BIO

Urodzony 18 kwietnia 1938 w Warszawie; syn Konstantego Łubieńskiego, ekonomisty, i Marii z Bogatyńskich, romanistki i pianistki. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w majątku dziadków pod Dębicą. W 1955 ukończył Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Przyjaciół Dzieci nr 1 im. B. Limanowskiego w Warszawie. Debiutował w tymże roku wierszem pt. Z Tatr (I-IV), opublikowanym w czasopiśmie „Dziś i jutro” (nr 35). Od 1955 studiował na Uniwersytecie Warszawskim, początkowo historię, a następnie przeniósł się na filologię polską, którą ukończył w 1960. Od 1959 ogłaszał także utwory dramatyczne i prozę. Recenzje publikował m.in. w „Twórczości” (1958-61) i „Współczesności” (1959, 1962-65). Po rocznym pobycie we Francji, pracował w 1962-71 w miesięczniku „Polska”. W 1963 ożenił się z Dolores Bokową, historyczką sztuki (rozwód w 1972). Od 1970 należał do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). W 1971-81 był członkiem redakcji tygodnika „Kultura”, publikując recenzje, artykuły. Wiele podróżował m.in. do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Francji, Włoch, USA, Mongolii i Pakistanu. W 1976 zawarł związek małżeński z Katarzyną Zawadzką, tłumaczką. W 1978 był jednym ze współzałożycieli wychodzącego poza cenzurą czasopisma „Res Publica”, w którym drukował artykuły w latach następnych (m.in.: podpisywane KT, TK), także po 1987, kiedy pismo uzyskało debit. W 1979 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W latach osiemdziesiątych publikował w emigracyjnych miesięcznikach „Aneks” (Londyn) i „Zeszyty Literackie” (Paryż). W 1989 został współzałożycielem, a następnie członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz prezesem Oddziału Warszawskiego (do 1996). W 1989-92 był członkiem zespołu redakcyjnego „Tygodnika Solidarność”. W tymże okresie wchodził w skład Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. W roku akademickim 1992/93 zbierał materiały do książki pt. „Porachunki sumienia” w Collegium Budapest w Budapeszcie. W sezonie 1995/96 był konsultantem literackim Teatru na Woli w Warszawie. W 1996 wszedł do kolegium redakcyjnego miesięcznika „Teatr”. W styczniu 1998 został redaktorem naczelnym „Nowych Książek”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006). Zmarł 15 marca 2024 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim..

Twórczość

1. Gra. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1959 nr 9 s. 90-93. Telewizja Polska 1963.

2. Ćwiczenia. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1962, 88 s.

Zawartość

Jeden dzień życia; Śnieg; Spacer przed śniadaniem; W końcu sierpnia; Opowiadanie inżyniera S.; Portret Małgosi; Na posterunku; Węzły; Pocztówka.

3. Stare byki. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1964 nr 7 s. 64-69.

4. Leningrad. [Przewodnik]. [Współautorka:] D. Łubieńska. Kompozycja i układ: K. Saysse-Tobiczyk. [Warszawa:] Wiedza Powszechna 1968, 277 s.

5. Zegary. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1968 nr 10 s. 45-68. Prapremiera: Wrocław, Studencki Teatr „Kalambur 1969. Przedruk zob. poz. .

6. Koczowisko. [Utwór dramatyczny]. „Dialog1974 nr 11 s. 5-35. Prapremiera: Polskie Radio 1978; Wrocław, Teatr Polski 1979. Przedruk zob. poz. .

Nagrody

Nagroda na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu w 1980.

7. Ćwiczenia z aniołem. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1976 nr 8 s. 5-26. Prapremiera: Opole, Teatr im. J. Kochanowskiego 1979. Polskie Radio 1981.

8. Bić się czy nie bić? O polskich powstaniach. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 114 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1980, wyd. 3 1989, wyd. 4 1996, [wyd. 5] rozszerzone Warszawa: Świat Książki 1997, 202 s.

