Lewandowska Cecylia

BIO

Urodzona 12 września 1902 w Sielcu pod Płońskiem; córka Zdzisława Karczewskiego, rolnika, i Cecylii ze Smoleńskich. W 1920 ukończyła gimnazjum humanistyczne Antoniny Walickiej w Warszawie, a następnie w 1924 Szkołę Ogrodniczo-Pszczelarską. W 1928 wyszła za mąż za Janusza Lewandowskiego, redaktora czasopism i wydawnictw rolniczych, a później morskich. W latach międzywojennych mieszkała w Warszawie i pracowała jako korespondentka i tłumaczka kolejno w firmie Alfa-Lavel (1928-30), w Polskich Liniach Lotniczych LOT (1930-32) i w Polskim Radiu (1939). Równocześnie od 1925 publikowała popularne artykuły w prasie rolniczej, m.in. w czasopismach „Rolnik i Zagroda” (1925), „Przewodnik Gospodarstw Wiejskich” (1929) i „Przewodnik Gospodarski” (1929-33). W okresie okupacji niemieckiej przebywała nadal w Warszawie i pracowała w Komunalnej Kasie Oszczędności. Po wojnie zajęła się wyłącznie pracą literacką. Debiutowała jako autorka utworów dla dzieci (głównie popularnych książeczek przyrodniczych) w 1946 opowiadaniem Jacuś, drukowanym w „Świerszczyku” (nr 29); z pismem tym współpracowała do 1968. W 1950 podjęła również działalność przekładową z literatury niemieckiej, a w 1962 z literatury fińskiej. Utwory dla dzieci i przekłady publikowała m.in. w czasopismach „Przyjaciel” (1946-51), „Iskierki” (1947-54), „Płomyczek” (1948-58), „Wiedza i Życie” (1948-54), „Problemy” (1949-60), „Płomyk” (1950-70), „Widnokręgi” (1958), „Za i przeciw” (1958-59). Nawiązała stałą współpracę z redakcją audycji dla dzieci Polskiego Radia, pisząc liczne audycje i pogadanki, oraz z czasopismami popularnonaukowymi, rolniczymi i pszczelarskimi. W 1951 została członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania związku w 1983), w 1971 członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1975 otrzymała nagrodę Stowarzyszenia Autorów „ZAiKS” za przekłady literatury fińskiej na język polski, a w 1980 nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży. Za działalność przekładową została uhonorowana członkostwem Towarzystwa Literatury Fińskiej. Była także członkiem honorowym Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Fińskiej. Odznaczona Orderem Zakonu Fińskiej Białej Róży (1975) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1977). Zmarła 26 listopada 1989 w Warszawie.

Twórczość

1. Wielkie prace małej pszczoły. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1950, 36 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, tamże: wyd. 3 1968, wyd. 4 1977, wyd. 5 1982.

Przekłady

angielski

The world of the bee. [Przeł.] M. Gawryś. London 1964, wyd. 2 Warszawa 1965.

niemiecki

Die grosse Arbeit der kleinen Biene. [Przeł.] H. Rymarowicz. Warszawa 1964, tamże: wyd. 2 1965, wyd. [3] 1967.

rosyjski

Bol’šoj trud malen’koj pčely. [Przeł.] G. Jazykova. Warszawa [1966].

2. W świecie pszczół. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 357 s.

3. Zwierzęta budują. Warszawa: Nasza Księgarnia 1952, 76 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1971, wyd. 3 1976.

Przekłady

niemiecki

Tiere als Baumeister. Berlin 1957.

Wie die Tiere bauen. [Przeł.] B. Samborska. Warszawa 1980.

4. Opowiadania o czystości zwierząt. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 137 s. Wyd. 2 tamże 1955.

5. Co się kryje w skibie gleby? Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 196 s.

6. Od kropli nektaru do plastra miodu. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 173 s.

7. Baryłkarz kontra bielinek. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 149 s.

8. W gnieździe hałaśliwych grubasów. Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, 61 s.

9. Bogatki z jabłoniowej dziupli. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 95 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1976, wyd. 4 1982, wyd. 5 1987.

Przekłady

niderlandzki

Tak op, tak af. Een jaar bij de mezen. [Przeł.] J. Iserda. Haarlem, Warszawa 1967.

niemiecki

Federbällchen. [Przeł.] F. Siefkes. Stuttgart 1965, wyd. nast. Warszawa 1966, tamże: 1968, 1971.

rosyjski

O tom kak sinicy na jablonie žili. [Przeł.] I. Matecka. Warszawa 1961.

węgierski

Tollas gömböcskék. [Przeł.] M. Vamos. [Budapest] 1972.

See Studies

10. Na ruchomych piaskach. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 33 s.

11. Nad sadzawką. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 35 s.

12. Pszczoły w medycynie. Warszawa: Wiedza Powszechna 1960, 110 s.

13. Brr! Jak zimno! Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 42 s.

14. W różnych gniazdach. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 118 s. Wyd. 2 tamże 1985.

15. W niebieskim ulu. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch” 1966, 21 s. Polskie Radio 1967 (pt. Kosmatka z niebieskiego ula).

