BIO

Born on 20 September 1951 in Novokuybyshevsk (Russia); daughter of the civil servant Jan Jelec and the teacher Wiktoria, née Komar. She and her family left for Poland in 1957, settling in Szczecin. From 1965 she attended Grammar School No. V in Szczecin. After completing advanced secondary education in 1969 she studied Polish philology at the Adam Mickiewicz University (UAM) in Poznan. She graduated with a master's degree in 1974 and was subsequently employed as a temporary tutor, later assistant, at the Department of Literary Theory at the Institute of Polish Philology (IFP) at UAM. She made her debut in 1974 with the article Gatunki krytyki literackiej (Genres of Literary Criticism), which appeared in the monthly "Nurt" (no. 11; using the name Anna Jelec). In subsequent years her research largely focused on translation theory and contemporary Polish poetry. She became a regular contributor to "Nurt", writing articles and literary reviews. In 1983, she defended her doctoral thesis, Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Na materiale powojennych tłumaczeń A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa i A. Błoka (Translators and their Authorial Comptences: A study based on postwar translations of A. Pushkin, V. Mayakovsky, I. Krylov and A. Blok), which was supervised by Prof. Edward Balcerzan. She was subsequently appointed lecturer at IFP UAM. She published articles in materials for teaching Polish language that were not subject to state censorship in the series Glosariusz. Od Młodej Polski do współczesności (Glossary: From Young Poland to the present day; 1988, 1989, and 1991; using the name Anna Gawarzewska). She wrote numerous reviews and articles on contemporary literature that appeared in the monthlies "Arkusz" (intermittently 1991-2002) and "Polonistyka" (from 1993; she was a member of its editorial board between 1996 and 2014). Her texts also appeared in "Teksty Drugie", "Pamiętnik Literacki" and "Przestrzenie Teorii". She was awarded a habilitation degree from UAM in 1997 for her study Dom i poetycka bezdomność w literaturze współczesnej (Homes and Poetic Homelessness in Contemporary Literature). She was involved in the Central Committee of the Olympiad in Polish Literature and Language between 1997 and 2005. She was appointed to the Committee on Polish Literature of the Polish Academy of Sciences in 1999 (which in 2003 became the Committee on Literary Studies – KNoL). She chaired the Committee's Commission of School and University Education between 2002 and 2005. Between 1999 and 2001, she was a member of the editorial board of the journal "Poznańskie Studia Polonistyczne", where she also published articles. She collaborated with the monthly "Nowe Książki" as a reviewer. In 2001, she was made state-appointed professor, while in 2007 she was made full professor. From 2002 she was director of doctoral studies at the Faculty of Polish and Classical Philology (now the Faculty of Polish and Classical Studies) at UAM. During this period she led the individual research projects, Między ironią i elegią. Pokoleniowe przemiany świadomości poetyckiej w latach 1956-1995 (Between Irony and Elegy: Generational shifts in poetic consciousness between 1956 and 1995) and Poezja kobieca. Tematy – konwencje – sylwetki (Women's Poetry: Themes, conventions, biographies). Between 2005 and 2012, she was associate dean of the Faculty of Polish and Classical Philology at UAM. She was a member of the Central Commission for Academic Degrees and Titles in Humanities and Social Sciences Section I. Together with Ryszard K. Przybylski, she established a cycle of seminars on modernity at IFP UAM, before founding the Department of Contemporary Literature and Culture at IFP UAM, where they both served as members of faculty. From 2014 she was head of the Scientific Council established in 2014 at the Humanities Scientific Consortium (Humanistyczne Konsorcjum Naukowe), which was established jointly by the Faculty of Polish and Classical Philology at UAM and the Faculty of Polish Studies at the Jagiellonian University (UJ) in Krakow. She was appointed to the Chapter of the Memorial Prize of the First Rector of the University of Lodz Prof. Tadeusz Kotarbiński, which is awarded by the University of Lodz (UŁ). She was awarded the Gold Long Service Medal in 2003 and the Knight's Cross of the Order of Polonia Restituta in 2017.

