BIO

Urodzony 1 kwietnia 1892 w Moskwie; syn Józefa Frühlinga, z zawodu chemika, i Zofii z Kułakowskich. Do 1904 mieszkał z rodzicami w Iwanowie Wozniesiensku, a następnie we Lwowie, gdzie w 1910 ukończył gimnazjum. Należał do koła dramatycznego i występował na scenie jako amator. Następnie studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim; w 1914 uzyskał magisterium. W tym czasie zaczął ogłaszać drobne felietony w „Wieku Nowym”, a także recenzje teatralne w lwowskiej „Gazecie Wieczornej”, pisane w zastępstwie stałego recenzenta. Powołany w 1914 do armii austriackiej, został wzięty do niewoli rosyjskiej pod Czerniowcami i do 1916 przebywał w obozie jenieckim w Samarze. Po rewolucji lutowej został zwolniony z niewoli; współpracował z pismem „Soldatskaja Gazieta”, następnie, po ponownym krótkotrwałym uwięzieniu, z pismem „Soldat Raboczij i Krestjanin”. W 1918 był redaktorem technicznym wychodzącego w Moskwie polskiego czasopisma „Trybuna”. W grudniu 1918 przyjechał do Polski i zamieszkał w Warszawie. Początkowo pracował jako urzędnik w austriackiej firmie naftowej. W 1919 był redaktorem technicznym tygodnika Komunistycznej Partii Robotniczej Polski „Nowiny Krajowe i Zagraniczne”. W tym czasie rozpoczął twórczość przekładową z literatury niemieckiej i rosyjskiej. W 1922-24 był sekretarzem dziennika „Echo Warszawy”, a w 1926-38 sekretarzem i sprawozdawcą parlamentarnym dziennika „Kurier Polski”. Wielokrotnie wyjeżdżał za granicę, m.in. jako stypendysta Syndykatu Dziennikarzy. Po wybuchu II wojny światowej udał się do Lwowa, gdzie po włączeniu miasta do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich od października 1940 publikował artykuły i recenzje teatralne w „Czerwonym Sztandarze”. Po zajęciu Lwowa przez Niemców, w czerwcu 1941 wyjechał do Warszawy. Po upadku powstania warszawskiego dotarł do Krakowa, gdzie po wyzwoleniu brał udział w organizowaniu „Dziennika Krakowskiego” (przekształconego wkrótce w „Dziennik Polski)” i przez półtora roku był zastępcą redaktora naczelnego pisma (tu liczne artykuły i recenzje podpisane też: fr.; (Fr)). Od 1945 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). W tymże roku został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (następnie Związku Literatów Polskich). W latach 1946-50 pełnił funkcję attaché prasowego w Poselstwie Rzeczpospolitej Polskiej w Bernie. Po powrocie do kraju zamieszkał w Warszawie i kontynuował pracę literacką jako krytyk teatralny, tłumacz i publicysta. Od 1952 pracował w redakcji „Teatru”. Współpracował z wieloma pismami, m.in. z nadal z „Dziennikiem Polskim” (do 1975; tu m.in. Warszawskie listy teatralne), „Nową Kulturą” (1952-63), „Od A do Z” (1953-56), „Teatrem” (1957-75), „Nowymi Książkami” (1958-59 i w 1970-72), „Trybuną Ludu” (1958-68), „Tygodnikiem Demokratycznym” (1958-68), „Dziennikiem Polskim” (1959-70), „Expressem Wieczornym” (1959-61 i 1968-69), „Życiem Literackim” (1964-73), „Kulturą” (1965-69). W 1960 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1962 ożenił się z Ireną Trzcińską, nauczycielką. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1967). Zmarł 11 października 1976 w Warszawie.

Twórczość

1. W moim kalejdoskopie. [Wspomnienia teatralne]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 144 s.

Dot. m.in. teatru lwowskiego na początku XX wieku, teatru rosyjskiego w czasie I wojny światowej, życia teatralnego i prasy polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym, polskiego życia teatralnego po 1945 oraz życia teatralnego w Szwajcarii w 1946-50.

