FAJANS Roman

Urodzony 28 maja 1903 w Warszawie; syn Leona Fajansa i Emilii z Natansonów. Od 1913 uczęszczał do Gimnazjum Męskiego im. M. Reja w Warszawie. Wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, służąc od sierpnia do października 1920 jako szeregowiec ochotnik w oddziale kurierów frontowych Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Zwolniony po trzech miesiącach, powrócił do szkoły i kontynuował naukę. W tymże roku debiutował jako tłumacz przekładem z języka niemieckiego prozy indyjskiego pisarza Rabindranatha Tagore pt. Owocobranie , zamieszczonym w „Dodatku Literacko-Artystycznym” (nr 5) do pisma „Naród” (nr 135). Po uzyskaniu w 1922 świadectwa dojrzałości podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, a w następnym roku przeniósł się na polonistykę. Brał udział w życiu akademickim, m.in. pełnił funkcję kierownika Sekcji Prasy i Propagandy Międzynarodowego Kongresu Europejskiego (CIE). W 1926 przerwał studia i przez dwa lata pracował jako polonista w prywatnym gimnazjum niemieckim w Siemianowicach na Śląsku. Szerzył wśród młodzieży polską kulturę, wygłaszał odczyty (w tym również radiowe). W 1927 opublikował pierwszy artykuł pt. Wśród pisarzy sowieckich w „Dodatku Literackim” (nr 39) do „Polonii” (nr 270); kontynuował współpracę z tym pismem przez następny rok. W 1928 powrócił do Warszawy i wznowił studia, przygotowując się do egzaminu nauczycielskiego i pisząc pracę doktorską z zakresu polonistyki. W następnych latach zajmował się pracą dziennikarską. W 1934 został korespondentem zagranicznym i jako wysłannik „Kuriera Warszawskiego” i Polskiego Radia, a od 1935 także „Światowida” przebywał kolejno w Egipcie (1934), na froncie włosko-abisyńskim (1935), w Hiszpanii, Austrii i Czechosłowacji. Około 1937-38 podróżował po krajach basenu Morza Śródziemnego oraz po Dalekim Wschodzie, gdzie jako reporter śledził przebieg wojny japońsko-chińskiej, w 1938-39 ponownie spędził kilka miesięcy w Hiszpanii. Równocześnie pełnił rolę stałego korespondenta przy Lidze Narodów. Reportaże ze swoich podróży drukował poza „Kurierem Warszawskim” (1934-39) i „Światowidem” (1935-39) m.in. w „Journal d'Egypte” (Kair; 1936-44), „Morzu” (1936), „Antenie” (1937-39) i „Polsce Zbrojnej” (1937-39). Latem 1939 wrócił do Warszawy. Po wybuchu II wojny światowej udał się do Lwowa, skąd po wkroczeniu Armii Czerwonej kilkakrotnie podejmował próby przedostania się do Rumunii. Aresztowany przez NKWD w listopadzie 1939 został zesłany w głąb Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Zwolniony na początku 1942 przez trzy miesiące był członkiem delegatury Ambasady Polskiej w Syktywkar (stolica republiki Komi), następnie pracował w tejże ambasadzie w Kujbyszewie. Wraz z Armią Polską ewakuował się do Iranu, gdzie wstąpił do 1. Dywizji Pancernej 2. Korpusu. Pracował w redakcji tygodnika „Zew” (wydawanego w Teheranie przez Samodzielny Referat Kulturalno-Oświatowy Dowództwa Bazy Ewakuacyjnej; 1942). W następnych latach jako żołnierz i korespondent wojenny był w Iraku (1942/43), Palestynie i Egipcie, zatrzymując się na dłużej w Kairze, gdzie brał udział w organizowaniu czasopisma „Parada”. Wiosną 1944 został skierowany na front włoski, a później odkomenderowany do jednostek polskich w Holandii (1944-45). Artykuły i reportaże zamieszczał w czasopismach: „Polska Walcząca” (Londyn, 1942-44), „Parada” (Kair-Rzym, 1943-45), „Dziennik Żołnierza APW” (1944-45), „Tygodnik Polski” (Nowy Jork, 1944-45) oraz „Carrefour” (Paryż; 1944-48) i „Patrie” (Paryż; 1944-46). Po wojnie odbył podróże reporterskie po Palestynie, Grecji i Turcji (1945-46). Około 1946 zamieszkał w Paryżu. Artykuły i korespondencje polityczne drukował m.in. na łamach „Progrès Egyptien” (1945-46), „Ethnos” (Ateny; 1946-54), „Libre Belgique” (Bruksela; 1946-76), „Dziennika Polskiego” (1951-76) i „Tygodnia Polskiego” (Londyn; 1965). Zmarł 26 września 1976 w Paryżu.