Twórczość

1. Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Na materiale powojennych tłumaczeń poezji A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa i A. Błoka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1986, 242 s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1999.

Rozprawa doktorska.

Nagrody

Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego III stopnia.

2. Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1996, 191 s.

Rozprawa habilitacyjna.

Nagrody

Nagroda Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w 1999.

Zawartość

Kilka uwag wstępnych. – I. Centrum świata. Antropologiczna i literacka semiotyka domu: Homo domesticus; Literacka figura domu. – II. Współczesność koczownicza. Sytuacja bezdomności w utworach lirycznych: Być wszędzie, czyli nigdzie... Poetyckie katastrofizmy; Nowe przestrzenie liryczne; Awangardyzm. – III. Dom Mirona Białoszewskiego: Kamienica; Mironczarnia; Góra betonu. – IV. Zbigniew Herbert: Dom na ziemi niczyjej: Dom pod nieobecną gwiazdą; Miejsca zmarnowanych żywiołów; Arkadia i anty-Utopia; Ogrody rzeczy; Ziemia niczyja. – V. Domy Spokojnej Młodości: „Magazyny ludzi” (w wierszach Tadeusza Różewicza i Andrzeja Bursy); Poczekalnie (w wierszach Ewy Lipskiej); Klatki (w wierszach Stanisława Barańczaka). – Mój kochany obcy dom... (Zakończenie).

3. Wisława Szymborska. [Szkic]. Poznań.: Rebis 1996, 127 s. Czytani Dzisiaj. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poprawione 1996, wyd. 3 uzupełnione 1997.

4. Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej. Poznań: „PSP. [Poznańskie Studia Polonistyczne]. Seria Literacka 1999, 192 s. Biblioteka Literacka Poznańskich Studiów Polonistycznych, 17. Prace Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza .

Zawartość

Kilka uwag na początek. – I. Gest pożegnania. Elegijność ironiczna w poezji końca wieku: Między „bruLionem” a Miłoszem; Elegijność a ironiczność; Elegie Starych Mistrzów; Elegie ironistów wobec mitu Końca. – II. Poeta permanentnie elegijny. Jarosław Iwaszkiewicz: „Geny” elegijności; „Samotno, ciemno, straszno”. Elegijna czasoprzestrzeń; „Nie bądź sentymentalnym płaksą...” Przemiany podmiotu; Elegijność w wierszach ostatnich; „Stronami deszcze, stronami pogoda”. Perspektywa ironiczna. – III. Miron Białoszewski. Nauka podstarzałości: Stróż rzeczywistości; M’ironia, czyli dwa autoportrety; Próby niebycia. – IV. Pożegnania w twórczości Zbigniewa Herberta: Późna twórczość jako horyzont lektury; Pożegnanie z historią; Pożegnanie sztuki; Elegijny bilans egzystencji. – V. Tadeusz Różewicz o bylejakości: Śmierć w zredukowanym świecie; Poeta emeritus. – VI. Elegie przedwczesne w poezji Ewy Lipskiej i Stanisława Barańczaka: Toksyczne życie; Wirus przemijania; Być blizną i raną; Wyspy wśród morza. – ...I kilka cytatów na koniec lektury.

5. Poezja polska po 1968 roku. [Współautor:] P. Śliwiński. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 2000, 205 s.

Na okładce podtytuł: Książka dla nauczycieli, studentów i uczniów.

Nagrody

Zespołowa Nagroda Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w 2001.

