BIO
Urodzony 28 listopada 1894 w Poznaniu; syn Antoniego Fiedlera, twórcy zakładu chemigraficznego i wydawcy, i Franciszki z Krajewiczów. Po ukończeniu w 1914 szkoły realnej w Poznaniu studiował filozofię i nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz w Poznaniu. Pierwsze drobne utwory zamieszczał w literacko-artystycznych pismach: „Tęcza” (1911) i „Życie” (1913), wydawanych w Poznaniu przez ojca. W 1917 opublikował cykl impresji Czerwone światła ogniska w piśmie „Zdrój” (nr 45). W 1918-19 brał udział w tworzeniu Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) zaboru pruskiego w Poznaniu, uczestniczył w powstaniu wielkopolskim; został odznaczony Krzyżem POW (1919). Po zwolnieniu z wojska studiował w 1922-23 w Akademii Sztuk Graficznych w Lipsku. Od 1927 wiele podróżował, zbierając okazy fauny na zlecenie polskich muzeów zoologicznych; wyjazdy te wykorzystywał także do gromadzenia materiałów literackich. W 1927 był w Norwegii, w 1928-29 w południowej Brazylii, w 1933-34 ponownie w Brazyli, oraz w Peru, następnie w Kanadzie (1935), Palestynie (1937), na Madagaskarze (1937-38). Korespondencje z podróży nadsyłał do wielu czasopism, m.in. do „Ilustracji Polskiej” (1931-36), „Kuriera Poznańskiego” (1933-38), „Dziennika Poznańskiego” (1933-38) i „Gazety Polskiej” (1934-39). Około 1935 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich. W 1936 otrzymał Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury oraz Nagrodę Miasta Poznania. W 1939 wyjechał na Tahiti. Po wybuchu II wojny światowej przybył w lutym 1940 do Francji i wstąpił do Wojska Polskiego. Po klęsce Francji w czerwcu 1940 został ewakuowany do Anglii. Do 1941 przebywał wśród polskich lotników pod Londynem. Następnie uzyskawszy długoterminowy urlop z wojska, odbył w 1942-43 wiele podróży na polskich statkach handlowych dookoła Atlantyku; zwiedził Kanadę, USA, Kubę, Gujanę i Brazylię. Fragmenty powieści, nowele, reportaże i korespondencje zamieszczał w wielu czasopismach, m.in. w londyńskich pismach: „Wiadomości Polskie (1941-44), „Britannia and Eve” (1941), „Dziennik Polski” (1941, 1943), i „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (1944), „Nowa Polska” (1944), oraz w pismach „Skrzydła” (Wielka Brytania, 1941-42), „Droga i Prawda” (dod. „Gońca Obozowego”; Szwajcaria, 1944), „W Drodze” (Jerozolima, 1945). W 1946 powrócił do Polski i w 1948 zamieszkał na stałe w Puszczykówku pod Poznaniem (gdzie w 1974 zostało zorganizowane Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera). Nawiązał współpracę z „Głosem Wielkopolskim”, w którym od 1948 stale ogłaszał swoje utwory; publikował też w „Świecie” (1948-54), „Nowej Kulturze” (1952-53) i in. Nadal wiele podróżował, był w Meksyku (1948), Związku Radzieckim (1952-53), Indochinach (1956-57), Afryce Zachodniej (1959-60), Kanadzie (1961, 1975, 1980), Brazylii i Gujanie Brytyjskiej (1963-64), na Madagaskarze (1965-66), w Brazylii (1967), na Syberii Wschodniej i Dalekim Wschodzie (1968), w Nigerii (1969), Peru (1970), w Afryce Zachodniej (1971, 1977, 1981), w Peru (1978-79) oraz w portach zachodniego Pacyfiku (1978). Reportaże z podróży, korespondencje i opowiadania ogłaszał w licznych czasopismach, głównie w „Gazecie Poznańskiej” (1960-74), „Światowidzie” (1964-65), „Kontynentach” (1965-70), „Świecie” (1966-67), kontynuował też stałą współpracę z „Głosem Wielkopolskim”. Za całokształt twórczości otrzymał nagrody literackie: miasta Poznania (1957), Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1963), Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży (1974), Nagrodę Państwową I stopnia (1978) oraz nagrodę im. W. Reymonta (1984). W 1969 otrzymał też Order Uśmiechu, przyznawany przez dzieci. W 1983 wszedł w skład Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego; w tymże roku został członkiem Narodowej Rady Kultury. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim (1955) i Krzyżem Komandorskim (1964) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1959) i I klasy (1974) a także Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1979). Zmarł 7 marca 1985 w Puszczykowie; pochowany na miejscowym cmentarzu.
