BIO

Born on 1 February 1942 in Borysław (now Ukraine); daughter of the civil servant Wilhelm Hopfinger and Berta, née Szechter, who was murdered in a German concentration camp. She and her family were repatriated, to use the terminology of the day, as part of population transfers from the Eastern Borderlands of interwar Poland and settled in Gliwice. She attended primary school in the city from 1948 and then went to the W. Wróblewski Grammar School. After completing her advanced secondary education in 1959, she studied Polish philology at the University of Warsaw (UW). She has lived in Warsaw since. She was a member of the Union of Socialist Youth (ZMS) from 1958 to 1964, also serving as secretary of the University Committee at UW, and then of the Polish Students' Association from 1959 to 1964. Between 1964 and 1968, she was a member of the ruling Polish United Workers' Party (PZPR). She graduated with a master's degree in 1964. She wrote her dissertation on Wybrane zagadnienia adaptacji filmowej utworu literackiego w polskim filmie powojennym (Selected Aspects of Film Adaptations of Literary Works in Postwar Polish Cinema). It was supervised by Prof. Stefan Żółkiewski. She was a research assistant for a year in 1964/65 at the Chair of Literary Theory at UW before commencing her doctoral studies. She explored the connections between film and literature and literary culture, as well as the emergence of contemporary audiovisual culture. She made her debut with the article O popularyzację kultury filmowej (On the Popularization of Film Culture), which appeared in 1965 in "Polonistyka" (no. 4). From the mid-1960s she collaborated with the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences ( IS PAN), where she participated in seminars led by Prof. Aleksander Jackiewicz and in conferences on film theory. Between 1966 and 1968, she published in the quarterly "Kultura i Społeczeństwo". Following the anti-Semitic events around March 1968, she was expelled from the Institute for political reasons and for several years she was unable to secure a permanent post. She was employed in various part-time posts and as a technician, including working from October 1968 in the Department of Contemporary Cultural Studies at PAN and then, following the institution's reorganization, at the Centre for Social Forecasting at the PAN's Institute of Philosophy and Sociology (IFiS). She left in August 1971 and the following month, thanks to the efforts of Prof. Stefan Żółkiewski, could join the Department of Literary Culture at the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (IBL PAN). In the early 1970s, she published articles and reviews in the monthly "Kino". During this period she was co-editor alongside Alicja Helman of an edited volume exploring film and artistic culture and another volume, edited with Stefan Żółkiewski, on literary culture. In 1972, she was awarded a doctorate in the humanities for her dissertation Adaptacje filmowe utworów literackich. Problemy teorii i interpretacji (Film Adaptations of Literary Works: Theories and Interpretations), which was supervised by Prof. S. Żółkiewski. In 1974, she was appointed lecturer at IBL PAN. In 1972, she became a full member of the Polish Filmmakers Association (Stowarzyszenie Filmowców Polskich). She was linked to the democratic opposition in Poland and lent her support to many protests, including the December 1975 Letter of 59 that opposed changes to the constitution of the People's Republic of Poland. She was active in the Independent Self-Governing Trade Union Solidarity (NSZZ Solidarność) from the beginning of its existence in 1980, remaining active in it until 1990. For a period during 1980/81 she taught a seminar on audiovisual culture at the Chair of Polish Culture at UW. She was interned for a short time during martial law in Poland. She was awarded a habilitation degree from IBL PAN in 1983 for her study Kultura współczesna – audiowizualność (Contemporary Culture and Audiovisuality) and was appointed senior lecture after the collapse of communism in 1989. She spent six months in Paris in 1986 together with her husband Prof. Stefan Amsterdamski, who had received an invitation to the René Thom Institute. During the 1987/88 academic year she left for West Berlin, where he husband was conducting research at the Wissenschaftskolleg. Following the dissolution of the Department of Literary Culture at the behest of the then director of IBL PAN Witold Nawrocki in 1987, Hopfinger was brought to the Department of Contemporary Literature by Prof. Alina Brodzka-Wald. At the invitation of the student council, she started teaching at the Institute of Polish Literature at UW in 1989. Between 1990 and 1991, she served as an advisor on cultural affairs to the Chairman of Polish Television (TVP) Andrzej Drawicz. She was in Vienna in 1992/93 as her husband had received an invitation from the Institute for Human Sciences. From 1993/94 (with a break in 2005) she has taught a seminar on new media in contemporary culture at the School of Social Sciences (SNS) at IFiS PAN. She 1995 was made state-appointed professor in 1995, while in April 1996 she was made professor at IBL PAN. Between 1995 and 2005, she lectured and taught a seminar at the Chair of Polish Culture at UW, which later became the Institute of Polish Culture. She taught at SWPS University of Social Sciences and Humanities (Wyższa Szkoła Psychologii Społecznej), where she also served on the Senate. She also taught for several years at Collegium Civitas. From 2005 she taught social communication at the Bolesław Prus Warsaw University of Humanities. In 2005, she acted as reviewer of Andrzej Wajda's oeuvre in respect of UW Senate's application to award him an honorary doctorate. From the 1990s until 2014 she was a member of the Scientific Council of IBL PAN. She was a member of the PAN's Committee on Art between 1999 and 2002, as well as its Committee on Cultural Studies from 2004 to 2007. She was made a member of the Programme Council of the journal "Kultura Popularna" in 2003, while in 2006 she was appointed to the Editorial Board of the film quarterly "Kwartalnik Filmowy". She was a founding member of the Programmatic Council of "Przegląd Kulturoznawczy" from 2006. She returned to teach on the doctoral seminar at the School of Social Sciences in 2006. She married the sociologist Wiesław Łagodziński in 1964, divorcing in 1972. She married the philosopher of science Stefan Amsterdamski in 1977; he died in 2005. They had a son together, the sociologist Jacek (b. 1978). She lives in Warsaw.

