BIO

Born on 4 September 1924 in Warsaw; son of the lawyer Tadeusz Ficowski and the public administrator Halina née Średnicka. He attended the Stanisław Staszic Grammar School from 1937 and then the Jan Zamoyski Grammar School in Warsaw. He remained in Warsaw during the German occupation, continuing his education in clandestine classes. He moved to Włochy, near Warsaw, in 1941. He joined the ranks of the Home Army (AK) using the nom de guerre Wrak. He was held in the Pawiak prison in 1943. During the 1944 Warsaw Uprising, he fought in Mokotów as a soldier of the AK Baszta (Bastion) regiment and was subsequently awarded the Cross of Valour. He was taken captive and imprisoned in PoW camps in Germany. He returned to Poland in 1945, living initially in Włochy, just outside the city, before moving to Warsaw in 1952. He made his debut in 1946 with the poem Ptakom niebieskim (For the blue birds), which appeared in the periodical "Dziś i jutro" (no. 16). The same year, he started publishing articles and reviews in numerous periodicals, including "Odrodzenie" (until 1949) and "Warszawa" (until 1950). He studied philosophy and sociology at the University of Warsaw (UW) between 1946 and 1950. During this period, he became increasingly active as a translator, particularly from Spanish, specializing in the works of Garcia Lorca. From 1948 until the 1950s, he faced a complete ban by censors. Owing to his interest in the life and culture of the Romani people, between 1948 and 1950 he went on numerous journeys with Polish Roma. This helped him to hide from the security services who observed him until 1951. He collected materials for a book about the Romani peoples with the proposed title Wygasłe ogniska (Extinguished Bonfires), which was never published. During this period, he became acquainted with the Romani poet Papusza (Bronisława Wajs) whose works he later promoted. From 1948, he was a member of the Polish Writers' Trade Union (ZZLP; subsequently the Polish Writers' Union – ZLP). In 1949, he became a member of the then British-based Gypsy Lore Society. In 1951, he married Wanda Komala. In 1954, he spent time in Hungary, researching the life of the local Romani population. He translated from Romani and also wrote songs in the language. He continued to contribute to periodicals, including "Twórczość" (from 1948), "Życie Literackie" (from 1951), "Nowa Kultura" (1957-63), and "Współczesność" (1960-70). He also wrote works for children, including as part of a collaboration with "Płomyczek" (from 1955) and "Płomyk" (from 1961). Between 1955 and 1962, he was a member of the Krzywe Koło (Crooked Circle) Club, participating in the meetings of this group for the intelligentsia. During this period, he became increasingly active as a biographer and editor of a study about the life an works of Bruno Schulz, something that he had had an interest in since the war. He conducted extensive research for the work. He was also an expert on Jewish literature and produced translations from Yiddish. After divorcing his first wife, he married the writer Elżbieta Bussold (birth name: Koppel) in 1968. He joined the Polish PEN Club in 1970, becoming a member of its board in 1972. He was awarded the PEN Club prize in 1977 in recognition of his translations. Between 1974 and 1988, he was a member of the Board of the Literary Section of the Polish Society of Authors and Composers (ZAiKS). In December 1975, he was a signatory to the Memorandum of 59, a petition protesting proposed changes to the Constitution of the People's Republic of Poland. He faced a complete publishing ban between 1976 and 1980 but did contribute to "Zapis" from 1977, a periodical which was published outside the reach of state censorship and where he was a co-editor. From 1978, he was a member of the Committee for Social Self-Defence – Workers' Defence Committee (KSS KOR). From 1981, he was a member of the ZLP qualifications committee and of the Union of Polish Authors and Composers of Popular Songs (ZAKR) until 1985. Owing to his interest in Jewish literature, he travelled to Israel in 1981 and Oxford in 1984. He was reappointed to the Board of the Polish PEN Club in 1988 and also served on the Social Committee responsible for organizing the commemoration of the 45th anniversary of the Warsaw Ghetto Uprising of 1943 in 1988. He was a member of the Polish Writers' Association (SPP) from 1989. In 1992, he was appointed head of the Committee of the Centenary of Bruno Schulz's Birth and 50th Anniversary of his Death at the SPP. He received the lifetime achievement award in recognition of his literary work from the New York-based Alfred Jurzykowski Foundation in 1984, the Israeli Ka-Tzetnik literary prize in recognition of his works on the Holocaust in 1986, and the Jan Karski and Pola Nireńska prize in recognition of his contributions to popularizing Jewish culture in Poland in 1994. He was the recipient of the Polish PEN Club prize for poetry in 2000, the W.S. Reymont literary prize in recognition of his oeuvre, awarded by the Polish Craft Association (Związek Rzemiosła Polskiego) in conjunction with the SPP and ZLP in 2006, and the "Literatura na Świecie" prize in recognition of his achievements as a translator in 2004. In 1999, he was the inaugural recipient of the title Człowiek Pogranicza (Pogranicze Person of the Year), awarded by the Borderland Centre (Ośrodek Pogranicze) for Arts, Culture and Nations and the Borderland Foundation (Fundacja Pogranicze) in Sejny. He was awarded the Gold Cross of Merit in 1956, the Commander's Cross with Star of the Order of Polonia Restituta (1995), and also the Military Medal (1984) and the Home Army Cross by the government-in-exile in London. He died on 9 May 2006 in Warsaw and is buried in the Avenue of the Distinguished at the city's Powązki Military Cemetery.

Twórczość

1. Ołowiani żołnierze. [Wiersze]. Warszawa: Eugeniusz Kuthan 1948, 45 s. Przedruk zob. poz. .

2. Zwierzenia. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1952, 65 s. Przedruk zob. poz. .

3. Cyganie polscy. Szkice historyczno-obyczajowe. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 262 s. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione i poszerzone pt. Cyganie na polskich drogach. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1965, 389 s., toż wyd. 3 1986; Warszawa: Nisza 2013.

Zawartość

Wyd. 1: Słowo wstępne; Pochodzenie Cyganów, wędrówki i tryb życia; Cyganologia w Polsce; Dzieje naszych Cyganów od XV do XIX wieku; Zróżnicowanie społeczne; Kotlarze na tronie; Rzemiosła i profesje cygańskie; Cyganie we własnej legendzie; Cyganie w polskiej kulturze ludowej; Pieśń i baśń; Tabu i przysięgi; Magia i przestępczość; Zagłada; Na nowej drodze; Moje spotkania i przyjaźnie; Przypisy; Notatki o języku; Słownik polsko-cygański; Literatura. ‒ Wyd. 2: Słowo wstępne; Pochodzenie i pierwsza migracja do Polski; Skazani na banicję; Królestwo cygańskie w dawnej Polsce; Cyganie w Królestwie Polskim; Inwazja Kełderaszów; Kotlarze na tronie; Skazani na zagładę, Zigeuenerlager w getcie łódzkim; Oświęcim; Cztery cygańskie szczepy; Mieszkanie, ubiór, pożywienie; Skalania i przysięgi; Zajęcia i profesje; Czarna magia cygańskich wróżek; Cygańska sztuka ludowa; Amulety, talizmany, znaki dobrowróżbne i feralne; Narodziny i dzieciństwo; Zaślubiny; Śmierć i żałoba; Papusza; Cyganologia w Polsce; W polskiej kulturze ludowej; Wypisy cygańskie; Notatki o języku; Słowniczek polsko-cygański; Literatura. ‒ Wyd. 2: Słowo wstępne; Pochodzenie i pierwsza migracja do Polski; Skazani na banicję; Królestwo cygańskie w dawnej Polsce; Cyganie w Królestwie Polskim; Inwazja Kełderaszów; Kotlarze na tronie; Skazani na zagładę, Zigeuenerlager w getcie łódzkim; Oświęcim; Cztery cygańskie szczepy; Mieszkanie, ubiór, pożywienie; Skalania i przysięgi; Zajęcia i profesje; Czarna magia cygańskich wróżek; Cygańska sztuka ludowa; Amulety, talizmany, znaki dobrowróżbne i feralne; Narodziny i dzieciństwo; Zaślubiny; Śmierć i żałoba; Papusza; Cyganologia w Polsce; W polskiej kulturze ludowej; Wypisy cygańskie; Notatki o języku; Słowniczek polsko-cygański; Literatura.

4. Po polsku. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1955, 118 s. Przedruk zob. poz. .

Zawartość

Zawiera cykle: Napój i lustro; Trzy piosenki; Narodziny; Z wierszy o Starówce; Z wierszy Federico Garcia Lorca [przekłady].

5. Wiersze wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 218 s.

Zawartość

Zawiera wiersze z tomów poz. , , , wiersze nowe oraz przekład z języka cygańskiego i hiszpańskiego.

6. List do Marka Chagalla. [Poemat]. „Po prostu1957 nr 17 s. 5. Wyd. z ilustracjami M. Chagalla pt. List do Marc Chagalla. Posłowie: J. Ficowski. Warszawa: Interpress 1988, 10 k. Przedruk zob. poz. , .

Przekłady

francuski

Lettre à Marc Chagall. [Przeł.] S. Arlet. Paris 1969.

hebrajski

Mikhtav le — Marc Chagall. [Przeł.] J. Besser. Tel-Aviv 1968.

macedoński

Pismo do Mark Šagal. [Przeł.] E. Manev. „Sovremenost”, Skopje 1971 nr 7/8.

słowacki

List Marcovi Chagallovi. [Przeł.] P. Horov. „Romboid”, Bratysława 1975 nr 1.

List do Marc Chagalla. [Muzyka:] S. Wiechowicz. Na dwa głosy solo, dwoje recytatorów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną. [Partytura]. Przekład, adaptacja i wersja rytmiczna recytatywów: I. Wiskida. Przedmowa: H. Schiller. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1966, 108 s.

7. Moje strony świata. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1957, 74 s. Przedruk zob. poz. .

Zawiera między innymi List do Marc Chagalla, zob. poz. .

8. Syrenka. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 37 s. Wyd. 2 tamże 1975.

9. Makowskie bajki. Wiersze. Obrazy T. Makowskiego. [Wstęp:] H. Blumówna. Warszawa: Arkady 1959, [16] k. Przedruk zob. poz. .

Wyd. osobne sześciu wybranych wierszy z tego cyklu pt. Makowskie bajki. Muzyka: W. Słowiński. Na alt solo z towarzyszeniem oboju, klarnetu i fagotu. [Warszawa:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1975, 27 s.

