LAM Andrzej

Urodzony 26 grudnia 1929 w Grudziądzu; syn Longina Lama, nauczyciela gimnazjalnego, i Janiny ze Zgórniaków; bratanek Stanisława Lama, wydawcy, historyka literatury. Do 1939 mieszkał w Krakowie i Pionkach pod Radomiem. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Krakowie i uczył się w szkole powszechnej, a następnie w Szkole Handlowej. Po zakończeniu wojny przebywał u księży augustianów i w Zakładzie Księży Salwatorianów w Krakowie-Zakrzówku, gdzie w 1946-48 redagował gazetkę „Pochodnia”. Następnie uczęszczał do I Gimnazjum i Liceum im. B. Nowodworskiego w Krakowie; w 1947 zdał maturę. W tymże roku podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ). Debiutował w 1948 reportażem pt. Jeden dzień w Wolicy, ogłoszonym w miesięczniku „Salwator” (nr 11). W 1949-50 pełnił funkcję prezesa Koła Polonistów i Slawistów UJ. W 1950 przeniósł się do Warszawy i kontynuował studia na Uniwersytecie Warszawskim (UW); w 1951 rozpoczął pracę na UW jako asystent, w 1952 uzyskał magisterium. Jednocześnie w 1950-51 kierował działem kulturalnym pisma „Po prostu”. Recenzje i artykuły literackie publikował m.in. w „Twórczości” (od 1950), „Nowej Kulturze” (od 1951), „Życiu Literackim” (od 1951), „Polonistyce” (od 1952), „Nowych Książkach” (od 1958). W 1954 był zastępcą redaktora naczelnego „Trybuny Uniwersyteckiej”. W 1956 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Wchodził w skład komitetów redakcyjnych pism „Nowy Nurt” (1956), „Prasoznawstwo” (1956), „Kwartalnik Prasoznawczy” (1957-58; w 1957 sekretarz redakcji), „Przegląd Humanistyczny” (1957-90, z przerwami). W 1957 przebywał w Paryżu, gdzie słuchał wykładów w Institut d'Études Politiques, a w 1958, jako stypendysta uniwersytetu w Kolonii, odbywał studia na Georg-August Universität w Getyndze. W 1959 był lektorem języka polskiego na tejże uczelni. Po powrocie do kraju kontynuował pracę naukowo-dydaktyczną na UW. W 1963 przebywał w Perugii we Włoszech, jako stypendysta Università Italiana per Stranieri. W 1964 doktoryzował się na podstawie rozprawy pt. Programy awangardy poetyckiej w Polsce w latach 1917-1923 (promotor prof. Jan Zygmunt Jakubowski). W 1965 otrzymał nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego III stopnia. W 1966 przebywał w Paryżu w celu uporządkowania spuścizny po Stanisławie Lamie. W 1968 otrzymał stanowisko docenta, a w 1970 objął kierownictwo Zakładu Teorii Literatury i Poetyki na Wydziale Filologii Polskiej UW. Był członkiem prezydium Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk (PAN; 1969-80 członek Komisji Programowo-Dydaktycznej, od 1977 jej przewodniczący), członkiem Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich (IBL) PAN (1969-71, 1975-80, 1984-87), członkiem bilateralnej komisji do spraw polonistyki w Niemieckiej Republice Demokratycznej (od 1971), członkiem Komisji Poetyki i Stylistyki Słowiańskiej Międzynarodowego Komitetu Slawistów (od 1973) oraz członkiem Zespołu Dydaktyczno-Naukowego Filologii Polskiej przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego (od 1985 przewodniczący). W 1976 habilitował się na podstawie rozprawy pt. Z teorii i praktyki awangardyzmu. W tymże roku został dyrektorem Instytutu Literatury Polskiej na UW. W 1978 prowadził cykle wykładów na uniwersytetach w Augsburgu w Republice Federalnej Niemiec (RFN), a następnie w Moskwie. W 1979 otrzymał stopień profesora nadzwyczajnego. W 1979-83 był członkiem Centralnej Komisji do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych. W 1980 przebywał na stypendium na uniwersytecie w Tybindze w RFN. W 1982 został kierownikiem Zakładu Literatury XX w. w Instytucie Filologii Polskiej UW. Od 1982 był wiceprzewodniczącym, a od 1985 przewodniczącym Zespołu Programowego Języka Polskiego przy Ministerstwie Oświaty i Wychowania. W roku akademickim 1982/83 przebywał w Moguncji, gdzie na tamtejszym uniwersytecie pełnił funkcję kierownika placówki Schwerpunkt Polen. Odbywał wtedy wykłady na uniwersytetach w Tybindze, Bambergu, Ratyzbonie i Amsterdamie. W 1986 otrzymał stopień profesora zwyczajnego. Od stycznia do lipca 1995 przebywał jako visiting fellow w Internationales Forschungszentrum Kulturwissenschaften w Wiedniu. Obok pracy naukowej rozwijał działalność redakcyjną i twórczość krytycznoliteracką oraz brał czynny udział w życiu literackim. W 1962-66 pełnił funkcję redaktora naczelnego dwutygodnika „Współczesność”. W 1966-89 był zastępcą redaktora naczelnego „Miesięcznika Literackiego”. W 1968 wszedł w skład komitetu redakcyjnego „Rocznika Literackiego” (od 1980 redaktor naczelny). W 1968 został członkiem Związku Literatów Polskich (w 1972-78 członek Zarządu Głównego, przewodniczący Komisji Interwencyjnej, od 1975 zastępca przewodniczącego Komisji Kwalifikacyjnej), w 1970 członkiem Association Internationale des Critiques Littéraires (od 1988 wiceprzewodniczący Sekcji Polskiej). W 1971-87 był członkiem Sekcji Literatury Komitetu Nagród Państwowych (do 1978 sekretarz). Należał do komitetu redakcyjnego przewodnika encyklopedycznego Literatura polska. Artykuły i szkice literackie publikował m.in. w „Poezji” (1968-79, z przerwami) i „Literaturze” (1976-77 cykl felietonów pt. Poetyka na co dzień). W 1983-86 był członkiem Narodowej Rady Kultury. Od 1985 pełnił funkcję przewodniczącego jury Nagrody Warszawskiej Premiery Literackiej. Od 1996 należał do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Po przejściu na emeryturę w 2000 nadal uczestniczył w pracach Zakładu Literatury XX Wieku na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W 2004 został profesorem w Akademii Humanistycznej im. A. Gieysztora w Pułtusku. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1969), Krzyżem Kawalerskim (1974) i Krzyżem Oficerskim (1986) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1978). Mieszka w Warszawie.