BIO
Urodzona 25 grudnia 1903 we Lwowie; córka Zygmunta Lisiewicza, doktora praw, adwokata, i Eugenii z Kubickich, pianistki; młodsza siostra Mieczysława Lisiewicza ↑, poety i prozaika. W 1922 ukończyła Gimnazjum ss. Niepokalanek w Jarosławiu. W 1930-32 uczęszczała do Szkoły Dramatycznej Wandy Siemaszkowej we Lwowie i w 1932 złożyła egzamin aktorski w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie. Odbyła praktykę sceniczną w Teatrach Miejskich we Lwowie pod dyrekcją Wilama Horzycy. W 1932 została członkiem Związku Artystów Scen Polskich (ZASP). Równocześnie od 1930 pracowała w Wydziale Programowym Rozgłośni Polskiego Radia we Lwowie. Debiutowała nadaną przez radio 24 grudnia 1930 recenzją zbioru nowel Janusza Meissnera ↑ pt. Licznik z czerwoną strzałką. W następnych latach była autorką licznych felietonów i słuchowisk nadawanych w programie rozgłośni lokalnej oraz Warszawa II, a także reportaży muzycznych pisanych wspólnie z Jerzym Tepą ↑; w 1931-35 prowadziła cotygodniowy przegląd wydawnictw pt. Wśród książek (pod pseudonimem Helena Boyer). Była współtwórczynią Wesołej Lwowskiej Fali oraz członkinią jej zespołu, jako Ciotka Bańdziuchowa; w 1932-39 wystąpiła w około 180 audycjach i 200 przedstawieniach teatralnych zespołu objazdowego Fali. Od 1935 pełniła funkcję sekretarza programu lwowskiego radia. W prasie debiutowała wierszem pt. Młoda rzeczka, ogłoszonym w czasopiśmie dla dzieci „Mały Światek” (1930/31 nr 1). Rozwijając twórczość literacką, publikowała szkice, artykuły i prozę w czasopismach „Kurier Literacko-Naukowy” (1935), „Ilustrowany Kurier Codzienny” (1936), „Wola i Czyn” (1938) oraz „As” (1939) i „Światowid” (1939, pod pseudonimami: Helena Dorożyńska, Maria Rakowska). Rozpoczęła też około 1935 twórczość dramatopisarską. Po wybuchu II wojny światowej przebywała nadal we Lwowie. Jako spikerka, do ostatniej chwili przed zajęciem radiostacji lwowskiej przez władze sowieckie nadawała pod kierunkiem gen. Mariana Kukiela komunikaty. Następnie włączyła się w działalność konspiracyjną. Aresztowana 1 kwietnia 1940 przez NKWD, przebywała do 1941 w lwowskim więzieniu Brygidki przy ulicy Kazimierzowskiej. Stąd, przenoszona do różnych więzień, została ostatecznie zesłana do łagru na Kołymę, do miejscowości Magadan nad Morzem Ochockim. Po zwolnieniu w 1942 na mocy układu Sikorski-Majski, częściowo drogą morską dotarła do formującej się w Kazachstanie Armii Polskiej, z którą ewakuowała się na Bliski Wschód. Wiersze, prozę i artykuły literackie publikowała w prasie wojskowej „Gazeta Polska” (Jerozolima, 1942), „Ku wolnej Polsce” (Palestyna — Egipt, 1942) oraz w „Wiadomościach Polskich” (Londyn, 1943; podpisana Teodozja Elwicz). Od 1943 służyła w Pomocniczej Służbie Kobiet Polskich Sił Powietrznych (w 1945 otrzymała stopień podporucznika). Posiadała liczne odznaczenia wojenne. W 1945 przybyła wraz z wojskiem do Szkocji. Po demobilizacji w 1948 zamieszkała w Londynie i podjęła pracę jako urzędniczka. Równocześnie kontynuowała twórczość dramatopisarską, uzyskując liczne nagrody w konkursach dramatycznych. Współpracowała z Sekcją Polską Young Men's Christian Association (YMCA) i Stowarzyszeniem Polskich Kombatantów, pisząc utwory dramatyczne dla ich amatorskich zespołów teatralnych. Prozę, artykuły i felietony publikowała