Works
1. Przez wiry i porohy Dniestru. Poznań: A. Fiedler 1925, 96 s.
2. Bichos, moi brazylijscy przyjaciele. Poznań: Księgarnia Uniwersytecka J. Jachowskiego 1931, 106 s. Przedruk zob. poz. ↑.
3. Wśród Indian Koroaków. Poznań: Księgarnia Uniwersytecka J. Jachowskiego 1932, 231 s. Wyd. 2 tamże 1934.
4. Ryby śpiewają w Ukajali. Opowiadania z podróży [w dorzecze Amazonki]. Warszawa: Rój 1935, 252 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1936, wyd. 3 1937, wyd. 4 1938; Budapeszt: Komitet Polsko-Angielski. Polish Relief Fund 1940, powielone; London: M.I. Kolin [1940]; Montréal: Imprimerie Saint-Joseph [1946]; [Warszawa:] Czytelnik 1946; Warszawa: Iskry 1955, tamże: wyd. 2 1957, wyd. 3 1965, wyd. 4 1971, wyd. 13 (6 powojenne) 1976, wyd. 14 1984; wyd. 15 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1988; [wyd. 16] Kraków: Zielona Sowa 2003.
Nagrody
Zawartość
Przekłady
angielski
bułgarski
chorwacki
czeski
estoński
litewski
łotewski
niderlandzki
niemiecki
rosyjski
rumuński
słoweński
szwedzki
węgierski
5. Zwierzęta z lasu dziewiczego: 1. Bichos, moi brazylijscy przyjaciele [poz. ↑]; 2. Z puszczy amazońskiej. [Dla młodzieży]. Przedmowa: E. Lubicz-Niezabitowska. Warszawa: Rój 1936, 229 s. Wyd. nast.: tamże: 1937, 1938, 1939; wyd. 5 Glasgow: Książnica Polska 1944, wyd. 2 w Wielkiej Brytanii tamże 1946; wyd. 7 [Warszawa:] Czytelnik 1946, wyd. 8 przejrzane i poprawione przez autora tamże 1949; wyd. 9 Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, wyd. 10 tamże 1959; wyd. 11 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1969, wyd. 12 tamże 1972; wyd. 13 Warszawa: Nasza Księgarnia 1976; wyd. 14 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981.
Przekłady
hebrajski
niemiecki
słowacki
6. Kanada pachnąca żywicą. [Reportaże z podróży]. Warszawa: Rój 1937, 237 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1937, wyd. 3 1938, wyd. 4 1939; wyd. 5 London: Kolin 1942; wyd. 6 Montréal: Imprimerie Saint-Joseph 1947; wyd. 7 [Warszawa:] Czytelnik 1946; wyd. 8 przejrzane i poprawione przez autora tamże 1949; wyd. 9 Warszawa: Iskry 1955, wyd. 2 tamże 1957; wyd. 11 nowo oprac. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1967; wyd. 3 Warszawa: Iskry 1973, wyd. 13 tamże 1977; wyd. 14 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1986; [wyd. 15] Kraków: Zielona Sowa 2003.
Przekłady
bułgarski
czeski
estoński
litewski
niemiecki
rosyjski
rumuński
serbsko-chorwacki
słowacki
7. Zdobywamy Amazonkę. [Dla młodzieży]. Warszawa: Rój 1937, 188 s. Wyd. nast.: wyd. 2 przejrzane i poprawione [Warszawa:] Czytelnik 1949; wyd. 1 Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, tamże: wyd. 2 1958, wyd. 3 1959; wyd. 6 Warszawa: Iskry 1974; wyd. 7 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1977, wyd. 8 tamże 1987.
