Dunarowski Władysław

BIO

Urodzony 14 stycznia 1903 we wsi Jaworzna pod Limanową; syn Wojciecha Dunarowskiego, małorolnego chłopa, i Małgorzaty z domu Rosiek. Uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Nowym Sączu, a następnie w Nowym Targu, gdzie w 1923 zdał maturę. Po ukończeniu kursu w zakresie pedagogiki, otrzymał w 1924 posadę nauczyciela w szkole powszechnej w Bydgoszczy. Debiutował w 1927 nowelą Złodziej kwiatów, wyróżnioną w konkursie miesięcznika „Naokoło Świata” (druk nr 38; podpisany Wład. Wosnak). W 1935 otrzymał Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, którego nie odebrał. W 1935-36 publikował w „Ilustrowanym Kurierze Codziennym”, a w 1936-37 w „Kulturze”. W okresie okupacji niemieckiej przebywał w Ujanowicach i organizował tajne nauczanie na terenie wsi podhalańskich. Po wojnie powrócił do Bydgoszczy, gdzie po krótkim okresie pracy w szkolnictwie był zatrudniony jako redaktor w Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia (do 1950 kierownik audycji masowych). W 1945 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (potem Związek Literatów Polskich, ZLP); od 1952 pełnił funkcję sekretarza Oddziału Pomorskiego ZLP w Bydgoszczy, a w 1954-70 – prezesa Oddziału. W 1955 należał do kolegium redakcyjnego, a w 1959-67 był naczelnym redaktorem czasopisma „Pomorze”, w którym do 1970 publikował liczne utwory prozą i artykuły. Współpracował także z „Nowym Torem” (1951-57), „Gazetą Pomorską” (1964-70), „Tygodnikiem Kulturalnym” (stale od 1966), „Faktami” (stale od 1974). Wyróżniony nagrodami: miasta Bydgoszczy (1957), Miejskiej Rady Narodowej w Grudziądzu (1960), Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy (1973). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1967) i Krzyżem Komandorskim (1977) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 28 grudnia 1987 w Bydgoszczy; pochowany tamże na cmentarzu Nowofarnym.

Twórczość

1. Ludzie spod miedzy. [Powieść]. Warszawa: Rój 1939, 278 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Bydgoszcz: Nauka 1947; wyd. 3 Bydgoszcz: Pomorze 1987.

See Studies

2. Dni oczekiwania. Sztuka ludowa w 3 obrazach. Bydgoszcz: Nauka 1947, 44 s.

3. Leżąc krzyżem. Powieść. Warszawa: E. Kuthan 1947, 279 s.

See Studies

4. Zachodni wiatr. Nowele. Łódź: Wydawnictwo Związku Samopomocy Chłopskiej 1947, 23 s.

Zawartość

Kukułka i szpaki; Zachodni wiatr.

5. Ciężar rąk. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe 1949, 243 s.

Zawartość

Za grabiami jest świat; Ofiarowanie; Kukułka i szpaki; Góralska pieśń; Wikcine sprawy; Dzień Hanki; Dni oczekiwania; Wesele w Łazach; Co z ciebie będzie, dziewczyno; Ciężar rąk; Życie się zaczyna.

6. Wiosenny deszcz. [Opowiadania]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1951, 174 s.

Zawartość

Wiosenny deszcz; O kowalu, kuźni i wiośnie; Młodzi Miazgowie.

7. Lato w Gorcach. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1954, 142 s.

8. Przygody Małgorzaty. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1954, 235 s.

9. Maska na twarzy. Opowiadania. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1957, 244 s.

Zawartość

Bojaźń; Maska na twarzy; Kamień przed progiem; Głęboka studnia; Dzień Hanki [poz. ↑]; Osy na miedzy; Bliźnięta; Pierwsza posada; Złodziej kwiatów; Przygoda na wakacjach; Listy o skłamanym życiu; Szczęście bez guzików; Sprawa jej syna.

10. Znaki na sosnach i inne opowiadania. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1958, 225 s.

Zawartość

Znaki na sosnach; Dom strachów; Koniec świata; Joaśka; Zaloty; Dzień bez zdarzeń; Niezdecydowana; Gorączka; Z pierwszych dni przedwiośnia.

11. Czarne wiśnie. [Opowiadania]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1960, 221 s.

Zawartość

Czarne wiśnie; Do wiosny niedaleko; Raz w życiu; Twardy buk; Cień; Kmieć Piotr; Wzgórze lśniących cesarzy; Filip; Władza; Prawo do miłości; Bliżej życia; Zaraza; Nowa zieleń wiosny; Bliżej ciebie.