10. Wspominki starowarszawskie. Karty z raptularza. Warszawa: Czytelnik 1959, 235 s.

Zawartość

Słowo wstępne; Ciotka Majchrzak; Z flisackiego rodu; Pan Paluszek; Śpiewka na okrasę; Do ognia — co koń wyskoczy; Opiekun akt dawnych; Pan Dzwonkowski z samowarka; „Dziadek” warszawskich tramwajarzy; Pan Jan z Konserwatorium; Serdeczne sprawy pana Michała; Pseudonim „Staruszka”; Tragarz; Blacharz lutuje, pobiela; Opiekun ptaków; „Pułkownik” Jakubiak; Gabinet osobliwości; Kredą w kominie; Spodniarz; Dzwonnik warszawskich podwórek; Słowak warszawski; Pantofelki ze złotej lamy; Babunia; Ostatnia katarynka; Dzwonkosia; Biskup; Wikcia; Gniazdo, którego nie było.

11. Amulety i definicje. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1960, 61 s. Przedruk zob. poz. .

12. Denerwujek. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, [20] k.

13. Gałązka z Drzewa Słońca. [Baśnie cygańskie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 215 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, [wyd. 3] 1982, wyd. 4 1989, [wyd. 5] Sejny: Wydawnictwo Fundacji „Pogranicze 1999; wyd. 6 Kraków: Skrzat 2003; Warszawa: Foksal 2013.

Przekłady

angielski

Sisters of the birds and other gypsy tales. [Przeł.] L. M. Borski. Nashville, Abingdon 1976 (w wyborze).

estoński

Kaksteist hobust ja neiu ujuvalt saarelt. [Przeł.] A. Kurtna. Tallin 1988.

francuski

Le rameau de l'Arbe du Soleil. [Przeł.] M. Sadowska-Daguin. Chateauneuf 1990.

japoński

Gypsy mukashi-banashi. [T.] 1. Taiyo no ki no eda-2. Kiri no kuni no ōjo. [Przeł.] R. Ushida. Tōkyō 1968, wyd. nast.: tamże 1992; wyd. osobne baśni Gałązka z Drzewa Słońca: Taiyo no ki no eda. Jipushii-no mukashibanashi. [Przeł.] R. Ushida. Tōkyō 1985; baśni Wszystkowidzące lusterko: Nandemo mieru kagami. Jipushī-no mukashibanash. [Przeł.] R. Ushida. Tōkyō 1989, wyd. nast. tamże 2013.

niemiecki

Ein Zweig vom Sonnenbaum. [Przeł.] K. Wolff. Neukirchen-Uluyn 1985.
Kindermärcher der Sinti und Roma. [Wybór; przeł.] K. Wolff. Gütersloh 1994 (w wyborze).
Die Schwester der Vögel. Märchen der polnischen Roma. [Wybór; przeł.] K. Wolff. Berlin 1996.

włoski

Il rametto dell'albero del sole. [Przeł.] P. Statuti. Roma 1985, wyd. nast.: wyd. 2 Bologna 1990, tamże 1995.

14. O Swarogu Swarożycu. [Wiersze dla dzieci]. Ilustracje: W. Ficowska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961 [właśc. 1960], [18] k.

15. Pismo obrazkowe. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1962, 73 s. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

francuski

Cinq nus. [Przeł.] S. Arlet. Verneuil-sur-Avre [1965] (w wyborze).

16. Kolorowy kalendarzyk. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, 26 s.

Przekłady

niemiecki

Kalendarreigen. [Przeł.] J. Krüss. München 1967.

17. Urodziny motyla. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1965, 12 s.

18. Lustro i promyk. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1966, [18] k.

19. Regiony wielkiej herezji i okolice. Szkice o życiu i twórczości Brunona Schulza. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1967, 247 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1975; wyd. 3 poprawione i uzupełnione z podtytułem: Rzecz o Brunonie Schulzu. Warszawa: Słowo 1992; [wyd. 4] z podtytułem: Bruno Schulz i jego mitologia. Sejny: Fundacja „Pogranicze 2002.

Zawartość

Znalazłem autentyk (zamiast wstępu); Bruno syn Jakuba; Księga, czyli powrotne dzieciństwo; Czas Schulzowski, czyli mityczna droga do wolności; Powrót do szkoły; Prehistoria i powstanie „Sklepów cynamonowych”; Fantomy a realność; Wyprawy w świat; Magia i definicja; Epilog życiorysu; Dzieło ocalałe i zaginione; Reprodukcje oryginalnych rysunków i grafik Brunona Schulza.

Przekłady

angielski

Regions of the Great Heresy. The life and work of Bruno Schulz. [Przeł.] T. Robertson. London 2000, wyd. nast.: New York 2001, 2003, 2004, New York, London 2003.

francuski

Bruno Schulz. Les régions de la grande hérésie. [Przeł.] M. Carlier. Montricher 2004.

niemiecki

Bruno Schulz 1892-1942. Künstlerleben in Galizien. [Przekł. i oprac.] F. Griese. München 2008.

rosyjski

Regiony velikoj eresi i okrestnosti. Bruno Šul'c i ego mifologiâ. [Przek.] E. Barzova i G. Muradân. Moskva 2012.

ukraiński

Regìoni velikoï êresì ta okolici. Bruno Šul'c ì jogo mìfologìâ. [Przeł.] A. Pavlišin. Kiïv 2010.

węgierski

A nagy eretnekség régiói. [Przeł.] Z. Mihályi. [Budapest] 2001.

20. Maciupinka. [Dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1968, [24] k. Wyd. 2 [Warszawa:] Krajowa Agencja Wydawnicza 1974.

21. Zielona majka. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1968, [12] k.

22. Dom, w którym śmieszy. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1969, [20] k.

23. Ptak poza ptakiem. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1969, 106 s. Przedruk zob. poz. .

24. Śnieżne rymy białej zimy. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1969, [24] k. Wyd. 2 zmienione Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy 2014, 49 s.

25. Czekanie na sen psa. [Miniatury literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1970, 188 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1973; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1987; Warszawa: Nisza 2014; Warszawa: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „LARIX 2016.

Zawartość

Sztuczna kura, czyli kochanka grabarza; Osada przejezdna; Staroświecka entomologia; Rekreacja u paralityków; Dowód na istnienie świętej Eulalii; Różowy dom, czyli strażnicy pustyni; Chorzeluk; Zanim runie mur; Tango milonga; Okno na świat; Słodki zapach dzikich zwierząt; Ucieczka; Mimetyzm; Próba dialogu; Radość rzeczy martwych; Peryferie na piaskach; Mój las; Ciotka Fruzia; Sojusz; Gorissia; Antrakt; Nie dzwonią u Bernardynów; Że głupi i że Abram; Czekanie na sen psa; Poojcowizna; Kikuty; Znaki czasu, czyli ortografia; Toczenie koła.

Przekłady

angielski

Waiting for the dog to sleep. [Przeł.:] S.A. Gauger, M. Pieszkowski. Prague 2006.

niemiecki

Warten auf den Schlaf des Hundes. [Przeł.] K. Wolff. Berlin 2000.

26. Wiersze niektóre. Warszawa: Czytelnik 1970, 319 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Ołowiani żołnierze [poz. ]; Zwierzenia [poz. ]; Po polsku [poz. ]; Moje strony świata [poz. ]; Makowskie bajki [ poz. ]; Amulety i definicje [poz. ]; Pismo obrazkowe [poz. ]; Ptak poza ptakiem [poz. ].

27. Człowiek, który chciał się przydać. Scenariusz filmu krótkometrażowego. Ekranizacja 1971. Druk pt. Człowiek, który chciał się na coś przydać. „Szpilki” 1981 nr 43 s. 7.

28. Rekonstrukcja. Scenariusz filmu krótkometrażowego. Ekranizacja 1971. Druk „Szpilki” 1981 nr 5 s. 6.

29. Tęcza na niedzielę. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 77 s.

30. Daję słowo kolorowe. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Prasa, Książka, Ruch 1973, 56 s. Wyd. 2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1975.

31. Gryps. [Wiersze]. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1979, 62 s. Wyd. 2 tamże 1979 Przedruk zob. poz. .

32. Odczytanie popiołów. [Wiersze]. Londyn: Association of Jews Polish Origin in Great Britain 1979, 37 s. Wyd. nast.: wyd. z akwafortami M. Chagalla Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1979, tamże 1980; wyd. z akwafortami M. Chagalla. Warszawa: Iskry 1983, wyd. 2 [właśc. 4] 1988; wyd. łącznie z przekł. hebrajskim: Odczytanie popiołów = Kriy`at `efer-mikleh. [Przeł.] S. Lindenbaum. Tel-Aviv: Gazit [1985], wyd. nast. tamże [1985]; wyd. łącznie z przekł. jidysz pt. Odcztanie popiołów. Wiersze. [Przeł.] B. Heller. Tel-Awiw: Perec Farlag 1992, 47 s.; wyd. 5 łącznie z przekł. angielskim pt. Odczytanie popiołów = A Reading of ashes. [Przeł.] K. Bosley, K. Wandycz. Przedmowa: A. Kamieńska. [Przekł.] J. Holzman. Łowicz: „Browarna” 1993, 48 s.; [wyd. 7] łącznie z przekł. niemieckim pt. Odczytanie popiołów = Aus der Asche gelesen. Gedichte. Przeł. K. Wolff. Sejny: Pogranicze 2003, 74 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Jerzy Ficowski czyta swoje wiersze. Warszawa: Polskie Nagrania 2005, 1 płyta CD.
Zawiera między innymi List do Marc Chagalla, zob. poz. .

Nagrody

Nagroda im. T. Sułkowskiego, przyznana przez Oficynę Poetów i Malarzy w Londynie w 1981.

Przekłady

angielski

A reading of ashes. [Przeł.:] K. Bosley, K. Wandycz. [Wstęp:] Z. Herbert. London 1981, wyd. nast. łącznie z tekstem polskim pt. Odczytanie popiołów = A Reading of ashes. [Przeł.] K. Bosley, K. Wandycz. Przedmowa: A. Kamieńska. [Przekł.] J. Holzman. Łowicz 1993.

francuski

Déchiffrer les cendres. [Przeł.] L. Rey. Paris 1981.
Déchiffrer les cendres. [Przeł.] J. Burko. [Paris] 2005.

hebrajski

Odczytanie popiołów = Kriy`at `efer-mikleh. [Przeł.] S. Lindenbaum. Tel-Aviv [1985], wyd. nast. tamże 1986 [tekst w języku polskim i hebrajskim].

jidysz

Odczytanie popiołów. Wiersze. [Przeł.] B. Heller. Tel-Aviv 1992 [tekst w języku polskim i jidysz].

niemiecki

Aus der Asche gelesen. [Przeł.] K. Wolff. Berlin 1986, wyd. nast. łącznie z tekstem polskim pt. Odczytanie popiołów = Aus der Asche gelesen. Gedichte. Sejny 2003.

portugalski

A leitura das cinzas. [Przeł.] P. Kilanowski. Veneza [2018].

szwedzki

Att lässa i aska. [Przeł.:] R., E. Tornborg. Stockholm 1987.

