BIO

Urodzony 19 lipca 1901 w Bobinie pod Pińczowem; syn Augusta Łosia, właściciela ziemskiego, i Marii Zaleskiej. Ukończył Gimnazjum im. Władysława Jagiełły w Płocku. W 1920 wziął udział jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wojnie przez trzy lata studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Był instruktorem i działaczem Związek Harcerstwa Polskiego, uczestniczył w międzynarodowych zlotach skautowskich. W 1925 redagował miesięcznik ilustrowany „Wieś, Dwór i Miasto”. W 1927 był krótko kierownikiem artystycznym tygodnika „Harcerz”. W 1927-31 wydawał i razem z Henrykiem Glassem redagował miesięcznik Porozumienia Antykomunistycznego „Walka z Bolszewizmem”. Następnie do 1929 przebywał w Argentynie i Brazylii. Nadsyłał korespondencje i reportaże do wielu czasopism krajowych, m.in. do „Naokoło świata”, „Kuriera Warszawskiego”, „Walki”, „Kuriera Polskiego” i „Świata”. W tym czasie zajmował się też twórczością plastyczną; miał wystawy akwarel w Kurytybie w Brazylii (1929). Po powrocie do Warszawy pracował w wydziale Turystycznym Ministerstwa Komunikacji. Należał do redakcji miesięcznika dla Polaków na obczyźnie „Wieści z Polski” (1930-32). Artykuły i felietony publikował też w „Świecie”, „Iskrach” i „Płomyku”. Współpracował z Polskim Radiem jako autor słuchowisk. Podróżował po Europie. Kontynuował twórczość plastyczną, wystawiał akwarele w Warszawie (1932). W 1932 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP; od 1949 Związek Literatów Polskich). W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie i pracował jako magazynier w wytwórni artykułów spożywczych. Uczestniczył w działalności konspiracyjnej w szeregach Armii Krajowej. Zajmował się też twórczością literacką, przygotowując monografię Kabokle i Indianie oraz powieści Teleskop śmierci i Klub lejtnanta Webera (rękopisy spłonęły w czasie powstania warszawskiego). Po zakończeniu wojny, w 1945 został członkiem Stronnictwa Demokratycznego. W 1946 osiedlił się we Wrocławiu. Krótko prowadził Wydział Kultury i Sztuki w Zarządzie Miejskim. Był współzałożycielem i do 1947 wiceprezesem Koła Miłośników Literatury i Języka Polskiego, przekształconego we Oddział Wrocławski ZZLP; od 1948 pełnił funkcję wiceprezesa, a w 1951-53 prezesa Oddziału. Za zasługi w organizowaniu życia literackiego na Śląsku otrzymał w 1948 Wojewódzką Nagrodę Dolnośląską im. S. Gawińskiego przyznaną przez Wojewódzką Radę Narodową we Wrocławiu. Artykuły, reportaże i fragmenty prozy publikował m.in. w pismach „Ekran Tygodnia” (1947-48), „Zwierciadło Polski i Świata” (1947-50), „Słowo Polskie” (1949, 1952), „Sprawy i Ludzie” (1951, 1953-54). Przygotowywał dwie książki: Opowieści tropikalne i Wilkołaki. Kontynuował współpracę z Polskim Radiem. W 1954 został z powodów politycznych aresztowany i przez blisko rok przebywał w więzieniu. Zmarł 9 marca 1955 we Wrocławiu.

Twórczość

1. Strażnica. Powieść. Lwów: Książnica-Atlas 1925, 168 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1931; Tekst książki uwspółcześnił, do druku przygotował i wstępem zaopatrzył Witold Mak [pseudonim]. Warszawa: Warszawska Oficyna Narodowa* 1987, 104 s.; wyd. z przedmową J. Trznadla. Warszawa: Morex 1995.

2. Pod płóciennym dachem. Piosenki obozowe. Z rysunkami autora. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1927], 38 s.