w wielu czasopismach emigracyjnych, m.in. w „Ostatnich Wiadomościach” (Mannheim, 1949-60; tu też pod pseudonimem Kamila Leliwa), „Gazecie Niedzielnej” (Londyn, 1952, 1965-66), „Wiadomościach” (Londyn, 1953-72, z przerwami), „Polsce Wiernej” (Paryż, 1953-54), „Orle Białym” (1959-71, z przerwami; tu też pod pseudonimem Kamila Leliwa). Od 1959 była współpracownikiem „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza” (tu w 1968 cykl prozą pt. Fantazje księżycowe) i jego dodatku „Tydzień Polski” (tu w 1971 stała rubryka porad kobiecych pt. Przeważnie dla pań, czasami dla panów, a w 1972-75 stały cykl felietonów pt. W 4 oczy pod pseudonimem Siostra Anna). W 1961-71 redagowała „Głos Kobiet”, pismo Zjednoczenia Kobiet na Emigracji. W 1967 i ponownie w 1968 otrzymała nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. W 1968-73 pełniła funkcję prezesa Związku. Czynnie działała w PEN Club Center for Writers in Exile. Należała do Koła Lwowian. Była kierowniczką Domu Pisarza w Londynie. W 1974 otrzymała nagrodę Fundacji im. A. Godlewskiej w Zurychu. Sporadycznie występowała na scenie Teatru Polskiego ZASP w Londynie (w 1949 we własnej sztuce Słoneczniki; w 1965 jako Eugenia w Tangu Sławomira Mrożka; w 1968 jako Pani Słowikowska w Gałązce rozmarynu Zygmunta Nowakowskiego; w 1971 jako Pani Gurzycka w Świadku Romana Orwida-Bulicza; w 1974 jako Wiktoria w Lekarzu bezdomnym Antoniego Słonimskiego). W 1972 zamieszkała w Hove, w hrabstwie Sussex. Zmarła 8 maja 1975 w Londynie; pochowana na cmentarzu Hampstead.
Twórczość
1. Manon Lescaut. [Dramat w 3 aktach]. Powst. 1935.
Przekłady
czeski
2. Pissica. [Powieść dla dzieci]. Powst. 1938.
3. Słoneczniki. Komedia w 3 aktach. Powst. 1938/1939. Prapremiera: Londyn, Teatr Polski „Konfraternia” 1949.
4. Dom. Sztuka w 3 aktach. Powst. 1944.
Nagrody
5. [Pamiętnik z Rosji]. Powst. 1945.
Nagrody
6. Dwa ogniwa. Utwór sceniczny w 1 akcie. „Poradnik Świetlicowy”, Londyn 1950 nr 113/114 s. 18-24. Wyd. osobne Londyn: Sekcja Polska YMCA w Wielkiej Brytanii, Zarząd Główny Stowarzyszenia Polskich Kombatantów 1950, 24 s. Prapremiera: (jako sztuka czytana) Londyn, Związek Polek 1952.
Przekłady
angielski
7. Legenda. Utwór sceniczny w 1 akcie. „Poradnik Świetlicowy”, Londyn 1950 nr 120 s. 6-10.
8. Pazur niedźwiedzi. Jednoaktówka w 3 odsłonach [dla dzieci]. „Poradnik Świetlicowy”, Londyn 1950 nr 115 s. 5-10.
9. Pomyłka Urszuli. Utwór sceniczny w 1 akcie. „Poradnik Świetlicowy”, Londyn 1950 nr 118 s. 8-13.
10. Skórka z pomarańczy. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Londyn, Teatr Polski 1950.
11. Wejście tylko dla służby. Komedia w 3 aktach. Powst. ok. 1950. Druk w: Dramat i teatr emigracyjny po roku 1939. Wrocław 1998 s. 239-297.
Nagrody
12. Amator. Utwór sceniczny w 1 akcie. „Poradnik Kulturalno-Oświatowy”, Londyn 1951 nr 126/127 s. 19-25.
13. Lepiej późno niż nigdy. Komedia w 1 akcie. „Poradnik Kulturalno-Oświatowy”, Londyn 1951 nr 135/136 s. 17-25.
14. Szklanka mleka. [Utwór sceniczny w 1 akcie]. „Poradnik Kulturalno-Oświatowy”, Londyn 1951 nr 128/129 s. 20-30. Prapremiera (jako sztuki czytane) wspólnie z Pokój ludziom dobrej woli [poz. ↑] z podtytułem (Opowieści wigilijne). Londyn, Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie 1952; Londyn, Teatr Sztuk Czytanych 1955.