Wydanie bibliofilskie dwujęzyczne: Odczytanie popiołów = Kriat eifer mikłe. [Przeł. na hebrajski] S. Lindenbaum. Tel-Aviv 1985, wyd. inne: Odczytanie popiołów. [Przeł. na jidisz] B. Heller. Tel-Aviv 1992, – Odczytanie popiołów = Reading of ashes. [Posłowie:] A. Kamieńska. [Przeł. na angielski:] K. Bosley. K. Wandycz. Przeł. tekstu A. Kamieńskiej: J. Holzman. Ilustracje E. Bogaczewicz. Łowicz: Browarna 1993.

33. Errata. Wiersze. Londyn: Libra 1981, 38 s. Przedruk zob. poz. .

34. Śmierć jednorożca. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 120 s.

Tu między innymi cykl: Trzy tańce polskie.

35. Exlibrisy Brunona Schulza. Łódź: Towarzystwo Przyjaciół Książki 1982, [16] s.

Druk bibliofilski.

36. Gryps i Errata. Wiersze z lat 1968-1980. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982, 100 s. Zob. poz. , .

37. Poezje wybrane. Wybór i wstęp autora. Nota biograficzny: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1982, 134 s.

38. Pojutrznia (wiersze). Warszawa: [b.w.] 1982. Przedruk zob. poz. .

Autor odpisany: Marcin Komięga.
Informacja za „Wezwanie1982 nr 2/3.

39. Przepowiednie. [Wiersze]. [Warszawa: b.w.] 1982, 35 s.

Autor odpisany: Marcin Komięga.
Informacja za „Wezwanie1982 nr 4.

40. Morkosz czyli cygańska przygoda Konstantego Ildefonsa [Gałczyńskiego]. Esej. Warszawa: Nakład J.Z. Golskiego [1983], [11] s. Wersja rozszerzone pt. Morkosz zob. poz. .

Druk bibliofilski.

41. Przepowiednie; Pojutrznia. [Wiersze]. Londyn: Libra Books 1983, 34 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wydawnictwo Głos* 1983, wyd. 2 przejrzane tamże* 1985. Zob. poz. , .

Autor podpisany: Marcin Komięga.

42. Demony cudzego strachu. Wspominki cygańskie. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 261 s. Wyd. nast. Warszawa: Nisza 2013.

Zawartość

Od autora; Książki, których nie napisałem; Od plotki do legendy; Cygan honoris causa; Morkosz [poz. ]; Demony cudzego strachu; Grzeszna miłość; Przemytnicy życia; Epitafium z podpisem; Rinaldo Rinaldini; Porwanie Randii; Tańcowała Małgorzatka z Cyganami; Folorykta.

43. Okolice sklepów cynamonowych. Szkice, przyczynki, impresje. Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1986, 103 s.

Zawartość

Słowo wstępne czyli krótki przewodnik po okolicach sklepów cynamonowych; Feretron z pantofelkiem czyli emanacje sacrum; Lekcje rysunków czyli poszukiwanie wybrańców sztuki; Nagrobek Henrietty i Jakuba czyli dzieło zniszczone i dzieło niezniszczalne; Ekslibrisy czyli Stanisław Weingarten i inni; Xięga Bałwochwalcza czyli hołd demonowi płci; Starszy brat Izydor czyli szyby naftowe i sklepy cynamonowe; Pod patronatem profesora Schulza czyli Drohobycz Feliksa Lachowicza; Panna Laura czyli zagubione personalia; Errata czyli trwałość pomyłek; Nawracanie na cudzą wiarę czyli każdy ma to, na czym mu zależy; Exposé czyli bezowocne starania i późna sława; Pierwsza wiosna czyli święto Paschy; Twierdza czyli schron w republice marzeń; Strych na Floriańskiej czyli ostatnia wizyta Feiwela Schreiera; Listy, które są, i listy, które były, czyli co przeoczyło fatum; Przyczynki do autoportretu mitologa czyli listy do prof. Stefana Szumana; Przygotowania do podróży czyli ostatnia droga Brunona Schulza.

44. Wisła wpadła do Bałtyku. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1987, 107 s.

45. Cyganie w Polsce. Dzieje i obyczaje. Warszawa: Interpress 1989, 298 s. Wyd. nast. Gdańsk: Tower Press 2000.

Zawartość

Słowo wstępne; Pochodzenie i ślady pierwszych migracji do Polski; Urząd Królestwa Cygańskiego; Po upadku Rzeczypospolitej; Wielka wędrówka Kotlarzy i ich tron w Polsce; Skazani na zagładę; W latach powojennych; Cztery cygańskie szczepy; Mieszkanie, ubiór, pożywienie; Skalania i przysięgi; Narodziny, dzieciństwo; Zaślubiny; Śmierć i żałoba; Zajęcia i profesje; Cygańska magia zarobkowa a rodzime wierzenia ludowe; Literatura ludowa i poetka cygańska Papusza.

Przekłady

angielski

The Gypsies in Poland. History and customs. [Przeł.] E. Healey. Warszawa [1989].

japoński

Papūsha sono shi-no sekai / Yeji Fitsofusuki hoka cho; Takei Mari hon'yaku; Takei Miyuki hen. Tōkyō 2015 [fragment].

niemiecki

Wieviel Trauer und Wege. [Przeł.] K. Wolff. Frankfurt am Main 1992.

46. Pamięci Witolda Wojtkiewicza. Anin: Nakład J. Golskiego 1989, [8] s.

Druk bibliofilski wydany z okazji 80. rocznicy śmierci artysty; zawiera wiersz J. Ficowskiego: Zmierzch o świcie oraz fragmenty listów W. Wojtkiewicza.

Zawartość

Zawiera wiersz J. Ficowskiego: Zmierzch o świcie oraz fragmenty listów W. Wojtkiewicza.

47. Pod berłem króla pikowego. Sekrety cygańskich wróżb. Warszawa: Iskry 1990, 148 s.

Zawartość

Pod berłem króla pikowego; Wróżbiarskie legendy; Prawróżby; Najazd Kotlarzy; Odczytywanie imion; Wróżby skuteczne; Smagła magia; Czarodziejstwo i czarozłodziejstwo; Przedwiedza i przesąd; Zakończenie. — Mura z rodu Wielkiej Głowy. — Werset z cygańskiej biblii.

48. W sierocińcu świata. Rzecz o Witoldzie Wojtkiewiczu. Warszawa: Ryton 1993, 236 s.

49. Wskazówki dla początkujących zegarów. Wybór poezji 1945-1985. Warszawa: RePrint [1993], 296 s.

50. Inicjał. Wiersze Jerzego Ficowskiego. Obrazy Jacka Sienickiego. Łowicz: Galeria Browarna 1994, 109, [17] k.

51. Bajędy z augustowskich lasów. [Opowiadania]. Sejny: Pogranicze 1998, 107 s. Wyd. nast. Sejny: Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów 1998.

52. Dobrodziejstwo inwentarza. [Szkice literackie]. Sejny: Wydawnictwo Fundacji „Pogranicze 1999, [42] s.

Zawartość

K. Czyżewski: Gabinet Pana Jerzego. – Palec wskazujący [dot. J. Tuwima]; Telefon w żałobie [dot. R. Scharfa]; Bengore [dot. wierzeń cygańskich]; Urna [dot. bombardowania Warszawy w 1939]; Amonity spod Łukowa; Znikomek śmigrobek przeziernik zasmutek [dot. przyrody]; Pan Ficowski do powieszenia [dot. przyrody]Granit cerkiewny [o Soborze na Placu Saskim]; Dwa tomy muzyki [dot. muzyki polskiej i ukraińskiej].

53. Wszystko to, czego nie wiem. [Wiersze]. Wybór i posłowie: P. Sommer. Sejny: Wydawnictwo Fundacji „Pogranicze 1999, 87 s.

54. Gorączka rzeczy. [Wiersze]. Wyboru wierszy dokonał autor. Posłowiem opatrzył J. Ekier. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2002, 389 s. Złota Kolekcja Poezji Polskiej.

Przekłady

francuski

Tout ce que je ne sais pas. [Przeł.] J. Burko. Paris 2005.

55. Zawczas z poniewczasem. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004, 90 s.

56. Pantareja. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006, 50 s. Wyd. 2 tamże 2016.

57. Lewe strony widoków. [Wiersze]. Wybrał i opracował P. Sommer. Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu 2014, 402 s. Biblioteka Poezji Współczesnej, t. 81.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu 2014, plik w formacie PDF.

58. Lodorosty i bluszczary. Wiersze dla dzieci. Wybrał i opracował J. Borowiec. Lusowo: Wydawnictwo Wolno 2017, 225 s.

59. Niepamiętnik, czyli podróż do Gorczakowa i jeszcze dawniej. [Wiersze]. Oprac., wiersze wybrał i posłowiem opatrzył K. Czyżewski. Sejny: Fundacja Pogranicze i Ośrodek „Pogranicze – Sztuk, Kultur, Narodów 2019, 273 s.

60. Bylejaczek. [Wiersze dla dzieci]. Lusowo: W. Wolno 2021, [51] s.

61. Everything I don't know, Selected poems of Jerzy Ficowski. [Przeł.] J. Grotz, P. Sommer. [Wstęp:] P. Sommer. Storrs, CT: World Poetry Books 2021, IX, 187 s.

Nadto drobne książeczki dla dzieci.

Listy

1. Trzy listy Tadeusza Lubowieckiego (Izydora Friedmana) do Jerzego Ficowskiego z 1948 roku. Opracował J. Kandziora. „Schulz Forum2016 nr 7.
2. Korespondencja Józefiny Szelińskiej i Jerzego Ficowskiego z lat 1948-1990. [1 plik PDF] Wstęp i red.: A. Tuszyńska. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki 2021. Archiwum Schulzowskie, 3.

Wydania osobne tekstów poetyckich w opracowaniu muzycznym, m.in.