Wyd. nast. łącznie z poz. , pt. Bić się czy nie bić?; Czerwonobiały; Norwid wraca do Paryża. Warszawa: Pavo 1996, 227 s.

9. Pod skórą. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1980, 115 s.

10. Przez śnieg? [Utwór dramatyczny]. Dialog 1981 nr 8 s. 40-57.

11. Zegary; Koczowisko. [Utwory dramatyczne]. Warszawa: Czytelnik 1982, 162 s. Zob. poz. , .

12. Czerwonobiały. [O L. Mierosławskim]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 134 s.

Wyd. nast. łącznie z poz. , pt. Bić się czy nie bić?; Czerwonobiały; Norwid wraca do Paryża. Warszawa: Pavo 1996, 227 s.

13. Pisane przedwczoraj. [Szkice]. [Kraków:] Oficyna Literacka* 1983, 44 s. Przedruk zob. poz. .

Zawartość

Anty-Borowski [dot.: T. Drewnowski: Ucieczka z kamiennego świata]; Bohater przemawia ostatni [dot.: H. Krall: Zdążyć przed Panem Bogiem]; Bohater naszych czasów [dot.: A. Wajda: Bez znieczulenia]; Sennik apokaliptyczny [dot.: T. Konwicki: Mała Apokalipsa]; „Miazga” po dziesięciu latach [dot. powieści J. Andrzejewskiego]; Po wielkiej nagrodzie [dot. Cz. Miłosza].

14. Śmierć komandora. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1983 nr 10 s. 5-37. Prapremiera: Wrocław, Teatr Polski 1984.

Przekłady

Wg. inf. autora przekłady na czeski, francuski i rosyjski.

węgierski

A parancsnok halála. [Przeł.] G. Balogh. Budapest [ok. 1984].

15. Skarbuś. (Słuchowisko teatralne). Dialog 1985 nr 5 s. 5-31.

16. Bohaterowie naszych czasów. Londyn: Aneks 1986, 109 s.

Nagrody

Nagroda Niezależnych Dziennikarzy w 1987.

Zawartość

Co wolno Jowiszowi. [Wstęp]. – Pisane przedwczoraj [szkice z poz. ]. – Jak żyć w ciekawych czasach: Człowiek to brzmi skromnie. (O twórczości J. Trifonowa); Ku pokrzepieniu charakteru [dot.: N. Ejdelman: Łukin, adiutant Wielkiego Księcia Konstantego]; Koniec świata szwoleżerów [M. Brandysa].

17. Sławek i Sławka. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1988 nr 2 s. 5-25.

18. Historia z psem. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1989 nr 11/12 s. 5-20.

19. Norwid wraca do Paryża. [Opowieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1989, 146 s. Wyd. nast. Warszawa: Słowo 1993.

Nagrody

Nagroda miesięcznika „Literatura” w 1989.

Wyd. nast. łącznie z poz. , pt. Bić się czy nie bić?; Czerwonobiały; Norwid wraca do Paryża. Warszawa: Pavo 1996, 227 s.

20. Trzeci oddech. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1991 nr 3 s. 5-14.

21. Strefa nadgraniczna. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1992 nr 4 s. 5-29.

22. Śniadanie do łóżka. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1993 nr 10 s. 5-21. Prapremiera: Warszawa: Stowarzyszenie Autorów ZAiKS 1994.

23. Porachunki sumienia. [Eseje]. Warszawa: Biblioteka „Więzi 1994, 104 s.

Nagrody

Nagroda Warszawska Premiera Literacka w czerwcu 1994.

Zawartość

Pisane w Budapeszcie; Zacząć od siebie; Wczoraj i dziś.

24. Nieobecni mają rację. [Wiersze]. Warszawa: Wydawnictwo Fundacji „Historia Pro Futuro 1996, 42 s.

25. Wzgórze. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1996 nr 11 s. 5-29.

26. Italiam, Italiam... [Utwór dramatyczny]. Dialog 1998 nr 5 s. 19-28.

27. M jak Mickiewicz. [Biografia]. Warszawa: Świat Książki 1998, 317 s. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione tamże 1999; wyd. 2 [właśc. 3] Warszawa: Nowy Świat 2003, tamże 2005.

28. Domy, drzewa, chińska róża. [Utwór dramatyczny]. Dialog 2000 nr 7 s. 35-51.

29. Ostatni. [Utwór dramatyczny]. Dialog 2002 nr 1/2 s. 5-47. Prapremiera: Warszawa, Teatr Narodowy 2003.

30. Ani tryumf, ani zgon. Szkice o Powstaniu Warszawskim. Warszawa: Nowy Świat 2004, 102 s.

31. Wszystko w rodzinie. [Szkice literackie]. Warszawa: Świat Książki 2004, 157 s.

Nagrody

Nagroda Literacka im. W. Reymonta w 2005.

32. Przez las. [Utwór dramatyczny]. Dialog 2007 nr 2 s. 102-116.

Przekłady

1. A. Dante: Boska komedia. 15 pieśni. Przekł. powst. przed 1981. Wyd. pt. Boska komedia. 15 pieśni. Wstęp i przekł.: T. Łubieński. Przypisy i nota biograficzna: J. Mikołajewski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1992, 163 s.

Zawartość

Zawiera przekł. pieśni: Piekło: I, V, XXVI, XXXIII, XXXIV. – Czyściec: I, XVI, XXVII, XXVIII, XXX. – Raj: I, XVI, XVII, XXXI, XXXIII.

Adaptacje

radiowe

pt. Śladem Dantego: Adaptacja: K. Karasek. Polskie Radio 1981.
2. Kossi Efoui: Rzeczy odzyskane. [Utwór dramatyczny]. „Dialog1993 nr 7 s. 57-74.
3. G. Xinjian: Ucieczka. [Utwór dramatyczny]. Przeł. [z francuskiego] T. Łubieński. Dialog 1994 nr 12 s. 68-90.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1997.

Wywiady

Jestem sceptyczny. Rozm. G. Kozyra. Przegląd Tygodniowy 1990 nr 47.
Śnieg i żar. Rozm. H. Zaworska. Literatura 1990 nr 3, przedruk w tejże: Wczoraj i dzisiaj. Poznań 1992.
Porachunki z historią. Rozm. A. Bernat. Nowe Książki 1994 nr 4.
Romantyczne podróże. Rozm. J. Kopciński. Teatr 1997 nr 1.
Rzym koło Nowogródka. Rozm. P. Goźliński. Gazeta Wyborcza 1998 nr 42.
Mickiewicz – jak medium. Rozm. M. Łukaszewicz. Literatura 1999 nr 4.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (G. Wołowiec).

Ogólne

Artykuły

S. Bardijewska: Tomasz Łubieński i problem mitu. Dialog 1986 nr 9 [dot. twórczości dramatycznej].
K. Mętrak: Łubieński po raz pierwszy; Łubieński po raz drugi. Literatura 1990 nr 2, 3.

Ćwiczenia

A. Bukowska: Debiut nietypowy. Współczesność 1962 nr 16.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Z notatnika recenzenta. Tygodnik Powszechny 1962 nr 28.
Z. Żabicki: Zakazane zabawy. Nowe Książki 1962 nr 13.

Zegary

J. Błoński: Łubieński, czyli romantyczność antyromantyczna. Dialog 1969 nr 5.
A. Błaszkiewicz: Tomasza Łubieńskiego gry z romantyzmem. Dialog 1978 nr 2 [dot. też: Koczowisko].
A. Sordyl: Wprowadzenie; Historia jako kreacja, czyli „Zegary” Tomasza Łubieńskiego. W tejże: Między historią, kreacją i mitem. Katowice 2001.

