BIO
Born on 4 September 1924 in Warsaw; son of the lawyer Tadeusz Ficowski and the public administrator Halina née Średnicka. He attended the Stanisław Staszic Grammar School from 1937 and then the Jan Zamoyski Grammar School in Warsaw. He remained in Warsaw during the German occupation, continuing his education in clandestine classes. He moved to Włochy, near Warsaw, in 1941. He joined the ranks of the Home Army (AK) using the nom de guerre Wrak. He was held in the Pawiak prison in 1943. During the 1944 Warsaw Uprising, he fought in Mokotów as a soldier of the AK Baszta (Bastion) regiment and was subsequently awarded the Cross of Valour. He was taken captive and imprisoned in PoW camps in Germany. He returned to Poland in 1945, living initially in Włochy, just outside the city, before moving to Warsaw in 1952. He made his debut in 1946 with the poem Ptakom niebieskim (For the blue birds), which appeared in the periodical "Dziś i jutro" (no. 16). The same year, he started publishing articles and reviews in numerous periodicals, including "Odrodzenie" (until 1949) and "Warszawa" (until 1950). He studied philosophy and sociology at the University of Warsaw (UW) between 1946 and 1950. During this period, he became increasingly active as a translator, particularly from Spanish, specializing in the works of Garcia Lorca. From 1948 until the 1950s, he faced a complete ban by censors. Owing to his interest in the life and culture of the Romani people, between 1948 and 1950 he went on numerous journeys with Polish Roma. This helped him to hide from the security services who observed him until 1951. He collected materials for a book about the Romani peoples with the proposed title Wygasłe ogniska (Extinguished Bonfires), which was never published. During this period, he became acquainted with the Romani poet Papusza (Bronisława Wajs) whose works he later promoted. From 1948, he was a member of the Polish Writers' Trade Union (ZZLP; subsequently the Polish Writers' Union – ZLP). In 1949, he became a member of the then British-based Gypsy Lore Society. In 1951, he married Wanda Komala. In 1954, he spent time in Hungary, researching the life of the local Romani population. He translated from Romani and also wrote songs in the language. He continued to contribute to periodicals, including "Twórczość" (from 1948), "Życie Literackie" (from 1951), "Nowa Kultura" (1957-63), and "Współczesność" (1960-70). He also wrote works for children, including as part of a collaboration with "Płomyczek" (from 1955) and "Płomyk" (from 1961). Between 1955 and 1962, he was a member of the Krzywe Koło (Crooked Circle) Club, participating in the meetings of this group for the intelligentsia. During this period, he became increasingly active as a biographer and editor of a study about the life an works of Bruno Schulz, something that he had had an interest in since the war. He conducted extensive research for the work. He was also an expert on Jewish literature and produced translations from Yiddish. After divorcing his first wife, he married the writer Elżbieta Bussold (birth name: Koppel) in 1968. He joined the Polish PEN Club in 1970, becoming a member of its board in 1972. He was awarded the PEN Club prize in 1977 in recognition of his translations. Between 1974 and 1988, he was a member of the Board of the Literary Section of the Polish Society of Authors and Composers (ZAiKS). In December 1975, he was a signatory to the Memorandum of 59, a petition protesting proposed changes to the Constitution of the People's Republic of Poland. He faced a complete publishing ban between 1976 and 1980 but did contribute to "Zapis" from 1977, a periodical which was published outside the reach of state censorship and where he was a co-editor. From 1978, he was a member of the Committee for Social Self-Defence – Workers' Defence Committee (KSS KOR). From 1981, he was a member of the ZLP qualifications committee and of the Union of Polish Authors and Composers of Popular Songs (ZAKR) until 1985. Owing to his interest in Jewish literature, he travelled to Israel in 1981 and Oxford in 1984. He was reappointed to the Board of the Polish PEN Club in 1988 and also served on the Social Committee responsible for organizing the commemoration of the 45th anniversary of the Warsaw Ghetto Uprising of 1943 in 1988. He was a member of the Polish Writers' Association (SPP) from 1989. In 1992, he was appointed head of the Committee of the Centenary of Bruno Schulz's Birth and 50th Anniversary of his Death at the SPP. He received the lifetime achievement award in recognition of his literary work from the New York-based Alfred Jurzykowski Foundation in 1984, the Israeli Ka-Tzetnik literary prize in recognition of his works on the Holocaust in 1986, and the Jan Karski and Pola Nireńska prize in recognition of his contributions to popularizing Jewish culture in Poland in 1994. He was the recipient of the Polish PEN Club prize for poetry in 2000, the W.S. Reymont literary prize in recognition of his oeuvre, awarded by the Polish Craft Association (Związek Rzemiosła Polskiego) in conjunction with the SPP and ZLP in 2006, and the "Literatura na Świecie" prize in recognition of his achievements as a translator in 2004. In 1999, he was the inaugural recipient of the title Człowiek Pogranicza (Pogranicze Person of the Year), awarded by the Borderland Centre (Ośrodek Pogranicze) for Arts, Culture and Nations and the Borderland Foundation (Fundacja Pogranicze) in Sejny. He was awarded the Gold Cross of Merit in 1956, the Commander's Cross with Star of the Order of Polonia Restituta (1995), and also the Military Medal (1984) and the Home Army Cross by the government-in-exile in London. He died on 9 May 2006 in Warsaw and is buried in the Avenue of the Distinguished at the city's Powązki Military Cemetery.