Jadą wozy kolorowe. Muzyka: S. Rembowski. [b.m,w. 1985], [2] s.
Nasza piosenka. Muzyka: T. Sygietyński. [Partytura]. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Związku Młodzieży Polskiej Wydziału Propagandy i Agitacji, 1952, [2] s.
Co mi było po rozłogu. Na głos z fortepianem. Muzyka: T. Sygietyński. Warszawa: Czytelnik, 1953, 4 s.
Skrzydlaci żołnierze. Na głos z fortepianem. Muzyka: A. Gradstein. Warszawa: Czytelnik, 1953, 4 s.
Spółdzielcze przyśpiewki. Na głos z fortepianem. Muzyka: T. Sygietyński. Warszawa: Czytelnik 1953, [2] s.
Maszeruje żołnierz lasem. Na głos z fortepianem. Muzyka: E. Bury. [Partytura]. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 6 s.
Piosenka szofera. Piosenka żołnierska. Na głos z fortepianem. Muzyka: K. Serocki. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 3 s.
Spotkania. Tango, wydanie wspólne z: E. Fiszer: Kartka z podróży. Tango Muzyka: H. Jabłoński. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1955, [2] k. nlb.
Piosenka o dawnej miłości. Na głos z fortepianem lub akordeonem. Muzyka: A. Janiszewska-Nebelska. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1956, 3 s.
Przez siedem gór. Tango. Muzyka: Adam Jastrzębski. Instrumentacja S. Gajdeczka. [Współwydane z:] K. Winkler: Za kilka lat. Tango. Muzyka: W. Szpilman. Instrumentacja T. Kwieciński. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1959, 8 k.
Przychodź. Tango. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1959, 11 k. Biblioteka Orkiestr Tanecznych, 118.
Bezdomna muzyczka. Walc. Muzyka: M. Sart. Instrumentacja: M. Radzik. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1960, 10 k.
Noc nie wierzy w sny. Swing. [Wyd. wspólnie z:] B. Brok: Dwa okienka. Fokstrot. Muzyka: W. Szpilman. Instrumentacja: E. Czerny. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1960, 10 k., wyd. 2 tamże 1962.
Odejdziesz i tak. Tango. Muzyka: W. Szpilman. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1960, 10 k., wyd. 2 tamże 1962.
Woziwoda. Boogie. Muzyka: M. Sart. Instrumentacja: B. Klimczuk. [Współwydane z:] J. Miller: Moje ptaki. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1960, 13 k.
W niemalowane pukam drewno. Slow-fox. Muzyka: W. Słowiński. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1961, 2 k.
Znajoma uliczka. Slow-fox. Muzyka: J. Harald. [Współwydane z:] T. Urgac: Jaskółeczka. Slow-fox. Muzyka: J. Wasowski. Instrumentacja: R. Czubaty. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1961, 14 k., wyd. 2 1963.
Melodia dla ciebie. Tango, Bursztyny. Beguine. Muzyka: J. Harald. Instrumentacja: M. Radzik. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1962, 10 k.
Kawał z brodą. Boogie. Muzyka: H. Klejne. [Współwydane z:] K. Winkler: Spójrz prosto w oczy. Duina. Muzyka: W. Piętowski. Instrumentacja: E. Czerny. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1963, 9 k.
Poprośmy o deszcz. Beguine. Muzyka: H. Klejne. Instrumentacja: R. Czubaty. [Współwydane z:] K. Kord: Śnimy o sobie co noc. Beguine. Muzyka: F. Leszczyńska. Instrumentacja: A. Orlik. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1963, 9 k.
Byle ładny był dzień. Muzyka: M. Święcicki. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; „Synkopa 1967, 3 s.
Jadą wozy kolorowe. Beat. Muzyka: S. Rembowski. Warszawa: Izomorf, ok. 1970, [3] k.
Jowita. Surf. Muzyka: J. Matuszkiewicz. Instrumentacja: R. Ruschil, Jadą wozy kolorowe. Beat. Muzyka: S. Rembowski. Instrumentacja: R. Ruschil. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1971, 6 k.
Noc kastylijska. Tango. Muzyka: R. Żyliński. Instrumentacja: W. Machan. [Współwydane z:] Nocny bar. Tango. Muzyka: M. Giermak. Instrumentacja: W. Machan. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1971, 6 k.
Pod niebem Werony. [Muzyka:] M. Sart. Instrumentacja: A. Orlik. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1971, 6 k.
Jedou vozy = Jadą wozy kolorowe. [Muzyka:] S. Rembowski. [Przeł.] M. Filípková. Praha: Supraphon 1972.
Zegar słoneczny nocą nie uśnie. Wolny walc. Na orkiestrę taneczną. Muzyka: J. Mart. Instrumentacja: E. Nowicki. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne [1972], 6 k.
Nie tak łatwo. Beguine. Muzyka: R. Żyliński. Instrumentacja: E. Nowicki. Hallo mała. Charleston. Muzyka: E. Wanderka. Instrumentacja: E. Nowicki. Warszawa: Agencja Autorska [1974], [19] s.
Trzeba w sobie wiosnę mieć. Beat moderato. Muzyka i instrumentacja: A. Hetman. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne [1974], 6 k.
Jesień sny ma zielone. Muzyka S. Rembowski. Instrumentacja: J. Bek; Zajączek z lusterka. Muzyka: E. Sojka. Instrumentacja: W. Rajewicz. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Agencji Autorskiej [1981], [20] s.
Mańka-Desa. Muzyka: M. Święcicki; Kogo pan uważa? Muzyka: S. Rembowski. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Agencji Autorskiej [1982].
Przychodzi do mnie nikt. Muzyka: A. Markiewicz. Instrumentacja: L. Fogiel; A. Kreczmar: Nie bój się powrotów. Muzyka i instrumentacja: M. Sewen. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Agencji Autorskiej [1983], [20] s.
Słońce na maszcie. Muzyka: A. Żalski; T. Urgacz: Hebanowy książę. Muzyka: A. Januszko. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Agencji Autorskiej [1983], [20] s.
Noc kastylijska. Muzyka: R. Żyliński. Instrumentacja: M. Zimiński, Terapia. Muzyka: S. Trzeciak. Instrumentacja: L. Figiel. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Agencji Autorskiej [1985], [20] s.
Definicje. 3 pieśni na głos i wiolonczelę. Muzyka do wierszy Jerzego Ficowskiego: W. Słowiński. [Partytura]. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Agencji Autorskiej [1989], 7 s.
Rymowanki. Słowa: J. Ficowski, S. Grochowiak. Chór dziecięcy a capp. Muzyka: J. Świder. Kraków: Polskie Wydawnictwo. Muzyczne [1989], 42 s.
Śpiewy dziecięce. 5 pieśni na głos i fortepian. Muzyka do wierszy Jerzego Ficowskiego: Władysław Słowiński. [Partytura]. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Agencji Autorskiej [1992], 15 s.

Wybory utworów literackich w przekładach

albański

Leximi i hirit. [Przeł.] M. Saneja. Prishtinë 2011.

angielski

A hand for a rookie clock. [Przeł.] F.L. Vigoda [A. Frenkel, G. Zlatkes]. [Riverside, C.A.] 2011 [wydanie bibliofilskie].
Everything I don’t know. [Przeł.:] J. Gortz, P. Sommer. Storrs, CT 2021.

szwedzki

Jag är där vinden är och andra sånger. Papusza. [Przekład:] J. Birbrajer i A. Bodegård. Stockholm 2014.

Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych

białoruski

Kalârovaâ karova. Antalogìâ pol'skaj dzìcâčaj paezìì. Minsk 2007.

hiszpański

Memórias de luz : histórias de poloneses justos. Curitiba 2015.

Przekłady

1. F. Garcia Lorca: Romance cygańskie. Przeł. [i przedmową opatrzył] J. Ficowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 61 s.
2. F. Garcia Lorca: Romanse cygańskie. Przeł.: J. Ficowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 61 s. Wystawienie: Przekład wierszy: J. Ficowski, Z. Szleyen. Olsztyn, Teatr im. S. Jaracza 1963.
3. Korea walczy. Wiersze poetów koreańskich. 1950-1952. Przeł. z języka rosyjskiego J. Ficowski. Przedmowa: S. Brodzki. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1954, 115 s.
4. I. Stadniuk: Maksym Perepielica. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 164 s.
5. Pieśni Papuszy. Wiersze w języku cygańskim. Przeł., oprac., wstępem i objaśnieniami opatrzył J. Ficowski. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1956, 171 s.
Zawiera teksty oryginalne i przekład dosłowny. – Tu także spis publikacji cyganologicznych J. Ficowskiego.
6. F. Garcia Lorca: Poezje wybrane. Wybór, oprac. i przekł. J. Ficowski. Wstęp: S. Zembrzuski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 152 s. Wyd. nast.: Przekł., wybór i wstęp J. Ficowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1968. Biblioteka Poetów XX wieku; wyd. 2 [!] Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1975.

Wydanie w wyborze: [Kraków: b.w. 1980], [6] k.

7. Księga tysiąca i jednej nocy. Wybrane opowieści. Wybór, wstęp i przekład filologiczny: W. Kubiak. Literacka wersja przekł. J. Ficowski. Przekł. z arabskiego: A. Czapkiewicz i in. Wiersze przeł. J. Ficowski. Wstęp i przypisy: T. Lewicki. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1959, LXV, 610 s. Biblioteka Narodowa II, 115. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 1992; [wyd. 4] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1996.

Wyd. w wyborze pt. Księga tysiąca i jednej nocy. Wybór. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył W. Kubiak. Przełożył A. Czapkiewicz [i in.]. Wiersze przeł. J. Ficowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 574 s.. Wyd. nast. tamże: [wyd. 2] 1978, [wyd. 3] 1982, [wyd. 4] 1987, [wyd. 5] 1988, [wyd. 6] 1996.

