BIO

Urodzony 7 listopada 1930 w Warszawie; syn Kazimierza Dziewanowskiego, urzędnika, i Krystyny z domu Rosé, z zawodu inżyniera ogrodnika. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i uczył się na tajnych kompletach Gimnazjum im. J. Zamoyskiego. Po wojnie uczęszczał do gimnazjum w Konstancinie. Debiutował jako dziennikarz w 1946 na łamach „Młodej Rzeczypospolitej”. Po zdaniu matury w 1948 rozpoczął pracę w redakcji pisma „Nowa Wieś” (do 1954). Jednocześnie podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim, początkowo na Wydziale Filologii Angielskiej, a po dwu latach na Wydziale Prawa; ukończył je w 1953. W 1955-67 pracował w redakcji tygodnika „Świat”, zajmując się początkowo reportażem krajowym, a następnie zagranicznym, przy czym odbywał liczne podróże. W 1955 otrzymał nagrodę im. J. Bruna. W 1964-70 współpracował jako recenzent z „Nowymi Książkami”. W 1968-74 był zatrudniony w dziale zagranicznym „Życia Warszawy”, drukował tu m.in. w 1973 cykl Zanotowane w Syrii. W 1971-72 ogłaszał w „Dookoła Świata” cykl reportaży pt. Księga zdziwień. W 1973-81 należał do komitetu redakcyjnego tygodnika „Literatura”, w którym publikował recenzje i reportaże. Od 1969 był członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983); w 1978-82 wchodził w skład Zarządu Głównego i Prezydium Związku. Uczestniczył czynnie w Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość” i w Komitecie Porozumiewawczym Stowarzyszeń Twórczych i Naukowych (1980-81). W 1981 był zastępcą redaktora naczelnego „Tygodnika «Solidarność»” oraz rzecznikiem prasowym Komitetu Organizacyjnego Kongresu Kultury Polskiej (przerwanego stanem wojennym). Od 1983 stale współpracował z miesięcznikiem „Przegląd Powszechny”. W 1986 otrzymał nagrodę im. B. Prusa, przyznaną przez zarząd Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za 1982-85. W 1987 otrzymał nagrodę Alana Ayckbourna i Michaela Frayna oraz nagrodę Dziennikarzy Niezależnych. W 1988-93 był członkiem zarządu Stowarzyszenia Autorów „ZAiKS”. W 1988 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Uczestniczył w pracach Komitetu Kultury Niezależnej. W Komitecie Obywatelskim przy Lechu Wałęsie był członkiem komisji reform politycznych. Brał udział wiosną 1989 w obradach „okrągłego stołu” w podzespole do spraw środków masowego przekazu. Był członkiem Komitetu Założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i na zjeździe założycielskim w 1989 został wybrany na członka Zarządu. W 1990 otrzymał nagrodę im. K. Pruszyńskiego przyznaną przez Zarząd Polskiego PEN Clubu. Od tegoż roku do listopada 1993 był ambasadorem Rzeczpospolitej Polskiej w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Zmarł 20 sierpnia 1998 w Piszu; pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Twórczość

1. Świadek w kraju Kafki. Reportaże. Warszawa: Iskry 1957, 239 s.

Reportaże sądowe.

2. Mahomet i pułkownicy. Reportaż ze skrzyżowania wszystkich dróg świata. Warszawa: Iskry 1960, 336 s. Wyd. 2 uzupełnione tamże 1963.

3. [Pięć tysięcy] 5000 kilometrów przyszłości. [Współautor:] A. Minkowski. Warszawa: Iskry 1961, 108 s.

Reportaże dotyczące radzieckiej nauki i techniki.

4. Reportaż o szkiełku i oku. Warszawa: Iskry 1963, 310 s. Wyd. 2 tamże 1977.

Zawiera 16 reportaży-sylwetek polskich uczonych.

5. Skorpion w namiocie biurowym. Warszawa: Książka i Wiedza 1964, 167 s.

Reportaż z Sudanu.

6. Archanioły i szakale. Reportaż sprzed potopu. Warszawa: Iskry 1965, 293 s. Wyd. 2 tamże 1967.

Reportaż z Nubii.

Przekłady

rosyjski

Arhangely i šakaly. Reportaž nakanune potopa. [Przekł.] V.L. Kon. Moskva 1968.

węgierski

Őzönviz vár Núbiára. [Przeł.] E. Sebók. Budapest 1971.

7. Mój kolega czarownik. Warszawa: Iskry 1967, 204 s.

Reportaż o polskich lekarzach w Kongo.

Przekłady

słowacki

Moj kolega čarodejník. Przeł. S. Dúbrava. Bratislava 1969.

8. Kairskie ABC. Warszawa: Iskry 1968, 405 s. Wyd. 2 tamże 1974.

9. Księga zdziwień. Warszawa: Iskry 1972, 269 s.

Reportaże na temat Azji.

10. Ocalenie faraona Ramzesa. Warszawa: Ruch 1972, 54 s.

Reportaże dotyczące badań archeologicznych w Egipcie.

11. Siedem miejsc osobliwych. [Reportaże]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1975, 151 s.

Reportaże z Iraku, Sudanu, Wietnamu, Egiptu, Japonii, Indii, Pakistanu.

12. Złoto piasków. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1976, 330 s. Wyd. 2 przejrzane i uzupełnione tamże 1978.

Reportaże o arabskiej nafcie.