Twórczość
1. Ołowiani żołnierze. [Wiersze]. Warszawa: Eugeniusz Kuthan 1948, 45 s. Przedruk zob. poz. ↑.
2. Zwierzenia. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1952, 65 s. Przedruk zob. poz. ↑.
3. Cyganie polscy. Szkice historyczno-obyczajowe. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 262 s. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione i poszerzone pt. Cyganie na polskich drogach. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1965, 389 s., toż wyd. 3 1986; Warszawa: Nisza 2013.
Zawartość
4. Po polsku. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1955, 118 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Zawartość
5. Wiersze wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 218 s.
Zawartość
6. List do Marka Chagalla. [Poemat]. „Po prostu” 1957 nr 17 s. 5. Wyd. z ilustracjami M. Chagalla pt. List do Marc Chagalla. Posłowie: J. Ficowski. Warszawa: Interpress 1988, 10 k. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.
Przekłady
francuski
hebrajski
macedoński
słowacki
List do Marc Chagalla. [Muzyka:] S. Wiechowicz. Na dwa głosy solo, dwoje recytatorów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną. [Partytura]. Przekład, adaptacja i wersja rytmiczna recytatywów: I. Wiskida. Przedmowa: H. Schiller. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1966, 108 s.
7. Moje strony świata. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1957, 74 s. Przedruk zob. poz. ↑.
8. Syrenka. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 37 s. Wyd. 2 tamże 1975.
9. Makowskie bajki. Wiersze. Obrazy T. Makowskiego. [Wstęp:] H. Blumówna. Warszawa: Arkady 1959, [16] k. Przedruk zob. poz. ↑.
Wyd. osobne sześciu wybranych wierszy z tego cyklu pt. Makowskie bajki. Muzyka: W. Słowiński. Na alt solo z towarzyszeniem oboju, klarnetu i fagotu. [Warszawa:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1975, 27 s.
10. Wspominki starowarszawskie. Karty z raptularza. Warszawa: Czytelnik 1959, 235 s.
Zawartość
11. Amulety i definicje. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1960, 61 s. Przedruk zob. poz. ↑.
12. Denerwujek. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, [20] k.
13. Gałązka z Drzewa Słońca. [Baśnie cygańskie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 215 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, [wyd. 3] 1982, wyd. 4 1989, [wyd. 5] Sejny: Wydawnictwo Fundacji „Pogranicze” 1999; wyd. 6 Kraków: Skrzat 2003; Warszawa: Foksal 2013.
Przekłady
angielski
estoński
francuski
japoński
niemiecki
włoski
14. O Swarogu Swarożycu. [Wiersze dla dzieci]. Ilustracje: W. Ficowska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961 [właśc. 1960], [18] k.
15. Pismo obrazkowe. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1962, 73 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Przekłady
francuski
16. Kolorowy kalendarzyk. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, 26 s.
Przekłady
niemiecki
17. Urodziny motyla. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1965, 12 s.
18. Lustro i promyk. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1966, [18] k.
19. Regiony wielkiej herezji i okolice. Szkice o życiu i twórczości Brunona Schulza. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1967, 247 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1975; wyd. 3 poprawione i uzupełnione z podtytułem: Rzecz o Brunonie Schulzu. Warszawa: Słowo 1992; [wyd. 4] z podtytułem: Bruno Schulz i jego mitologia. Sejny: Fundacja „Pogranicze” 2002.
Zawartość
Przekłady
angielski
francuski
niemiecki
rosyjski
ukraiński
węgierski
20. Maciupinka. [Dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1968, [24] k. Wyd. 2 [Warszawa:] Krajowa Agencja Wydawnicza 1974.