15. Jaworowe buty. Komedia w 3 aktach. Powst. ok. 1952. Prapremiera: Londyn, Teatr Aktora 1955.
Nagrody
16. Madame X-ów. Sztuka w 3 aktach, 2 odsłonach. Prapremiera: Londyn, Teatr Sztuk Czytanych 1952. Druk z podtytułem Sztuka w 3 aktach z prologiem i epilogiem. „Dodatek Tygodniowy Ostatnich Wiadomości”, Mannheim 1954 nr 27 s. 1-2, 4.
Wystawienia następne
Nagrody
17. Pokój ludziom dobrej woli. Przypowieść wigilijna w 1 obrazie. Powst. przed 1952. Prapremiera (jako sztuki czytane) łącznie ze Szklanka mleka [poz. ↑] z podtytułem (Opowieści wigilijne): Londyn, Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie 1952; Reżyseria: W. Mirecki. Londyn, Teatr Sztuk Czytanych 1955. Druk „Głos Kobiet”, Londyn 1970 nr 54 s. 5-16.
18. Przesyłka z Polski. (Obrazek sceniczny). „Gazeta Niedzielna”, Londyn 1952 nr 22-25. Wyd. osobne Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” 1952, 40 s.
19. Szalenie miły wieczór. Jednoaktówka w 2 odsłonach. „Poradnik Kulturalno-Oświatowy”, Londyn 1952 nr 146/147 s. 18-28. Prapremiera: Nottingham, Teatr „Pod Chmurką” (zespół amatorski) 1966.
20. Zmowa przedmiotów martwych. (Jednoaktówka). „Poradnik Kulturalno-Oświatowy”, Londyn 1952 nr 143/144 s. 18-29.
21. W sobotę po południu. Farsa w 1 akcie. „Poradnik Kulturalno-Oświatowy”, Londyn 1954 nr 168/169 s. 16-27. Wyd. osobne Londyn: Polska YMCA w Wielkiej Brytanii, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów 1955, 42 s.
22. Siostra Ikara. [Powieść]. „Ostatnie Wiadomości”, Mannheim 1955 nr 34-107.
23. Żdan i Puk. (Obrazek sceniczny dla dzieci — do odegrania na uroczystość obchodu Święta Niepodległości). „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1955 nr 265 s. 3.
24. Wakacje. Utwór sceniczny w 1 akcie. „Poradnik Kulturalno-Oświatowy”, Londyn 1956 nr 192/193 s. 14-22.
25. Tajemnica. [Powieść]. Powst. ok. 1958. Por. poz. ↑.
Nagrody
26. Zwykłe godziny, rzecz o Mickiewiczu. Prapremiera jako sztuka czytana: Rzym, Oberża Mickiewiczowska 1958 [inf. autorki].
27. Konik morski. Komedia w 3 aktach. Powst. ok. 1961.
28. Dziura w dachu. Nowele. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1962, 60 s.
Zawartość
29. Radość życia. [Mikropowieść]. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1963 nr 287-289, 291.
Nagrody
30. Chleb. [Powieść]. „Gazeta Niedzielna”, Londyn 1965 nr 28-52, 1966 nr 1-7. Wyd. osobne Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” [1966], 103 s. Zob. też poz. ↑.
31. Wyspy Dobrej Woli. [Powieść]. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1965 nr 218-240.
32. Ostrzegam. Pamiętniki Ewy. „Głos Kobiet”, Londyn 1967 nr 32-36, 1968 nr 37-42, 1969 nr 43-53.
33. Pokuta wody. [Mikropowieść]. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1969 nr 177, 179-181, 183, 185-187, 189.
34. Don Kiszot w aucie. [Powieść]. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1971 nr 128-310, 1972 nr 2-157.
35. Lwowskie polityczne. Powst. 1972. Druk fragmentów „Tydzień Polski”, Londyn 1972 nr 45 s. 8; pt. Lwowskie pospolite. „Tamże”, 1972 nr 49 s. 9, 1973 nr 1 s. 9, nr 5 s. 6.
36. Króliczek. [Powieść]. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1973 nr 49-292.
Utwory niepublikowane, niedatowane
Według informacji autorki i S. Legeżyńskiego („Syrena” Londyn 1958 nr 51/52) niedatowane utwory sceniczne w rękopisach:.
Przekłady i adaptacje
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1967, 1972.
