BIO

Urodzony 26 lutego 1913 w Warszawie; syn Mateusza Libina, urzędnika bankowego, i Ludwiki z Zająców, nauczycielki. W 1931 ukończył Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie. Następnie studiował polonistykę oraz filozofię i historię na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1936 otrzymał dyplom magistra filologii polskiej, a w 1938 dyplom nauczyciela szkół średnich. W 1939 odbywał praktykę nauczycielską w Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie. W tymże roku ogłosił pierwsze studia naukowe pt. Antoni Lange w dziesięciolecie śmierci w piśmie „Epoka” (nr 8) oraz Pochwała akademicka w organie Towarzystwa Polonistów Rzeczypospolitej Polskiej „Życie Literackie” (nr 1). Podczas okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie. Brał udział w tajnym nauczaniu, początkowo w gimnazjum na terenie getta (w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego znajduje się jego relacja o tajnym nauczaniu w getcie warszawskim), potem poza jego murami, w świetlicy Rady Głównej Opiekuńczej. Współpracował z czasopismami konspiracyjnymi „Czyn” i „Myśl Demokratyczna”. Uczestniczył w powstaniu warszawskim w oddziałach Armii Krajowej na terenie Politechniki Warszawskiej, wziął udział w akcji ratowania przed zagładą księgozbioru Jana Michalskiego. Po upadku powstania uczył na tajnych kompletach w Ursusie. Po wojnie, w 1945-50 pracował jako nauczyciel języka polskiego i propedeutyki filozofii w Gimnazjum im. B. Limanowskiego Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i w Gimnazjum im. S. Sempołowskiej w Warszawie. W 1946 uzyskał doktorat na UW, na podstawie pracy pt. Działalność literacka Stanisława Kostki Potockiego (promotor prof. Julian Krzyżanowski). W tymże roku został członkiem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza (TLAM; w 1946-50 skarbnik). W 1947 ożenił się z Heleną Żmijewską, nauczycielką łaciny. Od tegoż roku używał nazwiska Libin-Libera. Rozprawy i szkice na temat literatury przede wszystkim okresu Oświecenia, ale też literatury XIX i XX w. ogłaszał m.in. w „Pamiętniku Literackim” (od 1947), „Polonistyce” (od 1947), „Przeglądzie Humanistycznym” (od 1958). Od 1950 był pracownikiem naukowo-dydaktycznym na UW, od 1951 jako zastępca profesora historii literatury polskiej, a od 1954 jako profesor nadzwyczajny. W 1951/52 otrzymał nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego. W 1952-60 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filologicznego UW. W 1953 został członkiem Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich (IBL) Polskiej Akademii Nauk (PAN). Od 1955 był działaczem Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Od tegoż roku współpracował stale z „Rocznikiem Literackim”, opracowując początkowo dział pt. Romantyzm, a od 1965 dział Oświecenie. W 1960 został członkiem Komitetu Nauki o Literaturze Polskiej PAN (początkowo Komitet Nauki o Literaturze PAN). W 1962-78 był przewodniczącym zarządu Oddziału Warszawskiego TLAM. W 1966-82 kierował Zakładem Literatury Oświecenia w Instytucie Filologii Polskiej UW. W 1971 został mianowany profesorem zwyczajnym. W 1971-90 był wiceprzewodniczącym Głównej Komisji Olimpiady Polonistycznej. W 1972 został członkiem komitetu redakcyjnego serii „Studia z Okresu Oświecenia”, wydawanej przez IBL PAN (od 1978 zastępca przewodniczącego komitetu redakcyjnego, od 1995 przewodniczący). Otrzymał nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki I stopnia (1974), II stopnia (1976) i I stopnia (1983). W 1976 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1977 został członkiem rady redakcyjnej „Przeglądu Humanistycznego”. W 1978 otrzymał tytuł członka honorowego TLAM, w 1983-96 był jego prezesem. Należał do komitetu redakcyjnego „Rocznika Literackiego” (1979), a także przewodnika encyklopedycznego Literatura polska (1984). W 1982 został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1983 przeszedł na emeryturę na UW. W 1985 został członkiem rady redakcyjnej „Rocznika Warszawskiego”. Otrzymał nagrodę im. Hugona Steinhausa (1995). W 1997 został członkiem Rady Naukowej Ośrodka Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej przy UW. W 1998 odbyło się na Wydziale Polonistyki UW uroczyste odnowienie jego doktoratu. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1952), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1958), Złotą Odznaką Honorową Za Zasługi dla Warszawy (1967), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1969), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1979). Zmarł 26 marca 1998 w Warszawie.

