BIO

Urodzona 15 listopada 1903 w Juzowce (obecnie Donieck) na Ukrainie; córka Kazimierza Tołwińskiego, inżyniera, i Marii z Markowskich. Po przyjeździe do kraju w 1918 zamieszkała z rodzicami w Olkuszu pod Kielcami, gdzie w 1919 ukończyła szkołę średnią. W tymże roku przeniosła się do Warszawy i w 1920-25 studiowała na Wydziale Pedagogicznym Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1920 należała do lewicowego Związku Studentów Wolnej Wszechnicy, zorganizowanego dla zademonstrowania protestu przeciw wojnie z bolszewicką Rosją. W 1921-31 pracowała jako nauczycielka w szkole powszechnej w Markach pod Warszawą, a następnie jako urzędniczka w Głównym Urzędzie Statystycznym i w Polskim Monopolu Spirytusowym. Od 1932 działała na terenie Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (WSM) — w Robotniczym Towarzystwie Przyjaciół Dzieci, a w 1934 w stowarzyszeniu Szklane Domy. Twórczość literacką rozpoczęła około 1930, pisząc powieść Maritta (rękopis zniszczony w czasie wojny). Debiutowała w 1934 utworami prozą drukowanymi w „Robotniku”. W tymże roku zaczęła publikować przekłady z języka rosyjskiego. W 1936 wstąpiła do Komunistyczną Partia Polski i współpracowała z Komunistycznym Związkiem Młodzieży Polski na Żoliborzu (1936-38). W połowie 1937 została sekretarzem redakcji pisma „Życie WSM”. W czasie okupacji niemieckiej przebywała w Warszawie. Uczestniczyła w organizowaniu pomocy dla rodzin aresztowanych i opieki nad dziećmi i młodzieżą. Po wojnie mieszkała nadal w Warszawie. W 1945 została członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; PZPR). Kontynuowała działalność społeczną; w 1945-46 była członkiem zarządu WSM, w 1947-49 członkiem zarządu Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. W 1948 wyszła za mąż za Antoniego Dziarnowskiego, motorniczego, działacza związkowego. W tym czasie podjęła pracę literacką. Po 1949 zaczęła ogłaszać powieści i liczne przekłady z literatury rosyjskiej. W 1951 została członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). Od 1958 współpracowała stale z czasopismem „Kraj Rad”. Za twórczość dla dzieci i młodzieży otrzymała w 1961 nagrodę literacką Prezesa Rady Ministrów. W 1965-72 była członkiem Zarządu Głównego ZLP. W 1968 rozpoczęła stałą współpracę z „Nowymi Książkami”, w których ogłaszała liczne recenzje. W 1966-71 była członkiem Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR. Odbyła wiele podróży związanych z pracą literacką i działalnością w ZLP; była w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR; 1963, 1965, 1970), Bułgarii (1965) i Algierii (1966, 1967). Od 1971 ogłaszała przekłady z języka rosyjskiego w „Literaturze na Świecie” i w „Literaturze Radzieckiej”. Za twórczość artystyczną otrzymała wiele nagród polskich i zagranicznych, m.in. nagrodę Prezesa Rady Ministrów (1979), dyplom honorowy Wszechzwiązkowej Agencji Praw Autorskich ZSRR (1980), radziecką nagrodę im. M. Gorkiego (1983), nagrodę im. L. Waryńskiego (1983). Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964) i Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1974). Zmarła 22 grudnia 1992 w Warszawie; pochowana tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Jesteśmy z Nowej Huty. [Opowieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 138 s.

Wyd. osobne fragmentów pt. Wielki dzień. Warszawa: Iskry 1952, 13 s.

2. Powieść o Annie. Warszawa: Prasa Wojskowa 1951, 230 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951; wyd. 3 poprawione i uzupełnione Warszawa: Książka i Wiedza 1971.

Przekłady

chiński

[Szanghaj po 1953].

niemiecki

Das Haus an Rennbahn. [Przeł.] R. Pabel. Dresden 1953.

węgierski

Anna útja. [Przeł.] I. Mészáros. [Budapest] 1952.

3. Spotkanie na Placu Konstytucji. [Publicystyka]. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 31 s.

4. Miasto nowych ludzi. Powieść. Warszawa: Czytelnik 1953, 406 s. Wyd. 2 tamże 1954.

5. Arkusz A-7. Powieść. Warszawa: Czytelnik1956, 478 s.

6. ... gdy inni dziećmi są. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 363 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1965, wyd. 4 1967, wyd. 5 1969, wyd. 6 1971, wyd. 7 1972, wyd. 8 1974 [właśc. 1973], wyd. 10 [!] 1978, wyd. 11 [właśc. 10] 1985.

