słońca”. W styczniu 1939 przeniósł się do Warszawy, gdzie też przebywał w czasie okupacji niemieckiej. Należał do podziemnej organizacji katolickiej Unia i czynnie uczestniczył w cywilnym ruchu oporu, współdziałając w organizowaniu imprez kulturalno-oświatowych; wykładał też we Wszechnicy Narodowej. Po zakończeniu wojny był w 1946-47 kierownikiem Działu Filmów Oświatowych w Instytucie Filmowym, a następnie od 1947 redaktorem technicznym i sekretarzem redakcji „Tygodnika Warszawskiego”; umieszczał tu także swoje recenzje i artykuły. W 1948 aresztowany za działalność polityczną w czasie wojny, otrzymał wyrok siedmiu lat więzienia; stworzył w tym okresie wiele wierszy; w 1958 został zrehabilitowany. W 1952 skreślony z listy członków ZLP, w 1957 został reaktywowany w prawach członkowskich. W 1958-62 redagował czasopismo przeznaczone do nauki języków obcych pt. „Mała Mozaika” (wersja angielska i niemiecka), a następnie do przejścia na emeryturę w 1969Mozaikę” i „Małą Mozaikę” (wersja niemiecka). Kontynuował twórczość poetycką (nie była w zasadzie publikowana). Należał do Klubu Inteligencji Katolickiej. Prowadził tu cykliczne wykłady z zakresu filozofii i religii, m. in. dotyczące Józefa Marii Hoene-Wrońskiego; artykuły i rozprawy z tego zakresu publikował także na łamach czasopism i książek zbiorowych. Wyróżniony m.in. Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Lubelszczyzny”. Zmarł 5 października 1989 w Warszawie.

Twórczość

1. Płonące lonty. Poezje. Warszawa: Literacki Instytut Wydawniczy 1931, 66 s.

2. Pieśń o Bałtyku. Poezje. Warszawa: Biblioteka Kadry 1932, 45 s.

Złoty medal Ligi Morskiej i Kolonialnej w 1935.

3. Widnokrąg. Poezje. Lublin: Związek Literatów 1933, 51 s.

4. Twarz. Poezje. Lublin: Związek Literatów 1934, 23 s.

5. W grudzie ziemi. [Wiersze]. Lublin: Związek Literatów 1934, 62 s.

Zawartość

Cykle: W grudzie ziemi; Polegli w bojach.

6. Linie i granice. [Wiersze]. Lublin: Związek Literatów 1935, 51 s.

Zawartość

M.in. poematy: Joanna d'Arc; Michał Anioł; Juliusz Cezar, oraz cykl: Kształty. (Wiersze drobne).

7. Quo vadis ZNP? [Broszura]. Warszawa: Druk „Bluszcz 1936, 20 s.

8. Drzewo figowe. [Wiersze]. Warszawa: Biblioteka „Zet 1938, 61 s.

9. Wierność krajobrazu. [Wiersze]. Warszawa: [b.w.] 1970, 47 s., maszynopis powielony.

10. Powrót do Itaki. [Wiersze]. Warszawa: [b.w] 1971, [na okładce 1944], 31 s., maszynopis powielony.

11. Tropem głosu rybitwy. [Wiersze]. Warszawa 1972, maszynopis powielony.

Informacja rodziny.

12. Ciechocinek; Wiersze drobne; Wiersze świętokrzyskie. Warszawa: [b.w.] 1961-1976 [na okładce 1995], 43 s., maszynopis powielony.

13. Jak stawiać opór pustce i ogniowi. Wybór poezji. [Wybór, wstęp i objaśnienia: E. Żak]. Warszawa: Fronda 2004, 311 s.

Tu także fragment szkicu A. Madeja: Cyprian Norwid's „Judgement of truth [Przeł.] A. Jones-Dębska.

Utwory niepublikowane

Tomiki wierszy w posiadaniu Biblioteki Instytutu Badań Literackich w formie mikrofilmu:.

Skąd żywot wieczny jest. Więzienie Mokotów. 1949.
Tropem głosu rybitw. 1972 .
Wiem już. 1972.

Utwory niepublikowane, niedatowane

Tomiki wierszy w posiadaniu córki Joanny Szeller:.

Jak stawiać opór pustce i ogniowi.
Liryki więzienne.
Nawet zwątpienie.
Sens trwania.
Synostwo Boże w nas jest.
Wiem już.

Przekłady

1. Z poezji Otokara Brzeziny. [Wiersze]. [Przekł. i wstęp:] A. Madej. [Warszawa:] Biblioteka „Zet1936, 53 s.
2. G. Dzagarov: Ta nasza mała ziemia. [Utwór dramatyczny]. Przekł.: A. Madej i D. Madej. Telewizja Polska 1980.
3. J. Radickov: Chryja. [Utwór dramatyczny]. Przekł.: A. Madej i D. Madej. Telewizja Polska 1984.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1963, 1978, 1988, 1989.

Informacje córki Joanny Szeller 1995.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.

Ogólne

Artykuły

[J. Czechowicz] J. Surmacz: Nowe książki Antoniego Madeja. Zet 1934 nr 24, przedruk w tegoż: Wyobraźnia stwarzająca. Lublin 1972.
S. Czernik: Poeci Lubelszczyzny. Kamena 1934 nr 2 [m.in. dot. A. Madeja].
J. Surmacz: Nowe książki Antoniego Madeja. Zet 1934 nr 24.
K.W. Zawodziński: Liryka. „Rocznik Literacki 1933” wyd. 1934.
S. Napierski: Sprawozdania. Miesięcznik Literatury i Sztuki 1936 nr 7.
[Redakcja:] Antoni Madej. W: Z dziejów kultury i literatury Ziemi Przemyskiej. T. 3. Przemyśl 1978.
E. Żuk: Poezja zapomniana – łaski pełna... Głos 2002 nr 18/19.

Pieśń o Bałtyku

S. Napierski: U poetów. Wiadomości Literackie 1932 nr 33.

Linie i granice

M. Starost: Sprawozdania. Miesięcznik Literatury i Sztuki 1934/35 nr 7.
K.A. Jaworski. „Kamena1935 nr 3.

Drzewo figowe

S. Lichański: Nowe poezje. Pion 1939 nr 1/2.