Koczowisko

A. Błaszkiewicz: Tomasza Łubieńskiego gry z romantyzmem. Dialog 1978 nr 2 [dot. też: Zegary].
M. Woźniakiewicz-Dziadosz: Koczowisko” Tomasza Łubieńskiego. Próba interpretacji. W: Dramat polski XIX i XX wieku. Lublin 1987.
A. Sordyl: Tomasza Łubieńskiego polskie – ludzkie piekło w „Koczowisku. W tejże: Między historią, kreacją i mitem. Katowice 2001.

Bić się czy nie bić?

M. Boni: Tożsamość narodu. Miesięcznik Literacki 1979 nr 9.
M. Jodłowski: Trawa nad Morzem Czarnym. Odra 1979 nr 11.
M. Szpakowska: Świadomość ponad stan. Twórczość 1979 nr 2.
B. Łagowski: Dalszy ciąg debaty. W tegoż: Co jest lepsze od prawdy? Kraków 1986.

Pod skórą

A. Baranowska: Ubogi liberał w podróży. Kultura 1981 nr 23.
K. Pysiak: Gra. „Nowe Książki 1981 nr 5.
M. Walicka: Choroba czystych rąk. Twórczość 1981 nr 4.

Czerwonobiały

M. Kozłowski: Rozdrapywanie ran – z dystansu. Tygodnik Powszechny 1983 nr 29.

Śmierć komandora

S. Bardijewska. „Teatr1984 nr 1.
A. Wanat: Nowy Don Juan, czyli zegarek z wodotryskiem. Teatr 1984 nr 10.

Skarbuś

S. Bardijewska: Portret człowieka osobnego. Teatr 1985 nr 9.

Bohaterowie naszych czasów

M. Zaleski: Być przygotowanym na najgorsze, spodziewać się najlepszego. Res Publica 1987 nr 2, przedruk z podtytułem Eseistyka Tomasza Łubieńskiego. W tegoż: Mądremu biada. Paryż 1990.

Norwid wraca do Paryża

Z. Baran: Łubieńskiego „Norwidowanie. Znak 1990 nr 421.
J. Leociak: Powrót, który ocalił Norwida. Nowe Książki 1990 nr 4.
M. Szpakowska: Trzecia niemożliwość. Twórczość 1990 nr 8.
P. Chlebowski. „Studia Norwidiana” [R.] 9/10: 1991/1992.
M. Jentys: Potrójny emigrant. Twórczość 1994 nr 9.

Porachunki sumienia

L. Bugajski: Tradycyjne pytania, tradycyjne odpowiedzi. Twórczość 1994 nr 11.
M. Czerwiński: Coś jak tryptyk rekolekcyjny. Nowe Książki 1994 nr 4.
S. Kopeć: Intello na cenzurowanym. Arka 1994 nr 51.
M. Król: Reszta Europy?Nowe Książki1994 nr 4.

Nieobecni mają rację

D. Pawelec: Pisać wiersze czy nie pisać?Nowe Książki1996 nr 12.
M. Krassowski. „Wiadomości Kulturalne1997 nr 22.

M jak Mickiewicz

M. Kuziak: Dwie opowieści o Mickiewiczu. Dekada Literacka 1998 nr 12.
E. Szymanis: W jak współczesny. Nowe Książki 1998 nr 12.
M. Dernałowicz: Trzeba ustalić fakty. Gazeta Wyborcza 1999 nr 63.

Ostatni

M. Komar: Apetyt na brzoskwinie. Dialog 2002 nr 1/2.

Ani tryumf, ani zgon

J. Kofman: Niechby całe miasto spłonęło. „Tygodnik Powszechnydod. Książki w Tygodniku 2004 nr 8.
K. Kłosiński: Patriotyzm na miarę człowieka. Nowe Książki 2005 nr 1.

Wszystko w rodzinie

D. Nowacki: O potrzebie lustracji (w skali mikro). Nowe Książki 2004 nr 8.
M. Król: Rosja, moja miłość. Tygodnik Powszechny 2005 nr 5.
M. Radziwon: Kochany agencie. Gazeta Wyborcza 2005 nr 68.
T. Venclova: Eks. „Zeszyty Literackie2005 nr 1.