Twórczość

1. Powstanie styczniowe. [Warszawa: Związek Walki Młodych 1944], 10 k. powielone „Biblioteka Samokształceniowa”, 6. Dod. do „Poradnika Oświatowego”.

Wyd. konspiracyjne; druk anonimowy.

2. Historia literatury polskiej. Klasa 9. Cz. 2: Literatura okresu stanisławowskiego. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1952, 154 s. Wyd. nast. tamże łącznie z cz. 1 z podtytułem: Od początków piśmiennictwa do końca XVIII w. [Współautor:] K. Budzyk, J. Pietrusiewiczowa: wyd. 2 1952, 372 s., wyd. 3 1953, wyd. 4 zmienione [Współautor:] K. Budzyk, J. Pietrusiewiczowa, W. Szyszkowski 1954, 315 s., toż wyd. 5-16 1955-1965.

Cz. 1 stanowi podręcznik: K. Budzyk, J. Pietrusiewiczowa: Literatura staropolska od początków piśmiennictwa do czasów saskich. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1951, 212 s. W wyd. 1-3 współudział Ł. Kurdybachy.

3. Adam Mickiewicz, wielki poeta polskiego romantyzmu. Warszawa: Wiedza Powszechna 1955, 62 s. Wyd. 2 tamże 1956.

4. Historia literatury polskiej okresu romantyzmu. Podręcznik próbny dla klasy 10. [Współautor:] S. Jerschina, E. Sawrymowicz. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1956, 335 s. Wyd. nast. pt. Historia literatury polskiej okresu romantyzmu. Dla klasy 10: wyd. 2-12 tamże 1957-1967.

5. Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza. Warszawa: Czytelnik 1966, 166 s.

6. Literatura polska okresu romantyzmu. Podręcznik dla klasy 2 liceów ogólnokształcących oraz techników i liceów zawodowych. [Współautor:] S. Jerschina, E. Sawrymowicz. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1968, 455 s. Wyd. nast. 2-13 tamże 1969-1982.

7. Zygmunt Krasiński. [Szkic]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968, 78 s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1986, 95 s.

8. Problemy polskiego Oświecenia. Kultura i styl. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1969 [właśc. 1968], 305 s.

Zawartość

Słowo wstępne. — Problemy kultury polskiego Oświecenia; Tradycje baroku; Klasycyzm; Rokoko; W kręgu sentymentalizmu i preromantyzmu. — Uwagi końcowe.

9. Życie literackie w Warszawie w czasach Stanisława Augusta. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 234 s.

Zawartość

Uwagi wstępne. — Początki krytyki literackiej; Król i obiady czwartkowe; Salony i zebrania literackie; Drukarnie; Księgarnie, czytelnie; Z zagadnień czytelnictwa; Literaci. — Uwagi końcowe.

10. Oświecenie. W: Literatura polska. [T. 1]. Od średniowiecza do pozytywizmu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1974 [właśc. 1973] s. 217-312. Uniwersytet Warszawski Instytut Filologii Polskiej. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1977, wyd. 4 1979.

Nagrody

Nagroda zespołowa Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki I stopnia w 1974.

11. Romantyzm. Podręcznik literatury polskiej dla klasy 2 szkół średnich. [Współautor:] S. Makowski, E. Sawrymowicz. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1978, 511 s. Wyd. nast. 2-9 tamże 1979-1988.

12. Wiek oświecony. Studia i szkice z dziejów literatury i kultury polskiej XVIII i początków XIX w. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1986, 395 s.

Zawartość

Wiek Oświecenia (zamiast wstępu). — Narodziny nowoczesnej kultury polskiej; Zagadnienia stylu w literaturze polskiego Oświecenia; Bohater literacki polskiego Oświecenia. (Wybrane zagadnienia); Problem późnego Oświecenia; Kształtowanie świadomości literackiej w programach i podręcznikach szkół Komisji Edukacji Narodowej; Rola pisarza w kulturze polskiego Oświecenia; Czytelnictwo w Polsce w XVIII wieku w świetle powieści stanisławowskiej; Narodziny idei Biblioteki Narodowej w kulturze polskiego Oświecenia; Problem ilustracji polskiej powieści sentymentalnej na początku XIX wieku; Z problemów teatru politycznego w Polsce XVIII wieku; Z problemów polskiej tragedii osiemnastowiecznej; Pierwiastki profetyczne w poezji polskiej doby Oświecenia; „Rękopis znaleziony w Saragossie” J. Potockiego na tle polskiej kultury literackiej XVIII wieku. (Uwagi i spostrzeżenia); S. Konarski; I. Krasicki, czyli cnota moderacji. (Refleksje nad książką Z. Golińskiego [„Ignacy Krasicki”. Warszawa 1979]); Z dziejów pamiętnikarstwa polskiego w XVIII wieku; O „Pamiętnikach” księdza Pstrokońskiego [Wrocław 1844]; J. Jasiński, poeta-jakobin; S.K. Potocki jako pisarz i krytyk literacki; S.K. Potocki i jego rola w życiu literackim Księstwa Warszawskiego i Kongresowego; J. Śniadecki.