Nagrody

Nagroda Ministra Kultury i Sztuki w 1961.

Przekłady

niemiecki

Treffpunkt Wola. [Przeł.] H. Bereska. Berlin [1964].

rosyjski

Kogda drugie ešče deti. [Przeł.] T. Lure-Gribova, J. Viner. Moskva 1963.

ukraiński

Kolišče inši – dity. [Przeł.] O. Stajec`kyj. Kiïv 1966.

7. Szlakiem rzeki podziemnej. [Reportaż]. Warszawa: Czytelnik1965, 239 s.

Wrażenia z podróży odbytej trasą budowy rurociągu naftowego.

8. Słowo o Brunonie Jasieńskim. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1978, 496 s. Wyd. 2 tamże 1982.

Nagrody

Nagroda Prezesa Rady Ministrów w 1979.

9. Gdy spada lawina. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1986, 336 s.

Przekłady

1. M. Łukianow: Kraina perkalików. Kronika historyczna. Warszawa: Księgarnia Tom 1934, 297 s.
Tłumaczka podpisana: J. Tołwińska.
2. [I. Marszak] M. Iljin: Słońce na stole. Opowiadania o świetle. Warszawa: Księgarnia Popularna [1935], 81 s. Wyd. nast.: [wyd.2] Warszawa: Czytelnik 1950, [wyd. 3] tamże 1950. Przedruk w tegoż: Opowiadania o przedmiotach. Warszawa1950.
W wyd. 1 tłumaczka podpisana: J. Tołwińska.
3. [I. Marszak] M. Iljin: Czarno na białym. Opowiadania o książkach. Warszawa: Księgarnia Popularna 1938, 148 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1949; wyd. 3 poprawione Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, tamże: wyd. 4 poprawione 1960, wyd. 5 1962, wyd. 6 1964, wyd. 7 1966, wyd. 8 1968.
W wyd. 1 przekładu tłumaczka podpisana: J. Tołwińska.
4. E. Dańko: Chińska tajemnica. [Powieść]. Przeł.: [J. Dziarnowska] i H. Rogalowa. [Warszawa:] Czytelnik 1949, 207 s. Wyd. 2 tamże 1949.
J. Dziarnowska podpisana: J. Tołwińska.
5. S. Daszkałow: Wielkie święto Gjoszki. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1950, 34 s.
6. A. Gajdar: Błękitna filiżanka. [Opowiadanie]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 28 s.
7. I. Kożedub: W służbie ojczyzny. [Opowiadania]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 365 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, wyd. 3 pt. Myśliwiec w boju, tamże 1960.

Wyd. osobne fragmentów pt. W szkole i w boju. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 190 s.

8. L. Łagin: Pancernik „Aniuta. [Powieść]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 98 s. Wyd. 2 [Warszawa: Redakcja „Nowej Wsi”] 1951.
9. L. Pantielejew: Opowiadania o dzieciach. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 268 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951.
10. E. Dańko: Zagadka. Opowieść. Przeł.: [J. Dziarnowska] i H. Rogalowa. [Warszawa:] Czytelnik 1951, 195 s.
J. Dziarnowska podpisana: J. Tołwińska.
11. G. Kublicki: Jenisej, rzeka syberyjska. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 278 s.
12. A. Musatow, M. Czaczko: Ogniska na wzgórzach. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 253 s.
13. E. Wygodzka: Płomień gniewu. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 223 s.
14. B. Izjumski: Purpurowe naramienniki. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 577 s. Wyd. 2 tamże 1953.
15. [I. Marszak] M. Iljin: Ujarzmienie przyrody. [Książka dla młodzieży]. Warszawa: Iskry 1953, 169 s.
16. I. Szamiakin: Głęboki nurt. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 327 s. Wyd. 2 tamże 1954.
17. N. Bogdanow: Pojedynek z widmem i inne opowiadania. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia 1954, 85 s.
18. K. Simonow: Towarzysze broni. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1954, 693 s. Wyd. 2 tamże 1956.
19. W. Panowa: Sierioża. Parę zdarzeń z życia malutkiego chłopczyka. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1956, 150 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1964, wyd. 4 1965, wyd. 5 1986.
20. W. Dudincew: Nie samym chlebem... [Powieść]. Przeł.: J. Dziarnowska, Z. Gadzinianka, M. Pietkiewicz. Warszawa: Czytelnik 1957, 546 s.
21. W. Panowa: Powieść sentymentalna. Warszawa: Czytelnik 1959, 317 s. Wyd. 2 tamże 1987.
22. K. Simonow: Dymy ojczyste. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1959, 195 s.
23. S. Krawczyński: Rosja podziemna. [Biografie działaczy społecznych i politycznych XIX w.]. Warszawa: Czytelnik 1960, 270 s.
24. M. Szaginian: Ludzie i maski. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1960, 355 s.
25. M. Szaginian: Przygoda damy z towarzystwa. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1960, 158 s.
26. W. Aksenow: Koledzy. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1961, 209 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1972, wyd. 4 1978.
27. Biały stożek Ałaidu. Wybór opowiadań fantastyczno-naukowych. Warszawa: Iskry 1961, 221 s.