Przekłady
niemiecki
rosyjski
8. Jutro na Madagaskar. Warszawa: Rój 1939, 279 s.
9. Gorąca wieś Ambinanitelo. [Reportaże z Madagaskaru]. „Wiadomości Polskie”, Londyn 1940 nr 10, 28/29, 31, 34, 38, 1941 nr 3, 5, 8, 38, 1942 nr 3, 7, 9, 13, 15, 18, 20. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1953, 220 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1956, wyd. 4 1962, wyd. 5 1965, wyd. 6 1972, wyd. 7 1978.
Przekłady
bułgarski
chorwacki
estoński
hebrajski
macedoński
niemiecki
rosyjski
węgierski
10. Dywizjon 303. [Powieść]. London: M.I. Kolin 1942, 159 s. Wyd. nast.: London 1942 [właśc. Warszawa 1942, wyd. konspiracyjne] w 82 odbitkach fot.; Warszawa: Oficyna Polska 1943 [wyd. konspiracyjne]; Warszawa: Wydawnictwo Ruchu Miecz i Pług 1943 [wyd. konspiracyjne]; [Warszawa:] Towarzystwo Wydawnicze Załoga [1943; wyd. konspiracyjne]; [Kielce:] Nakład Chrobrego Szlaku M.P. [1944; wyd. konspiracyjne; okładka ochronna:] Wydatki domowe. Miesiąc, 1944 rok; Warszawa: Podziemny Dom Wydawniczy M.K. [M. Kmita] i Ska 1944 [przedruk z: London 1942; nakład zajęło Gestapo w VI 1944]; Pasadas: Osadnik 1945; wyd. 2 Montréal, Canada: Imprimerie Saint-Joseph 1945; [Warszawa:] Czytelnik 1946; wyd. 8 Warszawa: Iskry 1956, tamże: wyd. 9 1957, wyd. 10 1958, wyd. 11 1960, wyd. 12 1965; wyd. 13 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968, wyd. 14. Seria 1-2 1970, wyd. 15. Seria 1-2 1971, wyd. 16 1974, wyd. 16 [!] 1975, wyd. 17 1975, wyd. 18 1978, wyd. 19 1980, wyd. 20 1983, wyd. 21 1984, wyd. 22 1985, wyd. 23 1989; Wrocław: Siedmioróg 1993, [wyd. 24] tamże 1996.
Przekłady
angielski
francuski
portugalski
11. Dziękuję ci, kapitanie. [Powieść]. Letchworth: Letchworth Print 1944, 172 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Montréal: Imprimerie Saint-Joseph 1945; [Warszawa:] Czytelnik 1946, wyd. 2 tamże 1947; wyd. 3 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1956, tamże: wyd. 4 1958, wyd. 5 1959, wyd. 6 1966, wyd. 9 1969; wyd. 10 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1972, wyd. 11 tamże 1976; wyd. 12 Warszawa: Iskry 1981; wyd. 12 [!] Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1984, wyd. 14 tamże 1986; [wyd. 15] Kraków: Zielona Sowa 2003.
Nagrody
Przekłady
angielski
12. Zwierzęta z lasu dziewiczego. Glasgow: Książnica Polska; Letchworth: Letchworth Printers 1944, 128 s. Por. poz. ↑.
13. Żarliwa wyspa Beniowskiego [Madagaskar]. Letchworth: Letchworth Printers 1944, 230 s. Wyd. nast. tamże 1946.
Zawartość
Przekłady
angielski
hebrajski
niderlandzki
14. Radosny ptak drongo. Letchworth Herts: Letchworth Printers 1946, 143 s. Zob. poz. ↑.
15. Rio de Oro. Na ścieżkach Indian brazylijskich. [Reportaże]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1950, 206 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1956, wyd. 5 1960, wyd. 6 1966; wyd. 7 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1971, wyd. 8 tamże 1978.
