BIO

Urodzona 5 października 1908 w Tarnówce na Podolu; córka Sabina Kaniowskiego, właściciela fabryki narzędzi rolniczych, i Adeli z Andrzejewskich. W 1917 wyjechała do Humania, gdzie wstąpiła do klasy wstępnej gimnazjum polskiego. Po skończeniu IV klasy, w październiku 1922 przyjechała do Polski. W następnym roku w kwietniu została przyjęta do IV klasy Gimnazjum im. T. Czackiego w Liceum Krzemienieckim. W 1927 otrzymała świadectwo dojrzałości. W tym też roku rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Należała do Związku Harcerstwa Polskiego; w 1928 w Ośrodku dla Bezrobotnych na Annopolu zorganizowała i prowadziła Drużynę nr 65 im. M. Konopnickiej. Po uzyskaniu w 1935 magisterium, odbyła roczną praktykę w Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Warszawie. Od 1937 uczyła języka polskiego w prywatnym Gimnazjum Janiny Popielewskiej i Janiny Roszkowskiej w Warszawie. W 1938 wyszła za mąż za Leszka Górskiego, nauczyciela wychowania fizycznego (zginął w Starobielsku). W czasie okupacji niemieckiej przebywała nadal w Warszawie. Brała udział w działalności konspiracyjnej oraz w tajnym nauczaniu. Po wycofaniu się Niemców, w 1944-45 uczyła w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym w Mińsku Mazowieckim. Od 1945 pracowała w Instytucie Wydawniczym „Nasza Księgarnia”, początkowo jako sekretarka redakcji, następnie w 1946-48 jako redaktorka pisma dla młodzieży „Płomień”. Równocześnie uczyła w XII Państwowym Gimnazjum na Saskiej Kępie. Debiutowała w 1948 recenzją powieści Witolda Makowieckiego pt. Przygody Meliklesa Greka, opublikowaną na łamach „Płomienia” (nr 2; podpisana i-ka). W tymże roku przeniosła się do Wrocławia, gdzie do 1950 pełniła funkcję kierownika Ośrodka Metodycznego Pedagogiki Dorosłych przy Wydziale Oświaty we Wrocławiu. Wyszła za mąż za Juliana Lewańskiego, historyka literatury (rozwód przed 1970). Od 1950 mieszkała w Opolu i pracowała w Wyższej Szkole Pedagogicznej, organizując tam pierwszy w kraju Zakład Literatury dla Dzieci i Młodzieży. W 1962 uzyskała stopień doktora na UW, na podstawie rozprawy Twórczość dla dzieci i młodzieży Klementyny z Tańskich Hoffmanowej (promotor profesor Julian Krzyżanowski). W 1968 powróciła do Warszawy. Od 1969 do przejścia na emeryturę w 1979 pracowała w Instytucie Polonistyki UW. W 1970 uzyskała stopień doktora habilitowanego za pracę Stanisław Jachowicz. Życie i działalność, a w 1971 otrzymała stanowisko docenta. W 1974-79 kierowała Międzyuczelnianym Zespołem do Badań nad Literaturą dla Dzieci i Młodzieży. Była członkiem International Research Society for Children's Literature, członkiem Towarzystwa im. M. Konopnickiej oraz Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. Za osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych otrzymała w 1974 nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki III stopnia. Odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1976), Złotym Krzyżem Zasługi (1977) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1984). Zmarła 26 lutego 1994 w Warszawie.

Twórczość

1. Literatura dla dzieci i młodzieży od początków do roku 1864. Zarys rozwoju. Materiały. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1960, 190 s. Wyd. nast. pt. Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864: wyd. 2 zmienione i poszerzone tamże 1973; wyd. 3 Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1983.

2. Twórczość dla dzieci i młodzieży Klementyny z Tańskich Hoffmanowej. Opole 1964, 222 s. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.

Rozprawa doktorska.

3. Stanisław Jachowicz. Życie i działalność. Opole 1970, 282 s. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Wyd. nast. Warszawa: Nasza Księgarnia 1986, 144 s.

