BIO

Urodzony 11 stycznia 1928 w Tarnowskich Górach; syn Franciszka Lubosza, kolejarza, uczestnika powstań śląskich, i Augustyny z Mrozków. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Tarnowskich Górach, gdzie też przebywał w czasie okupacji niemieckiej i po wojnie. W 1948 ukończył Gimnazjum i Liceum Humanistyczne im. Księcia Jana Opolskiego. Następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie; w 1952 uzyskał magisterium. Debiutował w 1950 wierszami O Franciszku i Bez pracy, ogłoszonymi w „Po prostu” (nr 24); za właściwy debiut poetycki uważał utwory z cyklu Historie murzyńskie pt. Muru, O prawo człowieka, Pieśń tragarzy, zamieszczone w tymże roku w „Dzienniku Literackim” (nr 41). Od 1951 pracował w redakcji „Dziennika Zachodniego”, w 1954-55 redagował dodatek tygodniowy tej gazety pt. „Świat i Życie”. Od 1954 był współpracownikiem, a od 1955 członkiem redakcji „Trybuny Robotniczej” (do 1965, z przerwami), w której publikował (też pod pseudonimami: Optymista, Wacław Stanisz) liczne szkice (m.in. w cyklach: Dyliżansem historii w 1962, Miłość ma sto imion w 1964, Z dziejów i pradziejów w 1965), artykuły poświęcone sprawom upowszechniania kultury oraz recenzje literackie i teatralne. Publikował nadto utwory literackie, felietony i artykuły m.in. w „Życiu Literackim” (od 1951), „Panoramie” (od 1956), „Kronice Beskidzkiej” (1959-65; też pod pseudonimami: Beusz, (blu), Blusz), „Kalendarzu Beskidzkim” (1960-66), „Współczesności” (1961-69), „Poglądach” (od 1963). Od 1958 pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Polskiego w Bielsku-Białej (do 1964), Teatru Zagłębia w Sosnowcu (1965-66), Teatru im. A. Mickiewicza w Częstochowie (1966-74). W 1962 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od tegoż roku należał do Związku Literatów Polskich (ZLP). W następnych latach był kilkakrotnie wiceprezesem Oddziału Katowickiego ZLP. W 1963 za poemat Przydrożna pogoda otrzymał I nagrodę w konkursie literackim Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) w Katowicach i Oddziału Katowickiego ZLP. Od 1969 był członkiem Krajowego Komitetu Obrońców Pokoju. W 1969/70 prowadził wykłady z literatury współczesnej oraz ćwiczenia z literatury regionalnej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Od 1970 pracował w redakcji „Poglądów” (od 1973 sekretarz redakcji). W 1972 otrzymał nagrodę WRN w Katowicach za twórczość literacką. W 1974-82 był redaktorem naczelnym do spraw literatury pięknej w Wydawnictwie Śląsk. W tym czasie kontynuował współpracę z „Poglądami”, jako autor licznych artykułów, felietonów, recenzji (podpisany też: Podbipięta, Janusz Porębski, Stańczyk, Blu, OSZ) oraz publikował w miesięczniku „Opole” (1974-86, z przerwami; tu m.in. cykl felietonów List z Katowic w 1977-85) i dzienniku „Wieczór” (1973-82). W 1978 otrzymał nagrodę im. J. Ligonia I stopnia przyznaną przez Stowarzyszenie Pax oraz nagrodę „Opola”. W 1982 powrócił do redakcji „Poglądów”, obejmując funkcję zastępcy redaktora naczelnego. Po likwidacji pisma, w 1983 został kierownikiem redakcji literatury w tygodniku „Panorama” (tu m.in. cykl szkiców Sławni kochankowie w 1982-84). Był sekretarzem Głównej Komisji Rewizyjnej Zarządu Głównego ZLP. W 1983 został członkiem nowego ZLP, a w 1986 członkiem Komisji Kwalifikacyjnej Zarządu Głównego Związku. W tymże roku otrzymał nagrodę miasta Katowic. W 1999 został honorowym obywatelem Tarnowskich Gór. Wyróżniony złotą odznaką Zasłużony w Rozwoju Województwa Katowickiego (1965), odznaką Zasłużony dla Województwa Bielskiego (1965), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1967), Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Krzyżem Kawalerskim (1979) i Krzyżem Komandorskim (1988) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 7 września 2001 w Katowicach.

Twórczość

1. Czas ballady. [Wiersze]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1959, 42 s.

Zawartość

Cykle: Legendy do ocalenia; Czas ballady.

2. Milczenie węgla. [Wiersze]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1962, 47 s.

Zawartość

Cykle: Milczenie węgla; Oczekiwania; Beczka filozofa.

3. Dialog o powstaniu sceny narodowej. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Sosnowiec, Teatr Zagłębia 1965.

Wystawienia następne

Wystawienie: łącznie z: L.A. Dmuszewski: Odwet, czyli Barbara Zapolia.

4. Kraina gwarków i lasów. [Szkice]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1969, 197 s.

Zawartość

Uroda krajobrazu; Człowieczy trud; Srebrny Bytom; Soplicowo; Wolne miasto gwareckie; Wiersze i troski; Pokłon lublinieckim lasom; Szara godzina; Dzień tworzenia.

5. Odkrywanie Kolumba. [Wiersze i proza poetycka]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1970, 74 s,.

Zawartość

Cykle: Szkice do portretu; Dzień po dniu; Przypowieści.

6. Spotkania literackie. Esej. Chorzów: Teatr im. A. Mickiewicza w Częstochowie 1970, 20 s.

7. Budziszyn. Z dziejów tysiącletniego miasta. [Album]. Fotografie: G. Grosse. Tekst: B. Lubosz. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk; Budziszyn, Ludowe Nakładnictwo „Domowina 1975, 132 s.

8. Opowiedzieć zapomnienie. Opowiadania. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1976, 168 s.

Zawartość

Spowiedź Alojzego Mroczka — dowódcy powstańczego; Śląski hetman; Elegant; Burian Jednooki wyrusza na wojnę; Opowiedzieć zapomnienie; W śnie większym od cierpienia; Stary Człowiek z fajką.

9. Filomaci i entuzjaści. [Szkice]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1977, 204 s.

Zawartość

Godziny śląskie Adama Mickiewicza; Nadzieje i radości [o J. Lompie]; Z książką w plecaku; Es geht schon los... [o P. Stalmachu]; Opowieści cieszyńskich filaretów; Droga do oficyny drukarskiej Karola Prochaski; Poezja powstańczego trudu [dot. powstań śląskich]; W poszukiwaniu utraconych nadziei literackich [o E. Imieli].

10. Wyjście z ognia. [Powieść]. Powst. 1977. Wyd. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk” 1979, 160 s.

Nagrody

Nagroda Ministerstwa Górnictwa i Oddziału Związku Literatów Polskich w Katowicach w 1977.

11. Spojrzenie za siebie. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 48 s.

12. Rzecz osobista. [Wiersze]. Bielsko-Biała: Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne 1980, 24 s.

13. Bohaterowie i statyści. [Eseje]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1982, 222 s.

Zawartość

Muzy hetmańskie pod Byczyną; Kuźnice ariańskie; Wolter pod Oławą i Lipskiem; Godziny śląskie Adama Mickiewicza [poz. ]; Stary guślarz i wrocławscy studenci [dot. A.E. Odyńca]; Konrad poezji śląskiej [o J.N. Jaroniu]; Nieznane dzieła, nieznani bohaterowie [dot. E. Imieli]; Literatura powstańczego trudu [dot. tematu powstań śląskich w literaturze polskiej].

14. Gniazdo. Wybór wierszy. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1983, 126 s.

Zawartość

Cykle: Przepisane z życiorysu, czyli o wierności; Przepisane ze snu, czyli o nadziei; Przepisane z czytanki, czyli o miłości; Przepisane z kronik rodzinnych, czyli o zapomnieniu.

15. Paweł Stalmach. (1824-1891). Pierwszy z budzicieli ducha narodowego na Śląsku Cieszyńskim, redaktor „Gwiazdki Cieszyńskiej”, twórca i pierwszy prezes Macierzy Ziemi Cieszyńskiej. Katowice: Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne 1986, 15 s.

16. Opowieści o sławnych kochankach. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987, 256 s. Wyd. 2 tamże 1989.

Zawartość

Kochana czarownica. Władysław IV Waza i Jadwiga Łuszkowska; Więcej pychy niż miłości. Królowa Anna Austriaczka i książę Buckingham; Intymność Szekspirowska w Saskich dekoracjach. August II Mocny i Aurora von Königsmark; Carskie wrota namiętności. Caryca Anna i Ernest Biron; Królewska tancerka. Fryderyk II i Barberina Campanini; Europa straciła dla mnie swój urok. Izabela Czartoryska i diuk de Lauzun; Rozterki miłosne poetyckiego Fausta. Johann Wolfgang Goethe i Maria Szymanowska; Miłość po włosku. George Byron i Teresa Guiccioli; Romanse i ballady. Adam Mickiewicz i Karolina Kowalska; Uniesienia i nienawiść, George Sand i Alfred de Musset; Romans dyplomatyczny. Aleksander Walewski i Rachel Félix; L’amour de vanité. Zygmunt Krasiński i Delfina Potocka; W kleszczach dwuznaczności. Władysław Syrokomla i Helena Majewska; Łaskawa pani. Cesarz Franciszek Józef i Katarzyna Schratt; Miłość do Mileny. Franz Kafka i Milena Jesenska.

17. Słowo ojczyste na Śląsku. [Szkic]. Katowice: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 1988, 27 s.

18. Cztery pory odkupienia. [Poemat]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1990, 99 s.

19. Wawel. [Wiersze]. Opole: Wydawnictwo Oddział Związku Literatów Polskich „Wers 1990, 73 s.

Tu też poemat pod tytułem: Wawel.

20. Wiersze łużyckie. Katowice: Muzeum Śląskie 1992, 20 s.

21. Z Czuchowa w świat. Wspomnienie o Wilhelmie Szewczyku w I rocznicę śmierci. Katowice: Muzeum Śląskie oraz Towarzystwo Przyjaciół Katowic 1992, 16 s.

22. Alfabet śląski. Katowice: Structura 1995, 208 s.

Zawiera wspomnienia dotyczące m.in. pisarzy, — nadto noty biograficzne.

23. Twoja zagłada w Rzymie. Powieść z czasów Petrarki. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1995, 400 s.

24. Cienie Wieży Spadochronowej. Katowice: Fundacja Nagród i Wyróżnień im. Bohaterów Wieży Spadochronowej 1996, 152 s.

Dotyczy działalności Związku Harcerstwa Polskiego na Śląsku we wrześniu 1939.

Nagrody

Nagroda specjalna Wojewody Katowickiego E. Ciszaka w 1995.

Zawartość

Zawiera szkic B. Lubosza pod tytułem: „Obrona cywilna i literatura” oraz antologię wierszy, m.in. B. Lubosza.

25. Cola di Rienzo. [Powieść]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1997, 257 s.

26. Śląski hetman. Opowiadania. Wczoraj, przedwczoraj i dzisiaj. Katowice: Structura 1997, 178 s.

27. Kobieto, boski diable. Opowieści z Mickiewiczowej Litwy. Katowice: Structura 2000, 349 s.

Opowieść biograficzna o Adamie Mickiewiczu.

28. Późny horyzont. Wiersze. Katowice: Structura 2001, 167 s.

Wybory utworów literackich w przekładach

niemiecki

Im Sommerlauf gefangen. Gedichte. [Przeł.:] H. Bereska, K. Lorenc, R. Baron, A. Diwersy. Trier-Merzig 1985.