8. Mistrz Manole. Rumuńska poezja ludowa. Przekład filologiczny. Wybór i wstęp: D. Czara-Stec. Przekł. J. Ficowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1962, 174 s. Por. poz. .
9. Rodzynki z migdałami. Antologia poezji ludowej Żydów polskich w przekładzie [z jidysz] J. Ficowskiego. Wstęp: S. Łastik: O żydowskiej pieśni ludowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1964, 185 s. Wyd. nast. tamże 1988.
10. Księga tysiąca i jednej nocy. Przeł. A. Czapkiewicz [i in.]. Wiersze przeł. J. Ficowski. Wstęp i red. naukowa: T. Lewicki. T. 1-8. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 379 + 469 + 462 + 522 + 534 + 431 + 422 s. Wyd. 2 t. 1-7 tamże 1974.
11. [B. Wajs] Papusza: Pieśni mówione. Wyboru dokonał, przeł. i wstępem opatrzył J. Ficowski. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1973, 70 s. Wydanie w wyborze jako album: Papusza. Wiersze z tomiku Papuszy „Pieśni mówione. Gorzów Wielkopolski: Pracownia Sztuk Plastycznych na zlecenie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej 1986, teka 12 składek.
Wydanie bibliofilskie.
12. F. Garcia Lorca: Poezje wybrane. Kraków: [b. w.] 1980, [6] k.
13. I. Kacenelson: Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie. Przekł. poetycki na podstawie filologicznego przekł. z hebrajskiego J. Leńskiego: J. Ficowski. Wstęp i przypisy: J. Ficowski. Warszawa: Czytelnik 1983, 103 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1986, wyd. z równoległym tekstem żydowskim 1986; wyd. inne Radom 2018.
14. Opowieść o Sindbadzie Żeglarzu. Przekł. filologiczny: W. Kubiak. Literacka wersja przekładu J. Ficowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1986, 115 s.
Wariant tytułu: Księga 1001 nocy.
15. Papusza — Bronisława Wajs. Teka wierszy. Przeł. J. Ficowski. Gorzów Wielkopolski: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 1986, [48] s. Wyd. 2 tamże 1990.
Druk bibliofilski.
16. B. Leśmian: Pochmiel księżycowy. (Wiersze rosyjskie). W polskiej wersji J. Ficowskiego. [Posłowie:] J. Ficowski. Warszawa: Czytelnik 1987, 32 s.
17. [B. Wajs] Papusza: Lesie, ojcze mój. [Wiersze]. Przeł., wstępem i przypisami opatrzył J. Ficowski. Warszawa: Czytelnik 1990, 88 s. Wyd. nast.: Warszawa: Nisza 2013; Warszawa 2015; Gorzów Wielkopolski: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim przy współpracy z Fundacją im. J. Ficowskiego 2019.
18. M. Gebirtig: Pieśni. Przekł. z jidisz i słowo wstępne J. Ficowski. Warszawa: Amerykańsko-Polska Fundacja Shalom 1992, 51 s.
Wydanie dwujęzyczne.
19. [B. Wajs] Papusza: Papuscha. [Wybór wierszy]. [Wybór i przekł. na język niemiecki] K. Wolff. [Przeł. na język polski] J. Ficowski. Berlin: Unabhängige Verlagsbuchhandlung 1992, s.
Tekst w języku polskim i niemieckim.
20. E. Dębicki: Teł nango boliben = Pod gołym niebem. Wiersze cygańskie. Przeł. J. Ficowski. Szczecin: Albatros 1993, 47 s.
Tekst w języku polskim i romskim.
21. E.T.A. Hoffmann: Opowieść o Dziadku do Orzechów i Królu Myszy. Poznań: G&P 1999, 70 s.
22. Ghetto. André Ochodlo & The Minsk Klezmer Band. Koncerty poświęcone 60-tej rocznicy powstania w Gettcie Warszawskim. [Antologia pieśni żydowskich]. Redakcja: B. Pawłowska. Polskie przekłady piosenek: P. Millati, A. Osiecka, J. Ficowski, przekłady angielskie: M. Michałowska, niemieckie przekłady piosenek: A.E. Doll. Sopot: Fundacja ART 2000, 126 s.
Teksty w języku polskim, jidysz, angielskim, niemieckim.
23. Mistrz Manole i inne przekłady. [Antologia poetycka]. Sejny: Fundacja Pogranicze 2004, 473 s. Por. poz. .
24. Yiddishland. Pieśni jidysz z kolekcji André Ochodlo = The André Ochodlo yiddish song collection. Redakcja: M. Jaworska. Oprac. i korekta tekstów jidysz: J. Makosz. Tłum. na język angielski Mira Michałowska. Tłum. na język polski: A. Osiecka, J. Ficowski, P. Millati. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2017, 379 s.
25. Mieczysław Abramowicz, Icchak Kacenelson, Łukasz Rogiński: Śpiewaj i harfę chwyć w dłonie = Sing along and take the harp in your hands. Tłumaczenie: M. Stelmasiewicz, J. Ficowski. Gdańsk: Wydawnictwo Wspólny Stół 2020, 37 s.
Tekst równolegle w języku polskim i angielskim, częściowo tłumaczony z hebrajskiego.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. B. Schulz: Proza. Przedmowa: A. Sandauer. Oprac. listów: J. Ficowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, 699 s.
2. B. Schulz: Druga jesień. Wyd. i posłowie: J. Ficowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, [32] k.
3. B. Schulz: Księga listów. Zebrał, oprac., wstępem, przypisami i aneksami opatrzył J. Ficowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975, 190 s. Wyd. nast.: wyd. 2 przejrzane i uzupełnione Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2002, wyd. 3 tamże 2008; Zebrał i przygotował do druku J. Ficowski, uzupełnił S. Danecki. (Dzieła zabrane, t. 5).Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2016.

Przekłady

ukraiński

Kniga listìv. [Przekład:] A. Pavlišin. Kìïv 2012.

włoski

Lettere perdute e frammenti. [Przeł.] A. Zieliński. Milano 1980.
4. B. Schulz: Listy, fragmenty. Wspomnienia o pisarzu. Zebrał, oprac. i słowem wstępnym opatrzył J. Ficowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1984, 78 s.
5. Letters and drawings of Bruno Schulz. With selected prose. [Przeł.] W. Arndt. Red.: J. Ficowski. [Wstępy:] J. Ficowski, A. Zagajewski. New York: Harper and Row 1988, 256 s. Wyd. nast. New York: Fromm International Publishing Corporation 1990.
6. B. Schulz: Xięga bałwochwalcza. [Teka grafik]. Przygotował do druku i słowem wstępnym opatrzył J. Ficowski. Warszawa: Interpress 1988, 118 s.

Przekłady

angielski

The Booke of Idolatry. [Przeł.] B. Piotrowska. Warszawa [1989].

francuski

Le livre idolâtre. [Przeł.] J. Wolf. Warszawa [1988].

hiszpański

El libro idólatra. [Przeł.:] J. Segovia, V. Beck. [Vigo] 2003.

niemiecki

Das Götzenbuch. [Przeł.] W. Reder. Warszawa: Interpress [1988].
7. The drawings of Bruno Schulz. [Album]. Oprac. i wstępem opatrzył J. Ficowski. Przedmowa: E. Kuryluk. Evanston, IL: Northwestern University Press 1990, 271 s.
8. A. Gawiński: Lolek Grenadier. Czarodziejska historia. Przejrzał i wstępem opatrzył J. Ficowski. Warszawa: RePrint 1991, 106 s.
9. A. Gawiński: Przygody Okruszka. Czarodziejska historia. Przejrzał i wstępem opatrzył J. Ficowski. Warszawa: RePrint 1991, 125 s.
10. B. Schulz: Correspondance et essais critiques. [Przeł.] D. Autrand [i in.]. [Oprac., wstęp i objaśnienia] J. Ficowski. Paris: Denoël 1991, 430 s.
11. Z. Żurakowska: Skarby; Pożegnanie domu. [Powieści]. Wstępem opatrzył J. Ficowski. Warszawa: RePrint 1991, 280 s.
12. B. Schulz: Die Wirklichkeit ist Schatten des Wortes. Aufsätze und Briefe. [Przeł.] M. Dutsch, J. Hahn. [Oprac., objaśnienia, kalendarium życia i twórczości Bruno Schulza oraz posłowie:] J. Ficowski. München: Carl Hanser 1992, 399 s. Wyd. nast. München: Dt. Taschenbuch-Verlag 2000.
13. B. Schulz: Ilustracje do własnych utworów. Zebrał, oprac. i słowem wstępnym opatrzył J. Ficowski. Warszawa: RePrint 1992, 164 s.
14. T. Ficowski: Wielka Ameba oraz inne eseje, szkice i fragmenty. Słowo wstępne: L. Kołakowski. Wybrał, podał do druku, notą o autorze opatrzył J. Ficowski. Warszawa: RePrint 1993, 92 s.
15. B. Schulz: Republika marzeń. Utwory rozproszone, opowiadania, fragmenty, eseje, rysunki. Wybór, oprac. i posłowie: J. Ficowski. Warszawa: Komitet Obchodów 100-lecia Urodzin i 50-lecia Śmierci Brunona Schulza przy Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich: Wydawnictwo „Chimera 1993, 74 s.
16. B. Schulz: Z listów odnalezionych. Wybór, słowo wstępne i objaśnienia J. Ficowski. Warszawa: Chimera 1993, 136 s.
17. The collected works of Bruno Schulz. [Oprac.] J. Ficowski.[ Przeł.:] W. Arndt, V. Nelson, C. Wieniewska. [London]: Picador 1998, X, 582 s.
18. B. Schulz: Księga obrazów. Zebrał, opracował, komentarzem opatrzył J. Ficowski. Do druku przygotował S. Rosiek. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria 2012, 557 s. Wyd. 2 tamże 2015, wyd. 3 zmienione 2023.

Przekłady

ukraiński

Kniga obrazìv. [Przekł.: L. Lisenko]. Kiïv 2014.

Zob. też Przekłady poz. , , , , , , , , .