Twórczość

1. Adaptacje filmowe utworów literackich. Problemy teorii i interpretacji. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 197 s.

Rozprawa doktorska.

Zawartość

Literatura i film w perspektywie intersemiotycznej; Przemiany filmu i jego związków z literaturą; Adaptacja jako przejaw relacji między literaturą a filmem. Intersemiotyczne podstawy adaptacji; Adaptacje filmowe utworów literackich w Polsce powojennej (do 1967); Poetyki i kody znaczeniowo-kulturowe. – Aneks. Adaptografia; Wykaz filmów-adaptacji z lat 1950-1967.

2. Komunikacja filmowa lat XX i XXX-tych w Polsce wobec tradycji kultury literackiej. Sesja naukowa na temat Społeczne uwarunkowania instytucjonalne życia literackiego, Olsztyn listopad 1977. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN; Olsztyn: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1977, 21 s., maszynopis powielony.

3. Kultura współczesna – audiowizualność. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 248 s. Biblioteka Myśli Współczesnej.

Rozprawa habilitacyjna.

Zawartość

I. Wymiary komunikacji społecznej w XX wieku: Antropologiczne spojrzenie na kulturę współczesną; Problem artykulacji kultury: kodowanie; Audiowizualność – kategoria poznawcza współczesności. – II. Nowa komunikacja audiowizualna: Praktyka filmowa; Praktyka telewizyjna; Nowe przedmioty audiowizualne. Cechy i funkcje. – III. Kontekst audiowizualny a komunikacja werbalna: Przemiany intersemiotycze: język naturalny; Przemiany pragmatyczne: mowa w potocznym komunikowaniu; Przemiany w położeniu literatury i sposobach jej rozumienia.

4. W laboratorium sztuki XX wieku. O roli słowa obrazu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1993, 177 s.

Zawartość

I. Przełom abstrakcjonistyczny: Kubizm; Abstrakcja geometryczna. – II. Poszukiwania intermedialne: Happening; Poezja konkretna na tle literatury wizualnej; Hiperrealizm; Konceptualizm.

