BIO

Urodzona 27 kwietnia 1934 w Ruszowie pod Zamościem w rodzinie chłopskiej; córka Władysława Ferenca i Józefy z Mielników. Matka poetek Anny Janko i Mileny Wieczorek. Dzieciństwo spędziła w rodzinnej wsi Sochy. Po stracie rodziców w czasie pacyfikacji Soch przez Niemców w 1943, przebywała kolejno w Stolnikowiźnie, w Majdanie Lubelskim, w Krasnymstawie. Od 1947 wychowywała się w domach dziecka w Zamościu i Międzyrzecu Podlaskim. W 1950-54 uczyła się w Liceum Pedagogicznym, a następnie ukończyła Studium Nauczycielskie w Katowicach; w 1956 uzyskała dyplom pedagoga – plastyka. W tymże roku wyszła za mąż za poetę Zbigniewa Jankowskiego. W następnych latach pracowała w Liceum Pedagogicznym i Liceum Ogólnokształcącym w Rybniku (do 1962). Od 1959 należała wraz z mężem do współorganizatorów Klubu Literackiego „Kontakty” oraz corocznych Rybnickich Dni Literatury. Debiutowała w 1962 wierszem Poród opublikowanym we „Współczesności” (nr 22). Wiersze, utwory dla dzieci i przekłady z poezji rosyjskiej i niemieckiej ogłaszała m.in. w „Życiu Literackim” (od 1964) i w „Poezji” (od 1966). W 1965 przeniosła się do Kołobrzegu. W tymże roku otrzymała stypendium literackie im. T. Borowskiego i została członkiem Stowarzyszenia Marynistów Polskich. Wspólnie z mężem zorganizowała w 1966 literacko-plastyczny Klub Myśli Twórczej, a w 1967 Kołobrzeską Grupę Poetycko-Plastyczną „Reda”. Uczestniczyła też w pracach Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy. W 1968 została członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1971 otrzymała nagrodę artystyczną Ziemi Kołobrzeskiej. W tymże roku przeniosła się do Wrocławia, a w 1975 zamieszkała w Sopocie. W 1980 otrzymała nagrodę Wojewody Gdańskiego za całokształt twórczości poetyckiej. W 1980-82 była wiceprezesem Gdańskiego Oddziału ZLP. W 1983 związała się z gdańskim Kręgiem Literackim „Wiązania”, zorganizowanym przy Duszpasterstwie Środowisk Twórczych i uczestniczyła w publikacjach Kręgu ukazujących się poza zasięgiem cenzury. Za twórczość poetycką o charakterze religijnym otrzymała w 1989 nagrodę im. Brata Alberta. W tymże roku przystąpiła do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich; w 1980 została wiceprezesem Oddziału Gdańskiego. Od 1990 była członkiem Polskiego PEN Clubu. Współpracowała z wychodzącym w Sopocie dwumiesięcznikiem „Topos”; na łamach tego pisma od 1993 (nr 2) prowadziła wraz z mężem stałą rubrykę pt. Goście Teresy Ferenc i Zbigniewa Jankowskiego. Otrzymała nagrodę literacką Prezydenta Miasta Gdańska (2004). Odznaczona Medalem Księcia Mściwoja, Medalem Wojewody Pomorskiego i dwukrotnie nagrodą Prezydenta Miasta Sopotu (1991, 2004). Zmarła 1 sierpnia 2022 w Sopocie; pochowana tamże na cmentarzu komunalnym.

Twórczość

1. Moje ryżowe poletko. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1964, 56 s.

2. Zalążnia. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1968, 60 s.

3. Godność natury. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1973, 117 s.

4. Ciało i płomień. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 67 s.

5. Małżeństwo. Erotyki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1975, 66 s.

6. Poezje wybrane i nowe. 1958-1975. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, 230 s.

7. Wypalona dolina. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1979, 60 s.

Nagrody

Nagroda im. S. Piętaka w 1979, Nagroda Klubu Krytyki Literackiej w plebiscycie „Gdańska Książka Roku 1979” otrzymana w 1980.

8. Poezje wybrane. Wybór i wstęp autorki. [Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [Klub Poetycki Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej, redakcja „Nowej Wsi”] 1980, 140 s.

9. Pieta. [Wiersze]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1981, 58 s.

10. Najbliższa ojczyzna. [Wiersze]. Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982, 82 s.

11. Grzeszny pacierz. [Wiersze]. Poznań: W Drodze 1983, 92 s.

12. Poezje wybrane. Wybór i wstęp autorki. Warszawa: Czytelnik 1984, 281 s.

13. Drzewo dziwo. [Wiersze dla dzieci]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1987, 71 s.

14. Kradzione w raju. Wiersze o miłości wybrane i nowe. Szczecin: Glob 1988, 102 s.

15. Nóż za ptakiem. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1988, 50 s.

16. Cztery twarze domu. Antologia rodzinna. [Wiersze; współautorzy:] T. Ferenc, Z. Jankowski, A. Janko, M. Wieczorek. [Przedmowa:] K. Nowicki: Dom poezji. Szczecin: Glob 1991, 220 s.

Zawartość

Tu na s. 13-67 cykle wierszy T. Ferenc: Dom na oddechu; Treny.

17. Wiersze. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1994, 105 s.

18. Boże pole. Wiersze nowe 1988-1996. Poznań: W Drodze 1997, 78 s.

Wyróżnienie Fundacji Kultury w 1997.

