DZIEDZIC Emil

Urodzony 30 stycznia 1914 w Ochmanowie pod Wieliczką; wychowywała go babka. Po ukończeniu siedmiu klas szkoły ludowej przez rok pracował zarobkowo we dworze w rodzinnej wsi (1928), a potem zatrudnił się jako pomocnik kupiecki i dojeżdżał do pracy do Krakowa. Około 1929 zamieszkał na krótko w Krakowie, został członkiem Związku Młodzieży Wiejskiej (ZMW) Znicz, po czym powrócił do Ochmanowa, gdzie założył i prowadził Koło Młodzieży (ZMW Znicz). Poświęcając czas działalności organizacyjnej, utracił stałą posadę i utrzymywał się z zasiłku dla bezrobotnych. Około 1933 przeniósł się do Sanoka i zarobkował jako robotnik w tartaku. Aresztowany za próbę zorganizowania wystąpienia załogi z żądaniem podniesienia płac, przebywał ponad cztery miesiące w więzieniu w Sanoku. Po wyjściu na wolność, bezskutecznym poszukiwaniu pracy, udał się do Krakowa. Debiutował jako poeta w 1934 wierszem pt. Szumią olchy, opublikowanym w „Zniczu” (nr 2). Z chwilą pierwszych publikacji prasowych rozpoczął piesze wędrówki po powiecie połączone z prowadzeniem agitacji politycznej i ustną prezentacją własnej twórczości. Jednocześnie jako poeta, reportażysta i publicysta współpracował m.in. z „Nową Wsią” (1935-36). W 1936, po uchwale ZMW w Krakowie wykluczającej go z tej organizacji (razem z kilkoma innymi radykalnymi działaczami) i rozwiązującej Koło w Ochmanowie, wstąpił do Stronnictwa Chłopskiego; był sekretarzem Powiatowego Komitetu Wykonawczego w Wieliczce. Należał do Komunistycznej Partii Polski. Przemierzając pieszo okolice (województw krakowskiego i lwowskiego) nadsyłał korespondencje m.in. do „Chłopskiego Jutra” (ok. 1936), „Krakowskiego Kuriera Wieczornego” (1937-39), „Nurtów” (1937-39). W tym czasie podjął pracę nad powieścią pt. W obcęgach walki. Aresztowany ponownie wiosną 1937, po miesiącu spędzonym w więzieniu św. Michała w Krakowie, powrócił do wędrownego trybu życia i związanej z nim działalności politycznej i literackiej; zajmował się m.in. rozprowadzaniem „Dziennika Popularnego” i innych pism lewicowych. Po wybuchu II wojny światowej przebywał we Lwowie, gdzie, po zajęciu miasta przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, publikował m.in. w „Czerwonym Sztandarze” (1939-41) i „Nowych Widnokręgach” (1941). Działał w lwowskim oddziale Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy. W momencie wkroczenia wojsk niemieckich, w czerwcu 1941, opuścił Lwów i po nieudanej próbie przedostania się na wschód dotarł w okolice Krakowa. Jesienią 1941 nawiązał kontakt z konspiracyjną Grupą Komunistyczną Polska Ludowa i współpracował z wydawanym przez nią pismem „Polska Ludowa”. Wstąpił do Związku Robotniczo-Chłopskiego, a następnie w 1942-43 był współorganizatorem Polskiej Partii Robotniczej (PPR) i Gwardii Ludowej w obwodzie krakowskim; dowodził jednym z jej oddziałów, pełnił funkcję sekretarza komitetu PPR na okręg jasielsko-gorlicki. Pisał pieśni partyzanckie. W maju 1943 wszedł w skład komitetu obwodowego PPR w Krakowie i redagował jej organ, „Trybunę Ludu”. We wrześniu 1943 został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu na Montelupich w Krakowie. Zginął 15 października 1943 rozstrzelany w publicznej egzekucji w Krakowie[P].