DRAWICZ Andrzej

Urodzony 20 maja 1932 w Warszawie; syn Józefa Drążka-Drawicza, kierownika Wydziału Prawnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej (RP), i Krystyny ze Ślązaków. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie i uczył się na tajnych kompletach prywatnej szkoły sióstr Goldman. Po upadku powstania warszawskiego przebywał w Częstochowie i tu do 1946 uczęszczał do Prywatnego Gimnazjum Braci Szkolnych. Następnie powrócił do Warszawy i do 1949 kontynuował naukę w Prywatnym Gimnazjum i Liceum Księży Marianów, a w 1949/50 w Gimnazjum i Liceum im. A. Mickiewicza. W 1950 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W tym czasie należał do Związku Młodzieży Polskiej. Debiutował w 1951 recenzją pt. Pierwsza linia walki, dotyczącą tomiku Wiktora Woroszylskiego Pierwsza linia pokoju, opublikowaną w tygodniku „Wieś” (nr 50). W następnych latach ogłaszał liczne artykuły i recenzje literackie m.in. w „Sztandarze Młodych” (1952-75; w 1956-57 był członkiem kolegium redakcyjnego), „Życiu Literackim” (1953-58, 1967-68, 1973-74; tu m.in. w 1967 cykl artykułów Literatura Wielkiej Rewolucji), „Po Prostu” (1954-55), „Żołnierzu Polskim” (1954-58) i „Żołnierzu Wolności” (1957-59). Po uzyskaniu magisterium w 1955 pracował do 1957 jako asystent, a następnie starszy asystent, w Zakładzie Literatury Instytutu Polsko-Radzieckiego w Warszawie. W 1963 ożenił się z Wierą Bielikową, rusycystką. Prowadził systematyczną działalność krytycznoliteracką, publicystyczną i przekładową (z literatury rosyjskiej), m.in. na łamach czasopism: „Przyjaźń” (1961-73), „Współczesność” (1962-71), „Literatura Radziecka” (1963-76), „Kultura” (1964-72), „Przegląd Humanistyczny” (1965-67), „Poezja” (1966-75), „Nowe Książki” (1967-76), „Dialog” (1967-77), „Miesięcznik Literacki” (1968-72), „Literatura” (1972-74; tu m.in. w 1974 cykl reportaży Przez sześć republik), „Literatura na Świecie” (1972-75; tu też pod pseudonimem Antoni Drążek). W 1967 otrzymał Złotą Odznakę Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Od 1969 był członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Równocześnie kontynuował pracę naukową, specjalizując się w badaniach literatury rosyjskiej. W 1973 na podstawie pracy Konstanty Paustowski, napisanej pod kierunkiem prof. Bogdana Galstera, otrzymał stopień doktora nauk humanistycznych na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. W grudniu 1975 był sygnatariuszem Memoriału 59 protestującego przeciw projektowanym zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W 1977 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1977-78 przez trzy semestry wykładał i prowadził seminaria z rusycystyki na uniwersytecie w Kolonii. Od 1977 należał do zespołu redakcyjnego wydawanego poza cenzurą kwartalnika „Zapis”. W 1978-79 przebywał na stypendium naukowo-badawczym w Canberze. W 1979-81 był członkiem niezależnego Towarzystwa Kursów Naukowych. W 1980 został członkiem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. W październiku 1981 podjął pracę jako starszy wykładowca w Zakładzie Literatury Instytutu Filologii Rosyjskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) w Krakowie. Po wprowadzeniu stanu wojennego w grudniu 1981 został internowany. Zwolniony w październiku 1982, habilitował się wkrótce na UJ na podstawie rozprawy o Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa, po czym kontynuował pracę naukową i dydaktyczną jako adiunkt w Instytucie Filologii Rosyjskiej. Wykładał także gościnnie na uniwersytetach w Republice Federalnej Niemiec, Anglii, Francji, Szwajcarii i Australii. Równocześnie publikował artykuły i recenzje literackie oraz przekłady z literatury rosyjskiej w „Odrze” (1982-88) i „Tygodniku Powszechnym” (1982-93; tu m.in. w 1987 cykl szkiców Radzieckie konfrontacje, w 1989 zaś cykl felietonów pt. W rok później). W 1985 przebywał na stypendium naukowo-badawczym w Oxfordzie. W 1986 został członkiem Społecznej Rady Wydawnictw Niezależnych. Liczne artykuły i recenzje literackie oraz przekłady wierszy i prozy rosyjskiej publikował w pismach wydawanych poza cenzurą, m.in: w „Kursie” (1983, 1986-88), „Kulturze Niezależnej” (1986-87), „Krytyce” (1986-87), „Arce” (1987), „Brulionie” (1987-88), „Karcie” (1988) i „Wezwaniu” (1988), także w wydawanym początkowo w Londynie, a następnie i w Warszawie dwumiesięczniku „Puls” (1985-91). Publikował również w czasopismach wydawanych oficjalnie, m.in. w „Powściągliwości i Pracy” (1985-89), „W Drodze” (1986-87), „Tygodniku Powszechnym” (1986-89), „Odrze” (1987), „Dialogu” (1987-1992), „Polonistyce” (1988), „Teatrze” (1988), „Więzi” (1988) oraz „Kresach” (1993). W 1988 otrzymał nagrodę Alana Ayckbourne'a i Michaela Frayna za szkice o literaturze rosyjskiej. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Od września 1989 do stycznia 1991 był prezesem Komitetu do Spraw Radia i Telewizji. Następnie podjął pracę (jako docent) na stanowisku kierownika Zakładu Literatur Wschodniosłowiańskich w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (PAN). W 1991-95 wchodził w skład Zarządu Głównego Polskiego PEN Clubu. Od 1993 był redaktorem naczelnym pisma „Studia Litteraria Polono-Slavica” (wydawanego przez Instytut Slawistyki PAN). W 1992-97 pracował w Instytucie Filologii Słowiańskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, początkowo jako docent (1992-93), a następnie profesor nadzwyczajny (1993-97). Jednocześnie był wykładowcą w Szkole Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. W 1995 otrzymał nagrodę im. św. Brata Alberta. W tymże roku został mianowany doradcą premiera RP Józefa Oleksego do spraw polityki wschodniej, a w 1996 był członkiem zespołu konsultacyjnego premiera Włodzimierza Cimoszewicza. Od 1995 należał do komitetu redakcyjnego „Przeglądu Rusycystycznego”. W 1997 wspólnie z Weroniką Lazarowicz i Andrzejem Zawiślakiem redagował dodatek „Wiadomości Kulturalnych” pt. „Wiadomości Rosyjskie i Inne”. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Rusycystycznego oraz wieloletnim członkiem Komitetu Słowianoznawstwa PAN. Zmarł 15 maja 1997 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
W 2000 ustanowiono nagrodę im. A. Drawicza za propagowanie wiedzy o Polsce.