5. Kultura audiowizualna u progu XXI wieku. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN 1997, 197 s.

Zawartość

Zmiana kultury, zmiana spojrzenia: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości; Problemy audiowizualności i percepcji; Wybrana literatura przedmiotu; Pluralizacja kultury i rozwój audiowizualności; Audiowizualność kultury, kultura audiowizualna. – Stare – nowe media: Słowo, obraz; Literatura; Przekazy audiowizualne. – Kumulacja doświadczeń: Film i antropologia: osiąganie dystansu wobec audiowizualności; Sztuka i komunikacja: sygnały zmian całej kultury; Semiotyka i kultura: konsekwencje konceptualizacji.

6. Doświadczenia audiowizualne. O mediach w kulturze współczesnej. Warszawa: Sic! 2003, 301 s.

Zawartość

I. Zmiana kultury, zmiana spojrzenia: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości; Pluralizm kultury i rozwój audiowizualności; Audiowizualność kultury, kultura audiowizualna. – Intermedialne strategie: Happening; Hiperrealizm; Konceptualizm. – Stare – nowe media [poz. ]. – Poglądy na język i artykulacja kultury: Przemiany intersemiotyczne: język naturalny; Przemiany pragmatyczne: mowa w potocznym komunikowaniu [poz. ]; Problemy artykulacji kultury: kodowanie.

7. Literatura i media. Po 1989 roku. Warszawa: Oficyna Naukowa 2010, 300 s.

Zawartość

I. Współczesny kontekst kulturowy. Po dwóch dekadach: Sytuacja literatury: zmiana miejsca?; Sytuacja mediów: zmiana kultury?; Wspólny język. – II. Odmiany literatury. Książka literacka – dzisiaj: Literatura drukowana; Literatura audialna; Literatura elektroniczna. – III. Paralele audiowizualne: Film autorski; Seriale telewizyjne; Gry komputerowe.