Rozprawa habilitacyjna.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Szkółka dla Dzieci” (Poznań 1850) Ewarysta Estkowskiego. Studia Pedagogiczne 1958 t. 5 s. 11-91, przedruk w: Rozprawy z historii literatury dla dzieci i młodzieży. Wrocław 1958.
O twórczości Marii Konopnickiej dla dzieci. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu 1963 nr 2 s. 171-196.
O współczesnej krytyce literackiej książek dla dzieci i młodzieży. W: Seminarium naukowe poświęcone literaturze dla dzieci i młodzieży w 20-leciu PRL. Warszawa 1965 s. 113-142.
Ze studiów nad Bronisławą Ostrowską. (Próba biografii twórczej). Sprawozdania Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1965 nr 1 s. 37-53.
Znaczenie nauki o literaturze dla dzieci i młodzieży. W: Wybrane problemy literatury współczesnej dla dzieci i młodzieży. Warszawa 1965 s. 3-175.
Stanisław Jachowicz jako zbieracz przysłów ludowych. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu 1969 nr 5 s. 55-61.
Nowatorstwo codziennego periodyku dla dzieci Stanisława Jachowicza. W: O literaturze dla dzieci i młodzieży. Warszawa 1975 s. 93-125.
Le développement des études sur la littérature pour enfants et la jeunesse. W: Les Cahiers Franco-Polonais. Paris 1979.
Bohater nurtu wiejskiego w literaturze PRL dla młodego pokolenia. W: Dziecko w literaturze współczesnej. Materiały z sesji naukowej z okazji Międzynarodowego Roku Dziecka. Kielce 1981 s. 7-30.
Les relations de Clémentine Hoffman née Tańska avec la littérature francaise. Acta Universitatis Wratislaviensis 1981 nr 604 s. 131-142.

Prace redakcyjne

1. Seminarium naukowe poświęcone literaturze dla dzieci i młodzieży w 20-leciu PRL. Redakcja naukowa I. Lewańska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 253 s.
2. Aleksandra z Tańskich Tarczewska: Historia mego życia. Wspomnienia warszawianki. Oprac. i wstęp: I. Lewańska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1967, 303 s.
Wspomnienia z lat 1792-1814, m.in. o Klementynie z Tańskich Hoffmanowej.
3. Historia literatury VII. Z dziejów literatury dla dzieci i młodzieży. Redakcja naukowa: I. Lewańska. Opole 1970, 99 s. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.
4. Kultura literacka w przedszkolu. Red.: S. Frycie i I. Lewańska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1982-1984.

Cz. 1. Praca zbiorowa. 1982 [właśc. 1983], 372 s. Wyd. nast. tamże 1988.

Cz. 2. Antologia. 1984, 479 s.

Wyd. łączne cz. 1 i 2: wyd. 2 poprawione tamże 1988.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1995 (J. Kaniowski).

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Uzupełnienie).

Ogólne

Artykuły

T. Brzeska-Smrekowa: Pamięci Izabeli Lewańskiej. Guliwer 1994 nr 3 [wspomnienie pośmiertne].

Literatura dla dzieci i młodzieży od początków do roku 1864

K. Kuliczkowska: Od Fenelona do Lenartowicza. Nowe Książki 1961 nr 16.
J. Cieślikowski. „Pamiętnik Literacki1974 z. 4.
G. Skotnicka: Historia literatury dla dzieci i młodzieży. Polonistyka 1974 nr 4.

Twórczość dla dzieci i młodzieży Klementyny z Tańskich Hoffmanowej

W. Straszewska: U początków literatury dla dzieci i młodzieży w Polsce. Przegląd Humanistyczny 1965 nr 2.
Z.J. Nowak. „Zaranie Śląskie1967 nr 3.

Stanisław Jachowicz

J. Kowalczykówna: Stanisława Jachowicza portret wielostronny. Nowe Książki 1987 nr 1.