Przekłady

francuski

artykułu Problem ilustracji polskiej powieści sentymentalnej na początku XIX wieku: Le problème de l’illustration dans le roman sentimental polonais au début du XIXe siècle. [Przeł.] L. Grobelak. W: L’illustration du livre et la littérature au XVIIIe siècle en France et en Pologne. Varsovie 1982.

13. Oświecenie. W: Literatura polska. T. 1. Od średniowiecza do oświecenia. [Współautor:] J. Pietrusiewiczowa, J. Rytel. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1988, s. 227-365. Uniwersytet Warszawski Instytut Literatury Polskiej. Wyd. 2 tamże 1989.

14. Świat książek Jana Parandowskiego. [Szkic]. Warszawa: Czytelnik 1989, 15 s.

15. Rozważania o wieku tolerancji, rozumu i gustu. Szkice o XVIII stuleciu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1994, 400 s.

Zawartość

Uwagi wstępne. — Z problemów tolerancji w publicystyce i literaturze czasów Stanisława Augusta; Zagadnienie wojny i pokoju w literaturze polskiego Oświecenia; Żydzi i sprawa żydowska w literaturze pięknej i pamiętnikach w czasach Stanisława Augusta; Kilka uwag o wierszu Franciszka Karpińskiego „Przeciwko fanatyzmowi”; Stanisław August Poniatowski — opiekun i miłośnik literatury; Krasicki w oczach współczesnych; Krasicki w oczach czytelnika końca wieku XX; O „Wierszach różnych” Ignacego Krasickiego; „Rozmowy zmarłych” Krasickiego; Uwagi nad antykiem w twórczości Krasickiego; Główne programy literackie w krytyce artystycznej polskiego Oświecenia w dobie stanisławowskiej; Refleksja historycznoliteracka w pracach polskiego Oświecenia poświęconych literaturze; Antyk w podręcznikach szkolnych polskiego Oświecenia; Oświecenie w Polsce w oczach Joachima Lelewela; Pamiętnik syberyjski Karola Lubicz-Chojeckiego; Powstanie kościuszkowskie w literaturze polskiej; „Ćwiczenia Naukowe” i „Pamiętnik Narodowy” (Uwagi i obserwacje); O zainteresowaniach językoznawczych Jana Śniadeckiego; „Barbara Radziwiłłówna” [A. Felińskiego].

16. Uczeni i nauczyciele. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1995, 199 s.

Wspomnienia o uczonych, nauczycielach, wybitnych humanistach.

17. W literaturze i legendzie. O judaikach polskiego Oświecenia. Szkice literackie. Łódź: Oficyna Bibliofilów 1999, 70 s.

Zawartość

Żydzi i sprawa żydowska w literaturze pięknej i pamiętnikach w czasach Stanisława Augusta; Żydzi w polskiej literaturze pięknej w okresie późnego Oświecenia; Berek Joselewicz w legendzie literackiej; Pamiętniki Bera z Bolechowa.

18. Narodziny idei Biblioteki Narodowej w literaturze polskiego Oświecenia. Warszawa: Biblioteka Narodowa 2003, 30 s.

Druk bibliofilski w 5. rocznicę śmierci Z. Libery i z okazji 70-lecia Biblioteki Narodowej.

19. Od Sejmu Czteroletniego do Napoleona. [Szkice]. Oprac. M. Bokszczanin. Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk; Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza 2004, 276 s.

Zawartość

Czym jest dla mnie Oświecenie?; Sejm Czteroletni w oczach pamiętnikarzy; Konstytucja 3 Maja w oczach współczesnych jej poetów; Warszawskie środowisko literackie a narodziny Konstytucji 3 Maja; Mickiewicz o Konstytucji 3 Maja; Stanisław August Poniatowski jako Europejczyk; „Gwido hrabia Blezu” zapomniana tragedia Adama Naruszewicza; „Pan Podolski” Ignacego Krasickiego czytany po latach; Ignacy Krasicki myśliciel; Refleksje nad „Uwagami”; Stanisław Staszic — pisarz. Uwagi i spostrzeżenia; Idee wolności w pismach Hugona Kołłątaja; Żydzi w polskiej literaturze pięknej w okresie późnego Oświecenia; Berek Joselewicz w legendzie literackiej; Pamiętnik rebe Dowa z Bolechowa; O „Dzienniku podróży” Józefa Kopcia; pamiętnikach Seweryna Bukara; Francja w „Pamiętnikach czasów moich” Juliana Ursyna Niemcewicza; Upadek państwa polskiego w poezji Adama Jerzego Czartoryskiego, Józefa Morelowskiego i Franciszka Karpińskiego; Jan Henryk Dąbrowski w legendzie literackiej; Zapomniane poematy o księciu Józefie Poniatowskim; Napoleon w poezji polskiej na początku XIX wieku; Mickiewicz o kulturze i literaturze polskiego Oświecenia.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Problemy realizmu socjalistycznego i jego odbicie w polskiej literaturze współczesnej. Polonistyka 1950 nr 5 s. 14-24.
Dziady wileńsko-kowieńskie. Polonistyka 1955 nr 5 s. 1-12.
O bohaterze w „Panu Tadeuszu. Polonistyka 1955 nr 2 s. 5-16.
Bohaterowie mickiewiczowscy. W: Mickiewicz. Siedem odczytów. Warszawa 1956 s. 95-115.
Z problemów sentymentalizmu w literaturze polskiej. W: Z polskich studiów slawistycznych. T. 2. Warszawa 1958 s. 163-180.
Organizacja studium polonistycznego. Życie Szkoły Wyższej 1959 nr 2 s. 10-26, przedruk w: Zjazd naukowy polonistów [Wrocław 1960] s. 439-452.
Zygmunt Krasiński. W setną rocznicę śmierci poety. Polonistyka 1959 nr 2 s. 1-19.
Dzieło Juliana Krzyżanowskiego. Przegląd Humanistyczny 1960 nr 4 s. 173-182, przedruk w: Z dziejów polonistyki warszawskiej. Warszawa 1964 s. 11-21.
Norwid o Johnie Brownie. W: Nowe studia o Norwidzie. Warszawa 1961 s. 81-95.
Europejski charakter literatury polskiego Oświecenia. Pamiętnik Literacki 1962 z. 3 s. 151-164, przedruk pt. Wartości europejskie literatury polskiego Oświecenia. W: Literatura polska w perspektywie światowej. Wrocław 1963 s. 24-37.
Trwałe wartości „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej. Przegląd Humanistyczny 1962 nr 6 s. 1-12.
Główne problemy kultury i literatury polskiego Oświecenia w świetle ostatnich badań. W: Z polskich studiów slawistycznych. Seria 2 t. 2. Warszawa 1963 s. 57-75.
O „Czarnych” i „Białych kwiatach” [C. Norwida]. Przegląd Humanistyczny 1964 nr 4 s. 33-45.
Powstanie styczniowe w twórczości Marii Dąbrowskiej. W: Dziedzictwo literackie powstania styczniowego. Warszawa 1964 s. 63-78.
Tradycje polonistyki warszawskiej; Z kronik uniwersyteckich 1818-1944; Kazimierz Brodziński 1791-1835; Józef Ujejski 1883-1937. W: Z dziejów polonistyki warszawskiej. Warszawa 1964 s. 63-78; 79-99; 121-141; 281-295.
Problemy moralne w twórczości Marii Dąbrowskiej. Przegląd Humanistyczny 1965 nr 6 s. 1-12.
Wiktor Gomulicki. 1848-1919. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 4 t. 1. Warszawa 1965 s. 281-308.
Z problemów polskiej tragedii osiemnastowiecznej. W: Teatr Narodowy w dobie Oświecenia. Warszawa 1967 s. 144-157.
Barbara Radziwiłłówna” [A. Felińskiego]. W: Literatura-Komparatystyka-Folklor. Warszawa 1968 s. 289-309.
Barok w literaturze polskiego Oświecenia. W: Z polskich studiów slawistycznych. Seria 3 t. 2. Warszawa 1968 s. 71-83.
Z dziejów salonu warszawskiego w czasach Stanisława Augusta. W: Kultura i literatura dawnej Polski. Warszawa 1968 s. 591-613.
Literatura. W: Słownik historii Polski. Wyd. 5. Warszawa 1969 s. 767-795. Wyd. nast. tamże 1973.
Uwagi o klasycyzmie w Polsce w wieku XVIII. W: Europejskie związki literatury polskiej. Warszawa 1969 s. 187-204.
Zagadnienia stylów w literaturze polskiego Oświecenia. Pamiętnik Literacki 1970 z. 2 s. 193-206.