Przekłady

angielski

Literature and Media. After 1989. [Przeł.] A. Wojtasik. Berlin 2020 s. 305.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Intersemiotyczne podstawy adaptacji filmowej. Studia Estetyczne 1969 t. 6 s. 99-115.
Film i literatura. Uwarunkowania techniczne przekładu semiotycznego. W: Sztuka, technika, film. Warszawa 1970 s. 159-182.
Adaptacje utworów literackich w polskim filmie okresu powojennego. W: Problemy socjologii literatury. Wrocław 1971 s. 467-489.
Niektóre aspekty problematyki intersemiotycznej. W: Problemy kultury XX wieku. Warszawa 1971, 22 s., maszynopis powielony.
Perspektywa moralna „szkoły polskiej. Kino 1971 nr 11 s. 12-20.
Intersemiotičke konfiguracje. [Przeł.] M. i R. Dokić. „Kultura”, Belgrad 1973 t. 21.
Kultura audiowizualna a rozumienie literatury. Pamiętnik Literacki 1974 z. 4 s. 129-146.
Oblicza Erosa w polskim filmie powojennym. W: Szkice o sztukach masowych w Polsce. Wrocław 1974, s. 89-103.
Przemiany filmu i jego związków z literaturą. W: Problemy literatury polskiej lat 1890-1939. Seria 2. T. 2. Wrocław 1974 s. 297-324.
Dwie sytuacje adaptacji filmowych. W: W kręgu literatury Polski Ludowej. Kraków 1975 s. 251-269.
O pewnych warunkach formowania się znaczeń przekazów artystycznych. W: O postawach badawczych wobec sztuki współczesnej. Wrocław 1975 s. 27-34.
Audiowizualny kontekst kultury współczesnej. W: Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem. Wrocław 1976 s. 75-95.
Okoliczności formowania się znaczeń utworów filmowych. W: Z zagadnień semiotyki sztuk masowych. Wrocław 1977 s. 141-161.
Komunikacja filmowa a wzory kultury literackiej. W: Z badań porównawczych nad filmem. Warszawa, Kraków 1980 s. 163-179.
Komunikacja filmowa lat dwudziestych w Polsce wobec tradycji kultury literackiej. W: Polskie kino lat 1918-1939. Warszawa, Kraków 1980 s. 21-32.
Kodowanie jako problem odbioru. W: Publiczność literacka. Wrocław 1982, s. 87-104, przekł. angielski: Coding as a problem of reception . [Przeł.] A. Kukulska. W: The reception of literary works . Wrocław 1983 s. 111-128.
Literatura a kontekst audiowizualny. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wrocław 1986 s. 171-182.
Słowo i obraz w kulturze współczesnej. Kultura i Społeczeństwo 1986 nr 1 s. 37-45.
Intersemiotics bases of film adaptations of literary works. W: Polish film semiotics and poetics. Wien-Sydney-Los Angeles 1988.
Wrzesień – pora umierania. O prozie Idy Fink. W: Pamięć Września. Warszawa 1989 s. 135-142, przedruk „Krytyka” 1991 nr 34/35.
Audiowizualność kultury i kultura audiowizualności. W: Kino: gest – ciało – ruch. Wrocław 1990 s. 31-41.
Przekaz telewizyjny a audiowizualność. W: Człowiek a telewizja. Warszawa 1990 s. 32-42.
Abstrakcja geometryczna. Przyczynek do stosunków między słowem i obrazem w XX w. W: Posługiwanie się znakami. Wrocław 1991 s. 121-130.
Film and anthropology. [Przeł.] E. Ważyńska. „Polish Art Studies”, Wrocław, Warszawa 1991 t. 12 s. 151-160, wersja polska: Film i antropologia. W: Sztuka na wysokości oczu. Warszawa 1991 s. 195-208.
Bedingungen der Bedeutungsbildung in Filmwerken. W: Filmtheorie in Polen. Frankfurt am Main-Bern-New York 1992 s. 141-163.
[Tekst w:] Semiotic Interpretation of Culture. Wien 1992.