Wydania osobne przekładów wierszy w opracowaniu muzycznym, m.in.:

M. Issakowski: Oj rozkwita w polu. Piosenka z filmu „Wesoły jarmark”. Muzyka: I.O. Dunajewski. Przekład: J. Ficowski. Warszawa: Czytelnik 1952, 3 s.
E. Dolmatowski: Pieśń pokoju. Piosenka z filmu „Spotkanie nad Łabą”. Muzyka: D. Sostakovicz. Na głos z akordeonem. Warszawa: Czytelnik 1952, 3 s.
Trzy pieśni ludowe chińskie: na chór mieszany a cappella. Oprac. W. Raczkowski. Słowa ludowe przełożył J. Ficowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1955, 14 s.
F.W. Gotter: Kołysanka. Przełożył J. Ficowski. Muzyka: B. Flies. Do druku przygotowali S. i J. Hoffmanowie. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1956, 3 k.
F.P. Tosli: O aniele mój. Na głos z fortepianem. Przekład [z francuskiego]: J. Ficowski. Do druku przygotował S. Starzyk. [Partytura]. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1957, 5 s.
M. Musorgski: Pieśni wybrane. Z. 1: Detskaja. Redakcja S. i J. Hoffmanowie. Przekład J. Ficowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1957, 38 s.
H. Duparc: Smutna pieśń. Na głos z fortepianem]. Słowa: J. Lahor. Przekład J. Ficowski. Do druku przygotowali S. i J. Hoffmanowie. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1957, 7 s.
A. Borodin: Śpiąca królewna. Bajka. [Na głos z fortepianem]. Przekład: J. Ficowski. Do druku przygotowali S. i J. Hoffmanowie. [Partytura]. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1957, 7 s.
C. Errico: Ideał. Na głos z fortepianem. Muzyka: F.P. Tosti. Przekł. z włoskiego J. Ficowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1958, 5 s.
A. Caldara: Promień słońca. Do druku przygotowali S. i J. Hoffmanowie. Z włoskiego przeł. J. Ficowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1958, 4 s.
F. Romani: Aria Nemorina z II aktu opery Napój miłosny. Przekład z włoskiego: J. Ficowski. Muzyka: G. Donizetti. Do druku przygotował W. Poźniak. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1959, 5 s.
Lucia. Barkarola z repertuaru T. Rossi. Piosenka neapolitańska. Przekł. J. Ficowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1959, [4] s.
Pieśni wybrane. Pięć ludowych pieśni greckich = Cinq mélodies grecques. Na głos z fortepianem. Muzyka: M. Ravel. Redakcja: S. i J. Hoffmanowie. Przekład francuski [z greckiego] M. D. Calvocoressiego przełożył [na polski] J. Ficowski. [Partytura]. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1960, 21 s.
Bezdomna muzyczka. Piosenki cygańskie i domokrążne na głos z fortepianem lub akordeonem. [Teksty piosenek i przedmowa:] J. Ficowski. Muzyka: M. Sart. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1965, 44 s. [teksty częściowo równolegle polskie i cygańskie].
Trzy pieśni cygańskie. Na chór żeński a cappella. Muzyka: Z. Penherski. [Partytura]. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1965, 14 s.
Romans Santuzzy. Z opery P. Mascagni: Rycerskość wieśniacza. [Partytura]. Słowa: G. Menasci i G. Targioni-Tozzetti. Przekład: J. Ficowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1966, 7 s.
G. Menasci i G. Targioni-Tozzetti: Siciliana z opery „Rycerskość wieśniacza” P. Mascaniego. Przekład J. Ficowski. Do druku przygotował O. Straszyński. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1966, 6 s.
Do dalekiej ukochanej = An die ferne Geliebte. Op. 98. Cykl pieśni [na głos z fortepianem]. Muzyka: L. van Beethoven do słów A. Jeittelesa, w przekł. J. Ficowskiego. Red.: S. i J. Hoffmanowie. [Partytura]. Wyd. 2 Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1982.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1964, 1967, 1974, 1989.

Autor o sobie

Budził się od własnego krzyku. Nieznany list Jerzego Ficowskiego. „Gazeta Wyborcza2006 nr 211 [list otwarty J. Ficowskiego dot. nękania go przez służbę bezpieczeństwa].

Wywiady

Pomylona chronologia. Rozm. A. Grupiński. „Czas Kultury1990 nr 20.
Tropami mistrzów. Schulz — Wojtkiewicz — Leśmian. [Rozm.:] T. Fiałkowski. „Tygodnik Powszechny1990 nr 7, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
Piszę dla moich bliskich dalekich. [Rozm.] W. Wiśniewski. W tegoż: Lekcja polskiego. Warszawa 1993, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
Myślę, więc nie ma mnie. Rozm. L. Ostałowska. „Gazeta Wyborcza1994 nr 240, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
W życzliwości dla cudu. Rozm. M. Lebecka. „Kresy1995 nr 3, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
Żywot człowieka pogranicza. Rozm. M. Niemojewski. „Nowe Książki2000 nr 2.
Człowiek Pogranicza. Rozm. M. Lebecka. „Kresy2001 nr 3, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
Magia. Rozm. H. Zaworska. „Odra2002 nr 7/8, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
Moja samotność jest wybredna. Rozmowę przeprowadził J. Bończa-Szabłowski. „Rzeczpospolita2004 nr 208.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963-1966.
Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Wyd. 2. Warszawa 1984 (M. M. Kwiatkowska).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (R. Matuszewski).
J. Kandziora: Jerzy Ficowski. Bibliografia za lata 1947-2009. Sejny: Fundacja Pogranicze 2010, X, 119 s.

Ogólne

Książki

Jerzy Ficowski. Red.: E. Kalinowska-Styczeń, M. Baran. [Przeł. na język niemiecki] L. Murawski. Kraków: Villa Decius 2000, 30 s.
M. Kobielska: Nastrajanie pamięci. Artykulacja doświadczenia w poezji Jerzego Ficowskiego. Kraków: Universitas 2010, 200 s.
Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Oprac. P. Sommer. Sejny: Pogranicze 2010, 799 s.

Zawartość

Zawartość: Odczytywanie Jerzego Ficowskiego. – POETA: [dot.: Moje strony świata:] J.J. Lipski: Dwie strony świata; A. Kamieńska: Ocalona wiara; – [dot.: Amulety i definicje:] J.J. Lipski: Intymność i zagrożenie; B. Ostromęcki: Amulety i definicje; A. Słucki: Amulety i definicje; L.M. Bartelski: Lewe strony widoków; – [dot.: Pismo obrazkowe] J.J. Lipski: Palimpsest ludzkich spraw; – [dot.: Ptak poza ptakiem:] B. Wojdowski: Liryka Jerzego Ficowskiego; R. Matuszewski: Przeciw wartościom pozornym; – [dot.: Wiersze niektóre] J. Zacharska: Magia poetyckiego słowa; M. Sprusiński: Ficowskiego strony świata; – [dot.: Gryps; Odczytanie popiołów; Gryps i Errata; Poezje wybrane] A. Kamieńska: „To moja rzecz, bo pospolita”; J.J. Lipski: List z Danii; J. Kandziora: Poeta wolny, niekonieczny; R.K. Przybylski: W Abrakadabrii; J. Gizella: Popiół i pamięć; – [Szkice:] P. Sommer: Jednorożec a prawodawstwo stosowane; P. Sommer: Przewroty słów, zawroty czasu (Notatki o poezji Jerzego Ficowskiego); J. Kandziora: Nie poddać się poezji (Wiersze Jerzego Ficowskiego o stanie wojennym); H. Grynberg: Poeta pamięci; K. Czyżewski: Po drugiej stronie muru (Jerzego Ficowskiego droga do odczytania popiołów); Z. Herbert: O moim przyjacielu; J. Burko: Przed lekturą wierszy Jerzego Ficowskiego; K. Rodowska: Ficowski po parysku i po francusku; – [dot.: Wszystko to czego nie wiem] R. Matuszewski: Jak dobyć poetę z głębi przeoczenia?; K. Szulmewicz: W obronie jednorożca; – [dot.: Gorączka rzeczy] J. Ekier: Prawdomówna tęcza (O wierszach Jerzego Ficowskiego); J. Marciniak: O tomie „Gorączka rzeczy” Jerzego Ficowskiego; P. Śliwiński: Wielki powrót; – [dot.: Zawczas z poniewcza] J. Ekier: Pełnia na nowo; J. Kandziora: Kronikarz realności, gladiator nieistnienia; T. Fiałkowski: Nicość i czas; P. Czwordon: Druga twarz niepamięci; – [dot.: Pantareja] J. Ekier: Wiedza niewidoma. – W PROZIE: [dot.: Czekanie na sen psa] P. Czworodon: Podróż w czas (O „Pantarei” Jerzego Ficowskiego); B. Wojdowski: Sen i poetyka snu; R. Kwiatkowski: Rzeczy utracone; A. Kamieńska: Etiudy na temat czasu przeszłego; I. Furnal: „…zawsze byłem wyznawcą rzeczy utraconych”; M. Sprusiński: Ficowskiego raj utracony; – [dot.: Bajędy z augustowskich lasów]; – [dot.: Dobrodziejstwo inwentarza]; – A. Piwkowska: Archeologia pamięci; – [dot.: Gałązka z drzewa słońca] U. Chęcińska: O alchemii cygańskiej baśni (Niecygańska impresja o Gałązce z Drzewa Słońca); – [dot.: Wspominki starowarszawskie] S. Podhorska-Okołów: Książka o starości i pracy. – W PRZEKŁADZIE: [dot.: Papusza:] J. Przyboś: Papusza i pieśń ludowa; A. Kamieńska: Pieeśni Papuszy; A.K. Waśkiewicz: Papusza; – [dot.: Poezja ludowa:] S. Czernik: Rumuńska poezja ludowa; J.J. Lipski: Poezja ludowa Żydów polskich; – [Lorca:] M. Ziętara: Ponocne romance Jerzego Ficowskiego; – [Leśmian:] M. Olchowska: Rosyjskie wiersze Bolesława Leśmiana. – [dot.: Przekłady zebrane:] J. Ekier: Posłowie do tomu „Mistrz Manole i inne przekłady”. – WŚRÓD SWOICH: [Bruno Schulz:] J. Przyboś: Ficowski o Schulzu; A. Słucki: Artysta i herezjarcha; J. Godlewska: W Schulzlandii; Z. Florczak: Okolice Brunona Schulza; J. Kott: Nauczyciel z Drohobycza; W. Lipowski: Nieruchomy cień (Schulzowska summa Jerzego Ficowskiego); J. Jarzębski: Krytyk miłujący (Jerzy Ficowski jako badacz twórczości Schulza); – [Witold Wojtkiewicz:] J. Zieliński: Ruiny tortu; J. Marciniak: Sierociniec świata; W. Szymborska: Listy w trumnach; – [Cyganie:] A. Międzyrzecki: Ficowski o Cyganach polskich; Z. Kozarynowa: Jadą Cyganie; W. Jesionowska: Z przeszłości „wozów kolorowych”; M. Adamczyk-Garbowska: Papusza i inni; J. Szpakowska: Cyganie w Polsce; L. Mróz: Katalog dzieł nienapisanych; E. Dębicki: Pan z Warszawy; A. Bartosz: Cygan bardziej niż honorowy, czyli Cygan podejrzany. ‒ W ROZMOWIE: Światy kolorowe. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Krystyna Nastulanka; Poetyckie strony świata. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Michał Sprusiński; Piszę dla moich bliskich dalekich. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Wojciech Wiśniewski; Pomylona chronologia. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Anna Grupińska; Tropami mistrzów: Schulz – Wojtkiewicz – Leśmian. Z Jerzym Ficowskim rozmawiają Tomasz Fiałkowski i Jerzy Illg; Między Ameryką i Annopolem. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Stefan Jurkowski; Myślę, więc nie ma mnie. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Lidia Ostałowska; W życzliwości dla cudu. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Magdalena Lebecka; Uratować od niepamięci. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Piotr Jaskólski i Ludwik Szakiel; Człowiek Pogranicza. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Magdalena Lebecka; Magia. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Helena Zaworska; Nie pogardzam nawet najmizerniejszą wizją. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Malwina Wapińska. – Nota o Jerzym Ficowskim.
M. Baron: Grzebanie grzebania. Archeolog i grabarz w twórczości Jerzego Ficowskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, 175 s.
D. Nowicka: Pożydowskie: figury Zagłady w twórczości Jerzego Ficowskiego i Stanisława Strzemińskiego. Kraków; Nowy Sącz 2016, 138 s.
J. Kandziora: Poeta w labiryncie historii. Studia o pisarskich rolach Jerzego Ficowskiego. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki 2017, 513 s.