Zawartość

Wstęp. – Prolog: Poeta, stróż rzeczywistości. O twórczości Mirona Białoszewskiego. – Cz. I. Po Marcu. „Powiedz prawdę, do tego służysz…” Poezja pokolenia ’68, – Horyzonty: 1. Rok 1968 w Polsce i na świecie; 2. Portret zbiorowy pokolenia; 3. Od „nieufności” do „etyki i poetyki”; 4. Poezja wobec „tyranii słów”, – Przybliżenia: 1. Stanisław Barańczak: lingwista, moralista, wirtuoz; 2. Ryszard Krynicki: mowa wiersza, przesłanie milczenia; 3. Ewa Lipska w Domu Spokojnej Młodości; 4. Poszukiwanie siebie: o wierszach Rafała Wojaczka; 5. „A przecież wydawałoby się, że to takie łatwe, żyć”. O poezji Adama Zagajewskiego. – Cz. II. Po Sierpniu. Liryczne obowiązki poetów lat osiemdziesiątych: Horyzonty: 1. Nowe Roczniki – pokolenie, którego nie było?; 2. „Solidarność” – Sierpień – Grudzień; 3. Idee i tematy stanu wojennego; 4. Od solidarności do suwerenności, – Przybliżenia: 1. Bronisław Maj: „Wdychamy jedno powietrze”; 2. Ojczyzna, żywioły, drzewo. O poezji Jana Polkowskiego; 3. Mówić po ludzku. O poezji Piotra Sommera. – Cz. III. Po przełomie. „Idee to wodniste substytuty krwi”. Nowa poezja lat dziewięćdziesiątych: Horyzonty: 1. Rok 1989 i ciąg dalszy; 2. Przeciw tradycji?; 3. Uparty duch klasycyzmu; 4. Szyfry, gry i zabawy, – Przybliżenia: 1. Poeta w nastroju nieprzysiadalnym. O wierszach Marcina Świetlickiego; 2. Humanista w glanach i dredlokach. Poezja Jacka Podsiadły; 3. Reakcje łańcuchowe. O wierszach Andrzeja Sosnowskiego. – Cz. IV. Przed końcem wieku. O poezji Starych Mistrzów w latach dziewięćdziesiątych: Horyzonty: 1. Lista obecności poetów; 2. Wobec mitu Końca, – Przybliżenia: 1. Liryka i trauma. O Tadeuszu Różewiczu; 2. Świat wyniesiony. O Czesławie Miłoszu; 3. Przygody poety w wierszach Wisławy Szymborskiej; 4. Ostatnie tomy Zbigniewa Herberta.

6. Krytyk jako domokrążca. Lekcje literatury z lat 90. Poznań.: Wydawnictwo Poznańskie 2002, 318 s. Obszary Literatury i Sztuki.

Nagrody

Nagroda Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w 2003.