Przekłady
litewski
łotewski
niemiecki
rosyjski
16. Mały Bizon. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 273 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Iskry 1953, tamże: wyd. 4 rozszerzone 1956, wyd. 5 1958, wyd. 6 1961, wyd. 5 [!] 1963, wyd. 7 1968, wyd. 9 1975; wyd. 10 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981; [wyd. 11] Kraków: Zielona Sowa 2002.
Przekłady
czeski
litewski
łotewski
niemiecki
rosyjski
serbsko-chorwacki
słowacki
ukraiński
17. Wyspa Robinsona. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Iskry 1954, 256 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1956, [wyd. 4] 1958, [wyd. 5] 1960, wyd. 6 1961, wyd. 7 1963, wyd. 8 1966, wyd. 9 1969, wyd. 10 1973, wyd. 11 1975; wyd. 12 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1979, wyd. 13 tamże 1990; [wyd. 14] Kraków: Zielona Sowa 2003.
Przekłady
czeski
hebrajski
niemiecki
rosyjski
ukraiński
węgierski
18. Orinoko. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Iskry 1957, 418 s. Wyd. nast.: tamże: [wyd. 2] 1958, wyd. 3 1960, wyd. 4 1961, wyd. 5 1963, wyd. 7 poprawione 1967, wyd. 8 poprawione 1970; wyd. 9 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1974, tamże: wyd. 19 1980, wyd. 11 1990; [wyd. 12] Kraków: Zielona Sowa 2003.
Przekłady
bułgarski
czeski
niemiecki
rosyjski
ukraiński
węgierski
19. Wyspa kochających lemurów. [Reportaże z Madagaskaru]. Warszawa: Iskry 1957, 139 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1976; wyd. 3 Warszawa: Iskry 1986.
Przekłady
serbsko-chorwacki
20. Dzikie banany. [Reportaże z podróży do Wietnamu Północnego]. Warszawa: Iskry 1960, 286 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże z podtytułem: U bujnych Tajów i mężnych Meo. 1967; wyd. 3 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1988.
Przekłady
czeski
niemiecki
słoweński
ukraiński
21. Nowa przygoda: Gwinea. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1962, 246 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1969, wyd. 4 poprawione 1978; wyd. 5 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1989.
Przekłady
czeski
niemiecki
rosyjski
słowacki
węgierski
22. I znowu kusząca Kanada. Indianie, bizony, szczupaki. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1965, 269 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1971, wyd. 3 tamże 1977.
Przekłady
czeski
niemiecki
23. Spotkałem szczęśliwych Indian. [Reportaże z Gujany Brytyjskiej]. Warszawa: Iskry 1968, 239 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1984.
Przekłady
niemiecki
24. Madagaskar, okrutny czarodziej. [Reportaże]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1969, 244 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1974; wyd. 3 Warszawa: Iskry 1982.
Przekłady
bułgarski
czeski
słowacki
25. Piękna, straszna Amazonia. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1971, 211 s. Wyd. 2 tamże 1977.
Przekłady
czeski
26. Mój ojciec i dęby. [Wspomnienia]. Warszawa: Iskry 1973, 214 s. Wyd. nast.: wyd 2 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1978; wyd. 3 Poznań: Wydawnictwo Miejskie 2006.
Przekłady
czeski
27. Wiek męski – zwycięski. [Wspomnienia]. Warszawa: Iskry 1976, 250 s. Wyd. 2 poprawione oraz uzupełnione Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1983.
Przekłady
czeski
28. Biały Jaguar. [Powieść dla młodzieży]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1980, 158 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1984, wyd. 3 1990.
Przekłady
czeski
rosyjski
29. Indiański Napoleon Gór Skalistych. [Powieść dla młodzieży; współautor:] M. Fiedler. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1982, 165 s.
30. Motyle mego życia. O wielkiej miłości i wielu miłostkach. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1983, 172 s.
31. Ród Indian Algonkinów. [Reportaże; współautor:] M. Fiedler. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1984, 131 s.
32. Zwierzęta mego życia. Rzeczy wybrane. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1985, 145 s.
33. Kobiety mej młodości. Rzeczy wybrane. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1989, 131 s.
Zawartość
Analyses and reviews
• Questionnaires for IBL PAN 1951, 1966, 1976.