BIO
Urodzony 28 kwietnia 1925 w Wilczynie pod Koninem; syn Stanisława Lichniaka, urzędnika, i Kazimiery z Furmańskich. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i pracował fizycznie, m.in. jako pomocnik stolarza i murarza. Równocześnie uczył się na tajnych kompletach Gimnazjum i Liceum im. Władysława IV; w 1944 zdał maturę. Po zakończeniu wojny, studiował w 1945-50 filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. W tym czasie rozpoczął pracę dziennikarską jako reporter miejski w gazecie „Wieczór Warszawy” (1946-47; tu notatki podpisywał PHY). Debiutował jako krytyk literacki w 1947 recenzją książki Zofii Starowieyskiej-Morstinowej Kabała historii, zamieszczoną w tygodniku „Dziś i jutro” (nr 24); z pismem tym stale współpracował do 1956 (tu m.in. recenzje w cyklu Obrachunki ze współczesnością oraz utwory prozą). W 1947 został członkiem Stowarzyszenia Pax, w którym podjął działalność społeczno-polityczną i kulturalną. Recenzje literackie publikował w „Przeglądzie Powszechnym” (od 1948; tu stały dział Przegląd piśmiennictwa), w „Słowie Powszechnym” (od 1948; tu m.in. w 1959-78 recenzje filmowe w cyklu Listy do kinomanów oraz w 1974-78 Listy o książkach). W 1949 otrzymał Nagrodę Literacką Młodych im. W. Pietrzaka. Był redaktorem dodatku młodzieżowego „Słowa Powszechnego” pt. „W młodych oczach” (1949-51). W 1954 ożenił się z Zofią Czartoryską, nauczycielką. W 1954-57 i ponownie od 1965 należał do Związku Literatów Polskich (ZLP). Od 1956 współpracował z tygodnikiem „Kierunki”; w piśmie tym publikował teksty krytycznoliterackie, m.in. cykle recenzji Dalsze ciągi, Raptularz literacki (1956-57), Monologi kibica literackiego (1957-58), Bryk do literatury współczesnej (1959-60). Od 1957 należał do Klubu Literatów Krąg (od 1981 prezes). W 1956-65 pełnił funkcję kierownika redakcji literackiej Instytutu Wydawniczego Pax (okresowo zastępca redaktora naczelnego), następnie został konsultantem Instytutu w zakresie literatury pięknej i literaturoznawstwa. Był redaktorem naczelnym „Życia i Myśli” (1958-60). Współpracował z pismem „Zorza” (od 1968; tu m.in. do 1971 cykl felietonów Tele-refleksje i Gawędy o literaturze). W 1968 wszedł w skład prezydium Zarządu Stowarzyszenia Pax, w 1976-78 był jego sekretarzem. Za twórczość krytycznoliteracką otrzymał nagrodę literacką im. W. Pietrzaka (1958 i 1972), nagrodę im. K. Irzykowskiego, przyznawaną przez Klub Krytyki Filmowej przy Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich (1973) oraz nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1985). W 1984-90 był redaktorem naczelnym „Kierunków”; publikował tu też liczne artykuły i recenzje (niektóre podpisywał: ANTY-Z(oi)L, (l), (L)), m.in. od 1988 cykl pt. Mój skorowidz poezji polskiej na emigracji. W 1983 został członkiem nowego ZLP, od 1985 był wiceprezesem, a następnie od 1989 członkiem prezydium Zarządu Głównego Związku. W 1992 wystąpił z ZLP, a w 1993 ze Stowarzyszenia Pax. Wyjeżdżał wielokrotnie do Niemiec, Włoch, Francji, Belgii, Holandii, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Japonii, Syrii i na Kubę. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1955), Krzyżem Kawalerskim (1964) i Krzyżem Oficerskim (1977) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 19 kwietnia 2015 r.
Twórczość
1. Wychyleni w przyszłość. [Autorzy:] Z. Lichniak, A. Micewski. Warszawa: Komisja Intelektualistów i Działaczy Katolickich przy Polskim Komitecie Obrońców Pokoju 1951, 52 s.
2. Poeta konsekwencji. Rzecz o Jerzym Liebercie. [Studium historycznoliterackie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1952, 122 s.
3. Wiec w środku człowieka. Cztery poematy. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1953, 64 s.
Zawartość
4. Cierpkie winogrona. Tryptyk opowieściowy. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1954, 336 s.
Zawartość
5. Obrachunki ze współczesnością. [Szkice i recenzje]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1955, 462 s.
Zawartość
6. Skazany na szukanie. (Rzecz o Włodzimierzu Pietrzaku). [Studium]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1955, 102 s.
7. Raptularz literacki. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1957, 269 s.
Zawartość
8. Monologi kibica literackiego. [Szkice i felietony]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1958 [właśc. 1959], 351 s.
Zawartość
9. Ceterum censeo. Rekolekcje pryncypialisty. [Szkice]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1960, 218 s.
Zawartość
10. Na przykładzie filmu. [Felietony i recenzje]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1961, 387 s.
Zawartość
11. Kto strzelił? [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1962, 132 s.
12. Szkic do portretu Jana Dobraczyńskiego. [Studium krytycznoliterackie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1962, 238 s.
13. Dokoła Wojtka. (Rzecz o Wojciechu Żukrowskim). [Studium]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1963, 306 s.
14. Komu opłaca się zbrodnia?, czyli „Kryminały” nie zmyślone. [Opowiadania]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1964, 90 s. Wyd. 2 tamże 1964.
Zawartość
15. [Pięć do zera] 5:0 dla ideologii. (Z katechizmu krytyka). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1964, 276 s.
Zawartość
16. Mowy i namowy. [Przemówienia i artykuły]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1969, 299 s.
Zawartość
17. Z mojego ćwierćwiecza. [Szkice]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1972, 605 s.
Zawartość
18. Przybliżając odległości. [Recenzje]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1977, 215 s.
Zawartość
19. Owocowanie książkami. [Historia Instytutu Wydawniczego „Pax”]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1981, 222 s.
20. W duchu dialogu. (Rozważania o kulturze). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1981, 190 s.
Zawartość
21. Zanim powstanie panorama. Wobec literatury polskiej na emigracji. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1983, 213 s.
Nagrody
Zawartość
22. Kopa lat. [Szkice]. Posłowie: E. Szonert. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1985, 482 s.
Zawartość
23. Rekolekcje kulturalne. [Rozważania o kulturze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1987, 176 s.
Zawartość
24. Mój skorowidz poezji polskiej na emigracji. [Szkice]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1989, 349 s.
Przekłady
Prace redakcyjne
[T. 1]. Rachunek z Dwudziestoleciem. 1955, 223 s. Wyd. 2 tamże 1972.
[T. 2]. Lot jaskółek. (Z cyklu: Między Wschodem a Zachodem). 1956, 269 s.
[T. 3]. Miscellanea krytyczne. 1957, 371 s.
[Cz. 1]. (1948-1972). 1978, 403 s.
[Cz. 2]. (1973-1977). 1981, 174 s.
[Cz. 3]. (1978-1987). 1989, 282 s.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1973, 1978.