Przekłady

1. B. Kellermann: Przeżycie pana Filipa. [Powieść]. Warszawa: Przegląd Współczesny 1923, 172 s.
2. B. Kellermann: Wśród świętych. [Powieść]. Warszawa: Książnica Ciekawe [ok. 1924], 68 s.
3. B. Kellermann: Bracia Schellenberg. Powieść. Cz. 1-4. Warszawa: Orient 1926, 145 + 136 + 141 + 158 s.
4. G. Meyrink: Noc Walpurgii. Powieść fantastyczna. T. 1-2. Warszawa: Warszawski Instytut Wydawniczy 1926, 131 + 112 s. Wyd. nast.: Posłowie: M. Bradke. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1991, 158 s.
5. I. Erenburg: Cztery fajki. (Z cyklu: 13 fajek). Przeł. J. Frühling i in. Warszawa: Rój 1927, 215 s.
W tłum. J. Frühlinga opowiadania: Fajka doktora Petersona; Fajka Komunarda; Ziemia niczyja; E.H.4.
6. [E. Mosse] P. Flamm: Ja? Powieść. Warszawa: Orient 1927, 145 s.
7. B. Pilniak: Tajemnica śmierci komandarma. [Opowiadanie]. Warszawa: Orient 1927, 32 s.
8. L. Frank: Karol i Anna. Sztuka w 3 aktach. Wystawienie: Warszawa, Teatr Ateneum 1930.
9. F. Wolf: Cyjankali. Sztuka w 8 odsłonach. Wystawienie: Łódź, Teatr Miejski 1930.
10. M. Alzenberg, O. Hesse: Śledztwo. Sztuka w 5 aktach. Wystawienie: Warszawa, Teatr Letni 1931.
11. H. Rehfisz, W. Herzog: Sprawa Dreyfusa. Dramat w 6 aktach z prologiem i epilogiem. Wystawienie: Warszawa, Teatr Melodram 1931.
12. A. Zweig: Spór o sierżanta Griszę. Dramat w 5 aktach. Adaptacja: L. Schiller. Wystawienie: Lwów, Teatr Rozmaitości 1931.
13. P.M. Lampel: Bunt w domu poprawczym. Sztuka w 3 aktach. Wystawienie: Warszawa, Teatr Banda 1932.
14. L. Frank: Na drodze. Dramat w 3 aktach. Adaptacja: L. Schiller. Wystawienie: Warszawa, Teatr Ateneum 1933.
15. E.A. Reinhardt: Eleonora Duse. Powieść biograficzna. Warszawa: Płomień 1935, 255 s. Wyd. nast. Warszawa: Kurier Poranny 1936.
Wyd. z 1936 ukazało się jako bezpłatny dodatek dla prenumeratorów „Kuriera Porannego”.
16. B. Kellerman: Przyjaźń. Powieść. T. 1-2. Lwów: Książnica-Atlas [1936], 287 + 248 s.
17. E. Ebermayer: Sprawa Claasena. Powieść. Warszawa: Płomień 1937 [właśc. 1936], 209 s.
18. E.A. Reinhardt: Napoleon i Eugenia. Powieść biograficzna. Warszawa: Płomień 1937, 312 s.
19. S. Pollatschek: Dżuma. [Powieść]. Warszawa: Nowa Powieść [1939], 258 s.
20. E.A. Reinhardt: Józefina. Dzieje zawrotnej kariery. Powieść biograficzna. Warszawa: Powszechne Towarzystwo Wydawnicze [1939], 260 s.
21. B. Leonidow: Sala nr 3. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1951, 126 s.
22. H. Reinz: Finale Berlin. Powieść. Cz. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 351 s.
Cz. 2 tłum. M. Wisłowska.
23. F. Wolf: Pogranicza. Powieść. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 461 s.
24. B. Brecht: Opowiadania z kalendarza. Wstęp i oprac.: A. Marianowicz. Warszawa: Czytelnik 1953, 111 s.
25. L. Feutchwanger: Goya. Gorzka droga poznania. [Powieść]. Przeł.: J. Frühling i J. Grabowski. Posłowie: J. Białostocki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 563 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1955, wyd. 4 1959, wyd. 5 1964, wyd. 6 1968, wyd. 7 1973; [wyd. 8] Warszawa: Muza 1998.
26. L. Feuchtwanger: Sukces. [Powieść]. Przedmowa: R. Karst. Warszawa: Czytelnik 1954, 572 s. Wyd. 2 z podtytułem: Trzy lata historii jednej prowincji. Tamże 1959.
27. L. Feutchwanger: Lisy w winnicy. [Powieść]. Przeł. J. Frühling. Wiersze przeł. W. Lewik. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 556 + 496 s. Wyd nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 4 1977.
28. F. Hochwälder: Hôtel du commerce. Komedia w 5 aktach według opowiadania Maupassanta „Baryłeczka”. [Warszawa 1956], 74 s., powielone.
29. H. Ibsen: Dom lalki (Nora). Dramat w trzech aktach. W: H. Ibsen: Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956 s. 169-307. Wystawienie: Kraków, Teatr Rozmaitości 1968. Wyd. osobne: [wyd. 3] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985; Warszawa: Kama 1995, tamże 1995. Przedruk w: H. Ibsen: Wybór dramatów. T. 1. Wrocław 1983. Biblioteka Narodowa II, 210.

