ŁANOWSKI Zygmunt

Urodzony 31 lipca 1911 w Tarnopolu; syn Feliksa Łanowskiego, prawnika, urzędnika bankowego, i Wiktorii z Piwockich, z wykształcenia nauczycielki. Uczęszczał do III Gimnazjum im. Stefana Batorego we Lwowie. W 1930 ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Od 1930 studiował prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza (UJK) we Lwowie. W 1935 uzyskał magisterium, a następnie był asystentem UJK, odbywając jednocześnie praktykę administracyjną. Ukończył także na UJK dwuletnie studium dyplomatyczne. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu tych terenów przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich przebywał nadal we Lwowie. Pracował w dziale gospodarczym Uniwersytetu im. I. Franki we Lwowie. W latach okupacji niemieckiej był zatrudniony okresowo jako pomocnik laboranta w Instytucie Biologii. Brał udział w pracy konspiracyjnej jako członek Armii Krajowej (AK); był współpracownikiem Delegatury i Komitetu Walki Cywilnej, szefem nasłuchu radiowego Biura Informacji i Propagandy (BIP) Obszaru Lwowskiego (używał pseudonimów: Damian, Ernest). Uczestniczył w akcji „Żegota” w grupie Przemysława Ogrodzińskiego. Przewodniczył Radzie Przedstawicieli Stronnictw Politycznych Organizacji Podziemnych we Lwowie. Od 21 lipca 1944 pełnił funkcję adiutanta Komendanta Obszaru Południowo-Wschodniego AK, gen. Władysława Filipkowskiego. W tym charakterze znalazł się w składzie delegacji Komendy Obszaru AK we Lwowie na rozmowy w dowództwie 1. Armii Polskiej w Żytomierzu, które miały się rozpocząć 30 lipca 1944. 2 sierpnia tego roku został aresztowany przez władze radzieckie i od września 1944 do stycznia 1946 był internowany w Charkowie, potem w obozie Diagilewo niedaleko Riazania, a od lipca 1947 w zespole obozów leśnych Szora – Moczyliszcze w Maryjskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. W grudniu 1947 został zwolniony i przez obóz przejściowy w Brześciu wrócił do Polski. Z powodu zaawansowanej gruźlicy podjął leczenie najpierw w szpitalu dla wyższych oficerów w Otwocku, potem w Zakopanem, a w marcu 1948 został wysłany do Szwecji, w ramach akcji pomocy ofiarom wojny (Europa-Hjalpen). Początkowo był w szpitalu Söderby w Uttran, a okres rekonwalescencji spędził w Dalarna. W grudniu 1954 przyjechał do Polski i, zamieszkawszy na stałe w Warszawie, zajął się tłumaczeniem literatury szwedzkiej, a także islandzkiej, fińskiej i amerykańskiej. Pierwsze przekłady utworów Birgera Vikstroema i Haldora Kijana Laxnessa zamieścił w 1956 na łamach „Nowych Sygnałów”, „Przeglądu Kulturalnego”, „Nowej Kultury”. W 1957-82 należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, od 1959 był członkiem Sekcji Tłumaczy przy Polskim PEN Clubie, a od 1964 członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1959-68 wchodził w skład zarządu Towarzystwa Polsko-Szwedzkiego. Od 1961 był członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Za twórczość przekładową otrzymał nagrody Akademii Szwedzkiej w Sztokholmie (1968, 1985), nagrodę Towarzystwa Szwedzko-Polskiego (1970), nagrodę Stowarzyszenia Autorów ZAiKS-u (1974). Był członkiem Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC), a także członkiem zagranicznym Towarzystwa Strindbergowskiego (Strindberg Sällskapet) w Sztokholmie (od 1969). Wielokrotnie odbywał podróże do Szwecji. Przyjaźnił się z parą pisarzy szwedzkich Arturem Lundkvistem i Marią Wine. W 1977 został uhonorowany doktoratem honoris causa uniwersytetu w Uppsali. W 1978 otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia, w 1981 nagrodę Polskiego PEN Clubu za przekłady z literatury szwedzkiej, w 1984 Nagrodę Funduszu Szwedzkich Pisarzy za twórczość przekładową. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972), szwedzkim Krzyżem Rycerskim Królewskiego Orderu Wazów I klasy (1975), szwedzkim Orderem Gwiazdy Polarnej I stopnia (1989). Zmarł 30 sierpnia 1989 w Warszawie; pochowany w Otwocku pod Warszawą.