Zawartość

Zawiera utwory autorów: G. Curkin, A. Dnieprow, M. Duntau, G. Gurewicz, W. Saparin, W. Sawczenko, A. Strugacki, W. Żurawlowa.
28. W. Tendriakow: W pogoni za jutrem. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1961, 479 s.
29. N. Adamian: 03. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1962, 123 s.
30. Alfa Eridiana. Wybór opowiadań fantastyczno-naukowych. Przeł.: J. Dziarnowska, M. Kumorek, E. Wołyńczyk. Warszawa: Iskry 1962, 225 s.
W przekł. Janiny Dziarnowskiej: A. Strugacki, B. Strugacki: Indywidualne hipotezy; G. Altof: Symfonia bohaterska; W. Żurawlowa: Astronauta.
31. E. Kozakiewicz: Niebieski zeszyt. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 125 s.
32. [I. Marszak] M. Iljin: Wspomnienia chłopca okrętowego Zachara Zagadkina. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 151 s.
33. K. Simonow: Każdy dzień jest długi. Notatki frontowe. Warszawa: Książka i Wiedza 1966, 123 s.
34. W. Tendriakow: Spotkanie z Nefretete. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 123 s.
35. N. Dawydowa: Całe życie i jeszcze dwie godziny. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1968, 236 s.
36. W. Sangi: Zwodnicze gody. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1968, 252 s.
37. W. Tendriakow: Zgon. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 263 s. Wyd. 2 tamże 1978.
38. I. Irosznikowa: Dwie matki. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1970, 301 s. Wyd. 2 tamże 1975.
39. A. Barto: Radiostacja nadziei. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1971, 334 s.
40. M. Szatrow: Bolszewicy. [Dramaty]. Warszawa: Książka i Wiedza 1971, 226 s.

Zawartość

Bolszewicy; Szósty lipca.
41. J. Trifonow: Zamiana. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 209 s. Wyd. 2 Warszawa: Książka i Wiedza 1978.
42. B. Wasiliew: A zorze tutaj ciche. Kraj Rad 1971 nr 34-44, 46.
43. [D. German] D. Granin: Miesiąc do góry nogami. [Reportaże]. Warszawa: Książka i Wiedza 1972, 356 s.
44. J. Siemienow: Bomba dla pana przewodniczącego. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1973, 325 s.
45. W. Kornakow: Samotnik. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1980, 218 s.
46. W. Szukszyn: Przyszedłem dać wam wolność. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1982, 483 s. Wyd. 2 tamże 1987.
47. J. Trifonow: Stary. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1983, 261 s.
48. B. Pilniak: Maszyny i wilki. Przeł. i posłowiem opatrzyła J. Dziarnowska. Warszawa: Czytelnik 1984, 345 s.
49. B. Proskurin: Imię twoje. [Powieść]. Przeł.: J. Dziarnowska i M. Tywonek. Warszawa: Książka i Wiedza 1984, 831 s.
50. J. Trifonow: Czas i miejsce. Powieść w trzynastu rozdziałach. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1985, 358 s.

Nagrody

Nagroda Funduszu Literatury w 1986.
51. J. Trifonow: Odblask ognia. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1987, 252 s.
52. B. Pilniak: Czarny Książę. Opowiadania. Warszawa: Książka i Wiedza 1988,218 s.
53. B. Pilniak: Nagi rok. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1988, 185 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1956, 1990.

Wywiady

Życiorys. [Rozm.:] J. Strzemżalski. Kultura 1987 nr 18.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Wyd. 2. Warszawa 1984 (K. Kuliczkowska).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

J. Maruszewski: Po dwudziestu siedmiu latach. Nowe Książki 1988.

Miasto nowych ludzi

Z. Florczak: Na marginesie jednej książki. Nowa Kultura 1953 nr 51/52.
A. Lam: Dokonania i perspektywy. Życie Literackie 1954 nr 4.
S. Łastik. Twórczość 1954 nr 3.

Słowo o Brunonie Jasieńskim

B.S. Kunda. Życie Literackie 1978 nr 51.
T. Drewnowski. Polityka 1979 nr 6.
W. Sadkowski: Jasieński... Literatura 1979 nr 1.
S. Tomala: Bruno Jasieński po latach. Miesięcznik Literacki 1979 nr 4.