21. Zielona majka. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1968, [12] k.
22. Dom, w którym śmieszy. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1969, [20] k.
23. Ptak poza ptakiem. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1969, 106 s. Przedruk zob. poz. ↑.
24. Śnieżne rymy białej zimy. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1969, [24] k. Wyd. 2 zmienione Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy 2014, 49 s.
25. Czekanie na sen psa. [Miniatury literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1970, 188 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1973; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1987; Warszawa: Nisza 2014; Warszawa: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „LARIX” 2016.
Zawartość
Przekłady
angielski
niemiecki
26. Wiersze niektóre. Warszawa: Czytelnik 1970, 319 s.
Zawartość
27. Człowiek, który chciał się przydać. Scenariusz filmu krótkometrażowego. Ekranizacja 1971. Druk pt. Człowiek, który chciał się na coś przydać. „Szpilki” 1981 nr 43 s. 7.
28. Rekonstrukcja. Scenariusz filmu krótkometrażowego. Ekranizacja 1971. Druk „Szpilki” 1981 nr 5 s. 6.
29. Tęcza na niedzielę. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 77 s.
30. Daję słowo kolorowe. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Prasa, Książka, Ruch 1973, 56 s. Wyd. 2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1975.
31. Gryps. [Wiersze]. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1979, 62 s. Wyd. 2 tamże 1979 Przedruk zob. poz. ↑.
32. Odczytanie popiołów. [Wiersze]. Londyn: Association of Jews Polish Origin in Great Britain 1979, 37 s. Wyd. nast.: wyd. z akwafortami M. Chagalla Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1979, tamże 1980; wyd. z akwafortami M. Chagalla. Warszawa: Iskry 1983, wyd. 2 [właśc. 4] 1988; wyd. łącznie z przekł. hebrajskim: Odczytanie popiołów = Kriy`at `efer-mikleh. [Przeł.] S. Lindenbaum. Tel-Aviv: Gazit [1985], wyd. nast. tamże [1985]; wyd. łącznie z przekł. jidysz pt. Odcztanie popiołów. Wiersze. [Przeł.] B. Heller. Tel-Awiw: Perec Farlag 1992, 47 s.; wyd. 5 łącznie z przekł. angielskim pt. Odczytanie popiołów = A Reading of ashes. [Przeł.] K. Bosley, K. Wandycz. Przedmowa: A. Kamieńska. [Przekł.] J. Holzman. Łowicz: „Browarna” 1993, 48 s.; [wyd. 7] łącznie z przekł. niemieckim pt. Odczytanie popiołów = Aus der Asche gelesen. Gedichte. Przeł. K. Wolff. Sejny: Pogranicze 2003, 74 s.
Inne formy wydań
Nagrody
Przekłady
angielski
francuski
hebrajski
jidysz
niemiecki
portugalski
szwedzki
Wydanie bibliofilskie dwujęzyczne: Odczytanie popiołów = Kriat eifer mikłe. [Przeł. na hebrajski] S. Lindenbaum. Tel-Aviv 1985, wyd. inne: Odczytanie popiołów. [Przeł. na jidisz] B. Heller. Tel-Aviv 1992, – Odczytanie popiołów = Reading of ashes. [Posłowie:] A. Kamieńska. [Przeł. na angielski:] K. Bosley. K. Wandycz. Przeł. tekstu A. Kamieńskiej: J. Holzman. Ilustracje E. Bogaczewicz. Łowicz: Browarna 1993.
33. Errata. Wiersze. Londyn: Libra 1981, 38 s. Przedruk zob. poz. ↑.
34. Śmierć jednorożca. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 120 s.
35. Exlibrisy Brunona Schulza. Łódź: Towarzystwo Przyjaciół Książki 1982, [16] s.
36. Gryps i Errata. Wiersze z lat 1968-1980. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982, 100 s. Zob. poz. ↑, ↑.
37. Poezje wybrane. Wybór i wstęp autora. Nota biograficzny: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1982, 134 s.
38. Pojutrznia (wiersze). Warszawa: [b.w.] 1982. Przedruk zob. poz. ↑.
39. Przepowiednie. [Wiersze]. [Warszawa: b.w.] 1982, 35 s.
40. Morkosz czyli cygańska przygoda Konstantego Ildefonsa [Gałczyńskiego]. Esej. Warszawa: Nakład J.Z. Golskiego [1983], [11] s. Wersja rozszerzone pt. Morkosz zob. poz. ↑.