Zawartość

Krytyk jako domokrążca. – Generacje: Elegijność, ironia i wzniosłość: Pospolite ruszenie Nowej Fali; Uparty duch klasycyzmu; Poeci generacji X; Niebolesne życie w warunkach beztlenowych. – Prezentacje: Światło i cień „Płaskorzeźby” [T. Różewicza]; Mało dostojna starość [dot.: Cz. Miłosz: Dalsze okolice]; Czy wciąż będziemy kochać Zbigniewa Herberta? [dot.: Z. Herbert: Rovigo]; Jak starzeje się [S.] Mrożek? [dot.: S. Mrożek: Opowiadania 1990-1993]; „Biały karzeł mowy” [dot.: U. Kozioł: Postoje słowa]; Albo kicz, albo śmierć [dot.: M. Gretkowska: Kabaret metafizyczny, A. Stasiuk: Biały kruk]; Świat widziany z nyży [dot. T. Konwicki: Pamflet na siebie]; Modlić się, czyli pisać wiersze [dot.: A. Sulikowski: Świat poetycki księdza Jana Twardowskiego]; Mizantropia i torfowiska większości [dot.: E. Lipska: Wspólnicy zielonego wiatraczka; Wakacje mizantropa]; Powtórka z Szymborskiej; Portret pamięciowy niedźwiedzia [dot. antologii: Czesławowi Miłoszowi poeci]; Metamorfozy Anny Świrszczyńskiej [dot.: Cz. Miłosz: Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrszczyńskiej]; Inny Niemiec, inny Gdańsk [dot.: S. Chwin: Hanemann]; Jak ratować świat [dot.: J. Kulmowa: Ciułanie siebie]; Właściciel całej Warszawy [dot. antologii: Miron, wspomnienia o poecie]; Młynek do kawy i inne modele kosmosu [dot.: O. Tokarczuk: Prawiek i inne czasy]; Luksusowa szuflada [dot.: Cz. Miłosz: Piesek przydrożny]; Maksymalnie nieudana egzystencja [dot.: Stanisław Czycz, mistrz cierpienia]; Wiersze do plecaka [dot.: J. Podsiadło: Wiersze zebrane]; Poeta w nastroju nieprzysiadalnym [dot. poezji M. Świetlickiego]; Baśń z okrutnym zakończeniem [dot.: R. Przybylski: Baśń zimowa]; Wiersze ostatnie Zbigniewa Herberta [dot.: Z. Herbert: Rovigo; Epilog burzy]; Zobaczone, przeżyte [dot.: J. Hartwig: Zobaczone]; Skalpel poety [dot.: S. Barańczak: Z chirurgiczną precyzją]; Treny Różewicza [dot.: T. Różewicz: Matka odchodzi]; Czas Esther [dot.: S. Chwin: Esther]; Dziecko powietrza, mięty i wiolonczeli [dot.: A. Zagajewski: Pragnienie; W cudzym pięknie]; Forma i ból [dot.: W. Wencel: Oda chorej duszy]; Śmierć wystrojona [dot.: K. Lars: Umieranki i inne wiersze]. – Edukacje: Odkopać mamuta awangardy! [dot.: S. Jaworski: Awangarda]; Wiersz wcale nie wolny [dot.: D. Urbańska: Wiersz wolny]; Filozofia i elegancja [dot.: L. Kołakowski: Mini wykłady o maxi sprawach]; Nieprzyjemna recenzja z powodu błota [dot.: R. Grupiński, I. Kiec: Niebawem spadnie błoto, czyli kilka uwag o literaturze nieprzyjemnej]; Bania z filozofią i nasionko [dot.: J. Tischner: Historia filozofii po góralsku]; Jak sprowadzić Jubilata z cokołu [dot.: J. Łukasiewicz: A. Mickiewicz]; Marzenia i złudzenia Tadeusza Peipera; Liryka polska według [K.] Dedeciusa [dot.: 100 wierszy polskich = 100 polnische Gedichte, tłum. K. Dedecius]; Syndrom wieży Babel [dot.: G. Steiner: PO wieży Babel]; Środkowoeuropejczyk, albo tożsamość problematyczna [dot.: A. Fiut: Być (albo nie być) Środkowoeuropejczykiem]; Czego szukać w labiryncie Herberta? [dot.: Z. Herbert: Labirynt nad morzem]; Conditio humana – światło w tunelu ponowoczesności.

7. Teoria literatury. Skrypt dla studentów filologii polskiej. (Studium zaoczne). [Współautor:] B. Kaniewska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Filologii Polskiej; Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne2002, 156 s. Zrozumieć Literaturę. . Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poprawione 2003, wyd. 3 2005.

8. Literatura polska XX wieku. [Autorzy:] B. Kaniewska, A. Legeżyńska, P. Śliwiński. Poznań.: Wydawnictwo Poznańskie 2005, 322 s. Zrozumieć Literaturę.

9. Od kochanki do psalmistki... Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2009, 347 s.

Nagrody

Nagroda Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w 2010.

Zawartość

Kobiecość – co to jest?! – Cz. I. Liryczne biorytmy: Kochanki; Córki; O pewnym nieistniejącym toposie liryki kobiecej; Arbor vitae. O poezji Ludmiły Marjańskiej; Psalmistki. Z problemów genologii liryki kobiecej. – Cz. II. Pulsacje nowoczesności: Płeć synestezji; Etiuda tematologiczna na cztery ręce (Przyboś i Poświatowska); Spotkanie. Esej nie tylko o miłości; Samoświadomość; Tkanie krajobrazu Ziemi. Liryczne czasoprzestrzenie poezji Urszuli Kozioł; Uważność – według Julii Hartwig; „Metaświat” w wierszach Joanny Pollakówny; Tożsamość „czasująca” w poezji Ewy Lipskiej; Lingua defectiva. O poezji Krystyny Miłobędzkiej.

