BIO

Urodzony 13 stycznia 1931 w Piastowie w rodzinie urzędniczej; syn Wacława Fillera i Wandy z Łysakowskich. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie. Uczęszczał na tajne komplety Gimnazjum im. T. Reytana. Był członkiem Harcerstwa Polskiego, brał udział w powstaniu warszawskim. W 1948 ukończył Gimnazjum im. T. Reytana w Warszawie i od tegoż roku studiował w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie na Wydziale Aktorskim. W 1953 debiutował artykułem pt. Z «Czarneckim» na poligonach na łamach „Przeglądu Kulturalnego” (nr 33). Od tegoż roku był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Również w tym roku ukończył studia i przez dziesięć lat pracował jako aktor w stołecznych teatrach. W 1953 poślubił Tomirę Łepkowską (rozwód w 1954), a następnie w 1956 Annę Boską (rozwód w 1970). W 1960-62 był członkiem egzekutywy Komitetu Dzielnicowego PZPR Warszawa-Śródmieście. W 1962 wygrał konkurs tygodnika „Polityka” na komentatora teatralnego i do 1963 współpracował z tym pismem. W 1962-75 był członkiem redakcji i kierownikiem działu teatralnego tygodnika „Kultura”, w którym zamieszczał liczne artykuły i recenzje. Równocześnie w 1962-71 pracował w Telewizji Polskiej jako redaktor naczelny Redakcji Rozrywki i Muzyki. W 1970 zawarł związek małżeński z Ewą Miodyńską, a po rozwodzie w 1972 ożenił się z Moniką Wrzesińską. W 1972 opublikował w „Scenie” cykl artykułów pt. Sylwetki dramaturgów, od tegoż roku współpracował z czasopismem „Perspektywy” (tu m.in. w 1972 cykl recenzji telewizyjnych pt. Igraszki z diabłem, w 1979-83 cykl felietonów pt. O tym się mówi). W 1972-75 pełnił funkcję redaktora naczelnego dwutygodnika „Teatr”, a w 1975-91 tygodnika „Szpilki”. W 1974 został członkiem Związku Literatów Polskich. W 1975-78 był stałym recenzentem teatralnym „Expressu Wieczornego”. W 1976-77 prowadził telewizyjny magazyn aktualności teatralnych Loża, którego był także współautorem scenariusza . W tymże roku został laureatem nagrody Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za publicystykę kulturalną i nagrody I stopnia Klubu Krytyki Teatralnej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za publikacje dotyczące teatru. W 1978 publikował cykl felietonów pt. Gazetka warszawska Witolda Fillera w „Gazecie Południowej”. Od tegoż roku do 1990 zajmował stanowisko dyrektora Teatru Syrena. W sezonie 1978/79 był kierownikiem literackim Teatru im. J. Kochanowskiego w Radomiu. W 1980-85 współpracował z „Gazetą Krakowską” (tu m.in. w 1982-85 stały felieton poświęcony głównie życiu teatralnemu Warszawy pt. Gazetka warszawska). W 1990-91 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Playboy”. W 1995-2003 publikował felietony w miesięczniku „Nowe Kontrasty”, a w 1997 stały felieton telewizyjny w „Trybunie”. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1970) i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1985). Zmarł 11 lutego 2009 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Jan Królikowski. [Monografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 119 s.

2. Melpomena i piwo. [Monografia o warszawskich teatrach ogródkowych]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 304 s.

3. Rendez-vous z warszawską operetką. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 353 s. Wyd. 2 tamże 1977.

4. Cyrk czyli Emocje pradziadków. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1963, 152 s.

Dzieje widowisk cyrkowych w Warszawie od XVIII wieku do dwudziestolecia międzywojennego.

5. Hamlet. Widowisko telewizyjne. Scenariusz W. Filler. Telewizja Polska 1967.

6. Na lewym torze. Teatr Witolda Wandurskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 105 s.

7. Teatr, jaki jest. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1967, 161 s.

Zawartość

Części: Sprawy; Aktorzy; Przedstawienia.

8. Teorie i praktyki paryskiej „Kultury. [Szkice]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, 89 s. Wyd. 2 tamże 1969.

Zawartość

Wprowadzenie; Europa Zjednoczona, czyli kwestia dwu sąsiedztw; Ewolucjonizm (od Października do Marca); Kraj rynsztokiem płynący; Próba rekapitulacji.

9. Literatura Małej Emigracji. [Szkic]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970, 105 s.

10. Modele teatru. Szkice o polskim teatrze współczesnym. Warszawa: Wiedza Powszechna 1971, 119 s.

Zawartość

Lot myśli wart jest więcej od tony farb i dykty”; Hanuszkiewicza teatr wiecujący; Myślenie obrazem; Dejmek; „Burza i napór”; Edukacja nowego widza; Wrocławskie Laboratorium. – Zakończenie.

11. Ludzie i prapremiery. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1972, 155 s.

Zawartość

Ludzie: J. Szaniawski; T. Różewicz; E. Bryll; S. Grochowiak; I. Iredyński. – Prapremiery [recenzje]. – Suplement: Adaptacje – czyli odtwarzanie myśli klasyka; Teatr własny – z ułamków; Teatr własny – z poezji; Teatr własny – obok teatru pisarza; Transkrypcje reżyserskie (I); Transkrypcje reżyserskie (II); Gra czystych form.