Kulturowe konteksty związków literatury i filmu. W: Żeromski na ekranie. Kielce 1997 s. 17-23.
Scena komunikacyjna pod koniec XX wieku. Kilka uwag. W: Z perspektywy końca wieku. Poznań 1997 s. 63-72.
Adaptacja; Scenariusz. W: Słownik literatury polskiej XX wieku. Wrocław 1999 s. 16-18; 986-987.
Literatura w kulturze audiowizualnej. W: Tematy i pryzmaty. Wrocław 2000 s. 157-178.
Zezowate szczęście” dzisiaj. W: Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego. Poznań 2000 s. 89-95.
Zimnym okiem. W: Maski współczesności. Warszawa 2001 s. 226-231.
Stefan Żółkiewski – teoretyk kultury. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Krytycy. Warszawa 2003 s. 95-108.
Powtórzenie wędrujące przez media. W: Miedzy powtórzeniem a innowacją. Seryjność w kulturze. Kraków 2004 s. 11-22.
Media i my. W: Poetyka, polityka, retoryka. Warszawa 2006 s. 368-374.
Doświadczenia audiowizualne. Między „Latarnią czarnoksięską” a obrazem wydarzeń 11 września 2001 [w Nowym Jorku]. Warszawa 2008 s. 94-104.
Kultura: scalanie i wybór. W: Perspektywy badań nad kulturą. Łódź 2008 s. 23-30.
Zmiana miejsca? W: Co dalej literaturo? Warszawa 2008 s. 143-164.
Rekonfiguracja komunikacji społecznej. Przegląd Filozoficzno-Literacki 2009 nr 4 s. 393-402, przedruk w: Internetowe gatunki dziennikarskie. Warszawa 2010.
Kultura po przełomie 1989 roku. W: Demokratyczne przemiany polskich mediów w latach 1989-2009. Toruń 2010.
Współczesne przemiany literatury a dziennikarstwo. W: Dziennikarstwo a literatura w XX i XXI wieku. Warszawa 2011 s. 13-23.
Literatura między sztuką a komunikacją. W: Obraz literatury w komunikacji społecznej po roku ’89. Warszawa 2013 s. 7-29.
Moja pamięć kina. W: Pamięć kina. Katowice 2013 s. 25-35.
Otwarcie na świat i problem tożsamości. W: Gry o tożsamość w czasach wielkiej zmiany. Warszawa 2013 s. 5-25.
Dług. W: Aleksander Jackiewicz. Warszawa 2015 s. 9-16.
O Stefanie Żółkiewskim. Kultura i Społeczeństwo 2015 nr 3 s. 139-163.
Przypisy do głosu w panelu „Film polski w kontekstach kulturowych” na kongresie kulturoznawczym w 2013 roku. W: Maski dziesiątej muzy. Kraków 2015 s. 31-37.
Wspomnienie o Stefanie Żółkiewskim. W: IBL w PRL. II. Sylwetki. Wspomnienia. Warszawa 2016 s. 33-66.
Zamiast wstępu. W: Zagłada w „Medalionach” Zofii Nałkowskiej. Tekst i konteksty. Warszawa 2016 s. 9-25.
Między sztuką a codziennością. Literackość bez fikcji? W: Między sztuką a codziennością. Warszawa 2017 s. 7-30.
Radio, platforma audiowizualna. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica2017 nr 1 s. 15-21.
Wielka zmiana. Scena komunikacyjna 1989 – 2015. W: Debaty po roku 1989. Literatura w procesach komunikacji. W stronę nowej syntezy (2). Warszawa 2017 s. 11-52.
Propozycje do nowej syntezy. Literatura bez fikcji między sztuką a codziennością. W: Literatura bez fikcji. Warszawa 2018 s. 7-40.
Wszyscy jesteśmy świadkami. Zamiast wstępu. W: Opowieść o niewinności. Kategoria świadka Zagłady w kulturze polskiej (1942-2015). Warszawa 2018 s. 7-52, przekł. angielski: We are all witnesses . Instead of an introduction. W: The Holocaust bystander in Polish culture (1942-2015) . The story of innocence. London 2021 s. 1-39.
Lata czterdzieste. Wprowadzenie. W: Lata czterdzieste. Początki polskiej narracji o Zagładzie. Warszawa 2019 s. 7-17.