3. Czendż. Wspomnienia z wielkiej wyprawy na Jamboree. Poznań: W. Krakowiecki 1929, 86 s.

4. Czarny Wojtek. [Opowiadanie]. Warszawa: M. Arct 1932, 31 s. Wyd. 2 tamże 1938.

5. Księżniczka Mafalda. [Opowiadanie]. Warszawa: M. Arct 1932, 31 s. Wyd. nast. tamże [1934].

6. Przygoda w Serra do Mar. [Opowiadanie]. Warszawa: M. Arct [1932], 30 s.

7. Obrońcy Fazendera. [Opowiadanie]. Warszawa: Nowa Literatura 1934, 32 s.

8. Rozbójnik mimo woli. [Opowiadanie]. Warszawa: Drukarnia Popularna 1934, 31 s.

9. Szajka. Powieść. Warszawa: Nasza Księgarnia 1935 [właśc. 1934], 192 s. Wyd. 2 Wrocław: M. Arct, R. Jasielski 1947.

10. Niespodziewany lot. [Opowiadanie]. Warszawa: M. Arct 1936, 31 s.

11. Bohaterski łazik. Opowieść dla młodzieży. Warszawa: M. Arct [1938], 31 s.

12. Klub lejtnanta Webera. [Powieść]. Powst. 1939-1944. Fragmenty: Alarm dla miasta. „Ekran Tygodnia” 1947 nr 7; Dwa kręgi piekła. „Śląsk” 1947 nr 6/7 s. 27-30.

Wg inf. autora całość utworu spłonęła w czasie powstania warszawskiego.

13. Skarb puszczy. Powieść. Słowo Polskie 1952 nr 90-140.

O hodowli doświadczalnej sorków w Białowieży.

14. Tor przeszkód. Wodewil sportowy w 3 aktach. [Współautorki:] E. Szumańska. Muzyka: A. Welus. Prapremiera: Wrocław, Teatr Młodego Widza 1952. Wyd. z uwagami inscenizacyjnymi: S. Bugajskiego. Warszawa: Czytelnik 1953, 188 s.

15. Klucz do Arsenału. [Utwór dramatyczny]. [Współautorka:] E. Szumańska. Prapremiera: Wrocław, Teatr Polski 1954. Druk fragmentów „Sprawy i Ludzie” 1954 nr 26.

16. Teleskop śmierci. (Szkic scenariusza filmowego). Na podstawie powieści „Teleskop śmierci”. Powst. przed 1955. Druk w: W odzyskanym domu. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1956 s. 135-142.

Prace redakcyjne

1. Przewodnik po Wrocławiu. Oprac.: S. Łoś, K. Maleszyński, A. Wrzosek. Pod red. A. Wrzoska. Wrocław: Wrocławski Okręg Polskiego Związku Zachodniego 1948, 140 s.
W oprac. S. Łosia: Informator s. 113-140.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1953.

Słowniki i bibliografie

Polski słownik biograficzny. T. 18. Cz. 3 z. 77. Wrocław 1973 (Z. Kubikowski).

Ogólne

Artykuły

M. Hłasko: Piękni dwudziestoletni. Paryż 1966, passim.
J. Trznadel: Harcerska przygoda kresowa. W tegoż: Spojrzeć na Eurydykę. Kraków 2003.
J. Siedlecka: Harcmistrz Zbych. W tejże: Obława. Warszawa 2005.

Szajka

[S. Essmanowski] S.E.Tygodnik Ilustrowany1935 nr 11.
Z.K.S.: Troski i zabawy kl. V a. Ekran Tygodnia 1948 nr 43.

Tor przeszkód

(z.): Nowy wodewil młodzieżowy. Życie Literackie 1953 nr 7.
A. Dobosz: Albo-albo. Nowa Kultura 1953 nr 26.
A. Pawlikowski: Publiczność na torze przeszkód. Przegląd Kulturalny 1953 nr 24.
Tast: Na torze przeszkód. Po Prostu 1953 nr 19.
H. Vogler: Tor przeszkód”, czyli o pewnym przysłowiu. Życie Literackie 1953 nr 45.

Klucz do Arsenału

Z. Falkowski: Mówi widz ze środkowych rzędów. Dziś i Jutro 1954 nr 49.
Z. Florczak: Optymistyczne przedstawienie we Wrocławiu. Nowa Kultura 1954 nr 43.
Z. Greń: Fałszywy klucz, albo o nadmiarze inwencji. Życie Literackie 1954 nr 38.