Adaptacje, przekłady, montaże

Dzień dobry, Juliuszu. [Montaż utworów poetyckich J. Słowackiego]. Oprac. B. Lubosz. Wystawienie: Bielsko-Biała, Teatr Polski 1959.
F. Schiller: Sprzysiężenie Fiesca w Genui. Przeł. B. Lubosz. Wystawienie: Bielsko-Biała, Teatr Polski 1959.
G. Morcinek: Ondraszek. Adaptacja sceniczna B. Lubosz. Wystawienie: Bielsko-Biała, Teatr Polski 1962.
Powstańczy rapsod. [Montaż poetycki]. Oprac. B. Lubosz. Wystawienie: Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego, Mała Scena 1966.
Strofy miłosne. Oprac. B. Lubosz. Wystawienie: Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1966.
Do bytomskich strzelców. Oprac. B. Lubosz. Telewizja Estrada Literacka 1969.
Nie chcemy koron, złotych śmieci. Widowisko poetyckie. (Fragmenty). Opole: Wojewódzki Komitet Frontu Jedności Narodu, Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację 1970, 31 s.
Rapsod o Leninie. Widowisko poetyckie w adaptacji tekstów i oprac. dramaturgicznym. B. Lubosza. Wystawienie: Częstochowa, Teatr im. A. Mickiewicza 1970.
M. Nowak-Njechorński: Mistrz Krabat, dobry łużycki czarodziej. Legendy spisał i obrazkami ozdobił M. Nowak-Njechorński. Tłumaczył z górnołużyckiego B. Lubosz. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk; Budziszyn: Ludowe Nakładnictwo „Domowina 1979. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1982, wyd. 3 1983, wyd. 4 1988.
J. Koch: Drzewo wiśni. [Powieść]. Tłumaczył z górnołużyckiego B. Lubosz. Katowice: Akapit 1993, 134 s.

Prace redakcyjne

1. Ponad milczeniem i walką. Antologia poezji i satyry powstań śląskich. Zebrał, oprac., wstępem i posłowiem opatrzył B. Lubosz. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1970, 186 s. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Oddział w Katowicach.
2. Życie teatralne w Częstochowie 1870-1945-1970. Red. B. Lubosz. Częstochowa-Chorzów: Państwowy Teatr im. A. Mickiewicza 1970, 116 s.
3. J. Wolker: Ballada o śnie. [Wiersze ]. Wybór: J. Waczków. Wstęp i przypisy: B. Lubosz. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1978, 154 s.
4. Insurgenci. Opowiadania o powstaniach śląskich. [Wybór i wstęp:] B. Lubosz. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1980, 302 s.
5. J.N. Jaroń: O nic nie proszę. Liryki powstańcze. [Wiersze]. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył B. Lubosz. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1981, 71 s.
6. Latarnia. Współczesna nowela łużycka. Wstęp i noty B. Lubosz. Wybór: J. Krawža. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk [1982], 210 s.
7. Z biegiem Strugi, z biegiem lat. Antologia powojennej poezji Serbo-Łużyczan. Wyboru wierszy dokonał, wstępem i przypisami opatrzył B. Lubosz. [Przeł.] B. Lubosz. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1993, 108 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN ok. 1972, 1988.

Wywiady

Mała ojczyzna. Rozm. P. Przecławski. Dziennik Zachodni 1982 nr 107.
Pracuję jak rzemieślnik — systematycznie i konsekwentnie. Rozm. B. Sośnierz. Wieczór 1985 nr 96.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (F. Lichodziejewska).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Książki

B. Lubosz. Tropiciel słów. Siedemdziesiąt lat Bolesława Lubosza. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1998, 186 s.

Artykuły

F. Fornalczyk: Płatnik rachunku pochodzenia. Opole 1987 nr 3/4 [dot. twórczości B. Lubosza].
K. Karwat: Tropiciel słów. Dziennik Zachodni 2001 nr 215 [wspomnienie].