Adaptacje

telewizyjne

pt. Nora. Telewizja Polska 1976.
30. H. Ibsen: Dzika kaczka. Dramat w 5 aktach. Wstępem opatrzył J. Giebułtowicz. W: H. Ibsen: Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956 s. 477-660. Wyd. osobne: Oprac.: H. Kahanowa. Wstęp: J. Giebułtowicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 241 s. Wyd. nast.: wyd. 2 [właśc. 4] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985; Wrocław: Siedmioróg 1993; wyd. 5 Poznań: Zysk i S-ka 1994, tamże [1995]; wyd. 2 [!] Warszawa: Kama [1996]; Wrocław: Siedmioróg 1997. Wystawienie: Słupsk, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. J. Słowackiego 1968. Przedruk w: H. Ibsen: Wybór dramatów. T. 1. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1983. Biblioteka Narodowa II, 210.
31. H.H. Kirst: 08/15. [Powieść]. T. 1-3. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1956-1957, 346 + 453 + 424 s. Wyd. nast: tamże 1959; wyd. 3 poprawione 1987, wyd. 4 1988. Por. poz. .
T. 1. Awanturnicza rewolta bombardiera Ascha; T. 2. Osobliwe przygody wojenne żołnierza Ascha; T. 3. Niebezpieczny tryumf końcowy żołnierza Ascha.
32. L. Feuchtwanger: Wygnanie. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1957, 795 s.
Cz. 3 trylogii pt. Poczekalnia.
33. E.E. Kisch: Szalejący reporter. Wyd. 2. Przeł.: R. Karst i J. Frühling. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1957, 337 s.
Wyd. 1 w tłum. R. Karsta.
34. E. Priester: San Domingo w ogniu i inne opowiadania. Warszawa: Wiedza Powszechna 1957, 302 s.
35. L. Feutchwanger: Żydówka z Toledo. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1958, 490 s. Wyd. 2 tamże 1987.
36. H. Ibsen: Upiory. W: H. Ibsen: Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958 s. 5-120. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1973. Przedruk w: H. Ibsen: Wybór dramatów. T. 1. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1983. Biblioteka Narodowa II, 210.
37. T. Plivier: Stalingrad. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 590 s. Wyd. 2 tamże 1961.
38. L. Feuchtwanger: Mądrość głupca albo Śmierć i apoteoza Jana Jakuba Rousseau. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1959, 437 s.
39. L. Feuchtwanger: Wojna Żydowska. [Powieść]. T. 1-3. Wiersze tłum. W. Lewik. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 483 + 542 + 442 s. Wyd. 2 tamże 1960.
40. F. Werfel: Czterdzieści dni Musa Dah. [Powieść]. Wiersze tłum. R. Stiller. Warszawa: Czytelnik 1959, 880 s.
41. M. Frisch: Stiller. [Powieść]. T. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1960, 650 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1976; [wyd. 4] Warszawa: Interart 1994; Warszawa: Muza 1999.
42. H. Gerlach: Zagłada. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1960, 552 s.
43. F. Hochwälder: Święty eksperyment. (Sztuka w 5 aktach). Dialog 1960 nr 4 s. 54-84. Wystawienie: Telewizja Polska 1983.
44. H.W. Richter: Anioł z Fontainebleau. [Powieść]. Trybuna Robotnicza 1960 nr 162-228; „Gazeta Poznańska” 1961 nr 66-168.
45. L. Feuchtwanger: Brzydka księżniczka. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 271 s.
46. L. Feuchtwanger: Jasnowidz i błazen. [Powieść]. Expres Wieczorny 1961 nr 90-188.
47. [H. Békessy] H. Habe : Padło więcej niż tysiąc. [Wspomnienia]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1962, 288 s.
48. W. Bergengrün: Znak ognia. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1962, 218 s.
49. L. Feuchtwanger: Bracia Lautensack. [Powieść]. Posłowie: Z. Pędziński. Warszawa: Czytelnik 1962, 478 s.
50. K. Opitz: Z buławą marszałkowską w plecaku. Zawrotna kariera dzielnego żołnierza. Spisał na podstawie jego listów Karlludwig Opitz. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1962, 135 s.
51. L. Feuchtwanger: Jefte i jego córka. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 319 s.