Zawartość

I. Historia w poezji: „Ujeżdżacz wymarłych gatunków, pastuch pamięci”; Opowieść o Zagładzie; Tropy AK-owskie. – II. Poezja w historii: Socjalistyczne pierwiastki wczesnej poezji Jerzego Ficowskiego; Blask i cień Juliana Tuwima; Nie poddać poezji. – Papusza: Uczeń czarnoksiężnika. Spotkanie Jerzego Ficowskiego z RTuwimem na cygańskim szlaku. – IV. Estrada: Jerzego Ficowskiego oferta piosenkowa. – V. Bruno Schulz: Miedzy rekonstrukcją a retoryką. Refleksje nad „Regionami wielkiej herezji”; Akwizytor Księgi Brunona Wielkiego. Poetyckie i popularne narracje w „Okolicach sklepów cynamonowych”; Przestrzenie pamięci, przestrzenie rozproszenia. Składanie biografii Brunona Schulza. – VI. Archipelag Jerzego Ficowskiego: Archipelag Jerzego Ficowskiego. – Aneksy: Aneks 1: Spisy piosenek Jerzego Ficowskiego i Elżbiety Bussold; Aneks 2: Prace schultzologiczne Jerzego Ficowskiego; Aneks 3: Jerzy Ficowski poza cenzurą w latach 1976-1989.
Bruno Schulz w oczach świadków. Listy, wspomnienia i relacje z archiwum Jerzego Ficowskiego. Zebrał, oprac., wstępem i przypisami opatrzył J. Kandziora. Transkrypcja listów: zespół Pracowni Schulzowskiej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego pod opieką S. Rośka i M. Ogonowskiej. Oprac. językowe: M. Ogonowska. [Red.: M. Wroniszewski, M. Ogonowska]. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki 2022, 592 s. Archiwum Schulzowskie, 2.
E. Kledzik: Perspektywa poety. Cyganologia Jerzego Ficowskiego. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne 2023, Plik tekstowy PDF 8,90 MB.

Artykuły

J. Kwiatkowski: Jerzy Ficowski jako poeta. „Życie Literackie1958 nr 26.
P. Kuncewicz: Jerzy Ficowski. „Tygodnik Kulturalny1965 nr 46.
S. Dąbrowski: Pełnie nadrealne. (Próba odczytania utworu Jerzego Ficowskiego „Puste miejsca po ...”). „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego1977 nr 457.
N. Gross: Al Jerzy Ficowski. „Iton 77”, [Izrael] 1979 nr 15.
S. Frycie: Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1970. Warszawa 1982, passim.
R. K. Przybylski: W Abrakadabrii. „Twórczość1984 nr 6, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
J. Łukasiewicz: Ficowskiego rachunek wartości. „Odra1984 nr 6.
R. Tornborg: Betraktelse over en polsk poet. „Svenska Dagbladet”, Stockholm 1985 nr z 29 I.
P. Szewc: Cygańskie „falorykta. „Twórczość1987 nr 3.
J. Zieliński: Ruiny tortu. „Res Publica1990 nr 2, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
B. Wojdowski: Pasja i charakter. Uwagi do portretu Jerzego Ficowskiego. „Potop1991 nr 10/11.
P. Sommer: Przewroty słów. „Tygodnik Powszechny1999 nr 39.
M. Ziętara: Ponocne romance Jerzego Ficowskiego. „Literatura na Świecie1999 nr 12, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
J. Ekier: Prawdomówna tęcza. „Kresy2000 nr 1, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
R. Matuszewski: Jak dobyć poetę z głębi przeoczenia?Nowe Książki2000 nr 2, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
Z. Herbert: O moim przyjacielu Jerzym Ficowskim. „Zeszyty Literackie2001 nr 4, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
B. Kierc: Odrobinkę. W tegoż: Moje kochanki. Wrocław 2001.
M. Wachowicz: Zagrożenie i szukanie schronienia w poezji Jerzego Ficowskiego. Cz. 1-12. „Akant2002 nr 2-4.
[P. Sommer] Grudka Mróz: Jednorożec a prawodawstwo stosowane. „Res Publca Nowa2003 nr 2, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
K. Masłoń: Zaklinanie, czarowanie. „Rzeczpospolita2004 nr 208.
P. Sommer: Przewroty słów, zawroty czasu. Notatki o poezji Jerzego Ficowskiego. W tegoż: Po stykach. Gdańsk 2005, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
K. Czyżewski: Inny świat Jerzego Ficowskiego. „Gazeta Wyborcza2006 nr 111.
Jan Józef Lipski o Ficowskim. „Gazeta Wyborcza2006 nr 108 [fragment książki „Szkice o poezji”].
B. Marzec: Archeolog pamięci. „Rzeczpospolita2006 nr 108.
K. Masłoń: Zbieracz słów. „Rzeczpospolita2006 nr 111.
K. Czyżewski: Nie można tak po prostu...”, czyli droga Jerzego Ficowskiego do odczytania popiołów. W tegoż: Linia powrotu. Sejny 2008.
J. Kandziora: Narracja historyczna Jerzego Ficowskiego o Zagładzie. „Teksty Drugie2009 nr 4.
A. Kuźniak: Jerzy Ficowski, Warszawa, poza zasięgiem czasu. „Dialog=Pheniben2011 nr 2.
J. Kandziora: Tropy akowskie w poezji Jerzego Ficowskiego. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” t. 20: 2012.
J. Kandziora: Jerzy Ficowski o Schulzu – między rekonstrukcją a retoryką. (Refleksje nad regionami wielkiej herezji). „Schulz / Forum Gdańsk2013.
J. Kandziora: Przestrzenie pamięci, przestrzenie rozproszenia. Jerzego Ficowskiego składanie biografii Brunona Schulza. W: Przestrzenie geo(bio)graficzne w literaturze. Warszawa 2015.
C. Kuta: Działania aparatu represji wobec Jerzego Ficowskiego. „Glaukopis2015 nr 31.
J. Armatowska: Światostwórstwo. Motywy solarne i lunarne w dziecięcej poezji Jerzego Ficowskiego. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
M. Głowiński: Ucieczka w folklor. „Konteksty. Polska sztuka ludowa2016 nr 3/4.
E. Goczał: Odnajdując „wspólny język ognia”. Jerzy Ficowski wobec mistycyzmu żydowskiego (prolegomena). „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
E. Goczał: Szklane klisze albo dwie strony (z) Księgi. Ficowskiego wiersze o Schulzu. „Schulz Forum2016 nr 8.
A. Gontarek: Królowie cygańscy w II Rzeczypospolitej. Wokół dorobku Jerzego Ficowskiego na temat sprawy cygańskiej w okresie międzywojennym. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
K. Kalisz: Spuścizna audiowizualna Jerzego Ficowskiego w zasobie Narodowego Archiwum Cyfrowego. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
J. Kandziora: Jerzego Ficowskiego oferta piosenkowa. (Z dziejów kultury popularnej w PRL). „Pamiętnik Literacki2016 z. 3.
J. Kandziora: Odwoływanie granic. (Biograficzne i poetyckie przekroczenia Jerzego Ficowskiego). „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 z. 16.
J. Kandziora: Ukryci świadkowie, czyli co pozostało (w książce Ficowskiego i w realnym świecie) po dwóch kolegach Brunona Schulza. „Schulz/Forum2016 nr 7 [dot.: Okolice sklepów cynamonowych; Regiony wielkiej herezji], przedruk w: Bruno Schulz a współczesna teoria kulturowa. Materiały VII Międzynarodowego Festiwalu Brunona Schulza w Drohobyczu. Drohobycz 2018, przedruk w: Konteksty 2019 nr 1-2.
J. Kozaczewski: Okruchy biblijne Jerzego Ficowskiego. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 t. XVI.
K. Kuczyńska-Koschany: Ważki i Zagłada. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
D. Nowicka: Mruży oczy noc ormiańska” – wokół metafory ikonicznego losu w poezji Jerzego Ficowskiego. „Narracje o Zagładzie2016 nr 2.
D. Nowicka: Słowa nawracające” – somantyczność w poezji Jerzego Ficowskiego. Pisane pożydowskim oksymoronem. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
D. Pawelec: Dos lid funem ojsgehargetn jidiszn folk” Jicchoka Kacenelsona – po polsku. „Przekładaniec2016 nr 32.
M. Romanowski: Ficowski monografista. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
M. Romanowski: Masochizm Schulza w ujęciu Ficowskiego. „Schulz Forum2016 nr 7.
B. Świerczewska: Perseweracja motywów w poezji Jerzego Ficowskiego. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
A. Tłomacki: Cyganolog Jerzy Ficowski obiektem zainteresowania służb bezpieczeństwa Polski Ludowej. „Rocznik Bialskopodlaski2016 t. XXIV.
M. Wapińska: Bruno Schulz – mistrz, inspirator czy literacki ojciec Jerzego Ficowskiego. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
A. Jakubowska-Ożóg, Z. Ożóg: O gatunkowych „zapożyczeniach” w poezji współczesnej. W: Wartości, antropologia, kultura w badaniach humanistycznych. Bydgoszcz 2017 [dot. też twórczości J. Hartwig, W. Oszajcy, J. Szuberta].
J. Kandziora: Šulc v očite na svideteli. Liternaturnite prestvoreniâ na Ficovski. „Literaturen Vestnik”, Sofia 2017 nr 38.
J. Kandziora: Jerzy Ficowski’s a „reading of object” in essays about Bruno Schulz. [Tłum.] M. Chojnowski. W: The thing. Conceptual and cultural aspects. Warszawa; Sofia 2018.
J. Kandziora: O archiwum Schulzowskim Jerzego Ficowskiego. W: Przed i po. Bruno Schulz. Kraków 2018.
J. Kandziora: Opowieści o mieszkaniach z kręgu Schulzowskiego mitu. „Schulz Forum2018 nr 11.
A. Morawiec: Bóg w piekle nie bywa : o „Modlitwie do świętej wszy” Jerzego Ficowskiego. W: Wiara i niewiara. Literackie realizacje wobec doświadczenia Zagłady. Lublin 2018.
D. Nowicka: Zawiadomić listownie... Poza czasem: Ficowski – Sommer. W: P.S. Szkice o wierszach Piotra Sommera. Lublin 2018.
E. Kledzik: Etnolog i pisarz. O autokreacji w romologicznej spuściźnie Jerzego Ficowskiego. „Autobiografia2019 nr 1.
M. Machowska: W cieniu Papuszy. O tabuizowaniu języka romskiego. Stereotyp i literatura cygańska. W: Romowie. Warszawa 2019.
M. Wapińska: Próba „paratranslatorska”. „Pochmiel księżycowy” w tłumaczeniu Jerzego Ficowskiego na tle pozostałych przekładów na język polski rosyjskojęzycznego cyklu „Łunnoje pochmielje” Bolesława Leśmiana = A „para-translatological” attempt. „Pochmiel księżycowy” in the translation of Jerzy Ficowski against the background of other translations of Bolesław Leśmian's Russian-language cycle „Łunnoje pochmielje” into Polish. W: Leśmian w Europie i na świecie. Warszawa 2019.
L. Marzec: Auto/biografie (z) listów. Schulz – Ficowski – Kandziora. „Autobiografia2020 nr 2.