12. Ludzie śmiechu. [Szkice o ludziach estrady]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 81 s.

Zawartość

Piosenka jest dobra na wszystko; Dudek, Barany i Chlapkowice; Wojciech Młynarski i inne teksty; Ludzie śmiechu; Fedorowicz, czyli kariera; Zza kulis produkcji taśmowej; Kierunek – folklor.

13. Alfabet polskiej rozrywki. [Współautorzy:] R.M. Groński, J. Wittlin. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1974, 99 s.

14. Teatr Hanuszkiewicza. [Szkic]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 102 s.

15. Tadeusz Łomnicki. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1976, 58 s.

16. Współczesny teatr polski. Warszawa: Interpress 1976, 124 s.

Zawartość

Wstęp; Dzieje polskiego teatru do końca II wojny światowej; Odbudowa życia teatralnego w Polsce Ludowej; Założenia ideowo-społeczne; Repertuar i reżyserzy: Teatr awangardowy i jego twórcy; Na przedpolu teatru; Indywidualności aktorskie; Scenografia; Teatr telewizji i radia; Ruch amatorski i sceny studenckie; Szkoły, wydawnictwa, publicystyka teatralna.

Przekłady

angielski

Contemporary Polish theatre. [Przeł.] K. Kęplicz. Warsaw 1977.

francuski

Le théâtre polonais à notre époque. [Przeł.] G. Daude-Leider. Varsovie 1977.

hiszpański

El teatro contemporaneo polaco. [Przeł.] J.R. Lardizabal. Varsovia 1977.

niemiecki

Zeitgenössisches polnisches Theater. [Przeł.] R. Brümmer. Warszawa 1977.

rosyjski

Sovremennyj pol'skij teatr. [Przeł.] D. Gessen. Varšava 1977.

17. Jan Świderski. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1977, 88 s.

18. Pierwszy rok teatru. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1977, 119 s.

Szkic o teatrze na Woli w Warszawie.

19. Dykcjonarz teatralny. [Współautorzy:] R.M. Groński, J. Wittlin. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1978, 104 s.

20. Jeden dzień Kongresu. (Nowela filmowa). Perspektywy 1978 nr 24-29.

21. Ignacy Gogolewski. [Szkic]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1979, 73 s.

22. Wielki Dodek. Ballada o Adolfie Dymszy. Scenariusz: W. Filler. [Współautor:] J. Kofta. Prapremiera: teatralna: Warszawa, Teatr Syrena 1979; telewizyjna: Telewizja Polska 1980. Por. poz. .

23. Szpilki” – program rozrywkowy. Scenariusz telewizyjny. [Współautor:] M. Bobrowski. Telewizja Polska 1981.

24. Wykrzyknik – program satyryczny. Scenariusz telewizyjny. Telewizja Polska 1981.

Program cykliczny.

25. Szalone lata. Scenariusz. [Współautorzy:] J. Kleyn, J. Kofta. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1987.

26. W zielonozłotym Singapurze. [Libretto musicalu; współautor:] J. Kofta. [Muzyka:] Cz. Majewski. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1988.

27. Cały ten cyrk! (Od A do Z). Warszawa: Mundus 1991, 111 s.

Biogramy satyryczne.

28. Teatr Syrena. Gwiazdy, premiery, kulisy. Białystok: Rewers 1991, 111 s.

Zawartość

Przesłanie; Miłe łódzkie początki; Satyra w ciasnych butach; Wielki Dodek; Pan profesor Sempoliński; Lopek dyrektorem; Najpiękniejsza chrypka świata; Wulkan śmiechu; G & S; Korsakówna wiecznie młoda; Samokrytyka i resentymenty; „Bogdan trzymaj się”; Kuklińska wśród panów; Małe jest piękne; Od Sztetlera do Ładysza; Cała prawda o Violetcie; W Chicago i Briańsku; Bez nich nie byłoby teatru; Posłowie.

29. Violetta Villas: tygrysica z Magdalenki. Warszawa: Sz. Szymański 1993, 165 s.

Opowieść o karierze estradowej Violetty Villas.

30. Tylko dla mężczyzn. [Gawęda; współautor:] T. Pluciński. Warszawa: Iskry 1994, 190 s.

31. Wielki Dodek. Opowieść o Adolfie Dymszy. Warszawa: Mada 1995, 84 s. Por. poz. .

32. Brusikiewicz – król komików. [Biografia]. Warszawa: Mada 1996, 99 s.

Wyd. łącznie z: A. Brusikiewicz: Mój ojciec.