12. Niepotrzebni. [Opowiadania]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1962, 185 s.

Zawartość

Klamka do nieba; Przygoda; Niepotrzebni; Za grabiami jest świat [poz. ↑]; Zapomniano o wianku; Ludzie czarnej godziny; Koniec świata [poz. ↑]; Stara kobieta; Jedno spojrzenie; Nie wolno jej skrzywdzić; Na przystanku; Z powodu mgły; Jedna tylko kobieta; Surowy bawół; Głośne organy; Skazany na dożywocie; Mój syn, moja miłość.

13. O złej dziewczynie. [Opowiadania]. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1962, 170 s.

Zawartość

Nasturcje; Zdradziecki kamień; O złej dziewczynie; Wbrew sercu; Twardy buk [poz. ↑]; Mała; Trudna decyzja; Honorka, książę i las; Dziewczyna bez charakteru.

14. Wspólnik czasu. Opowiadania. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 150 s.

Zawartość

Skazany na dożywocie [poz. ↑]; Na przystanku [poz. ↑]; Mroźna zawieja; Wspólnik czasu; Mała [poz. ↑]; Głośne organy [poz. ↑]; Z piewszych dni przedwiośnia [poz. ↑]; Lekkomyślna dziewczyna; Rzadki gość; Była tylko jedna; Z kamienia na kamień.

15. Opowiadania wybrane. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 325 s.

Zawartość

Jego gwiazda; Nasturcje [poz. ↑]; Żywe czy kamienne anioły; Matka i córka; Nad Dunajcem pachnie siano; Do wiosny niedaleko [poz. ↑]; Ten kamień; Mały złodziej; Za grabiami jest świat [poz. ↑]; Stara kobieta [poz. ↑]; Koniec świata [poz. ↑]; O złej dziewczynie [poz. ↑]; Nowe koło; Zapomniano o wianku [poz. ↑]; Mała [poz. ↑]; Klamka do nieba [poz. ↑]; Z pierwszych dni [por. poz. ↑]; Na przystanku [poz. ↑]; Mój syn, moja miłość [poz. ↑]; Zaraza [poz. ↑]; Listy Tekli; Głośne organy [poz. ↑]; Dziewczyna wśród chmur; Dzieci nie chcą spać.

See Studies

16. Wieczorna opowieść. [Opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1967, 160 s.

Zawartość

Raz w życiu [poz. ↑]; Teraz możemy żyć; Nasza nowa mama; Smok wawelski; Padło im na oczy; Listy Tekli [poz. ↑]; W cisz południa; Kablem do serca; Nie muszę kłamać; Wieczorna opowieść.

17. Weselni goście. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1969, 203 s.

Zawartość

Cena dojrzałości; Siekiera; Śmierć na płytkiej wodzie; Mglisty poranek; Wywiadówka; Weselni goście; Morgi na wydaniu; Gwoździe; Swoja dziewczyna; W cieniu kasztana; Na wysokości moich oczu; Zazdrość z rodowodem.

18. Serce na wietrze. [Opowiadania]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 215 s.

Zawartość

Bez gniazda; Świątobliwy pasażer; Na skrzyżowaniu dróg; Ktoś z lasu; Z własnego progu patrzeć na świat; Gdy faza wysiadła; Szczęśliwa Anna; Jaśniejszy horyzont; Bliżej życia [poz. ↑]; Serce na wietrze; Chłopiec pilnie poszukiwany; Marny koniec.

19. Tajemnica Agnieszki. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1973, 186 s.

Zawartość

I. Mali ludzie wśród dużych cieni: Tajemnica Agnieszki; Topielec; Złodziej kwiatów [poz. ↑]; Osy i korale. – II. Mali ludzie i zły czas: Smok wawelski [poz. ↑]; Mała [poz. ↑]. – III. Mali ludzie i wielki dzień: Przedziwna wiosna babki Liskowej; Szwedzki koń; Skazany na dożywocie [poz. ↑]; Jedyna miłość.

20. Dom pod winogronami. Opowiadania. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974, 235 s.

Zawartość

Do białego dnia; Jaka z ciebie święta; Kalina czy jałowiec; Człowiek wolny; Ślady bosych stóp; Ten ciemny las; Jan Psota; Trudność z pierwszym słowem; Ten głupi ptak; Trudny wywiad; Gdzie kupić rodziców; Wytchnienie; Dom pod winogronami; Ten, o którym świat mówi.

21. Nad Dunajcem pachnie siano. Wybór opowiadań. [Posłowie:] A. Borycki. Gdańsk, Bydgoszcz: Wydawnictwo Morskie 1978, 264 s.