Problem pracy magisterskiej z historii literatury polskiej. Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie 1972 nr 44 s. 39-50.
Načalo romantičeskoj kritiki w Polše. W: Romantizm v slavianskich literaturach. Moskva 1973 s. 154-174.
Rapports culturels polono-italiens à l'époque des Lumières. W: Italia Venezia e Polonia tra Illuminismo e Romanticismo. Firenze 1973 s. 3-23.
Adam Mickiewicz und die Tradition der polnischen Aufklärung. Weimarer Beiträge 1974 z. 7 s. 102-114, przedruk w: „Zeitschrift für Slavistik”, Berlin 1975 z. 1 s. 2-12.
Les problèmes du classicisme polonais au XVIIIe siècle et son rapport au classicisme français. Acta Universitatis Wratislaviensis 1976 nr 339 s. 149-164.
Problemy socjologii literatury i życia literackiego. Polonistyka 1977 nr 4 s. 234-243.
Problemy współczesnej komparatystyki. W: Literatura staropolska w kontekście europejskim. Wrocław 1977 s. 7-19.
Problem późnego Oświecenia. W: Wiek Oświecenia. Warszawa 1978 s. 89-106.
Juliusz Wiktor Gomulicki jako badacz literatury polskiej. Kronika Warszawy 1979 nr 4 s. 17-28.
La rôle de l’écrivain dans la culture des Lumières polonaise. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 4: 1979 s. 27-43.
Miejsce literatury polskiej i powszechnej w wykształceniu Polaka przyszłości. W: Model wykształconego Polaka. Wrocław 1980 s. 315-325.
Noc listopadowa w oczach Kajetana Koźmiana i Maurycego Mochnackiego. Przegląd Humanistyczny 1980 nr 9/10 s. 69-83.
Karol Krejči jako autor syntezy dziejów literatury polskiej. Pamiętnik Słowiański 1981 s. 241-255.
Quelques remarques sur la réception de Voltaire en Pologne. W: Voltaire et Rousseau en France et en Pologne. Varsovie 1982 s 57-66.
La naissance de la culture polonaise moderne. „Les Cahiers Franco-Polonais”, Paryż-Warszawa 1983 s. 5-19.
[Sześćdziesiąt] 60 lat działalności Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1981 wyd. 1983 s. 135-148.
Widerspiegelung der Ideen der Aufklärung und der nationalen Bewegung in der Polnischen Literatur des 18. Jahrhunderts. [Przeł. z węgierskiego] H. Thierry. W: Aufklärung und Nationen im Osten Europas. [Budapest] 1983 s. 59-96.
Komparatysta w oczach polonisty. W: Jak być dziś w Polsce filologiem obcym. Warszawa 1984 s. 37-52.
Dziedzictwo poezji Jana Kochanowskiego w literaturze późniejszej. W: Jan Kochanowski i kultura odrodzenia. Warszawa 1985 s. 184-206.
Czytelnictwo w Polsce w XVIII wieku w świetle powieści stanisławowskiej. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wrocław 1986 s. 447-455.
Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza i jego miejsce wśród innych towarzystw naukowych. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1985 wyd. 1986 s. 9-16.
Polacy! Ośmielcie się, aby raz być narodem prawdziwie wolnym! .... O publicystyce Sejmu Czteroletniego. Polonistyka 1989 nr 9 s. 723-733.
Klasycy polscy w oczach Marii Dąbrowskiej. Przegląd Humanistyczny 1990 nr 7 s. 1-12.
Konstytucja 3 Maja w oczach współczesnych jej poetów. „Niepodległość”, Sulejówek 1991, numer okolicznościowy, s. 88-106.
Adam Mickiewicz o Konstytucji 3 Maja. W: Konstytucja 3 Maja. Prawo-Polityka-Symbol. Warszawa 1992 s. 99-108.
Warszawskie środowisko literackie a narodziny Konstytucji 3 Maja. W: Trzeci maj w Warszawie. Warszawa 1992 s. 7-36.
Mickiewicz o kulturze i literaturze polskiego Oświecenia. W: Księga w 170 rocznicę wydania „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza. Wrocław 1993 s. 99-107.
O „Dziennikach podróży” Józefa Kopcia. Wiek Oświecenia 1993 nr 9 s. 277-284.
Stanisław August Poniatowski jako Europejczyk. Wiek Oświecenia [T.] 10: 1994 s. 89-100.
Berek Joselewicz w legendzie literackiej. Wiek Oświecenia [T.] 11: 1995 s. 169-189.
Przygody człowieka myślącego” [M. Dąbrowskiej] jako powieść o inteligencji polskiej. W: Księga kaliska. Kalisz 1996 s. 28-42.
Jeszcze o „Rozmowach zmarłych” Ignacego Krasickiego. W: Wśród pisarzy Oświecenia. Bydgoszcz 1997 s. 239-251.
Ulica Królewska. Rocznik Warszawski 1997 s. 203-232.

