FORNALSKA Marcjanna

Urodzona 3 stycznia 1870 we wsi Łopiennik pod Krasnymstawem; córka Aleksandra Starzyńskiego, uwłaszczonego chłopa, i Otolii Sokołowskiej. Samouk. W 1888 wyszła za mąż za Antoniego Fornalskiego. Początkowo pracowała z mężem w gospodarstwie ojca, od 1896 we własnym czterohektarowym gospodarstwie w Fajsławicach, wychowując równocześnie sześcioro dzieci. Od 1909 mieszkała we wsi Zakręcie, w 1910 przeniosła się wraz z rodziną do Lublina, a w 1913 do Krasnegostawu. Ewakuowana wraz z rodziną latem 1915 w głąb Rosji, przebywała w Carycynie, gdzie w 1918 wstąpiła wraz z trójką dzieci do Socjal-Demokracji Królestwa Polskiego i Litwy; występowała na wiecach robotniczych, prowadziła agitację rewolucyjną. Na początku 1919 zamieszkała w Saratowie, gdzie wkrótce zmarł jej mąż. Po wojnie powróciła do Polski. Mieszkała w Lublinie lub w okolicznych wsiach. Jako członek Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (KPRP) zajmowała się kolportażem partyjnych wydawnictw (używała pseudonimów: Babcia i Starowa). W 1921 została aresztowana i przez 10 miesięcy była więziona na zamku w Lublinie. Następnie na polecenie Komitetu Centralnego KPRP wyjechała nielegalnie do Związku Radzieckiego (pod nazwiskiem Starzyńska) i zamieszkała w Mińsku, gdzie przebywali jej dwaj synowie. Od 1923 należała do Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików). Pracowała jako wychowawczyni w Domu Dziecka (1923-26), następnie była robotnicą w drukarni polskiej i pracownikiem technicznym w Komitecie Centralnym Komunistycznej Partii (bolszewików) Białorusi. Od 1932 mieszkała w Moskwie, opiekując się wnuczką. W 1937, gdy represje polityczne dotknęły jej dzieci, odebrano jej legitymację partyjną. W 1940 przyjechała do Białegostoku do córki Małgorzaty. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej ewakuowała się do obwodu saratowskiego, gdzie początkowo pracowała w kołchozie, a potem w Domu Dziecka w Iwanowie (od 1942). W 1944 powróciła do Polski i po krótkim pobycie w Lublinie zamieszkała w Warszawie. Wstąpiła do Polskiej Partii Robotniczej, później była członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Często występowała na zgromadzeniach kobiet jako mówczyni i agitatorka. W 1951 zaczęła pisać pamiętnik opublikowany w 1960. W maju 1963 otrzymała legitymację członkowską Związku Literatów Polskich. Odznaczona Orderem Sztandaru Pracy I klasy. Zmarła 25 grudnia 1963 w Warszawie; pochowana tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.