16. W krainie wiecznej nocy. [Współautor:] J. Lewandowski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, 132 s.

17. Nad Pasłęką żyją bobry. Warszawa: Nasza Księgarnia 1974, 42 s. Wyd. 3 [!] tamże 1980.

See Studies

18. Literatura fińska. W: Słownik pisarzy skandynawskich. Red.: Z. Ciesielski. Warszawa: Wiedza Powszechna 1991 s. 103-177.

Nadto liczne audycje radiowe dla dzieci i pogadanki popularnonaukowe nadawane w programie Polskiego Radia od 1946 w dziale audycji dla dzieci, audycji dla wsi, w redakcji prozy oraz redakcji fińskiej.

Przekłady

1. E. Strittmatter: Tinko. [Powieść]. Wiersze tłumaczyła J. Preger. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 427 s.

2. L. Frank: Z lewej, gdzie serce bije. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 239 s.

3. G. von Le Fort: Gody magdeburskie. [Powieść]. Wiersze tłumaczył Z. Dolecki. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1960, 264 s.

4. R. Schuder: Syn czarownicy. Opowieść o J. Keplerze. Wiersze tłumaczył W. Lewik. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 359 s.

5. F.E. Sillanpää: Śmierć i zmartwychwstanie. Opowieść o życiu i śmierci prostego człowieka w Finlandii. Tłumaczyła z niemieckiego C. Lewandowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 229 s. Wyd. 2 pt. Nabożna nędza. Opowieść o życiu i śmierci prostego człowieka w Finlandii, tamże 1980.

6. M. Beheim-Schwarzbach: Gwiazda Burgundii. Powieść o Nibelungach. Posłowie: B. Płaczkowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 362 s.

7. B. Grzimek: Nie ma miejsca dla dzikich zwierząt. Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, 200 s.

8. P. Weiss: Ucieczka z domu rodzinnego; Azyl. [Powieści]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 283 s.

9. L. Koenig: Gringolo. Historia o popielicy. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 100 s. [Wyd. 2] tamże 1976.

10. B. König: Żwir. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 213 s.

See Studies

11. F.E. Sillanpää: Słońce życia. [Powieść]. Tłumaczyła z niemieckiego C. Lewandowska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1966, 176 s.

12. L. Koenig: Timba. Historia o psie. [Opowiadanie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1967, 102 s. Wyd. 2 tamże 1975.

13. V. Meri: Historia sznura z manili. [Powieść]. Tłumaczyła z francuskiego C. Lewandowska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1967, 127 s.

14. H. Küpper: Simplicius 45; Miód i mleko. [Powieści]. Wstęp: S. Lichański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 310 s.

15. F. Thiess: Angelika ten Swaart. [Powieść]. Przedmowa: S. Lichański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 128 s.

16. M. Larni: Piękna świniarka, czyli Wspomnienia radcy handlowego Minny Karlsson-Kananen. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1970 [właśc. 1971], 214 s.

17. G. Pausewang: Plaza Fortuna. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 228 s.

18. M. Otava: Priska. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1971, 174 s.

19. P. Rintala: Chłopcy. [Powieść]. Przeł.: C. Lewandowska, N. Baschmakoff. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 308 s.

See Studies

20. P. Haaviko: Lata. [Powieść]. Przedmowa: Z. Łanowski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1972, 79 s.

21. S. Paulaharju: Nocne cienie tunturi. Opowieści lapońskie. Przekł. i posłowie: C. Lewandowska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1972, 195 s.

22. V. Linna: Tu, pod Gwiazdą Polarną. [T. 1]-2. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1974, 1977, 542 + 596 s.

23. V. Meri: Kobieta na zwierciadle narysowana. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1975, 370 s.

24. E. Joenpelto: Po prostu Johannes. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1978, 174 s.

25. I. Lappalainen: Saara, dziewczyna z Vastamäki. [Powieść]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1979, 108 s.

Cz. 1; cz. 2 zob. poz. ↑.

26. I. Lappalainen: Saara z Vastamäki w mieście. [Powieść]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1980, 151 s.

Cz. 2; cz. 1 zob. poz. ↑.

See Studies

27. J. Lehtonen: Putkinotko. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981, 400 s.

28. E. Koivistoinen: Wszystko pokonam. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1982, 90 s.

29. V. Linna: Żołnierz nieznany. [Powieść]. Posłowie: W. Nawrocki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1986, 387 s.

30. A. Aikio, S. Aikio: Syn latającej czarownicy. Bajki lapońskie. Warszawa: Nasza Księgarnia 1987, 77 s.

31. Ptaki czarownicy. Baśnie fińskie. Wybór i posłowie: R. Wawrzyniak. Przeł.: C. Lewandowska, D. i R. Wawrzyniakowie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1988, 303 s.

32. K. Laitinen, S. Apo: Historia literatury fińskiej. Zarys. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1991, 382 s.