Prace redakcyjne

1. J.U. Niemcewicz: Śpiewy historyczne. Oprac. Z. Libera. Warszawa: Książka 1947, XIII, 102 s. Wyd. 2 tamże 1948.
2. J. Słowacki: Dramaty: Zawisza Czarny; Agezylausz; Książę Michał Twerski; Walter Stadion; Samuel Zborowski; Fragmenty przekładu Mackbetha. Oprac. Z. Libera. (Dzieła t. 9). Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1949, 359 s. Wyd. nast. (jako t. 10) tamże: wyd. 2 1952, wyd. 3 1959.
3. Literatura polska. Materiały pomocnicze dla klasy 9. [Oprac.:] K. Budzyk, J. Dürr-Durski, J.Z. Jakubowski, J. Pietrusiewiczowa. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1950, 495 s. Wyd.[2] tamże 1951.
4. Literatura polskiego Oświecenia. Oprac. i wstęp: Z. Libera. Warszawa: Centralna Rada Związków Zawodowych 1950, 176 s.
5. W. Bogusławski: Cud mniemany, czyli Krakowiacy i górale. 1794. Opera w 4 aktach. Muzykę dorobił J. Stefani. Red., oprac. i wstęp Z. Libera. Warszawa: Nasza Księgarnia 1952, XIII, 126 s.
6. Z. Krasiński: Nieboska komedia. Oprac.: Z. Libera i E. Sawrymowicz. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1952, 136 s. Wyd. 2 tamże 1952.
7. Wypisy z literatury polskiej. Dla klasy 9. [Autorzy:] K. Budzyk, Z. Libera, J. Pietrusiewiczowa. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1952, 391 s. Wyd. nast. 2-15 tamże 1953-1965.
8. Jan Śniadecki: Wybór pism naukowych. Pisma humanistyczne oprac. i wstępem opatrzył Z. Libera. Pisma matematyczne i przyrodnicze oprac. i wstępem opatrzył S. Drobot. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1954, 459 s.
9. A. Mickiewicz: Wybór poezji. Oprac. Z. Libera. Przypisy w oparciu o wyd. narodowe oprac.: K. Krzemień-Ojak. Warszawa: Czytelnik 1954, 253 s. Wyd. nast. tamże: 1955, wyd. 3 1956.
10. F.S. Dmochowski: Wspomnienia od 1806 do 1830 roku. Oprac. i wstęp Z. Libera. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 386 s.
11. Polska krytyka literacka. 1800-1918. Materiały. T. 1. Red.: J.Z. Jakubowski. [Oprac.:] J. Krzyżanowski, Z. Libera, E. Warzenica. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1959, 467 s.
12. S. Makowski, Z. Sudolski: Adam Mickiewicz. Album. Red. Z. Libera. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1963, 40 s.
13. Maria Dąbrowska. Wstęp, wybór materiałów i przypisy: Z. Libera. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1963, 335 s. Biblioteka Polonistyki. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1965, wyd. 1 [!], rozszerzone 1975.
Wyd. 3 jest rozszerzone wersją wyd. 1 i traktowane przez wydawcę jako wyd. 1.
14. J. Ujejski: Romantycy. Wybór [i wstęp] Z. Libera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1963, 406 s.
Wstęp pt. Profesor i uczony, s. 8-22.
15. Z dziejów polonistyki warszawskiej. Red.: J.Z. Jakubowski, J. Kulczycka-Saloni, Z. Libera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1964, 351 s.
16. Oświecenie. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1967, 495 s. Biblioteka Polonistyki. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione i zmienione Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1974, wyd. 3 tamże 1991.
17. Kultura i literatura dawnej Polski. Studia. Komitet honorowy: J.Z. Jakubowski, Z. Libera, J. Kulczycka-Saloni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968, 705 s.
18. Metodyka nauczania języka polskiego w szkole średniej. Praca zbiorowa pod red.: W. Szyszkowskiego i Z. Libera. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1968, 348 s. Instytut Pedagogiki.
19. Z polskich studiów slawistycznych. Seria 3. Prace na VI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Pradze 1968. [Cz. 2]. Nauka o literaturze. Redakcja naukowa Z. Libera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968, 266 s. Komitet Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk.
20. Europejskie związki literatury polskiej. Komitet red.: J.Z. Jakubowski, J. Kulczycka-Saloni, Z. Libera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1969, 486 s.
Tom dedykowany prof. Z. Szmydtowej, przygotowany pod patronatem Katedry Historii Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
21. I. Krasicki: Bajki. Wybór. Wstęp i wybór Z. Libera. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 82 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1974, wyd. 3 1981, wyd. 4 1984.
22. Poezja polska XVIII wieku. [Antologia]. [Wybór i oprac.] Z. Libera. Warszawa: Czytelnik 1976, 478 s. [Wyd. 2 uzupełnione] tamże 1983.
Ciąg dalszy zob. poz. .
23. C. Norwid: W Weronie. [Wiersz]. Red.: Z. Libera, M. Bizan, B. Koc, S. Makowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 40 s.
Druk bibliofilski.
24. Z. Szmydtowa: W kręgu renesansu i romantyzmu. Studia porównawcze z literatury polskiej i obcej. Wybór i przedmowa Z. Libera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1979, 755 s.
25. L’illustration du livre et la littérature au XVIIIe siècle en France et en Pologne. Actes du Colloque organisé par l’Institut de Littérature Polonaise et le Centre de Civilisation Française de l’Université de Varsovie (Novembre 1975). Red. Z. Libera. Varsovie: Éditions de l’Université de Varsovie 1982, 320 s.
26. B. Prus: O ideale doskonałości. Edycję przygotował: Z. Libera, S. Makowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1982, 28 s.
Druk bibliofilski.
27. T. Kotarbiński: Poezje wybrane. Wyboru dokonał, wstępem i notą opatrzył Z. Libera. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1984, 181 s.
28. Poezja polska 1800-1830. [Antologia]. [Wybór i oprac.:] Z. Libera. Warszawa: Czytelnik 1984, 420 s.
Kontynuacja poz. .
29. Jan Kochanowski i kultura Odrodzenia. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Uniwersytet Warszawski w dn. od 19 do 21 marca 1981 roku w Warszawie. Pod red.: Z. Libery i M. Żurowskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1985, 216 s.
30. T. Kotarbiński: Aforyzmy i myśli. Wyboru dokonali: J. Kotarbińska i Z. Libera. Wstęp Z. Libera. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1986, 60 s.
31. I. Krasicki: Rozmowy zmarłych. Wstęp i komentarze: Z. Libera. Warszawa: Czytelnik 1987, 188 s.
32. Polnische Aufklärung. Ein literarisches Lesebuch von Zdzisław Libera. [Antologia]. Frankfurt am Main: Suhrkamp 1989, 434 s.
33. Księga kaliska. W stulecie urodzin Marii Dąbrowskiej. Komitet red.: T. Drewnowski, Z. Libera, E. Steczek-Czerniawska. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1996, 259 s.
34. I. Krasicki: Uwagi. Wstęp i oprac. Z. Libera. Warszawa: Czytelnik 1997, 413 s.
35. A. Naruszewicz: Gwido hrabia Blezu. Tragedya. Posłowie i red. Z. Libera. Warszawa: Biblioteka Narodowa 1997, XVII, 68 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1957.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Z. Rejman, J. Ziętarski: Bibliografia prac Zbigniewa Libery. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1984 wyd. 1985.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (redakcja).
Słownik badaczy literatury polskiej. T. 4. Łódź2001 (J. Maślanka, J. Starnawski).
Z. Rejman, J. Ziętarska: Bibliografia Zdzisława Libery. W: Etos inteligenta humanisty pokolenia 1910. Osoba, działalność i twórczość profesora Zdzisława Libery. Warszawa 2003.