Przekłady

słowacki

Zlato púšte. Przeł. M. Krkoškova. Bratislava 1979.

13. Biblia i karabin. [Reportaż]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978, 194 s.

Reportaże z podróży po byłych koloniach brytyjskich.

14. Świat skarbów i tajemnic. Warszawa: Nasza Księgarnia 1978, 154 s.

Wydawnictwo popularne dla młodzieży o archeologii.

15. Brzemię białego człowieka. T. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1981, 1989, 382 + 472 s. Wyd. 2 Warszawa: Rytm 1996, 599 s.

Historia Imperium Brytyjskiego.

16. Właśnie wróciłem. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1981 [właśc. 1980], 298 s.

Reportaże z podróży po świecie.

17. Zapowiada się ostra zima. [Opowieść]. Warszawa: Iskry 1981, 165 s.

18. O kulawym diable i jego kulawym dziele. [Esej]. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Kultury Niezależnej* [1985], 17 s.

19. Złom żelazny, śmiech pokoleń. [Eseje]. Paris: Libella 1987, 194 s. Wyd. 2 Warszawa: Oficyna Wydawnicza Pokolenie* 1989, 180 s.

Nagrody

Nagroda kulturalna Solidarności za r. 1988.

Zawartość

Od autora. – Cz. 1. U schyłku dwudziestego wieku: Utopie, mity i życie codzienne; Dziewiąta dekada dwudziestego wieku; Dlaczego rok 1984 nie był „Rokiem 1984”?; Irracjonalność – znak firmowy XX wieku; Faszyzm – czyli wielki bluff; O realizmie – realistycznie; Hrabia Sergiusz, albo przyczynek do teorii katastrof politycznych. – Cz. 2. Słoń a sprawa polska: Geopolityka – mit czy fakt; Nasza „przejściowość”; Igrzysko Boże czyli Polska; Przyniesiony przez ptaka; Pamflet o świętościach; Wyjście z dżungli; Publicystyka, czyli projekty zimowe; Uwaga: moralnie podejrzane. – Cz. 3. Światła Europy: „I panować będzie od morza do morza”; Europa: pępek świata czy wyrostek robaczkowy; Światła Europy; Nasłuchując kroków Boga; Książę i doradca; Kto płaci za rację stanu; Bonapartyzm, czyli arogancja władzy; Wynalazek sankiulotów; Dwieście lat później.

20. Paradoks niewoli. [Publicystyka polityczna]. Warszawa: Wers 1989, 140 s.

21. Polityka w sercu Europy. Warszawa: Rytm 1995, 194 s.

Przekłady

1. L.E. Lomax: Bunt Murzynów. Warszawa: Iskry 1966, 348 s.
2. F. Mowat: Ginące plemię. [Reportaż]. Przeł.: K. Dziewanowski i L. Jęczmyk. Warszawa: Iskry 1972, 486 s. Wyd. 2 Warszawa: Muza 1997.

Prace redakcyjne

1. [Czterdzieści cztery] 44 opowiadania prawdziwe. Wybór: K. Dziewanowski. Warszawa: Iskry 1967, 219 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1988.

Wywiady

Prawo do własnego głosu. [Rozm.:] M. Łukaszewicz, Ł. Nicpan. Nowe Książki 1980 nr 23.
Bać się czy nie bać? Rozm. R. Jarocki. Tygodnik Powszechny 1994 nr 21.

Ogólne

Artykuły

A. Michnik: Pisarz tematów zimowych. Gazeta Wyborcza 1998 nr 214.
J.J. Szczepański, P. Wandycz: Odszedł Kazimierz Dziewanowski. „Tygodnik Powszechny1998 nr 36.

Mahomet i pułkownicy

S. Ostrowski: Taki powinien być reportaż. Nowe Książki 1960 nr 19.

Reportaż o szkiełku i oku

J. Kaczmarek: Książka o wielkiej przygodzie. Odra 1963 nr 12.
K. Szaniawski: Reprezentacja uczonych. Nowe Książki 1963 nr 8.

Skorpion w namiocie

S. Zieliński: Guma arabska z bliska. Nowe Książki 1964 nr 12.

Kairskie ABC

K. Sidor: W stolicy Egiptu. Nowe Książki 1969 nr 6.

Księga zdziwień

A.K. Wróblewski; S. Zieliński: Rozliczenie z podróży. Nowe Książki 1973 nr 9.

Złoto piasków

S. Głąbiński: Literatura w najlepszym stylu. Nowe Książki 1976 nr 17.
K. Koźniewski: Kropla złota oraz ważne pytania. Polityka 1977 nr 5.

Świat skarbów i tajemnic

B. Milewska: Tajemnica odkryta?Nowe Książki1979 nr 5.

Brzemię białego człowieka

A. Mączak: Sagi Imperium Brytyjskiego tom pierwszy. Nowe Książki 1981 nr 16.
A. Notkowski: „Władaj, Brytanio!” „Nowe Książki1996 nr 3.

Złom żelazny, śmiech pokoleń

W. Giełżyński: Odpust dla Makiawela. Przegląd Powszechny 1987 nr 11.
T. Nyczek: U końcu świata. Puls”, Londyn 1987 nr 33.

Polityka w sercu Europy

J. Gaul: Interesy w sercu Europy. Przegląd Powszechny 1996 nr 2.
A. Uznański: Zachować niepodległość. Nowe Książki 1996 nr 3.