Prace redakcyjne

1. O współczesnej kulturze literackiej. Red.: S. Żółkiewski, M. Hopfinger. T. 1-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 1973, 362 + 391 s. Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich.
2. Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich. Red.: S. Żółkiewski, M. Hopfinger, K. Rudzińska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 399 s. Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich.
3. Szkice o sztukach masowych w Polsce. Red.: A. Helman, M. Hopfinger, M. Raczewa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 242 s. Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki, Zakład Współczesnej Kultury Artystycznej, Pracownia Teorii Filmu i Telewizji, Studia z Teorii Filmu i Telewizji, 1.
4. Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem. Red.: S. Żółkiewski i M. Hopfinger. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, 203 s. Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich.
5. Z zagadnień semiotyki sztuk masowych. Zespół red.: A. Helman, M. Hopfinger, H. Książek-Konicka. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1977, 259 s. Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki Zakład Współczesnej Kultury Artystycznej.
6. K. Rudzińska: Między awangardą a kulturą masową. Wokół społecznej roli pisarza. Przedmowa: S. Żółkiewski. Tekst oprac. M. Hopfinger. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 285 s.
7. Publiczność literacka. Kultura – komunikacja – literatura. Studia nad XX wiekiem. Red.: S. Żółkiewski i M. Hopfinger. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1982, 236 s. Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich. Problemy Kultury Literackiej, 1.
8. Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane S. Żółkiewskiemu. Pod red. A. Brodzkiej, M. Hopfinger i J. Lalewicza. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1986, 696 s. Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich.
9. Posługiwanie się znakami. Pod red. S. Żółkiewskiego i M. Hopfinger. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1991, 178 s. Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich.
10. S. Żółkiewski: Społeczne konteksty kultury literackiej na ziemiach polskich. 1890-1939. Przygotowanie do druku: A. Brodzka, O.S. Czarnik, M. Hopfinger. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 1995, 147 s.
11. Od fotografii do rzeczywistości wirtualnej. Pod red., ze wstępem M. Hopfinger. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 1997, 270 s.
Materiały z konferencji.
Tu M. Hopfinger: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości. Problem audiowizualności i percepcji, s. 25, maszynopis powielony.
12. Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia. Projekt, red. naukowa i wstęp: M. Hopfinger. Warszawa: Oficyna Naukowa 2002, 689 s. Wyd. 2 poprawione tamże 2005.
13. Między sztuką a codziennością. W stronę nowej syntezy. (1). Pod red. M. Hopfinger, Z. Ziątka i T. Żukowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 2016, 551 s. Zob. poz. .
Materiały z seminarium „Między sztuką a codziennością – w stronę nowej syntezy. Sporne gatunki literatury przełomu XX i XXI wieku w Polsce: literatura bez fikcji” powstałe w Instytucie Badań Literackich w latach 2014 i 2015.
14. Debaty po roku 1989. Literatura w procesach komunikacji. W stronę nowej syntezy (2). Pod red. M. Hopfinger, Z. Ziątka i T. Żukowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 2017, 507 s. Zob. poz. .
Materiały z seminarium „Między sztuką a codziennością – w stronę nowej syntezy. Sporne gatunki literatury przełomu XX i XXI wieku w Polsce: literatura bez fikcji” powstałe w IBL w latach 2014 i 2015.
15. Literatura bez fikcji między sztuką a codziennością. W stronę nowej syntezy (3). Pod red. M. Hopfinger, Z. Ziątka i T. Żukowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 2018, 374 s. Zob. poz. .
Materiały z seminarium „Między sztuką a codziennością – w stronę nowej syntezy. Sporne gatunki literatury przełomu XX i XXI wieku w Polsce: literatura bez fikcji” powstałe w Instytucie Badań Literackich w latach 2014 i 2015.
16. Opowieść o niewinności. Kategoria świadka Zagłady w kulturze polskiej (1942-2015). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 2018, 581 s.

Przekłady

angielski

The Holocaust bystander in Polish culture (1942-2015). The story of innocence. [Pod red.]: M. Hopfinger i T. Żukowskiego. London 2021, wyd. także jako dokument elektroniczny tamże 2021.
17. Lata czterdzieste. Początki polskiej narracji o Zagładzie. Pod red. M. Hopfinger i T. Żukowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 2019, 298 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2010, 2024.

Wywiady

Jestem z kultury druku. Rozm. J. Derkaczew. Gazeta Wyborcza 2010 nr 290.

Ogólne

Artykuły

J. KORYL: Była sobie kobieta. Zwierciadło 2011 nr 5 [artykuł biograficzny].

Adaptacje filmowe utworów literackich

J. WALC: Literatura na ekranie. Polityka 1974 nr 40.
J. CZYŻYK: Adaptacja – czyli w poszukiwaniu wspólnego kodu. Teksty 1975 nr 3.
M. GUMKOWSKI: Dzieło literackie i jego kształt filmowy. „Nowe Książki1975 nr 1.
E. KLOC: Kultura przez pryzmat adaptacji filmowych. Odra 1975 nr 1.
H. KSIĄŻEK-KONICKA: Adaptacja jako fakt kulturowy. Kino 1975 nr 7.
K. LUBELSKI: Adaptacje filmowe – w semiotycznym i socjologicznym wymiarze. Studia Estetyczne 1976.