Ogólne

Książki

Etos inteligenta humanisty pokolenia 1910. Osoba, działalność i twórczość profesora Zdzisława Libery. Red.: R. Taborski. Warszawa: Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza; Uniwersytet Warszawski 2003, 253 s. [tu m.in.: A. Mencwel: Przymierze czasów; J. Snopek: Wzorce i wartości inteligenta rocznik ok. 1910 w życiu i działalności Zdzisława Libery; R. Wojciechowski: Zdzisław Libera — szkic do portretu człowieka publicznego w latach 1945-1998; A. Guzek: Uniwersytet Warszawski w latach studiów i pracy zawodowej Zdzisława Libery — doświadczenie pokoleniowe; K. Dmitruk: Strażnik gaju Akademosa. Sposoby rozumienia i uprawiania humanistyki przez profesora Zdzisława Liberę; B. Kryda: Korespondencja Zdzisława Libery — kręgi przyjaźni; T. Namowicz: Antologia literatury polskiego Oświecenia w serii „Polnische Bibliothek” Karla Dedeciusa; R. Loth: Warszawa profesora Zdzisława Libery; R. Taborski: Świat książek Zdzisława Libery; T. Kostkiewiczowa: Jak formować humanistów początku trzeciego tysiąclecia. Refleksje w związku z twórczością Zdzisława Libery; Z. Rejman: Profesor Zdzisław Libera — życie i twórczość].

