BIO

Urodzony 20 czerwca 1899 w majątku Wólka Pietkowska (obecnie Kamienny Dwór pod Bielskiem Podlaskim) w rodzinie ziemiańskiej; syn Marcelego Falkowskiego i Walerii z Kosińskich. Uczęszczał do gimnazjum w Siedlcach i tam w 1917 zdał egzamin maturalny. Studia polonistyczne odbywał na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Brał czynny udział w pracach Koła Polonistów, należąc do grupy poetyckiej Sekcji Twórczości Oryginalnej. Debiutował w 1924 wierszem pt. Pieśń Kupały na cześć Dziewanny na łamach pisma akademickiego „Alma Mater Vilnensis” (z. 2.). W 1925 opublikował w tym samym piśmie (z. 3) pierwszą rozprawkę historycznoliteracką pt. Interpretacja sceny VIII «Dziadów» drezdeńskich. Jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej uzupełniał studia za granicą. Po powrocie do kraju początkowo pracował jako nauczyciel w jednym z gimnazjów wileńskich, od 1934 zaś w Polskim Radiu w Wilnie, najpierw jako recenzent teatralny prowadził stały cykl audycji pt. W świetle rampy, a później kierował działem oświatowym. W 1936 został powołany na stanowisko dyrektora programowego Rozgłośni Poznańskiej Polskiego Radia. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał do 1942 w Chełmie Lubelskim, następnie w Siedliszczu pod Chełmem, gdzie dzierżawił młyn. Zmobilizowany do wojska w maju 1945, pełnił funkcję kierownika szpitala w Trzebiatowie na Pomorzu Zachodnim. Od 1948 był kierownikiem literackim Rozgłośni Wrocławskiej Polskiego Radia, następnie kierownikiem oddziału wojewódzkiego Wszechnicy Radiowej. W 1951-55 pracował jako nauczyciel języka polskiego w seminarium duchownym w Wolsztynie, w województwie wielkopolskim. Jednocześnie ogłaszał artykuły, recenzje, a także wiersze i przekłady poezji z niemieckiego i rosyjskiego w „Tygodniku Powszechnym” (1947-61; tu też pod pseudonimem Jan Górski; w 1952 i 1955 cykle artykułów o H. Sienkiewiczu), „Dziś i jutro” (1949-55; tu też artykuły i wiersze pod pseudonimem Jan Górski) i „Kierunkach” (1959-61). Od 1956 był członkiem redakcji „Wrocławskiego Tygodnika Katolickiego”. Od 1961 pracował w Dolnośląskim Towarzystwie Oświatowym, prowadząc na szeroką skalę działalność oświatowo-popularyzatorską. Zmarł 14 lutego 1965 we Wrocławiu.

Twórczość

1. Władysław Reymont. Człowiek i twórczość. Przegląd Powszechny 1927 t. 173 s. 16-19, 206-235. Wyd. osobne zmienione Poznań: Fiszer i Majewski, Księgarnia Uniwersytecka 1929, 112 s.

2. Rzecz o tragizmie „Kleopatry” C. K. Norwida. Przegląd Powszechny 1928 t. 179 s. 209-322, t. 180 s. 46-67, 191-210, 307-318. Wyd. osobne poszerzone Wilno: St. Merł'o 1932, 119 s.

3. Cyprian Norwid. Portret ogólny. Słowo wstępne: S. Pigoń. Warszawa: Biblioteka „Tygodnika Ilustrowanego 1933, 254 s.

4. Przede wszystkim Sienkiewicz. [Szkice]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1959, 504 s.

Zawartość

I. Kult i anatema: Cztery fazy; Pod znakiem anatemy; Między wojnami; Czwarta faza debaty. — II. W pracowni epika: Róża i kolec debiutu; List – najlepszy powiernik; Wielość w jedności; Szkoła stylu; Niedyskrecje liryczne; Powieściopisarz in statu nascendi. — III. Szkic do portretu artysty: Galicyjskość Sienkiewicza; Droga artysty przez dziennikarstwo; Rola baśni w epice Sienkiewicza; Prozaik – nowator; Odnowiciel opowiadania i opisu; Malarskie widzenie świata; Petroniuszowy estetyzm; Sfera kompleksów; Kult siły; Twórca postaci. Zagłoba; Sława bezimienna. — IV. Marginalia Schillerowskie: Polski schilleryzm; Kariera „poety boskiego” w niemieckiej szkole romantycznej; Schiller i Goethe; Giganci schillerologii; Poeta młodości; Tragiczna bezwzględność natury Schillera; Schiller – marzyciel, „arystokrata”, trybun ludowy. — V. W asyście demona [dot.: H. Kleist: „Pantazylea”]: Feniks krytyki czystego rozumu; Świeczniki wiedzy; Dłużnik starożytności; Skrzynia Pandory; Miłość i medycyna; Tęsknota za Amazonką; Tryumf Dionizosa; Półbogowie bez rozumu; Ostatnia przeprawa. – VI. Norwid: Ecce Homo; Klasa; Bourgeois; „Są deski sceny niewidome”; Mity; Technika.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

