FIDERKIEWICZ Alfred

Urodzony 2 lipca 1886 w Horodence; syn Grzegorza Fiderkiewicza, rzemieślnika, i Rozalii z Wielogórskich. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Horodence, a następnie uczył się w gimnazjum w Stanisławowie. Działał w tajnych socjalistycznych związkach młodzieżowych. W 1904 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie początkowo pracował w kopalni węgla w Minersville, a później w przemyśle włókienniczym w Filadelfii i w stanie Massachusetts. Podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych brał aktywny udział w ruchu socjalistycznym, w 1904-06 jako członek Związku Socjalistów Polskich, a w 1906-22 Amerykańskiej Partii Socjalistycznej (sekretarz sekcji polskiej), Amerykańskiej Federacji Pracy (AFL) i organizacji Przemysłowi Robotnicy Świata (IWW). Równocześnie kontynuował naukę na kursach wieczorowych i w 1910 ukończył szkołę średnią. W 1910-14 studiował medycynę w College of Physicians and Surgeons w Bostonie. Po ukończeniu studiów pracował jako lekarz w szpitalnictwie i prywatnie w Bostonie i w Nowym Jorku. W tym czasie współpracował z amerykańskimi pismami polonijnymi: „Dziennikiem Ludowym”, tygodnikiem „Ameryka – Echo” i pismem „Pobudka”. Brał aktywny udział w ruchu socjalistycznym jako członek Związku Socjalistów Polskich, a później Amerykańskiej Partii Socjalistycznej. Od 1919 był zaangażowany w działalność masonerii; początkowo należał do loży polskiej American Masonic Federation w Bostonie, a w 1922-25 był członkiem Wielkiej Loży Narodowej Polski. W 1920 był jednym z założycieli, a następnie pierwszym prezesem amerykańskiej organizacji Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”. W listopadzie 1922 po powrocie do Polski został wybrany na posła do sejmu z listy tegoż stronnictwa. W 1924 był współorganizatorem Niezależnej Partii Chłopskiej; później pełnił funkcję przewodniczącego Zarządu Głównego oraz współpracował jako redaktor i publicysta z pismami wydawanymi przez tę partię: „Niezależny Chłop” (1925) i „Niezależny Oracz” (1926). W 1924 wstąpił do Komunistycznej Partii Polski (KPP). Aresztowany w 1927, został w 1928 zwolniony za kaucją i wyjechał do Gdańska, potem do Związku Radzieckiego, skąd powrócił po dwóch miesiącach, w listopadzie tegoż roku. Zamieszkał w Milanówku i do wybuchu II wojny światowej zajmował się praktyką lekarską, kontynuując też działalność w KPP. W czasie okupacji niemieckiej brał udział w działalności konspiracyjnej: w 1940 był współzałożycielem komunistycznej grupy „Proletariusz”, a od 1942 – członkiem Polskiej Partii Robotniczej (PPR) (pseudonim: Doktór). Dwukrotnie aresztowany i więziony na Pawiaku (w 1940 i w 1943), następnie wywieziony do obozu w Oświęcimiu (Brzezinka), gdzie pracował jako lekarz więzienny i współorganizował grupę PPR. Po wyzwoleniu w styczniu 1945 udał się do Krakowa. W lutym tegoż roku został prezydentem miasta Krakowa, następnie naczelnym dyrektorem Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce oraz posłem do Krajowej Rady Narodowej. W listopadzie 1945 wyjechał do Londynu jako chargé d'affaires. Od lutego 1946 do czerwca 1947 przebywał w Kanadzie jako poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny Rzeczypospolitej Polskiej; następnie funkcję tę pełnił na Węgrzech do lipca 1949. W 1948 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Po powrocie do kraju był w 1949-55 przewodniczącym Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia i członkiem Centralnej Rady Związków Zawodowych. Po przejściu na emeryturę zajął się głównie pracą literacką i działalnością społeczną. Jako prozaik debiutował w 1954 wspomnieniami z obozu koncentracyjnego pt. Brzezinki. W następnych latach pełnił funkcje: przewodniczącego Komisji Problemowej do Spraw Weteranów Ruchu Robotniczego przy Komitecie Warszawskim PZPR, przewodniczącego Komisji do Spraw Działaczy Ruchu Robotniczego przy Komitecie Wojewódzkim PZPR oraz pracował czynnie w Zespole Polityki Międzynarodowej. Był członkiem Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1946), Wielkim Krzyżem z Gwiazdą Republiki Węgierskiej (1948), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954), Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1956), Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1959). Zmarł 8 czerwca 1972 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
W 1986 ufundowana została przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce – Instytut Pamięci Narodowej nagroda im. A. Fiderkiewicza, przyznawana za prace naukowe, oświatowe, publicystyczne i artystyczne związane z problematyką dziejów narodu i państwa polskiego w czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej.