EVERT Władysław Ludwik

Urodzony 23 listopada 1890 w Warszawie; syn Ludwika Józefa Everta, ekonomisty, działacza społecznego, i Pelagii z Czaplic-Pohoreckich. Od 1896 mieszkał w Moskwie, gdzie w 1909 ukończył Gimnazjum Humanistyczne R. Krejmana. Następnie studiował prawo na Uniwersytecie Moskiewskim, w 1913 uzyskał tytuł kandydata nauk prawnych. Debiutował w 1911 wierszem Ostatni dar , opublikowanym w piśmie „Literatura i Sztuka” (nr 10). W 1913-14 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) w Krakowie. Należał do Drużyn Strzeleckich. W czasie I wojny światowej praktykował jako adwokat w Moskwie. Jednocześnie wykładał historię i ekonomię polityczną na wyższych kursach żeńskich. Brał udział w pracach Polskiego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny, był prezesem moskiewskiego okręgu Stronnictwa Narodowo-Zachowawczego i Zrzeszenia Stronnictw Niepodległościowych. W 1917 wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej w Moskwie. W 1918 powrócił do kraju i kontynuował studia na Wydziale Filozoficznym UJ w Krakowie. W 1919 był redaktorem i wydawcą czasopisma „Życie Polskie”. W 1920 służył ochotniczo w Wojsku Polskim. Brał też udział w powstaniu górnośląskim. W 1921-23 mieszkał w Sosnowcu, gdzie był sekretarzem generalnym Związku Pracowników Przemysłowych i Handlowych Zagłębia Dąbrowskiego, prezesem zarządu wojewódzkiego Narodowej Partii Robotniczej. Był redaktorem naczelnym dziennika „Głos Pracy” (1920-21) oraz założycielem i redaktorem naczelnym „Związkowca Polskiego” (1921-22; z pismem tym współpracował następnie do 1929). W tym czasie brał także udział w redagowaniu tygodników „Myśl” i „Pochodnia”. W 1921 ożenił się z Janiną Giżeńską. W 1923 założył Gimnazjum Zrzeszenia Rodzicielskiego w Sosnowcu i został jego dyrektorem. W tymże roku przeniósł się do Warszawy, gdzie w 1923-27 pracował jako nauczyciel historii w Gimnazjum Władysława Giżyckiego i w Gimnazjum im. M. Reja. Od 1926 działał w Związku Strzeleckim i był zastępcą komendanta okręgu stołecznego. W 1927-30 redagował i wydawał tygodnik „Naród i Wojsko”, a w 1928-33 był redaktorem naczelnym „Polski Zbrojnej”. W 1930 został członkiem korespondentem Académie Latine des Sciences et Belles Lettres w Paryżu. Od 1935 był dyrektorem Gimnazjum Kazimierza Nawrockiego w Warszawie. Od tegoż roku był prezesem okręgu warszawskiego Partii Pracy, członkiem prezydium zarządu głównego oraz założycielem i głównym komendantem organizacji młodzieżowej Narodowy Front Młodych przy Partii Pracy. W 1935-38 redagował i wydawał własny tygodnik polityczno-społeczny „Dziś i Jutro”, w którym prowadził m.in. stały dział recenzji Książki – książki . Publikował broszury o treści politycznej i ekonomicznej w serii Mała Biblioteka Narodowego Frontu Młodych przy Partii Pracy. W 1937-39 był prezesem Federacji Ewangelistów Polskich; od 1938 redagował pismo „Zwiastun Ewangeliczny”. Równocześnie rozwijał twórczość publicystyczną. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej. Od 19 września 1939 przebywał w obozach jenieckich, kolejno w Kamieńcu Podolskim, Jarmolnikach i Starobielsku, gdzie w październiku tegoż roku należał do organizatorów komisji kulturalno-oświatowej wśród aresztowanych oficerów, która stawiała sobie za cel podniesienie morale żołnierzy. Oskarżony przez władze obozu o organizowanie pracy niepodległościowej i prowadzenie propagandy antysowieckiej 20 listopada 1939 został wywieziony do więzienia śledczego w Charkowie, a potem w Kijowie. W maju 1940 skazano go na karę śmierci, zamienioną następnie na osiem lat pobytu w Wiatłagu, obozie zlokalizowanym w rejonie dzisiejszej Wiatki. Po zwolnieniu na mocy układu Sikorski-Majski w sierpniu 1941 wstąpił do Armii Polskiej. Od sierpnia do listopada 1941 kierował referatem prasy w Wydziale Prasy i Propagandy Polskich Sił Zbrojnych w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Następnie pełnił funkcję oficera oświatowego w Buzułuku, a od stycznia do kwietnia 1942 kierownika referatu kulturalno-oświatowego 9. Dywizji Piechoty, ewakuowanej do Iranu w marcu 1942. Do końca wojny służył w Armii Polskiej na Wschodzie, pełniąc różne funkcje kulturalne i oświatowe. We wrześniu 1947 przybył do Anglii, gdzie do demobilizacji w 1948 służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Do kraju powrócił w 1948 i zamieszkał w Warszawie. Był nauczycielem języka rosyjskiego w liceach ogólnokształcących, a następnie lektorem na studiach zaocznych Politechniki Warszawskiej i Szkoły Głównej Planowania i Statystyki; opracowywał podręczniki metodyczne do nauki języka rosyjskiego. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, dwukrotnie Medalem Wojska oraz odznaczeniami zagranicznymi: Krzyżem Komandorskim Świętego Grobu, Croix de la Légion d'Honneur IV klasy oraz innymi. Zmarł 28 maja 1965 w Warszawie; pochowany tamże na cmentarzu ewangelicko-augsburskim.[P]