41. Przepowiednie; Pojutrznia. [Wiersze]. Londyn: Libra Books 1983, 34 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wydawnictwo Głos* 1983, wyd. 2 przejrzane tamże* 1985. Zob. poz. ↑, ↑.
42. Demony cudzego strachu. Wspominki cygańskie. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 261 s. Wyd. nast. Warszawa: Nisza 2013.
Zawartość
43. Okolice sklepów cynamonowych. Szkice, przyczynki, impresje. Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1986, 103 s.
Zawartość
44. Wisła wpadła do Bałtyku. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1987, 107 s.
45. Cyganie w Polsce. Dzieje i obyczaje. Warszawa: Interpress 1989, 298 s. Wyd. nast. Gdańsk: Tower Press 2000.
Zawartość
Przekłady
angielski
japoński
niemiecki
46. Pamięci Witolda Wojtkiewicza. Anin: Nakład J. Golskiego 1989, [8] s.
Zawartość
47. Pod berłem króla pikowego. Sekrety cygańskich wróżb. Warszawa: Iskry 1990, 148 s.
Zawartość
48. W sierocińcu świata. Rzecz o Witoldzie Wojtkiewiczu. Warszawa: Ryton 1993, 236 s.
49. Wskazówki dla początkujących zegarów. Wybór poezji 1945-1985. Warszawa: RePrint [1993], 296 s.
50. Inicjał. Wiersze Jerzego Ficowskiego. Obrazy Jacka Sienickiego. Łowicz: Galeria Browarna 1994, 109, [17] k.
51. Bajędy z augustowskich lasów. [Opowiadania]. Sejny: Pogranicze 1998, 107 s. Wyd. nast. Sejny: Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” 1998.
52. Dobrodziejstwo inwentarza. [Szkice literackie]. Sejny: Wydawnictwo Fundacji „Pogranicze” 1999, [42] s.
Zawartość
53. Wszystko to, czego nie wiem. [Wiersze]. Wybór i posłowie: P. Sommer. Sejny: Wydawnictwo Fundacji „Pogranicze” 1999, 87 s.
54. Gorączka rzeczy. [Wiersze]. Wyboru wierszy dokonał autor. Posłowiem opatrzył J. Ekier. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2002, 389 s. Złota Kolekcja Poezji Polskiej.
Przekłady
francuski
55. Zawczas z poniewczasem. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004, 90 s.
56. Pantareja. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006, 50 s. Wyd. 2 tamże 2016.
57. Lewe strony widoków. [Wiersze]. Wybrał i opracował P. Sommer. Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu 2014, 402 s. Biblioteka Poezji Współczesnej, t. 81.
Inne formy wydań
58. Lodorosty i bluszczary. Wiersze dla dzieci. Wybrał i opracował J. Borowiec. Lusowo: Wydawnictwo Wolno 2017, 225 s.
59. Niepamiętnik, czyli podróż do Gorczakowa i jeszcze dawniej. [Wiersze]. Oprac., wiersze wybrał i posłowiem opatrzył K. Czyżewski. Sejny: Fundacja Pogranicze i Ośrodek „Pogranicze – Sztuk, Kultur, Narodów” 2019, 273 s.
60. Bylejaczek. [Wiersze dla dzieci]. Lusowo: W. Wolno 2021, [51] s.
61. Everything I don't know, Selected poems of Jerzy Ficowski. [Przeł.] J. Grotz, P. Sommer. [Wstęp:] P. Sommer. Storrs, CT: World Poetry Books 2021, IX, 187 s.
Nadto drobne książeczki dla dzieci.
Listy
Wydania osobne tekstów poetyckich w opracowaniu muzycznym, m.in.
Wybory utworów literackich w przekładach
albański
angielski
szwedzki
Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych
białoruski
hiszpański
Przekłady
Wydanie w wyborze: [Kraków: b.w. 1980], [6] k.
Wyd. w wyborze pt. Księga tysiąca i jednej nocy. Wybór. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył W. Kubiak. Przełożył A. Czapkiewicz [i in.]. Wiersze przeł. J. Ficowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 574 s.. Wyd. nast. tamże: [wyd. 2] 1978, [wyd. 3] 1982, [wyd. 4] 1987, [wyd. 5] 1988, [wyd. 6] 1996.
Prace edytorskie i redakcyjne
Przekłady
ukraiński
włoski
Przekłady
angielski
francuski
hiszpański
niemiecki
Przekłady
ukraiński
Zob. też Przekłady poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.
Wydania osobne przekładów wierszy w opracowaniu muzycznym, m.in.:
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1964, 1967, 1974, 1989.