BIO
Urodzony 28 lipca 1910 w Piotrkowie Trybunalskim; syn Henryka Lewina, urzędnika, i Róży z Horowiczów. Po zdaniu w 1927 matury w gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim, studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, a od 1928 kształcił się również w Wyższej Szkole Dziennikarskiej. Po ukończeniu w 1931 obydwu uczelni, aplikował w sądach warszawskich, grodzkich, w sądzie rekwizycyjnym i najdłużej w sądzie apelacyjnym, w którym zdał w 1936 egzamin sędziowski. Debiutował w 1929 wierszem pt. Wyrąb lasu, ogłoszonym w „Głosie Literackim” (nr 9). W tymże roku założył wraz ze Stefanem Głąbem grupę literacką Torpeda i publikował swoje utwory na kolumnie literackiej grupy w łódzkim piśmie „Republika”. Od 1931 był członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). Wiersze i przekłady z literatury niemieckiej umieszczał też w „Kamenie” (1934-35, 1938), „Tygodniku Ilustrowanym” (1934-36), „Drodze” (1935-37), „Szpilkach” (1936-39, podpisany Poldino). Równocześnie do 1939 pracował jako dziennikarz w Warszawskiej Informacji Prasowej. Po wybuchu II wojny światowej udał się do Lwowa i pozostał tu po zajęciu miasta przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR). Jesienią 1939 ogłosił dwa wiersze w „Czerwonym Sztandarze”. Aresztowany 24 stycznia 1940, więziony był kolejno na Zamarstynowie we Lwowie, w Kijowie, Kirowogradzie, Charkowie, a w końcu w obozie pod Archangielskiem z wyrokiem pięciu lat przymusowych robót. Po zwolnieniu we wrześniu 1941 na mocy amnestii, wstąpił do formującej się w Tatiszczewie 5. Dywizji Piechoty Armii Polskiej. Z powodu choroby (szkorbut) został wkrótce skierowany do Kazachstanu, gdzie w Dżambule pracował najpierw w polskim punkcie ewakuacyjnym, a potem jako sekretarz w Delegaturze Ambasady Polskiej. Po zerwaniu stosunków polsko-radzieckich, został w czerwcu 1942 ponownie aresztowany przez władze radzieckie pod zarzutem zdrady stanu i skazany początkowo na karę śmierci, ale wkrótce ułaskawiony i w październiku 1943 zwolniony z więzienia. Od tegoż roku był członkiem Związku Patriotów Polskich. W 1944 zorganizował w Dżambule teatr polski, którego był także kierownikiem artystycznym. Ponadto kierował tamtejszą biblioteką polską. W listopadzie 1944 został zmobilizowany w Taszkencie i skierowany do jednostki Wojska Polskiego w Lublinie. Pełnił funkcję redaktora naczelnego wydawnictwa literackiego Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego. Od 1945 należał do Polskiej Partii Socjalistycznej (od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). Zawarł związek małżeński z Wacławą z Laszkiewiczów (primo voto Wróblewska; zmarła 1966). W 1945-47 był naczelnikiem wydziału wojskowego w Polskim Radiu. W tym samym czasie współpracował z „Głosem Ludu” (m.in. pod pseudonimami: Poldino, Jan Gniazdowski). Po zdemobilizowaniu redagował w 1947-48 dział literacki kolejno „Robotnika” i „Świata Młodych” oraz w 1948-50 miesięcznika oficerskiego „Nasza Myśl”. W 1948-50 był sekretarzem generalnym ZZLP (od 1949 Związku Literatów Polskich; ZLP) oraz członkiem zarządu Oddziału Warszawskiego. Kontynuując twórczość poetycką, zajął się również przekładami z literatury rosyjskiej i radzieckiej. Wielokrotnie podróżował do ZSRR. Publikował wiersze oraz przekłady z języka rosyjskiego i niemieckiego w wielu czasopismach, m.in. w „Szpilkach” (od 1946), „Nowinach Literackich” (1947-48), „Dzienniku Literackim” (1948-50), „Przyjaźni” (1949-65), „Nowej Kulturze” (1950-63), „Twórczości” (1950-66), „Śląsku Literackim” (1952-55), „Życiu Literackim” (1956-58 i od 1963), „Kraju Rad” (1957-62), „Literaturze Radzieckiej” (1957-73; m.in. podpisany Jan Gniazdowski). W 1960-65 kierował Warszawskim Teatrem Objazdowym Przedsiębiorstwa Państwowego Imprez Estradowych. W 1963-65 był członkiem Zarządu Głównego ZLP i przewodniczącym Komisji Socjalnej i Komisji Zagranicznej. Jako przedstawiciel Związku wyjeżdżał często za granicę. W 1963-71 należał do kolegium redakcyjnego i był kierownikiem działu radzieckiego i literatur krajów socjalistycznych tygodnika „Kultura”, a następnie pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego miesięcznika „Literatura na Świecie”, ogłaszając tu liczne przekłady również po przejściu w 1976 na emeryturę. Współpracował od 1966 jako tłumacz m.in. także z „Poezją” (do 1973) i „Współczesnością” (do 1970). W 1964 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1968 ożenił się z Anną Laner (rozwód 1974). Należał do Polskiego Oddziału Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC), w 1982 został członkiem Rady Wykonawczej Międzynarodowego Kongresu SEC. Otrzymał nagrodę Ministra Obrony Narodowej II stopnia (1967) za przekłady z poezji radzieckiej i twórczość poetycką poświęconą wojsku, radziecki Znak Poczota (1968) za przekłady z języka rosyjskiego, nagrodę miasta stołecznego Warszawy (1985). W 1990 zrezygnował z członkostwa w nowym ZLP, w 1991 wstąpił do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1961) i Krzyżem Komandorskim (1971) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1982). Zmarł 7 grudnia 1995 w Warszawie.