Artykuły

T. Kostkiewiczowa: Prof. Libera — badacz epoki Oświecenia. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza 1984 wyd. 1985.
A.K. Guzek: Zdzisław Libera — badacz polskiej literatury. Kronika Warszawy 1993 nr 3/4.
M. Brałuń: Zdzisław Libera. Kwartalnik Opolski 1998 nr 2.
T. Kostkiewiczowa: Zdzisław Libera. Pamiętnik Literacki 1998 z. 3.
R. Loth: Zdzisław Libera. Rocznik Warszawski 1998.
l. Łossowska: Zdzisław Libera. Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 1998.
J. Maślanka: Zdzisław Libera. Ruch Literacki 1998 z. 5.
J. Pelc: Dobrze przeżyć życie; E. Sawicka: Godność nauczyciela. Profesor Zdzisław Libera. Rzeczpospolita 1998 nr 79.
l. Stasiewicz-Jasiukowa: Żyć w intelektualnej aktywności. Kwartalnik Historii Nauki 1998 nr 3/4.
Z. Sudolski: Prof. Zdzisław Libera. Barok 1998 nr 2.
S. Graciotti: Jak pamiętam Profesora Liberę. Wiek Oświecenia 1999 [t.] 15.
J.Z. Lichański: Wspomnienie o profesorze Zdzisławie Liberze. Kronika Warszawy 1999 [nr] 1/2.
J. Ziętarska: Profesor Zdzisław Libera o wieku oświeconym. Przegląd Humanistyczny 1999 nr 1.

Historia literatury polskiej

J. Kellera: Literatura stanisławowska dla szkoły średniej. Nowa Kultura 1952 nr 46.

„Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza

M. Grabowska: Gdzie nie dobiegnę, pieśń moja doleci. Nowe Książki 1966 nr 15.

Problemy polskiego Oświecenia

J. Starnawski: Syntetyczny obraz polskiego Oświecenia. Ruch Literacki 1969 nr 5.
Cz. Zgorzelski. Tygodnik Powszechny 1969 nr 34.
M. Klimowicz. Pamiętnik Literacki 1971 z. 2.

Życie literackie w Warszawie w czasach Stanisława Augusta

J. Łojek: Życie literackie w oświeconej Warszawie. Nowe Książki 1972 nr 13.
I. Łossowska: Warszawa w kulturze Oświecenia. Miesięcznik Literacki 1972 nr 5.
J. Platt. Pamiętnik Literacki 1972 z. 3.

Oświecenie

Z. Skwarczyński: Oświecenie w Bibliotece „Polonistyki. Nowe Książki 1968 nr 5.
J. Pokrzywniak. Ruch Literacki 1976 nr 6.

Wiek oświecony

L. Bugajski: Wiek świateł. Życie Literackie 1987 nr 6.
Z. Florczak: Nowe pokusy klasyczności. Nowe Książki 1987 nr 11/12.
T. Kostkiewiczowa. Pamiętnik Literacki 1987 z. 2.
Z. Rejman. Polonistyka 1987 nr 9.
A. Aleksandrowicz: Profesor Zdzisław Libera o „Wieku świateł. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1998.

Rozważania o wieku tolerancji, rozumu i gustu

A. Czachowska: Ożywczy zdrój Oświecenia. Twórczość 1994 nr 12.
Z. Rejman: Najważniejsze problemy polskiego Oświecenia. Nowe Książki 1994 nr 10.
Z. Sinko. Pamiętnik Literacki 1995 z. 2.

Uczeni i nauczyciele

P. Szewc: Wspominając mistrzów. Nowe Książki 1995 nr 8.

Wspomnienia od 1806 do 1830 roku

M. Stępień. Ruch Literacki 1962 nr 2.

Maria Dąbrowska

J. Pelc: Materiały do monografii. Nowe Książki 1964 nr 1.
B. Faron: Pokłosie jubileuszu. Ruch Literacki 1965 nr 1.
B. Faron: O Marii Dąbrowskiej. Nowe Książki 1976 nr 9.

Poezja polska XVIII wieku

W. Adamiec: Poezji ogród plewiony. Nowe Książki 1977 nr 4.
T. Kapłon: Wiek poezji. Odra 1977 nr 1.
J. Neuberg: Poezji osiemnastowiecznej dzień powszedni. Opole 1977 nr 2.

Poezja polska 1800-1830

T. Kostkiewiczowa: Nowa antologia profesora Libery. Nowe Książki 1984 nr 9.
J. Neuberg: Oświeceniowi „tradycjonaliści” i romantyczni „nowatorzy. Opole 1985 nr 7.
M. Troszyński: Na romantycznym proscenium. Miesięcznik Literacki 1985 nr 10/11.
J. Rudnicka: Poezja polska sprzed powstania listopadowego. Przegląd Humanistyczny 1987 nr 6.