BIO
Urodzony 2 czerwca 1930 w Łodzi w rodzinie nauczycielskiej; syn Leonarda Maciejewskiego i Julii z Rydzewskich. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Łodzi. Od 1943 pracował jako robotnik w fabryce trykotarskiej „Edmund Adam”. Jednocześnie uczył się na tajnych kompletach. W 1945 rozpoczął naukę w XV Państwowym Gimnazjum i Liceum w Łodzi; w 1949 zdał maturę. W tym czasie był członkiem Związku Harcerstwa Polskiego, a od 1948 Związku Młodzieży Polskiej (do 1956). W 1949 przez trzy miesiące pracował w redakcji „Głosu Robotniczego” jako praktykant, a następnie aplikant dziennikarski. W 1949 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Łódzkim (UŁ). Był wiceprezesem (1950-51) i prezesem (1951-52) Koła Polonistów. W 1951 debiutował recenzją powieści Władysława Machejka Chłopcy z lasu, opublikowaną w czasopiśmie „Wieś” (nr 9). Pierwszą pracę historycznoliteracką pt. Tomasz Kajetan Węgierski opublikował w 1951 w „Pracach Polonistycznych” (ser. 9). W 1952, ożenił się z Ireną Matysiak↑, studentką polonistyki, później historykiem literatury (zmarła 1994). W 1952 po ukończeniu trzyletniego studium o specjalizacji pedagogicznej, rozpoczął studia magisterskie na Uniwersytecie Warszawskim (UW), które ukończył w 1954. Od 1952 pracował w Instytucie Badań Literackich (IBL) Polskiej Akademii Nauk (PAN), początkowo jako zastępca asystenta, a następnie w 1954-58 jako aspirant i uczestnik studium doktoranckiego. Oprócz pracy badawczej w dziedzinie literatury polskiej epoki Oświecenia i drugiej połowy XIX wieku, równocześnie uprawiał krytykę literacką przede wszystkim w zakresie poezji współczesnej. Recenzje i artykuły publikował m.in. w „Nowej Kulturze” (1958-63), „Twórczości” (głównie 1958-62), „Współczesności” (1959-71). W 1957-62 należał do Klubu Krzywego Koła. W 1959-68 pracował na UW, najpierw jako starszy asystent, a po uzyskaniu doktoratu w 1965 w IBL na podstawie pracy pt. Debiut Michała Bałuckiego na tle twórczości «przedburzowców» (promotor profesor Julian Krzyżanowski) – jako adiunkt. W 1966-67 był kierownikiem działu krytyki „Miesięcznika Literackiego”. Redagował w „Tygodniku Kulturalnym” cykle pt. Czytamy wiersze, Lektury i problemy, Style, pojęcia, nurty„(1967-79). Od 1967 należał do Związku Literatów Polskich (ZLP) (w 1978-83 przewodniczący Klubu Krytyki Literackiej ZLP, w 1980-83 członek Głównego Sądu Koleżeńskiego, w 1981-83 członek Zarządu Oddziału Warszawskiego). W 1967 został członkiem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza, w którym pełnił m.in. funkcje członka Zarządu Głównego (od 1978), wiceprezesa (1979-85), przewodniczącego Komisji Krytyki Literackiej (1985-90), od 1995 ponownie wiceprezesa. W 1968 po wydarzeniach marcowych został zwolniony z pracy na UW. W 1969 powrócił do pracy w IBL. W 1970-76 prowadził nadto zajęcia z historii i socjologii literatury na UŁ. W 1972 pełnił funkcję sekretarza redakcji dwumiesięcznika „Teksty” (nr 1-3). Od 1972 był zaangażowany w działalność masonerii; należał do konspiracyjnej loży wolnomularskiej „Kopernik”, przeszedł kolejne stopnie wtajemniczenia, aż do najwyższego 33 stopnia (w 1993). Od 1973 należał do kolegium redakcyjnego tygodnika „Literatura”, z którego w 1976 został usunięty. W 1974 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Od grudnia 1974 do czerwca 1975 przebywał w Paryżu jako stypendysta rządu francuskiego. Od 1976 był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników. W 1976-77 wykładał w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Siedlcach, a od 1977 w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie (do 1982). W 1977 habilitował się w IBL PAN na podstawie pracy pt. Oświecenie polskie. Początek formacji, jej stratyfikacja i przebieg procesu historycznoliterackiego. W 1980-93 należał do Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. W 1980 otrzymał stanowisko docenta w IBL. W tymże roku powrócił do pracy na UW i w redakcji „Literatury”, gdzie w 1981 kierował działem krytyki. W 1981 został kierownikiem Pracowni Pozytywizmu w IBL PAN. Po rozwiązaniu ZLP w 1983 działał w podziemnych strukturach Związku. W 1989 należał do komitetu założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a następnie był członkiem kolejnych zarządów. W 1990 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1995 zwyczajnym. W tymże roku wszedł w skład Rady Naukowej IBL PAN. Był założycielem i redaktorem naczelnym „Tygodnika Literackiego” (1990-91), a po rozłamie w zespole redagował pismo literackie „Potop”, które w 1992 zmieniło tytuł na „Przegląd Literacki” (do 1994). Po powołaniu w 1991 Wielkiej Loży Narodowej Polski był jej dozorcą, wielkim namiestnikiem (od 1992) i wielkim mistrzem (1994-2000). W 1992 objął kierownictwo Pracowni Literatury Okolicznościowej i Użytkowej (Oświecenie-XX Wiek) na UW. W 1993-96 wchodził w skład Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN. W 1995-2004 pełnił funkcję wiceprezesa Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. W 1999-2001 był prezesem Polskiego PEN Clubu. W 2000 przeszedł na emeryturę w IBL PAN. Od tegoż roku został kierował Zespołem Badań Obszarów Trzecich Literatury utworzonym przy Pracowni Literatury II połowy XIX wieku IBL. W 2003 został profesorem Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Od 2004 wchodził ponowne w skład Komitetu Nauk o Literaturze PAN. Za zasługi dla polskiej nauki i kultury otrzymał honorowe wyróżnienie im. W.S. Reymonta. Odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007). Zmarł 9 lutego 2011 w Warszawie; pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim.
Twórczość
1. Przedburzowcy. Z problematyki przełomu między romantyzmem a pozytywizmem. [Rozprawa]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 418 s.
Zawartość
2. Cyprian Norwid. [Monografia]. Warszawa: Pen, Kos 1992, 149 s.
Zawartość
3. Dylematy wolności. Zmierzch sarmatyzmu i początki Oświecenia w Polsce. [Rozprawa]. Warszawa: Latona 1994, 276 s.
Zawartość
4. Obszary i konteksty literatury. [Studia]. Warszawa: DiG 1998, 236 s.
Zawartość
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Prace redakcyjne
Zawartość
Seria II. Warszawa: Latona 1995, 167 s.
Seria III. 1997, 211 s.
Seria IV. 1998, 207 s.
Seria V. 1999, 378 s.
Seria VI. 2000, 332 s.
Seria VII. 2001, 547 s.
Seria VIII. 2002, 192 s.
Seria IX. 2003, 258 s.
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1997, ok. 2006.