10. Julia Hartwig. Wdzięczność. [Biografia]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2017, 278 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego [2017], pliki w formacie EPUB, MOBI, PDF.

11. Jasny dialog z mrocznymi siłami. Opowieść o Julii Hartwig. Białystok: Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku 2018, 42 s. Prelekcje Mistrzów, 3.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

W poszukiwaniu metody. (O wczesnych przekładach Juliana Tuwima z poezji rosyjskiej). W: Tradycja i współczesność. Powinowactwa literackie polsko-rosyjskie. Wrocław 1978 s. 241-250.
Relacje intertekstualne w liryce Juliana Przybosia. W: Między tekstami. Warszawa 1992 s. 250-270.
Jaka zmiana warty? Problem pokolenia w dzisiejszej literaturze. „Teksty Drugie1997 nr 5 s. 41-52.
Nowi klasycyści i reszta. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka1997 t. 4 s. 233-250.
Tłumacz jako drugi autor – dziś. W: Przekład literacki. Warszawa 1997 s. 40-50, przekład na język angielski: The Translator as the second author. W: Polish translation studies in action. Concepts – methodologies – applications – a reader. Berlin 2019 s. 235-249.
Przekład jako rzecz wyobraźni. W: Przekład artystyczny a współczesne teorie translatologiczne. Katowice 1998 s. 31-46.
Współczesna poezja epistolarna. (Rekonesans). W: Konteksty polonistycznej edukacji. Poznań 1998 s. 275-292.
Poszukiwanie „sacrum. „Zeszyty Karmelitańskie2001 nr 4 s. 144-156.
Przekład, pewniki, spory i pytania w translatologii. W: Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze. Warszawa 2002 s. 285-305.
Translatologia z perspektywy końca (wieku). „Przestrzenie Teorii2002 nr 1 s. 119-136.
Konflikt pokoleń jako element współczesnego procesu historycznoliterackiego. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka2003 t. 10 s. 53-69.
Milczenie roślin. Człowiek i natura w poezji Wisławy Szymborskiej. W: Wisława Szymborska. Tradice – současnost – recepce. Ostrava 2004 s. 133-145.
Universitas nova. Budowanie teorii kształcenia polonistycznego. W: Polonistyka w przebudowie. T. 2. Kraków 2005 s. 458-473.
Jeśli nie klasycyzm, to co? Próba rozpoznania jednej z odmian świadomości poetyckiej po 1989 roku. W: Nowa poezja polska. Kraków 2009 s. 53-64.
Zwroty antropologiczne w badaniach literackich. [Współautorzy:] P. Czapliński, M. Telicki. W: Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa? Poznań 2010 s. VII-XXI.
Po co nam „Czarny polonez” Kazimierza Wierzyńskiego? W: Interpretować dalej. Najważniejsze polskie książki poetyckie lat 1945-1989. Kraków 2011 s. 211-228.
Poezja jako hermeneutyka „trzeciego” wieku. Pogranicza 2011 nr 2 s. 7-14.
Bies na dnie butelki… Myśli i konteksty do relektury poematu Jerofiejewa. „Przegląd Rusycystyczny2012 nr 1/2 s. 113-128 [dot.: Moskwa – Pietuszki].
Fantazja lekturowa o nie-czytelniku Brzozowskiego. (Andrzej Falkiewicz).W: Ostać się wobec chaosu. Poznań 2013 s. 285-302.
Geneza i semantyka topiki katastroficznej „Balu u Operze” Juliana Tuwima. W: Katastrofizm polski w XIX i XX wieku. Idee, obrazy, konsekwencje. Poznań 2014 s. 175-189.
Krajobraz poboloński. Widok z okna poznańskiego nauczyciela (akademickiego). „Teksty Drugie2014 nr 1 s. 228-240.
Gdyby Czesław Miłosz był kobietą… W: Pochwała istnienia. Studia o twórczości Julii Hartwig. Poznań 2015 s. 19-32.
Genologiczne przypadki (i przypadłości) historii literatury nowoczesnej. W: Kulturowa historia literatury. Warszawa 2015 s. 341-358.
Pełnia. Kilka uwag o poetyckiej antropologii Wisławy Szymborskiej. W: Niepojęty przypadek. O poezji Wisławy Szymborskiej. Kraków 2015 s.15-31.
Stracone pokolenie” w prozie polskiej i obcej. W: Komunikacja międzykulturowa. Przekład, komparatystyka, teoria i historia literatury. Katowice 2016 s. 212-235.
Więcej, czyli mniej wolności. (Mapa dyskusji). W: Humanistyka z widokiem na uniwersytet. Poznań 2016 s. 65-86.
Współczesność – niedokończony projekt? W: Pokolenie „Współczesności. Twórcy. Dzieła. Znaczenie. Poznań 2016 s. 33-50.
Kto wiedzie rewolucjonistów?. O funkcjonalizmie translatorskim w niektórych polskich wersjach „Dwunastu” Aleksandra Błoka. „Poznańskie Studia Polonistyczne2017 s. 131-149.
„Nie-swój świat". Bogusława Latawiec (dar z szuflady). W: Roz-poznanie. Filologiczne demony Wojciecha Wielopolskiego. Poznań 2017 s. 253-267.
Odnawianie „Tryptyku wileńskiego" Zbigniewa Żakiewicza. W: Zagadnienia bilingwizmu. Seria I. Dwujęzyczni pisarze litewscy i polscy. Białystok 2017 s. 415-431.
Poetyka dzielności według Julii Hartwig. W: Złoty środek. Literatura wobec rozterek, niepokoju i poszukiwania równowagi. Poznań 2017 s. 405-422.
The new humanities in Poland, the scientific and educational challenge.W: Education and research across time and space. Bitola 2017 s. 781-787.
Dyskurs metafizyczny w poezji polskiej z przełomu XX i XXI wieku. Kilka rozpoznań i przypuszczeń na podstawie kilku przykładów. W: Literaturoznawstwo, kulturoznawstwo, folklorystyk. Prace na XVI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Belgradzie. Poznań 2018 s. 131-142.
Jak zdobyć 3K. Obrys masywu badawczego najtrudniejszych tematów w poezji kobiecej. W: Formy (nie)obecności. Szkice o współczesnej poezji kobiet. Kraków 2018 s. 21-38.
Kriza humanistike, društva ili tržišta – pogled iz poljske perspektive. [Współautor:] B. Zieliński. „Društvene i humanističke studije”, Tuzla 2018 s. 11-26.
Księga domowa. W: Polskie czytanie Wschodu. Kultura, autobiografia, edukacja. Poznań 2018 s. 25-38.
Lekcja późnej nowoczesności (wynikająca z lektury „Niedorzeczności piękna”). W: Stoję i patrzę na czym ten świat stoi”. O twórczości Ewy Lipskiej. Kraków 2018 s. 33-42.
Stanisław Barańczak (1946-2014) o języku poetyckim, kulturze popularnej i sztuce przekładu; Trzcina metodologiczna. W: Stulecie poznańskiej polonistyki (1919-2019). Tom 3. Nauka o literaturze (po roku 1945). Poznań 2018 s. 219-247; s. 251-264.
W literackiej garderobie Leopolda Tyrmanda. W: Mody. Teorie i praktyki. Poznań 2018 s. 195-215.
Wielkopolska rodzina Barań‫czaków. Próba biografii wyobrażonej. W: Jestem kulturowym mieszańcem. I to mi się podoba...” Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Andrzejowi Zawadzie z okazji 70. rocznicy urodzin. Kraków 2018 s. 101-117.
Witalizm kobiecy. Mapa problemów, sieć tradycji. „Poznańskie Studia Polonistyczne2018 [t. 32] s. 17-39.
Róże dla głodnych bohaterów. O dwóch wariantach stłumionego dyskursu martyrologicznego. W: Heroica. Bohaterstwo w lieraturze i kulturze europejskiej. Poznań 2019 s. 171-193.
Troâ kak komparatičeskij uzeł. Opyt osady v kontekste novyh gumanitarnyh nauk API. W: Pamjatʹ vs istorija. Obrazy prošlogo v chudožestvennoj praktike sovremennych literatur Centralʹnoj i Jugo-Vostočnoj Evropy. (Po materialam II Chorevskich čtenii). Moskva 2019 s. 196-223.
Wystarczy mocno i wytrwale zastanawiać się nad jednym życiem.... Biografistyka jako hermeneutyczne wyzwanie. „Teksty Drugie 2019 nr 1 s. 13-27.
Żyję jak umiem. Aura psycho-egzystencjalna w twórczości Mariana Kisiela. W: Pergamin wspomnień. Szkice o poezji Mariana Kisiela. Gdańsk 2019 s. 17-26.
Status Warmii w imaginarium literackim. Wybrane problemy i przykłady. W: Polen und Deutsche in Europa = Polacy i Niemcy w Europie. Beitraege Zur Internationalen Konferenz, 1. und 2. Dezember 2017, Kiel. Frankfurt am Main 2020.
Dom i zadomowienie Mirona Białoszewskiego. W: Dom poety. Eseje o twórczości Mirona Białoszewskiego. Warszawa 2022 s. 25-47.
Dyskurs nomadyczny w nowej poezji kobiecej. W: Narracja dyskurs historia. Warszawa 2022 s. 49-72.
Leśna socjodrama. „Do piachu” Tadeusza Różewicza w znanych i nowych kontekstach. W: Estetyczne impresje. Powtórzenia – powroty – perspektywy. Poznań 2022 s. 91-104.
Pojechać na Wołyń – lub gdzie indziej. Repatriacje pamięci w wierszach kobiecych. (Wstęp do badań). W: Bezdroża komunikacji. Kontakt, porozumienie, akceptacja. Poznań 2022 s. 323-346.
Ponowoczesny konceptyzm? O poetyckich eksperymentach w poezji najnowszej. W: Poezja polska ostatnich dwustu lat. Odczytania i przekroje dla profesora Mariana Stali na jubileusz. Kraków 2022 s. 491-505.
Ta, Która Śpiewa. Wokół ostatnich wierszy Joanny Kulmowej. W: Z ducha Orfeusza. Studia o poezji polskiej lat 2017-2022. Białystok; Pranie 2023 s. 29-47.