Ołowiani żołnierze

K. Kuczyńska-Koschany: 1948: „Ołowiani żołnierze” Jerzego Ficowskiego. Debiut zapoznany? (diagnozy wstępne). W: Sam początek: lata 1944-1948 w literaturze okresu Polski Ludowej. Warszawa 2017.

Cyganie polscy

T. Pobożniak. „Przegląd Orientalistyczny1954 nr 2.
T. Koper: Cyganie polscy” oraz „Cyganie na polskich drogach. Próba porównania trzech wydań książki Jerzego Ficowskiego. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.

Po polsku

J. J. Lipski: O miarę i skalę dla lirycznych wzruszeń. „Życie Literackie1955 nr 22.
S. Lichański: Poeta serca. „Twórczość1955 nr 9.

Moje strony świata

J. J. Lipski: Dwie strony świata. „Nowa Kultura1958 nr 11, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
A. Kamieńska: Ocalona wiara. „Twórczość1958 nr 3, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

Makowskie bajki

P. Czworodon-Lis: Na nagłej i niespodziewanej sprężynie!”, czyli „Makowskie bajki” jako pogranicze poezji dziecięcej i poetyckiego mitu dziecka. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria 2016 nr 16.

Amulety i definicje

J. J. Lipski: Intymność i zagrożenie. „Nowa Kultura1960 nr 40, przedruk w tegoż: Szkice o poezji. Paryż 1987 oraz w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

Pismo obrazkowe

J.J. Lipski: Palimpsest ludzkich spraw. „Twórczość1964 nr 1, przedruk w tegoż: Szkice o poezji. Paryż 1987 oraz w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

Regiony wielkiej herezji i okolice

R. Bernstein. „New York Times2002 nr z 4 XII.
K. Lipińska-Iłłakowicz: Może nie „ostatnia bajka Schulza. „Nowy Dziennik”, Nowy Jork 2002 nr z 27 XII dod. „Przegląd Polski”.
W. Lipowski: Nieruchomy cień. „Tygodnik Powszechny2002 nr 46, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
A. Applebaum: An oddball miles from anywhere. „The Spectator”, London 2003 nr z 15 III.
G. Josipowici: To age into a child. „The Times Literary Supplement,Londyn 2003 nr 5214.
A. Wójtowicz: Summa okruchów i pozostałości. „Kresy2003 nr 2/3.

Czekanie na sen psa

I. Furnal: zawsze byłem tylko wyznawcą rzeczy utraconych. „Miesięcznik Literacki1970 nr 12.
A. Kamieńska: Etiudy na temat czasu przeszłego. „Twórczość1970 nr 10, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

Wiersze niektóre

J. Zacharska: Magia poetyckiego słowa. „Nowe Książki1971 nr 18, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
M. Sprusiński: Ficowskiego strony świata. W tegoż: Imiona naszego czasu. Kraków 1974, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

Gryps

J. J. Lipski: List z Danii. „Zapis”* 1980 nr 13, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
A. Kamieńska: To moja rzecz, bo pospolita. „Res Publica1980 nr 6 [dot. też: Odczytanie popiołów].
R. Matuszewski: Myślę, więc nie ma mnie na forum... W tegoż: Olśnienia i świadectwa. Warszawa 1995 [dot. też: Errata; Odczytanie popiołów].

Odczytanie popiołów

S. Wygodzki. „Wiadomości”, Londyn 1979 nr 31 s. 2.
A. Kamieńska: To moja rzecz, bo pospolita. „Res Publica1980 nr 6 [dot. też: Gryps].
Z. Kozarynowa. „Przegląd Powszechny”, Londyn 1981 nr 7/8.
M. Sołtysik: Głosy żywych, głosy umarłych. „Życie Literackie1983 nr 44 [dot. też: Gryps i Errata].
W. Duszka: Trefna żółć świata. „Tygodnik Powszechny1984 nr 8.
N. Gross: Jerzy Ficowski czyta z popiołów. W tegoż: Poeci i Szoa. Sosnowiec 1993.
J. Leociak: Pielgrzymka słów. „Odczytanie popiołów” po żydowsku. „Tygodnik Powszechny1993 nr 5.
R. Matuszewski: Myślę, więc nie ma mnie na forum... W tegoż: Olśnienia i świadectwa. Warszawa 1995 [dot. też: Gryps; Errata].
K. Czyżewski: Po drugiej stronie muru. Jerzego Ficowskiego droga do odczytania popiołów. „Tygodnik Powszechny2004 nr 36, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
A. Ubertowska: Popioły. W tejże: Świadectwo – Trauma ‒ Głos. Kraków 2007.
J. Kandziora: Narracja historyczna Jerzego Ficowskiego o Zagładzie. „Teksty Drugie2009 nr 4.
D. Nowicka: Architektonika postpamięci. Odczytanie listy i popiołów. W: Niezależna. Próby o Ance Grupińskiej. Kraków; Nowy Sącz 2015.
A. Hajduk: Hosanna uniesiona na samo dno. Ironia w „Odczytaniu popiołów” Jerzego Ficowskiego. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2016 nr 16.
E. Goczał: Róża Gold i inne dzieci Szoa w poezji Jerzego Ficowskiego. W: Zdeptane dzieciństwo : II wojna światowa i jej wpływ na los dzieci. Oświęcim 2017.
J. Illg: Twoje matki obie. „Znak2018 nr 2.
H. Chwiedosik: Jerzego Ficowskiego problemy z cenzurą na przykładzie edycji i recepcji cyklu poetyckiego „Odczytanie popiołów. „Sztuka Edycji2021 nr 2.

Errata

R. Matuszewski: Myślę, więc nie ma mnie na forum... W tegoż: Olśnienia i świadectwa. Warszawa 1995 [dot. też: Gryps; Odczytanie popiołów].

Gryps i Errata

J. Krasicki: Na ludzkiej i nieludzkiej ziemi. „Więź1983 nr 4.
M. Sołtysik: Głosy żywych, głosy umarłych. „Życie Literackie1983 nr 44 [dot. też Odczytanie popiołów].
F.J. Corliss jr, G. Sandel: Ficowski's „notes from prison. „Cross Currents”, An Arbor 1984.
J. Kandziora: Poeta wolny, niekonieczny... „Bez Debitu”* 1984/85 nr 1/2, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

Demony cudzego strachu

M. Adamczyk-Garbowska: Papusza i inni. „Akcent1987 nr 3, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

Okolice sklepów cynamonowych

K. Myszkowski: W stronę świata. „Odra1987 nr 12.
Z. Florczak: Okolice Brunona Schulza. „Nowe Książki1988 nr 3, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

W sierocińcu świata

J. Marciniak: Sierociniec świata. „Znak1995 nr 12, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

Bajędy z augustowskich lasów

U. Chęcińska: Ficowskie bajędy, czyli o sztuce opowiadania. „Pogranicza1999 nr 1/2.

Dobrodziejstwo inwentarza

A. Piwkowska: Archeologia pamięci. „Nowe Książki2000 nr 2, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.

Wszystko to, czego nie wiem

A. Poprawa: Odkrycie poety, a właściwie dwóch. „Odra2000 nr 5.
K. Szumlewicz: W obronie jednorożca. „Twórczość2000 nr 3, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
H. Zaworska: Za dymem dym. „Gazeta Wyborcza2000 nr 45.

Gorączka rzeczy

M. Krakowska: Poeta zakamarków. „Twórczość2003 nr 7/8.

Zawczas z poniewczasem

A. Kałuża: Cała przejrzystość. „Res Publica Nowa2005 nr 2.
J. Kandziora: Kronikarz realności, glosator nieistnienia. „Odra2005 nr 2.

Pantareja

J. Drzewucki: Od czasów do bezczasu. „Rzeczpospolita2006 nr 54.
J. Ekier: Wiedza niewidoma. „Tygodnik Powszechny2006 nr 13, przedruk w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Sejny 2010.
R. Kobierski: Motyle Świętego Autentyku. „Gazeta Wyborcza2006 nr 50.
M. Olszewski: Docenić źdźbło trawy. „Gazeta Wyborcza2006 nr 31 dod. „Kraków”.
L. Szaruga: Świat poetycki (XXXII). „Zeszyty Literackie2006 nr 3.

Lewe strony widoków

P. Czworodon-Lis: Zapisany do głosu. „Czas Kultury2014 nr 6.

Niepamiętnik, czyli podróż do Gorczakowa i jeszcze dawniej

H. Chwiedosik: Heterotopia Jerzego Ficowskiego w „Niepamiętniku czyli podróży do Gorczakowa i jeszcze dawniej” = Jerzy Ficowski's heterotopia in „Non-diary in ither words the journey to Gorczaków and more formerly. „Bibliotekarz Podlaski2023 nr 3.

Bylejaczek

M. Strękowska-Zaremba: Bylejaczek w dwóch odsłonach. „Nowe Książki2021 nr 7/8.

B. Schulz: Księga listów

E. Nowicka: Listy — literatura czy autobiografia. „Tygodnik Powszechny1974 nr 49.
B. Sowińska: Listy Brunona Schulza. „Życie Warszawy1975 nr 158.

B. Schulz: Z listów odnalezionych

M. Kitowska-Łysiak: Postscriptum do Schulza. „Tygodnik Powszechny1993 nr 51/52.