Twórczość
1. Wyrąb lasu. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1931, 41 s.
2. Kora pisana. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1933 [antydatowane 1932], 41 s.
3. Sen zimowy. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1934, 23 s.
4. Gdańsk wolny! [B.m.:] Zarząd Polityczno-Wychowawczy Wojska Polskiego [1945].
5. Na Zachód! [B.m.:] Zarząd Polityczno-Wychowawczy Wojska Polskiego [1945].
6. Sny o powrocie. [Wiersze]. Warszawa: E. Kuthan 1948, 45 s.
7. Słowo o Karolu Świerczewskim. W: Poematy o generale Świerczewskim. [Autorzy:] W. Broniewski, L. Lewin, R. Stiller, W. Woroszylski. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949 s. 17-26. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ oraz Prace redakcyjne poz. 1.
Zawartość
8. [Wiersze]. Warszawa: Związek Literatów Polskich 1950, 15 s.
9. Odpowiedź poety. [Wiersze]. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 63 s.
10. Poemat o Dzierżyńskim. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 34 s. Przedruk zob. poz. ↑.
11. Żołnierska droga. Poemat. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 37 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Nagrody
12. Poezje wybrane. Warszawa: Czytelnik 1956, 268 s.
Zawartość
13. Nowe wiersze. Warszawa: Czytelnik 1961, 96 s.
14. Słowa dla ludzi. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1964 [właśc. 1963], 95 s.
15. Na mojej ziemi. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 95 s.
Zawartość
16. Wybór wierszy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 222 s.
17. Wyznania. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1969 [właśc. 1968], 74 s.
Zawartość
18. Trzy głosy. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1976, 148 s.
Zawartość
19. Strofy o Warszawie. [Wiersze]. [Wstęp:] W. Natanson. Warszawa: PP Pracownie Sztuk Plastycznych 1979, 24 s.
20. Wiersze z półwiecza. Warszawa: Czytelnik 1981, 314 s.
21. Powracające wzruszenia. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1984, 90 s.
22. Kongres w Sienie. [Poemat]. Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1985, 32 s.
23. Posłanie do wnuka. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 134 s.
Zawartość
24. Obiecana i święta. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1989, 93 s.
25. Skrzydła wiatraków. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 78 s.
Zawartość
26. Wiersze o gułagu, miłości i śmierci. Red.: A.K. Waśkiewicz. Warszawa: Anagram 1995, 92 s.
Wydania osobne tekstów pieśni z nutami, m.in.
Wybory utworów literackich w przekładach
gruziński
Przekłady
Wyd. osobne fragmentów: W partyzanckim oddziale. (Z powieści P. Werszyhory „Ludzie o czystym sumieniu” w przekł. L. Lewina wybrała i oprac. J. Skarżyńska). Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 96 s. Wyd. 2 tamże 1950.
Adaptacje
teatralne
Wyd. osobne fragmentów:.
Młodzi bohaterowie Krasnodonu. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 192 s. Wyd. 2 w wyborze i oprac. J. Kozłowskiego tamże 1950.
W listopadzie 1942 roku. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1950, 52 s.
Nadto przekłady utworów w Pracach redakcyjnych poz. 2-13.
Wydania przekładów tekstów pieśni z nutami
Prace redakcyjne
Zawartość
Zob. też Przekłady Przekłady poz. 18, 24.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1966, 1981, 1988.