Prace redakcyjne

1. J. Przyboś: Sytuacje liryczne. Wybór poezji. Wstęp napisał E. Balcerzan. Wyboru dokonali E. Balcerzan, A. Legeżyńska. Komentarze oprac. A. Legeżyńska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1989, CXVIII, 382 s. Biblioteka Narodowa I, 266.
2. Przez znaki – do człowieka. Pod red. B. Sienkiewicz, przy współpracy A. Legeżyńskiej i W. Wielopolskiego. Poznań.: Wydawnictwo WiS 1997, 366 s. Biblioteka Literacka „Poznańskich Studiów Polonistycznych, 5.
3. Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa? Pod red. P. Czaplińskiego, A. Legeżyńskiej, M. Telickiego. Poznań.: Poznańskie Studia Polonistyczne2010, XXI, 260 s. Biblioteka Literacka „Poznańskich Studiów Polonistycznych, 57. Prace Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza .
4. Teoria, literatura, życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej. Pod red. A. Legeżyńskiej i R. Nycza. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 2012, 279 s. Nowa Humanistyka, t. 1.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 2012, pliki w formacie EPUB, MOBI.
5. Z ducha Orfeusza. Studia o polskiej poezji lat 2017-2022. Redakcja naukowa: W. Kass, A. Legeżyńska, J. Ławski. Pranie; Białystok: Wydawnictwo Prymat 2023, 535 s.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 2008, 2011, 2024.