Kultura współczesna – audiowizualność

J.Z. LICHAŃSKI: Na progu nowej galaktyki. Nowe Książki 1985 nr 11.
T. LISICKA. „Zeszyty Prasoznawcze1986 nr 1.
M. WAROWICKI: Audiowizualność kultury naszych czasów. Dialog 1986 nr 1.
S. ŻÓŁKIEWSKI. „Pamiętnik Literacki1986 z. 4.
I. ŽIVANČEVIČ. „Zbornik Matice Srpske za Slavistiku” , Nowy Sad 1987 t. 32.

Kultura audiowizualna u progu XXI wieku

R. SULIMA. „Mazowieckie Studia Humanstyczne1999 nr 1.

Doświadczenia audiowizualne

K. JELIŃSKA. „Kwartalnik Filmowy2003 nr 44.
G. GMITEREK. „Rocznik Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu2004.

Literatura i media po 1989 roku

O. BIAŁEK-SZWED: Między wolnością a odpowiedzialnością. Zeszyty Prasoznawcze 2011 nr 3/4.
B. BODZIOCH-BRYŁA. „Studia Medioznawcze2011 nr 3.
M. PABIŚ-ORZESZYNA: Konwergencja po polsku. Kino 2011 nr 2.
X. STAŃCZYK: Parnas i Olimp. Kultura Współczesna 2011 nr 1.
D. ULICKA: Tu zaszła zmiana. Nowe Książki 2011 nr 3.
B. WIECZOREK: Po pierwsze, komunikacja!Przegląd Powszechny2011 nr 7/8.
B. GIERSZEWSKA: Kierunek digitalizacja. Kwartalnik Filmowy 2012 nr 77/78.
M. WRÓBLEWSKI: Literatura, język i media. Teksty Drugie 2012 nr 6.
K. KASPEREK: Literatura i audiowizualność. „FA-art2013 nr 4.

Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich

W. DYNAK: Z perspektywy odbiorcy. Teksty 1976 nr 1.

Kultura, komunikacja, literatura

A. MACUROWÁ. „Slavia”, Praga 1978 nr 1.
E. SZARY-MATYWIECKA. „Pamiętnik Literacki1978 z. 2.

Z zagadnień semiotyki sztuk masowych

M. KLECEL. „Polish Art Studies1982.

Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku

I.S. FIUT. „Zeszyty Prasoznawcze2002 nr 1/2.
W. GODZIC. „Kino2002 nr 7/8.
S. GALANCIAK. „Res Publica Nowa2003 nr 2.
A. MISIAK: Klucz do wolności. „Kwartalnik Filmowy2005 nr 49/50.
J.A. GOŁOS. „Studia Politologiczne2006 nr 18.

Debaty po roku 1989

E. CHROBACZYŃSKA-PLUCIŃSKA. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica2018 [T.] 21.

Opowieść o niewinności

K. NADANA-SOKOŁOWSKA: Prawda między wierszami; J. HLEBOWICZ: W oderwaniu od realiów. „Nowe Książki2019 nr 7/8.
R. SENDYKA: Niewinni winni – strategie bezpieczeństwa mnemonicznego w kraju po Zagładzie. „Nowe Książki2019 nr 15 [dot. też: Lata czterdzieste].
M. FLORCZAK: Niewinność przemocą pisana. „Teksty Drugie2021 nr 4 [dot. m.in. Opowieść o niewinności].
P. PRÓCHNIAK: O jeden donos od śmierci. „Gazeta Wyborcza2021 nr 89 dod. „Wolna Sobota” [dot. m.in. Opowieść o niewinności].

Lata czterdzieste

R. SENDYKA: Niewinni winni – strategie bezpieczeństwa mnemonicznego w kraju po Zagładzie. „Nowe Książki2019 nr 15 [dot. też: Opowieści o niewinności].