Czas ballady

F. Fornalczyk. „Głos Szczeciński1959 nr 97, przedruk w tegoż: Znaki życia. Poznań 1961.
[T. Karpowicz] (Kat): Czas myślenia. Odra 1959 nr 21.
A. Wilkoń: Czas konwencjonalnych smutków. Życie Literackie 1959 nr 17.

Milczenie węgla

W. Nawrocki: Wiersze Bolesława Lubosza. Poglądy 1963 nr 1.
K. Ratoń: Romantyzm i materia. Współczesność 1964 nr 6 [dot. też: Czas ballady].

Kraina gwarków i lasów

F. Fornalczyk: Ziemia tarnogórska i jej ludzie. Nowe Książki 1969 nr 19.
T. Kijonka: O ziemi srebra i wierszy. Poglądy 1969 nr 17.

Odkrywanie Kolumba

T. Kijonka: Poezja sobie wierna. Poglądy 1970 nr 14.
W. Grajewski. „Poezja1971 nr 5.
W. Natanson: Poezja węgla. Życie Literackie 1971 nr 10.
I. Smolka: W ziemi i na ziemi. Współczesność 1971 nr 1.

Opowiedzieć zapomnienie

W.K. Janota: Opowiedzieć człowieka. Poglądy 1976 nr 13.
J. Koprowski: Ballady prozą Lubosza. Nowe Książki 1976 nr 18.
A. Siekierski: Na każdego przyjdzie czas. Opole 1976 nr 9.
F. Fornalczyk: Ludowi herosi od przodu i od tyłu. Życie Literackie 1977 nr 42.

Filomaci i entuzjaści

J. Hajduk-Nijakowska: Gawędy Lubosza. Opole 1978 nr 2.

Wyjście z ognia

J. Górdziałek: Nowe i stare powieści górnicze. Tygodnik Kulturalny 1980 nr 49.
B.S. Kunda: Współczesny moralitet. Życie Literackie 1980 nr 36.
S. Zieliński: Czarny krzyż. Nowe Książki 1980 nr 2.

Spojrzenie za siebie

J. Feusette: Spod szorstkiej sierści. Opole 1978 nr 7.
E. Biela: Węglowy chleb poezji. Tygodnik Kulturalny 1979 nr 48.
A. Kaliszewski: Między niebem a kuźnią ziemi. Życie Literackie 1979 nr 24.

Bohaterowie i statyści

J. Karkoszka: Z ziemi śląskiej do... Polski. Poglądy 1983 nr 9.
J. Skórczyńska. „Dziennik Zachodni1983 nr 63.

Gniazdo

J. Kajtoch: Najmniej o rodowodzie. Podbeskidzie 1984 nr 13/14.
J. Kurowicki: Lubosz: Kilka światów w jednym. Poezja 1984 nr 2.
W. Zieliński: Powroty do źródeł. Życie Literackie 1985 nr 11.

Opowieści o sławnych kochankach

E. Pochroń: Lubosz na tropie sławnych kochanków. Trybuna Opolska 1987 nr 285.
J. Górdziałek: Opowieści o miłowaniu. Dziennik Zachodni 2002 nr 194.

Cztery pory odkupienia

R. Bednarczyk: Czas odkupienia. Tak i Nie 1988 nr 70.
J. Karkoszka: Powroty są do serc... Trybuna Śląska 1991 nr 8.
W. Sikora: Sobie zapisaliśmy przetrwanie w niedoskonałości. Zwrot 1991 nr 10.

Śląski hetman

W. Konopelska. „Śląsk1998 nr 1 [recenzja: Śląski hetman].

Kobieto, boski diable

M. Piechota. „Śląsk2000 nr 9.

Ponad milczeniem i walką

R. Hładko: Poetyka walki, rozpaczy i przetrwania. Wczoraj, Dzisiaj, Jutro 1970 nr 3.
Z. Bednorz: Słowo, które było w samym środku walki. Kwartalnik Opolski 1971 nr 2.
M. Fazan. „Zaranie Śląskie1971 nr 1.