Wywiady

Nobel pod strzechy nie musi. Rozm. M. Zaradniak. „Gazeta Poznańska1996 nr 255.
Poeta, kolega z pracy, sąsiad. Rozm.: J. Borowczyk, M. Larek. „Czas Kultury2015 [nr] 1 [dot. S. Barańczaka].

Słowniki i bibliografie

Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. T. 5. Warszawa 2002.

Tłumacz i jego kompetencje autorskie

E. KRASKOWSKA. „Pamiętnik Literacki1989 z. 1.
P. ŁUSZCZYKIEWICZ: Sztuka translatorska, sztuka translatologiczna. „Literatura na Świecie2000 nr 7/8.
M. MOSSÓR: Tłumacz: naśladowca, współtwórca czy autor?Przekładaniec2000 nr 7.

Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej

K. LISOWSKI: Domy polskich poetów. „Nowe Książki1996 nr 8.
M. ORSKI: Od Arkadii domowej do mieszkania-azylu. „Polonistyka1996 nr 8.
E. BALCERZAN: Od 3M do M3. „Arkusz1997 nr 2.
S. GĘBALA: Bezdomność i zadomowienie. „Twórczość1997 nr 6.
A. GÓRNICKA-BORATYŃSKA. „Pamiętnik Literacki1998 z. 1.

Wisława Szymborska

K. MASŁOŃ: Przytrafiła nam się Szymborska. „Rzeczpospolita1996 nr 43 dod. „Plus Minus”.
K. LISOWSKI: Oglądana z „sześciu” stron. „Nowe Książki1997 nr 1.
M. MIKOŁAJCZAK. „Ruch Literacki1997 z. 1.
M. MIKOŁAJCZAK. „Zagadnienia Rodzajów Literackich1997 z. 1/2.
M. RUDKOWSKA. „Pamiętnik Literacki1998 z. 4.

Gest pożegnania

A. CZABANOWSKA-WRÓBEL. „Ruch Literacki2000 z. 6.
L. SZARUGA: Ironiczne pożegnania. „Pogranicza2000 nr 5.
W. WANTUCH: Czytane od końca. „Nowe Książki2000 nr 4.
M. ZALESKI: W niskim nakładzie. „Res Publica Nowa2000 nr 6.
I. HRYŃ. „Pamiętnik Literacki2002 z. 1.
A. STANKOWSKA: Ironiczna siła podmiotu. „Teksty Drugie2002 nr 3.

Poezja polska po 1968 roku

A. NASIŁOWSKA: Mapa nowszej poezji. „Nowe Książki2001 nr 3.

Krytyk jako domokrążca

A. POPRAWA: Duża kawa dla Anny Legeżyńskiej. „Nowe Książki2003 nr 2.
W. WIELOPOLSKI: Edukacje i emocje. „Polonistyka2003 nr 8.

Literatura polska XX wieku

A. NASIŁOWSKA: Literatura po reformie. „Nowe Książki2006 nr 1.

Od kochanki do psalmistki

G. OJCEWICZ: Bios i Logos. Liryka kobieca. „Borussia2010 nr 47.
A. PEKANIEC: Różnorodnością silne. „Dekada Literacka2010 nr 1/2 [dot. także: B. Darska: Głosy kobiet; Solistki. Antologia poezji kobiet (1989-2009)].
B. CHRZĄSTOWSKA: Rozprawa o poezji kobiecej. „Polonistyka2011 nr 1.

Julia Hartwig. Wdzięczność

E. DUTKA: Bądź wdzięczna. Byłaś hojnie obdarzona. „Śląsk2018 nr 1.
A. GLEŃ: Hartwig – Legeżyńskiej. Notatki o empatii i wdzięczności. W: Wspólnota. Formy – historie – horyzonty. Opole 2021.