FRYBES Stanisław

Urodzony 4 grudnia 1922 w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk); syn Mariana Fribesa, urzędnika bankowego, i Marii z Siarkiewiczów, nauczycielki. Do szkół uczęszczał w Poznaniu i Żurawnie. W 1935/36 uczył się w Państwowym Gimnazjum nr 1 w Stanisławowie, a następnie do 1939 w Państwowym Gimnazjum im. S. Staszica w Warszawie. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie, pracował zarobkowo jako robotnik, a potem nauczyciel. Równocześnie kontynuował naukę na tajnych kompletach Liceum Humanistycznego im. A. Mickiewicza, w którym w 1941 zdał maturę. W tymże roku rozpoczął studia polonistyczne na tajnym Uniwersytecie Warszawskim (UW). W grudniu 1943 został aresztowany przez policję niemiecką wraz z grupą młodzieży z organizacji Wolność, Równość, Niepodległość, dla której prowadził zajęcia, i osadzony w więzieniu na Pawiaku. W styczniu 1944 dzięki zabiegom siatki konspiracyjnej Armii Krajowej został wraz z uczniami wykupiony z więzienia na Pawiaku. W następnych miesiącach przebywał m.in. we Lwowie, skąd przywiózł transport szczepionki przeciwtyfusowej dla getta w Warszawie. W styczniu 1945 przyjechał do Krakowa, gdzie wznowił studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) oraz został zatrudniony na stanowisku asystenta organizującej się na terenie UJ polonistyki warszawskiej. W listopadzie tego roku powrócił do Warszawy wraz z profesorem Julianem Krzyżanowskim i pozostałymi jego asystentami i uczestniczył w odbudowie Seminarium Historii Literatury Polskiej UW. W 1946 uzyskał tytuł magistra filologii polskiej. W tymże roku debiutował szkicem pt. Przyboś i nowa poezja, ogłoszonym na łamach pisma „Płomień” (nr 10/11). Był członkiem redakcji miesięcznika „Przegląd Akademicki”, w którym w 1947 publikował artykuły i szkice naukowe. W 1950 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie monografii pt. Ignacy Sewer Maciejowski (promotor profesor J. Krzyżanowski). W tymże roku ożenił się z Aleksandrą Olędzką, tłumaczką i poetką. W 1955 otrzymał nominację na stanowisko docenta Wydziału Filologicznego UW. W 1956 zorganizował z polecenia władz UW Biuro Międzynarodowych Kursów dla Slawistów z zagranicy, przekształcone następnie w 1960 w Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców („Polonicum”), którego był kierownikiem do 1963. W 1965-71 przebywał we Francji jako maître de conférences associé na Sorbonie i tamże jako dyrektor Ośrodka Kultury Polskiej. Po powrocie do Warszawy w 1971 kontynuował pracę naukową i dydaktyczną na UW. Pełnił także funkcję kierownika Zakładu Filologii Polskiej w Filii UW w Białymstoku (do 1974). Od 1972 kierował pracami zespołu do badań nad życiem literackim w drugiej połowie XIX wieku, działającego w ramach Centralnego Programu Badań Podstawowych „Polska kultura narodowa, jej tendencje rozwojowe i percepcja”. W 1972-75 był członkiem i sekretarzem Komisji do Badań nad Życiem Literackim przy Komitecie Nauk o Literaturze Polskiej PAN. W 1975-86 (i ponownie od 1989) był członkiem Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza (w 1976-79 pełnił funkcję wiceprezesa). W 1978 wyjechał ponownie do Francji, gdzie pracował jako professeur associé na polonistyce uniwersytetu w Clermont-Ferrand. Po powrocie w 1980 wznowił zajęcia dydaktyczne na UW, a także był współkierownikiem Podyplomowego Studium Edytorsko-Tekstologicznego, zorganizowanego przez Wydział Polonistyki UW i Instytut Badań Literackich PAN. Od tegoż roku należał do Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. W 1981-83 był członkiem redakcji „Pamiętnika Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza”. W 1982 habilitował się na UJ na podstawie rozprawy W krainie groteski. Problemy satyry galicyjskiej drugiej połowy XIX wieku. W 1986/87 przebywał we Francji i pracował ponownie jako professeur associé na uniwersytecie w Clermont-Ferrand. Od tegoż roku kierował wspólnie z profesorem Jerzym Skowronkiem i profesorem Jerzym Parvim z UW oraz profesorem Michelem Cadot z uniwersytetu Paris III zespołem interdyscyplinarnym realizującym – w ramach polsko-francuskiej umowy kulturalnej – program edycji tekstów rękopiśmiennych polskich i francuskich (literackich a także źródeł historycznych), znajdujących się w zbiorach francuskich. W 1988 został przewodniczącym Komisji Edytorsko-Tekstologicznej Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN. W 1990 wszedł w skład Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej. W tym samym roku otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego na Wydziale Polonistyki UW. W 1991 został członkiem Polsko-Izraelskiej Komisji Podręcznikowej, a w 1992 członkiem Rady Naukowej Centrum Badania i Nauczania Dziejów i Kultury Żydów im. M. Anielewicza na UW. W tymże roku uzyskał tytuł profesora. Po przejściu w 1993 na emeryturę kontynuował pracę naukową i zajęcia dydaktyczne na UW, m.in. prowadził międzywydziałowe konwersatorium Literackie pogranicza kultur. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1958), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1976), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976), palmami Akademii Francuskiej (1971) oraz medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, nadawanym przez Instytut Pamięci Narodowej Yad Vashem w Jerozolimie (1997). Zmarł 27 stycznia 2013 w Warszawie; pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.