19. Psalmy i inne wiersze dawne i nowe. Gdańsk: Polnord-Oskar 1999, 160 s.

20. Dzieci wody. [Wiersze]. Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu 2003, 39 s.

21. Stara jak świat. Wiersze nowe 1998-2003. Gdańsk: Polnord; Oskar 2004, 69 s.

Nagrody

Nagroda Gdańska Książka Roku (Nagroda Artusa) 2004.

Wybory utworów literackich w przekładach

angielski

Swallowing paradise. [Wybór wierszy]. [Przeł.] L. Słomkowska. Chattanooga, USA 1992.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1989, 2004.

Autor o sobie

T. Ferenc: Mój wiersz. Odra 1986 nr 6.

Wywiady

Dojrzeć do życia. Rozm. H. Dobosz. Tytuł 1994 nr 2.

Ogólne

Artykuły

B. Drozdowski: Teresa Ferenc. Poezja 1982 nr 9.
M. Piechal: Świat przetworzony Teresy Ferenc. Nowe Książki 1984 nr 12.
I. Smolka: Niewiarygodne ciało. W tejże: Lęki, ucieczki, akceptacje. Warszawa 1984.
S. Jurkowski: Spróbuj uwierzyć Tomaszu.... (O poezji Teresy Ferenc). Kierunki 1985 nr 5.
K. Pieńkosz: Jak listy pisane na ogniu. Literatura 1988 nr 9.
J. Kubicka: Zmierzenie z losem człowieczym. Kierunki 1989 nr 34.
J. Bachórz: Krótkie opisanie tych rzeczy, których nie ma, oraz tych rzeczy, które są w wierszach Teresy Ferenc; G. Skotnicka: Dziecko i świat w lirykach dla dzieci Teresy Ferenc. Gdański Rocznik Kulturalny 1994 nr 15.
G. Pietruszewska-Kobiela: Gąszcz zalążni. O poezji Teresy Ferenc. „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Filologia Polska1996 z. 6.
J. Samp: Teresy Ferenc poezja domu. Tytuł 1998 nr 4.
A. Majewski: Trochę niematerialna. Akant 2002 nr 3.

Godność natury

J. Rogoziński: Preteksty. Literatura 1973 nr 35.
J. Gondowicz: W słodkich więzach natury. Nowe Książki 1974 nr 4, polemika: Z. Bieńkowski: Kobiecość. „Kultura” 1974 nr 24 [dot. też: Ciało i płomień].
B. Żurakowski: Zgoda na intuicję. Twórczość 1974 nr 4.
S. Sterna-Wachowiak: Hierofanie orfickie. Twórczość 1975 nr 11.

Ciało i płomień

J. Gondowicz: W słodkich więzach natury. Nowe Książki 1974 nr 4, polemika: Z. Bieńkowski: Kobiecość. „Kultura” 1974 nr 24 [dot. też: Godność natury].
T. Komendant: Pan Incognito: Milczenie. Nowy Wyraz 1974 nr 12.
P. Czartołomny: Zieleń Soaru. (O wierszach Teresy Ferenc). W Drodze 1980 nr 1.

Wypalona dolina

K. Górski: Ocalała z rzezi. Regiony 1980 nr 2.

Pieta

T. Żukowski: Płonąca Pieta. Twórczość 1983 nr 9.

Kradzione w raju

M. Siemieniuk-Fręś: Jestem miłości żywą wodą. Autograf 1989 nr 1.

Nóż za ptakiem

Z. Bieńkowski: Gruczoł. Tygodnik Kulturalny 1988 nr 35, przedruk w tegoż: Ćwierć wieku intymności. Warszawa 1993.
F. Sienkiewicz: Szczęśliwa trzynastka. Kultura 1988 nr 29.
S. Jurkowski: Po wypędzeniu z raju. Życie Literackie 1989 nr 7.
S. Krawczyk. „Tygodnik Tak i Nie1989 nr 10.

Cztery twarze domu

K. Osada: Dom czterech twarzy. Odra 1992 nr 11.

Wiersze

A. Gnarowski: Madonny gorejące. Wiadomości Kulturalne 1995 nr 12.
K. Maliszewski. „Topos1995 nr 5/6.
A. Szymańska: Raj to nie moja pora. Przegląd Powszechny 1995 nr 2.

Boże pole

K. Maliszewski. „Topos1997 nr 4.
K. Michalski: Golgota i Ararat. Wiadomości Kulturalne 1997 nr 38.
W. Oszajca: Pańska jest ziemia... Nowe Książki 1997 nr 9.
M. Skwarnicki: Łaska przepaści?Gość Niedzielny1997 nr 27.
K. Lars: Ogień na Bożym Polu; W.P. Lorkowski: Pole świadomości. Tytuł 1998 nr 1.

Psalmy i inne wiersze

E. Nawrocka: Zasadzić wodę na ogniu. Odra 2000 nr 4.
K. Pieńkosz. „Więź2000 nr 6.

Dzieci wody

W. Gawłowski: W ramionach wody i ziemi. Topos 2004 nr 1/2.
B. Latawiec: Morze idące na dno. Pogranicza 2004 nr 2.
K. Lisowski: Krople sypane w ocean. Nowe Książki 2004 nr 4.
P.W. Lorkowski: Antykwariat z Nadprzyrodzonym. Twórczość 2004 nr 11.

Stara jak świat

W. Kudyba: Poezja jak wzrok Boga. Topos 2004 nr 6.
P.W. Lorkowski: Piękne oczekiwanie. Odra 2004 nr 11.
B. Widera: Opłaciło się słów składanie. Śląsk 2004 nr 9.