52. G. Hofmann: Burmistrz. [Utwór dramatyczny]. Przeł. ok. 1964. Wystawienie: Grudziądz, Teatr Ziemi Pomorskiej 1970.
Informacja: „Biuletyn Ministerstwa Kultury i Sztuki1964 nr 2.
53. H.H. Kirst: Kamraci. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964, 458 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1966; [T.] 1-2. Warszawa: Interart 1993 (Dzieła zebrane. T. 19).
54. M. Frisch: Powiedzmy, Gantenbein... [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1965, 465 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1980.
55. H.H. Kirst: Noc generałów. [Powieść]. Przeł.: J. Frühling i E. Wolf. „Dziennik Łódzki 1965 nr 57-145; „Kurier Lubelski” 1965 nr 84-174.
56. S. Lenz: Całe miasto mówi... [Powieść]. (Dzieła zebrane). Warszawa: Czytelnik 1965, 273 s. [Wyd. 2] Warszawa: Interart 1994.
57. F. Timmermans: Adriaen Brouwer. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 128 s.
58. H. Bahr: Koncert. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Bydgoszcz, Teatr Polski (Scena Teatru Kameralnego) 1968.
59. M. Frisch: Biografia. Sztuka w 3 aktach. Wystawienie: Warszawa, Teatr Ateneum 1968.
60. F. Hochwälder: Donadieu. Wystawienie: Kraków, Stary Teatr 1968.
61. D. Al: Będę mówił tylko prawdę. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Gdańsk, Teatr Wybrzeże 1969.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: A. Wydrzyński. Telewizja Polska 1970.
62. F.K. Kaul: Wytworni ludzie. Sensacyjne procesy w NRF i Berlinie Zachodnim. Katowice: Śląsk 1970, 314 s.
63. S. Pfaff: Niełatwa decyzja Reginy. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: J. Frühling i R. Szydłowski. Scena 1971 nr 12 s. 37-52.
64. A. Schnitzler: Panna Elza i inne opowiadania. Wybór: B. Surowska. Przeł.: J. Frühling i M. Wisłowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 400 s.
65. R. Strahl: Adam i Ewa. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: J. Frühling i R. Szydłowski. Wystawienie: Bielsko-Biała, Teatr Polski 1971.
66. C. Zuckmayer: I ja tam byłem... [Wspomnienia]. Wstawki poetyckie tłum. S. Średnicki. Warszawa: Czytelnik 1971, 428 s.
67. F. Dürrenmatt: Proces o cień osła; Stranitzschy i bohater narodowy. [Słuchowiska]. W: F. Dürrenmatt: Teatr. Wybór. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972 s. 559-608, 635-674. Wystawienie Proces o cień osła: Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy 1980.
68. W. Rozow: Od wieczora do południa. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Warszawa, Teatr Współczesny 1972.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: A.M. Marczewski. Telewizja Polska 1974.
69. C. Zuckmayer: Pan życia i śmierci oraz inne utwory. [Opowiadania i dramat]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 366 s.
Tu m.in.: Kapitan z Köpenick. Bajeczka niemiecka w 3 aktach. Wystawienie: Telewizja Polska 1978.
70. G. Hauptmann: Przed zachodem słońca. Adaptacja: Z. Śliwowa. Telewizja Polska 1974.
71. S. Lenz: Najszczęśliwsza rodzina miesiąca i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1974, 204 s.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Jej siostra: Adaptacja: H. Krzyżanowska. Polskie Radio 1975.
opowiadania Bal dobroczyńców. Polskie Radio 1976.
72. A. Saint-Exupéry: Mały książę. Adaptacja: D. Peuset. Wystawienie: Warszawa, Teatr Lalek „Guliwer 1974.
73. M. Krajndler, M. Smirnowa: Pod jednym dachem. [Komedia]. Telewizja Polska 1975.
74. E.S. Gardner: Perry Mason i ostatni czek. Echo Krakowa 1976 nr 237-295, 1977 nr 1-8.
Autor tłumaczenia podpisany: FR.
75. M. Walser: Wizyta. Telewizja Polska 1979.
76. P. Hacks: Polly. Przeł.: J. Frühling i R. Szydłowski. Songi przeł. T. Śliwiak. Wystawienie: Kraków, Teatr Bagatela im. T. Boya-Żeleńskiego 1980.
77. H.H. Kirst: Dzieła zebrane. Warszawa: Interart 1991.

