BIO
Urodzony 3 stycznia 1905 w Warszawie; syn Dawida Rozenbauma, dziennikarza „Gazety Handlowej”. Uczęszczał do gimnazjum Związku Nauczycielstwa Szkół Średnich w Warszawie. Utrzymywał się w tym czasie z korepetycji i lekcji rysunków. Po zdaniu matury w 1924 wstąpił na Uniwersytet Warszawski; studia polonistyczne rozpoczął jednak w 1925, po odbyciu kuracji sanatoryjnej z powodu zaawansowanej gruźlicy. Działał w kole naukowym na polonistyce. Debiutował w 1926 recenzją powieści Ferdynanda Goetla Z dnia na dzień, opublikowaną w „Wiadomościach Literackich” (nr 45); z tygodnikiem tym współpracował następnie do 1930, prowadząc m.in. stały dział recenzji prozy. Równocześnie ogłaszał artykuły, recenzje i reportaże w „Miesięczniku Literackim” (1929-30). W tym czasie zajmował się również malarstwem, które w latach późniejszych porzucił. W końcu lat dwudziestych wstąpił do Komunistycznej Partii Polski (KPP). Dzięki samodzielnym studiom zdobył wiedzę filozoficzno-marksistowską. Ożenił się z Adą Taubenhauz. Około 1930 odbył służbę wojskową, w czasie której został ukarany aresztem za działalność polityczną. Wtedy też nabawił się choroby oczu (jaglicy). Po zdemobilizowaniu redagował pismo „Chcę Poznać Wszystko” (1931-32), a następnie „Wiedzę dla Wszystkich”, w 1933 z ramienia KPP objął polityczne kierownictwo pisma „Lewar”. Aresztowany w 1934 za działalność w KPP, skazany został na osiem lat pozbawienia wolności. Od stycznia do lipca 1934 przebywał w więzieniu mokotowskim, po czym, ze względu na zły stan zdrowia, wypuszczono go za kaucją na wolność. Na przełomie 1934/35, korzystając ze wsparcia kierownictwa partii, wyjechał, aby uniknąć więzienia do Paryża, a stamtąd (latem 1935) do Związku Radzieckiego. Pracował w Moskwie w Państwowym Wydawnictwie Literatury Obcojęzycznej, był działaczem Międzynarodowego Stowarzyszenia Pisarzy Rewolucyjnych (MORP; kontakty z tą organizacją nawiązał we Francji, a według innych źródeł jeszcze w Polsce) oraz członkiem polskiej sekcji Międzynarodowej Asocjacji Pisarzy Proletariackich. Podjął wówczas twórczość literacką. Współpracował z „Trybuną Radziecką” (1934-37), brał też udział w pracach kolegium redakcyjnego „Kultury Mas” (w 1935-37 zamieszczał w tym piśmie swe nowele i rozpoczął druk powieści). W 1937 wyjechał na Białoruś w poszukiwaniu materiałów o życiu i pracy zamieszkałych tam Polaków. Aresztowany w Mińsku w związku z procesami przeciw członkom KPP, został prawdopodobnie wkrótce potem rozstrzelany (rehabilitacja po XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w 1956).
Twórczość
1. Od „Czarnych skrzydeł” do czarnej koszuli. [Rozprawa krytyczna]. [Współautor:] F. Mecen. Wstęp i glossy: K. Irzykowski. Warszawa: Drukarnia F. Wyszyński 1930 [antydatowane 1929], 48 s.
2. Kwaśniacy. [Powieść]. Warszawa: Rój 1934, 308 s. Wyd. nast.: Przedmowa: J. Wiślak. Moskwa, Leningrad: Towarzystwo Wydawnicze Robotników Zagranicznych w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich 1935; wyd. z posłowiem L. Pasternaka. Warszawa: Książka i Wiedza 1957. Polskie Radio 1956 [fragment].
Przekłady
jidysz
rosyjski
3. Firuleje. [Zbiór opowiadań]. Powst. 1935-1937. Wyd. z posłowiem G. Lasoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 306 s. Wyd. 2 tamże 1959.