33. Poczet aktorów polskich. Od Solskiego do Lindy. [Współautor:] L. Piotrowski. Warszawa: Philip Wilson 1998, 371 s.

34. Dolce vita. [Pamiętnik 1956-1989]. Warszawa: Książka i Wiedza 1999, 148 s.

35. Gwiazdozbiór estrady polskiej. Od Zimińskiej do Kayah. [Sylwetki]. Warszawa: Philip Wilson 1999, 345 s.

36. Teledynastia. Od Klossa do Owsiaka. Warszawa: Philip Wilson 2000, 287 s.

37. Quo vadis? Od Nobla do Kawalerowicza. Warszawa: Stelko [2001], 204 s.

Dotyczy głosów recepcji powieści Sienkiewicza.

38. Nowy poczet aktorów polskich. Od Lindy do Damięckiego. Warszawa: Philip Wilson 2002, 226 s.

39. Oto jest olbrzymów dzieło. Grunwald w polskiej literaturze i sztuce. [Szkic literacki]. Toruń: A. Marszałek 2005, 151 s.

40. Od pierwszych dam do Dody Elektrody. Sławne żony sławnych mężów. Warszawa: Książka i Wiedza 2006, 223 s.

Adaptacje

J. Hašek: Szwejk. Na podstawie powieści Przygody dobrego wojaka Szwejka. Przekł. P. Hulka-Laskowski. Adaptacja teatralna: W. Filler, Z. Bogdański. Słowa piosenek: R.M. Groński. Wystawienie: Warszawa, Teatr Syrena 1981.
J. Lutowski: Wzgórze 35. [Utwór dramatyczny]. Skrót i adaptacja: W. Filler. Materiały Repertuarowe 1981 nr 1 s. 45-85.
R.M. Groński, D. Passent: Seks i pieniądze. Oprac. tekstu i reżyseria: W. Filler. Wystawienie: Warszawa, Teatr Syrena 1984.
I. Il'f, E. Pietrow: Dwanaście krzeseł. Przekł.: H. Pilichowska. Adaptacja: W. Filler. Wystawienie: Warszawa, Teatr Syrena 1985.

Prace redakcyjne

1. Uśmiech na małym ekranie. Telewizja Polska oraz Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe przedstawiają. Wybór i układ: W. Filler. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1971, 101 s.
2. Estrada. Materiały repertuarowe dla estrad. Red.: W. Filler. [i in.]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1975-1977.

[Cz. 2.] Polska poezja satyryczna. 1975, 166 s.

[Cz. 3.] Kabaret „Szpak. 1975, 120 s.

[Cz. 4.] Z programów radiowego Zespołu „Dziewiątka. Wybór tekstów: L. Górski. Red.: D. Sykucka. 1976, 87 s.

[Cz. 6.] Estrada wojskowa. Wybór tekstów: J. Rudnicki, Z. Wiktorczyk. 1977, 183 s.

3. Szpilki 1935-1985: z dziejów cnoty. Wybór tekstów W. Filler. Wybór rysunków: E. Lipiński. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985, 142 s.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1988, 2005.

Ogólne

Artykuły

D. Bakalarczyk: W alfabetycznym skrócie. Nowe Książki 1992 nr 7/8.

Melpomena i piwo

K. Beylin: Teatrzyki ogródkowe i ich przodkowie. Dialog 1960 nr 7.
W. Natanson: Dramat warszawskich „ogródków. Twórczość 1960 nr 7.
T. Terlecki: Teatr pod drzewami. Wiadomości”, Londyn 1960 nr 37.

Rendez-vous z warszawską operetką

[W. Natanson] W.N.: Tajemnice lekkomyślnej muzy. Teatr 1962 nr 1.
J. Waldorff: Mistyfikator zdemaskowany. Dialog 1962 nr 2.

Na lewym torze

Z. Macużanka: Wandurski przypomniany. Nowe Książki 1967 nr 13.
W. Rumel: Marzyciel i rewolucjonista. Miesięcznik Literacki 1968 nr 2.

Teatr, jaki jest

M. Guzek: Teatr oczami Fillera. Nowe Książki 1967 nr 15.

Modele teatru

I. Bołtuć: Modele polskiego teatru. Kultura 1971 nr 42.
J. Frühling: Szkice teatralne Witolda Fillera. Nowe Książki 1971 nr 23.
R. Szydłowski: Teatr według Fillera. Życie Literackie 1971 nr 44.

Ludzie śmiechu

J. Wittlin: Karafka Witolda Fillera. Teatr 1973 nr 9.

Teatr Hanuszkiewicza

M. Bechczyc-Rudnicka. „Kamena1974 nr 21.

Tadeusz Łomnicki

B. Osterloff: O Tadeuszu Łomnickim. Nowe Książki 1976 nr 22.
Z. Greń: Łomnicki. Życie Literackie 1977 nr 24 [dot. też: Pierwszy rok teatru].

Współczesny teatr polski

I. Guszpit: Niepotrzebna książka o teatrze. Odra 1976 nr 12.

Jan Świderski

M. Domański: Aktor i człowiek. Nowe Książki 1978 nr 2.

Pierwszy rok teatru

Z. Greń: Łomnicki. Życie Literackie 1977 nr 24 [dot. też: Tadeusz Łomnicki].
J. Jordan: Kalendarium nowego teatru. Nowe Książki 1977 nr 7.

Dykcjonarz teatralny

Z. Greń: To jest to. Życie Literackie 1979 nr 13.