Zawartość

Niepotrzebni [poz. ↑]; Nasturcje [poz. ↑]; O złej dziewczynie [poz. ↑]; Maska na twarzy [poz. ↑]; Dzień Hanki [poz. ↑]; Kmieć Piotr [poz. ↑]; Zdradziecki kamień [poz. ↑]; Czarne wiśnie [poz. ↑]; Twardy buk [poz. ↑]; Człowiek wolny [poz. ↑]; Nad Dunajcem pachnie siano [poz. ↑]; Cień [poz. ↑]; Mała [poz. ↑]; Ludzie czarnej godziny [poz. ↑]; Ten ciemny las [poz. ↑]; Za grabiami jest świat [poz. ↑]; Trudna decyzja [poz. ↑]; Wytchnienie [poz. ↑]; Skazany na dożywocie [poz. ↑]; Ten, o którym świat mówi [poz. ↑]; Głośne organy [poz. ↑]. – Nadto: A. Borycki: O pisarstwie Władysława Dunarowskiego.

22. Z małego okna. [Wybór opowiadań]. Wstęp: L. Żuliński. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 262 s.

Zawartość

Historia z zapadłej wsi; Czego chce ta obca; Jaka z ciotki święta [poz. ↑ pt. Jaka z ciebie święta]; Koniec świata [poz. ↑]; Siekiera [poz. ↑]; Zielona gałąź jedliny; Zaloty [poz. ↑]; Na przystanku [poz. ↑]; Bliżej ciebie [poz. ↑]; Jedyna miłość [poz. ↑]; Gdzie kupić rodziców [poz. ↑]; Marny koniec [poz. ↑]; Mroźna zawieja [poz. ↑]; Rzadki gość [poz. ↑]; Z małego okna; Byłby człowiek; W cieniu kasztana [poz. ↑]; Klamka do nieba [poz. ↑]; Mały złodziej [poz. ↑]; Z pierwszych dni [poz. ↑]; Wspólnik czasu [poz. ↑]; Z kamienia na kamień [poz. ↑]; Jego kamień.

See Studies

23. Różne opowieści. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1985, 202 s.

Zawartość

Siedem wstążek za kapeluszem; Budujemy mosty dla...; Jaka z ciebie święta [poz. ↑]; Zaloty [poz. ↑]; W cieniu kasztana [poz. ↑]; Deszcz; Paula nietykalna; Głośne organy [poz. ↑]; Gdzie kupić rodziców [poz. ↑]; Mała [poz. ↑]; Na przystanku [poz. ↑]; Ten ciemny las [poz. ↑]; Mroźna zawieja [poz. ↑]; Jedyna miłość [poz. ↑]; Podłaźnica; Czarne drzwi; Uroki zgrzebnej wiosny; Róże z zatrutego ogrodu; Okna na roścież otwarte; Błękit w krajobrazie.

24. Skazani na dożywocie. [Wybór opowiadań]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1985, 173 s.

Zawartość

O złej dziewczynie [poz. ↑]; Twardy buk [poz. ↑]; Mała [poz. ↑]; Siekiera [poz. ↑]; Przedziwna wiosna babki Liskowej [poz. ↑]; Dziewczyna bez charakteru [poz. ↑]; Mglisty poranek [poz. ↑].

See Studies

Omówienia i recenzje

• Ankiety dla IBL PAN 1953, 1966, 1976.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.

• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

• Z. Woźnicka: Powieści Władysława Dunarowskiego. „Nowa Kultura” 1952 nr 19.

• J. Koprowski: Proza Władysława Dunarowskiego. „Pomorze” 1955 nr 2.

• D. Czaplicki: Uwagi o prozie Władysława Dunarowskiego. „Nowy Tor” 1957 nr 20.

• J. Piechocki: Dorobek twórczy Władysława Dunarowskiego. „Pomorze” 1964 nr 24.

• A. Hamerliński: Władysław Dunarowski. „Tygodnik Kulturalny” 1965 nr 44.

• S. Lichański: Wieś Władysława Dunarowskiego. „Nowe Książki” 1967 nr 24, przedruk w tegoż: Wśród mówiących prozą. Warszawa 1971.

• K. Nowicki: Przymierze z tradycją. W tegoż: Pertraktacje. Warszawa 1971.

• K. Hoffman: Pisarz i przemiany wsi. „Tygodnik Kulturalny” 1976 nr 5.

• J.Z. Lichański, S. Lichański: Władysław Dunarowski. W tychże: Pisarze nurtu wiejskiego we współczesnej literaturze. Warszawa 1976.

• A. Borycki: O pisarstwie Władysława Dunarowskiego. (Fragmenty większej całości). „Fakty” 1977 nr 30.

• L. Żuliński: Nasz wspólny rodowód. „Tygodnik Kulturalny” 1978 nr 33.

• Z. Szukaj: O twórczości Władysława Dunarowskiego. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Filologiczne” 1983/1984 z. 19/20.

• Z. Szukaj: Szkic do portretu Władysława Dunarowskiego. „Rocznik Kulturalny Kujaw” 1985/1986 t. 12.

• A. Borycki: O pisarstwie Władysława Dunarowskiego. „Fakty” 1988 nr 3.