T. 2. 08/15 w koszarach. [Powieść]. 1991, 311 s.

T. 3. 08/15 na wojnie. [Powieść]. 1991, 403 s.

T. 4. 08/15 walczy do końca. [Powieść]. 1991, 360 s.

78. H.H. Kirst: 08/15 na wojnie. [Powieść]. Warszawa: Libros; Świat Książki 2000. Zob. poz. . Por. poz. .
79. H.H. Kirst: 08/15 w koszarach. [Powieść]. Warszawa: Libros; Świat Książki 2000. Zob. poz. . Por. poz. .
80. H.H. Kirst: 08/15 walczy do końca. [Powieść]. Warszawa: Libros; Świat Książki 2000. Zob. poz. . Por. poz. .

Przekłady niepublikowane

Ponad 20 przekładów utworów scenicznych niewydanych i niewystawionych, złożonych m.in. w Ministerstwie Kultury i Sztuki, w tym:.

M. Walser: Dęby i króliki. Przeł.: J. Frühling i A. Wirth. [Informacja: „Biuletyn Ministerstwa Kultury i Sztuki1964 nr 3].
I. Gonczarow: Wiktor Rozow. [Radziecka adaptacja sceniczna pt. Zwyczajna historia]. Przeł.: J. Frühling. [Informacja: „Biuletyn Ministerstwa Kultury i Sztuki1966 nr 9].
M. Mansfeld: Jeden z nich. (Który z nich?). Przeł.: J. Frühling i R. Szydłowski. [Informacja: „Biuletyn Ministerstwa Kultury i Sztuki1966 nr 3].
S. Dudow, M. Tschesno-Hell: Kapitan z Kolonii. Przeł.: J. Frühling i J. Gorzycka. [Informacja: „Biuletyn Ministerstwa Kultury i Sztuki1967 nr 1].
H.H. Kirst: Bunt generałów (Bunt oficerów). Przeł.: J. Frühling i R. Szydłowski. [Informacja: „Biuletyn Ministerstwa Kultury i Sztuki1967 nr 3].
H. Böll: Spojrzenia klowna. [Powieść]. Przeł. ok. 1971. [Tekst złożony w Agencji Autorskiej w Warszawie].
G. Rücker: Niejaki pan Schmidt. [Informacja: „Biuletyn Ministerstwa Kultury i Sztuki1972 nr 6].
A. Tur, P. Tur: Jedyny świadek. [Informacja: „Nowiny Teatralne1972 nr 4].

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1956, 1966.

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1976” wyd. 1979 (J. Chudek).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.

Ogólne

Artykuły

J. Pomianowski: Pierniki i wiatraki. Nowa Kultura 1956 nr 19 [dot. działalności recenzenckiej].
J. Koprowski: Pamięci Jacka Frühlinga. Literatura 1976 nr 45, przedruk w tegoż: Jak nas widzą, jak nas piszą. Łódź 1979.
R. Szydłowski: Jacek. Teatr 1976 nr 24.
I. Trzcińska-Frühlingowa: Jacek Frühling. Gazeta Wyborcza 1998 nr 237.

W moim kalejdoskopie

J. Doliński: Literatura faktów i wspominków. Życie Literackie 1964 nr 52.
J. Gembicki: Zakochany w teatrze. Kultura 1964 nr 46.
H. Zaworska: Wspomnienia teatromana. Nowe Książki 1964 nr 24.
S. Dziki. „Zeszyty Prasoznawcze1965 nr 2.
Z. Kałużyński: Wielki wstyd, kinomani!. Film 1965 nr 1.