O estetyzmie Maurycego Mochnackiego. Przegląd Powszechny 1928 t. 177 s. 187-208.
Humor Fredry. Przegląd Powszechny 1929 t. 182 s. 137-152.
O sposób pojmowania realizmu w badaniach literackich. Przegląd Powszechny 1929 t. 183 s. 23-41.
Sienkiewicz a Szekspir. Przegląd Powszechny 1930 t. 186 s. 62-84.
Echa „Anhellego” w prozie „Quo vadis. Przegląd Powszechny 1931 t. 192 s. 71-81.
Henryk Sienkiewicz w zwierciadle anegdoty. Przegląd Powszechny 1931 t. 192 s. 177-196.
Rodzimość i cechy artyzmu powieści Sienkiewiczowskiej. Przegląd Powszechny 1931 nr 565 s. 37-52, nr 566 s. 166-181.
O „Elegiach rzymskich” i „Sonetach krymskich” [A. Mickiewicza]. W: Księga pamiątkowa Koła Polonistów Słuchaczów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Wilno 1932 s. 133-149.
Ogień i łzy Wertera. Przegląd Powszechny 1932 t. 194 s. 48-76.
Wyżyny poezji Norwida. Przegląd Powszechny 1933 t. 198 s. 129-154.
Norwid. Życie i Myśl 1952 nr 7/8 s. 254-286 [autor podpisany: Jan Górski].
Sienkiewicz — ewolucja pisarza. (1-5). Tygodnik Powszechny 1952: 1. Ostrogi literackie, nr 31 s. 2; 2. Metamorfozy dziennikarza, nr 32 s. 5; 3. Zdobycze epika, nr 33 s. 4; 4. Niedyskrecje liryczne, nr 34 s. 5; 5. Spadek po podróżopisarzu, nr 35 s. 5 [autor podpisany: Jan Górski].
Fryderyk Hölderlin 1770-1843. Życie i Myśl 1960 nr 5/6 s. 117-129.

Utwory niepublikowane, niedatowane

Według informacji Autora:.

Maski Melpomeny. Tetralogia dramatyczna.
Ścieżki godzin i lat. Wiersze.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1953.

Wywiady

W kręgu literatury. [Rozm.] (ab) [A. Biernacki]. Dziś i Jutro 1953 nr 1.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
• „Rocznik Literacki1965” wyd. 1967 (P. Grzegorczyk).

Ogólne

Artykuły

S. Lichański: O wierszach i poezji. Dziś i Jutro 1955 nr 4.
J. Lipiński: Trzy sylwetki. Tygodnik Powszechny 1955 nr 4.
J. Degler: Zygmunt Falkowski (20 VI 1899 – 14 II 1965). Pamiętnik Literacki 1965 z. 3.
J. Szczypka: Pan Doktor. Kierunki 1965 nr 10.
Cz. Zgorzelski: Wspomnienie o Zygmuncie Falkowskim. Tygodnik Powszechny 1965 nr 11.

Rzecz o tragizmie „Kleopatry” C. K. Norwida

W. Borowy: Norwidiana 1925-1929. Pamiętnik Literacki 1930.
W. Arcimowicz. Przegląd Powszechny 1933 t. 198.
S. Cywiński. Ruch Literacki 1933 nr 3.
M. Giergielewicz. Droga 1933 nr 11.

Cyprian Norwid. Portret ogólny

S. Cywiński. Ruch Literacki 1933 nr 8.
R. Kołoniecki: Popularny profil Norwida. Wiedza i Życie 1933 nr 7.
Z. Kucharski: Chybiony portret Norwida. Pion 1933 nr 12.
Z. Polanowski. Droga 1933 nr 11.
W. Borowy. Pamiętnik Literacki 1937.

Przede wszystkim Sienkiewicz

J. Kijas. Ruch Literacki 1960 nr 3.
J. Spytkowski. Pamiętnik Literacki 1961 z. 3.